Teksty:

1. Sparta

2. Platon

3. Arystoteles + Komeński

4. Kwintylian

5. Augustyn, Benedykt, Hieronim, Grzegorz, Karol

6. Uniwersytety

7. Vives

8. Montaigne

9. Luter + Modrzewski

10. Komeński

11. KEN

12. Pestalozzi

13. Diesterwerg

14. Locke

15. Rousseau

16. Herbart

17. Pedologia

2. Platon

1. Gdzie i kiedy żył Platon? Jak nazywała się szkoła, którą założył? Do kiedy działała?

427-347 p.n.e. Ateny

Akademia Ateńska do 529 p.n.e.

2. Fragmenty których dialogów Platona poddajemy analizie?

„Prawo” i „Państwo”

3. Co to jest wychowanie pa idea? Ułóż definicję

Wychowanie-urabianie duszy do cnoty, aby być człowiekiem; sztuka wychowania musi współdziałać z naturą; stwarzanie przez państwo najlepszych warunków do ćwiczenia zarówno ciała i umysłu od najwcześniejszych lat życia dziecka.

4. Co nie służy wychowaniu i dlaczego? Podaj konkretne przykłady i uzasadnij. Porównaj z tekstem Plutarcha.

Drobny handel, żegluga, bogacenie się, siła fizyczna, „mądrość” nie oparta na rozumie i sprawności (wróżki itp.), czynności wyrobnicze i nie szlachetne

Nie służą wychowaniu, bo nie zaprawiają do cnoty i nie pobudzają chłopca do bycia wzorowym obywatelem, zarówno umiejącym rządzić jak i podporządkować się rządzącym.

Wychowanie spartańskie (u Plutarcha) także sprowadzało się do bycia dobrym obywatelem i służenia państwu.

5. „służba Muzom”, czy gimnastyka lepiej służy wychowaniu? Wymień 9 Muz. Co znaczy „służba Muzom”/„u Muz”? związek z platońską koncepcją duszy człowieka

Obydwie te rzeczy muszą być równoważone-służba Muzom jest tak samo ważna jak gimnastyka. Gimnastyka hartuje, natomiast dzięki Muzom stają się delikatniejsi.

„służba Muzom ”- pochłanianie wiedzy z dziedzin, które reprezentują Muzy-rozwijanie rozumu - jednej z 3 części duszy wg. Platona (pozostałe 2-popęd i pożądliwość)

Kaliope-poezja, epika, filozofia, retoryka

Klio-historia

Erato-poezja miłosna

Euterpe- poezja liryczne, gra na flecie

Melpomene- tragedia i śpiew

Polihymnia - poezja chóralna, pantomima

Talia - komedia

Terpsychora - taniec

Urania - astronomia i geometria

6. Rola gimnastyki i harmonii w wychowaniu - kalokagatio, jako ideał ateńskiego wychowania klasycznego.

Kalokagatia - połączenie dobra z pięknem

Gimnastyka nadawała uczniom szorstkości i dzikości, natomiast muzy dają miękkości. Musi istnieć między nimi równowaga by dusza była pełna rozwagi i harmonii.

7. Rola państwa (polis) w wychowaniu. Porównaj z tekstem Plutarcha o wychowaniu spartańskim.

U Platona tak samo jak u Plutarcha państwo odgrywało dużą rolę, bo to ono zajmowało się wychowaniem i stwarzaniem warunków jak najlepszych do wychowania. Sparta chciała oddziaływać na wychowanie.

3. Arystoteles + Komeński

3A. Arystoteles

1. Arystoteles żył w latach 384-322 p.n.e. w Staigrze (Arystoteles ze Staigry). Perypatetycy byli to następcy, którzy wraz z Arystotelesem prowadzili dysputy naukowe, spacerując.

2. ,,Polityka” księga VII i VIII oraz ,,Etyka nikomachejska” księga VI

4. I. część nierozumna: natura, dusza roślinna (anima vegetativa), czynności ,,wegetatywne, wychowane fizyczne - RĘKA

II. przyzwyczajenie: dusza zwierzęca (anima sensitiva), wychowane moralne - SERCE

III. część rozumna: dusza rozumna (anima rationalis), rozum - GŁOWA

Trzy czynniki wpływające na moralność i wychowanie:

1. dusza roślinna: nie żywi pragnień, rozmnaża się, poziom wegetatywny, odpowiada wychowaniu fizycznemu

2. dusza zwierzęca; czym się rożni kot od kwiatka ? kot żywi pragnienia, ma instynkty, fantazje, rozmnaża się, wegetatywny (jak roślina), wychowanie moralne, dzielność etyczna

3. czym różni się kot od kwiatka ? kot rozumie i ma też funkcje wegetatywne, wychowanie intelektualne i kształcenie

Trzeba kształcić, oddziaływać na głowę, serce i rękę.

Przykłady:

Lekcja historii w szkole podstawowej - BITWA POD GRUNWALDEM

głowa: znać przyczynę, przebieg, znaczenie, przekaz

serce: patriotyzm, cnota społeczna. Indywidualnie: męstwo, odwaga, systematyczność, pracowitość, umiejętność wyciągania wniosków, sumienność, całość wychowania od samego początku lekcji. Wartości: sprawiedliwość, waleczność, prawdomówność, współdziałanie w grupie, wartości wychowawcze, pedagogiczne

ręka (fizyczność): muzeum, zbroje, inscenizacje bitwy, makiety, napisanie wypracowania, wybranie się na Pole Grunwaldzkie w ramach wycieczki

lekcja wf - GRA W KOSZYKÓWKĘ

głowa: zasady gry

serce: zasady fair, rywalizacja, współzawodnictwo, pogodzenie się z porażką, sumienność (trening), dokładność

ręka: gra, wykonywanie ruchów

lekcja ZPT/pracy - techniki: ROBIENIE STOŁKA

głowa: wymiary, dopasowanie do ciała, wybranie materiału

serce: staranność, dokładność, sumienność, cierpliwość, terminowość, docenienie pracy fizycznej innych, bo sami to robimy, wiemy co to znaczy (wartość pedagogiczna)

ręka: wykonanie stołka, wykonanie ręczne, przećwiczenie precyzji, dokładność, docenienie roli pracy fizycznej

lekcja biologii w szkole podstawowej - TEMAT: WIOSNA

głowa: treści kształcące, co się zmienia w przyrodzie, pod jakim wpływem, temperatura, zmiany jej

serce: ochrona przyrody, dbanie o środowisko

ręka: dbamy o środowisko, kopiemy w ogródku, nie śmiecimy, nie depczemy trawy

5. Używanie ruchu, adekwatnie do wieku. Hartowanie dzieci, przyzwyczajanie do zimna. Zabawy powinny być naśladowaniem późniejszych zajęć. Od najmłodszych lat odsuwać od wzroku dzieci to, co niegodne. Dzieci mają się bawić do 5-7 roku życia, do okresu dojrzewania. Pierwszy okres (0-7 r.ż) - wychowanie fizyczne, drugi okres (7 - 14 r.ż) to dojrzewanie, właściwa edukacja szkolna, moralność, budzenie trwałych przyzwyczajeń, właściwe treści kształcące. Trzeci okres (14 - 21 r.ż) - kończymy wszystkie etapy mając 21 lat.

Przed okresem dojrzewania człowiek nie zastanawia się nad prawdziwością autorytetu, wierzy, ufa ślepo. Po okresie dojrzewania weryfikuje się ,,autorytety”, sprawdza, zastanawia się nad prawdziwością.

6. Pracodawca powinien przede wszystkim zająć się wychowaniem. Wszystkie sprawności i kunszty wymagają uprzedniego przygotowania, państwo musi w tym pomagać. Ma jeden cel, więc i wychowanie musi być jedno i takie samo dla wszystkich. Państwo musi wziąć troskę o nie na siebie, a nie tak jak jest to obecnie, że każdy z osobna troszczy się o swoje dzieci. Każdy należy do państwa i tworzy całość, w związku z tym troska o każdą część z osobna musi się wiązać z troską o całość.

7. Należy uczyć przede wszystkim rzeczy pożytecznych. Młodzież powinna uczyć się takich rzeczy, które nie sprowadzą ich do rzędu pospolitych wyrobników. Rzeczy pożyteczne to takie, które są potrzebne, teraz trzeba uczyć się wszystkiego, ogólnie. Mamy konflikt szkoły i edukacji, a potrzeb rynku. Czyli mamy uczyć się rzeczy pożytecznych, a Arystoteles uważa, że nie.

Rola gimnastyki: ma sprzyjać wzrostowi, uczyć męstwa, jednak za dużo ćwiczeń szkodzi. Trzeba uczyć też wartości wyzwolonych (Np. muzyka). Gimnastyka jest ważna, trzeba dbać o nią, bo jest jednością ciała i duszy.

8. Indukcja: konkrety, wychodzimy od konkretów i dążymy do szczegółów, np

prawnik od ogółu do szczegółu, bo najpierw musi znać paragrafy (czyli ogół), aby później wykorzystać je w konkretnym przypadku, danej sprawie

lekarz najpierw musi poznać chorobę pacjenta, zrobić badania, zbadać objawy (szczegóły) i dopiero później to zbiera i uogólnia stawiając diagnozę

Indukcja (sylogizm) dół-góra (konkret-abstrakt) oraz góra-dół (konkret-szczegół)

Jedno i drugie zawodzi, mając zastosowanie w nauczaniu.

9. Najpierw musimy mieć coś w zmyśle (czyli poznać to, doświadczyć, zbadać), aby to zapamiętać i mieć to w głowie, czyli umyśle. Musimy najpierw wsiąść na rower, przejechać się, aby umieć na nim jeździć. Nie możemy najpierw umieć jeździć, a potem spróbować tego doświadczyć.

3B. Komeński

POGLĄDOWOŚĆ - UCZENIE PRZEZ ZMYŁSY !

Poglądowość w nauczaniu: złota zasada Komeńskiego, czyli nauczanie przy pomocy zmysłów. Wyróżniamy następujące zmysły: wzrok, słuch, węch, smak, dotyk (ułożone są według ważności, im mniej ważne tym są dalej napisane, najważniejszy wzrok).

Poznawanie musi być:

- polisensoryczne

- czynne (podmiot poznający, uczeń musi być czynny)

- bezpośrednie (nie tylko obrazki i ilustracje, ale też poznanie, zobaczenie dosłowne)

W szkole powinny znajdować się obrazki, ilustracje, rośliny, rybki w akwarium, makiety, insekty, mikroskopy. To, co możemy zobaczyć na obrazku jest okej, ale jeszcze lepiej dla nas jeśli możemy to bezpośrednio zaobserwować.

Zarzut wobec poglądowości:

- możemy zginąć w szczegółach, jeśli będziemy chcieli w to wniknąć, nie możemy badać wszystkich rzeczy, nie będzie wtedy wniosków, wiedza nieusystematyzowana

- może służyć tylko wiedzy matematycznej i w nauczaniu początkowym, przedmiotów humanistycznych ciężko nauczyć się za pomocą wszystkich zmysłów

Poglądowość w zastosowaniu szkoły wyższej:

- prezentacje

- rekwizyty

- praktyki

- filmy

Film w kinie to czysta poglądowość, konkretne obrazy są ukazane na ekranie -> realizuje poglądowość. Dzięki filmowi można zobrazować różne idee.

Reklama: wygląd musi oddziaływać na zmysły pośrednio lub bezpośrednio.

Reklama sera Valbone: angażuje się wzrok, słuch, węch, smak, dotyk.

Plakaty rogali z paskiem zapachowym, oddziaływane na podświadomość - reklama bielizny.

Uczenie poglądowe -> indukcja

Dobra wiadomość, konkret, wyciągamy z niego ogólny wniosek na zasadzie poglądowości, wywołujemy emocję.

5. Augustyn, Benedykt, Hieronim, Grzegorz, Karol

5A. Augustyn

1. SERCE , Św. Augustyn uważał miłość za wartość najwyższą, z której wynikają inne wartości. „Wyznania” zaczynają się słowami „Stworzyłeś nas Panie jako skierowanych ku Tobie i niespokojne jest serce nasze, póki w Tobie nie spocznie”. Serce symbolizuje miłość dlatego atrybutem Św. Augustyna jest serce.

2. 2. Nauczyciele św. Augustyna stosowali twarde metody wychowawcze: nakazywali posłuszeństwo, przymuszali do nauki, bili, używali batów. Stosując te metody język grecki budził w Św. Augustynie odrazę, za to lubił czytać teksty w języku łacińskim. Inaczej było za czasów Kwintyliana: przymus i bicie nie były wskazane. Język grecki był drugim ważnym językiem, po łacinie.

3. 3. Przerabiano Autorów: Eneasza, Dydona z Eneidy, Wergiliusza, Homera, przerabianie polegało na wkuwaniu tekstów. Uczono się ich na pamięć i ćwiczono retorykę.

4. Trudność polegała na niezrozumieniu obcych słów j. greckiego, nauka języka odbywała się pod presją gróźb i kar.

5. Od nauki retoryki byli prywatni nauczyciele, którym trzeba było płacić za lekcje. Uczono źle ponieważ, uczono bezużytecznych słów np.„omamić:, „złoty deszcz”, które się nie przydawały w życiu codziennym.

6. Św. Augustyn przeczytał dzieło Arystotelesa „Kategorie” bezproblemowo, przeczytał ją bez niczyjej pomocy, zrozumiał treść i przesłanie. Inni filozofie mieli z tym dziełem problem, ponieważ potrzebowali pomocy wykształconych nauczycieli, którzy rysowali im schematy na piasku. Przy pomocy nauczycieli także nie mogli zrozumieć dzieła Arystotelesa. W dziele była mowa o człowieku i jego atrybutach.

7. W Kartaginie panowały złe obyczaje studentów retoryki: samowolka uczniów, wpadali do sal jak szaleńcy, dopuszczali się złych czynów, byli rozbójnikami, szkodzili sobie i innym. W Rzymie nie było takich rozbójników jak w Kartaginie. Studenci umawiali się i nie płacili za lekcje retoryki, brak uczciwości, krętactwo.

8. Pontycjan (Afrykańczyk) opowiadał Augustynowi historię o mnichu Antonim z Egiptu, opowiadał o obyczajach pustelników, o ich dobroci i pięknym życiu. Opowiedział też, że gdy był w Mediolanie to zastał taki dom, zamieszkały przez pustelników (mnichów) i znalazł tam książkę z żywotem św. Antoniego, Pontycjan był tak zafascynowany i wzruszony życiem św. Antoniego, że poczuł tęsknotę za świętością. Po opowieści Pontycjana św. Augustyn także poczuł potrzebę przeczytania księgi żywota św. Antoniego, słyszał głos ”Weź mnie czytaj, weź mnie czytaj! „ Augustyn zaczął czytać i poczuł potrzebę aby przyoblec się w Chrystusa.

9. Sprzedawcy słów, mówiono to o nauczycielach, którzy nie przekazywali swojej wiedzy z serca i za darmo, tylko o nauczycielach którzy byli nauczycielami dla zarobku, a nie dla kształcenia i wychowywania innych.

5B. Benedykt

Św. Benedykt z Nursji (ok. 480-547)

1. Czym powinien charakteryzować się opat-nauczyciel? Jakie są podobieństwa i różnice w stosunku do modelu Kwintyliana i św. Hieronima?

Opat jest ojcem wspólnoty i stróżem reguły. Swoimi czynami i postawą powinien pokazywać współbraciom to, czego chce ich nauczyć. Opat nie może niczego ustanawiać i rozkazywać, jak tylko „przykazań Pana”. „Niechaj żadnego nie większą miłością od drugiego, chyba że napotka na szczególnie odznaczającego się dobrymi czynami i posłuszeństwem”. Zatem wszystkich ma traktować równo, jednak doceniać większe starania. Ma być dobry, pobożny, sprawiedliwy. Ma uwzględniać słabość współbraci i np. chorym czy wątłym powierzać lżejsze prace fizyczne. Podobieństwo do Kwintyliana: nauczyciel - ojciec. Podobieństwo do św. Hieronima: Hieronim pisze, że „[…] nauczycielem jej i wychowawcą będę. Będę w ramionach ją [jakaś tam dziewczynkę] nosił…” - no czyli generalnie idea takiego wychowawcy, a nie tylko nauczyciela, który przekazuje wiedzę - i tak jest też u Benedykta.

2. Scharakteryzuj znaczenie pochodzenia społecznego we wspólnocie wg Reguły św. Benedyktyna.

Pochodzenie społeczne nie ma znaczenia, wszyscy są wobec siebie równi, „ […] w Chrystusie jesteśmy wszyscy jednacy”.

3. Scharakteryzuj znaczenie posłuszeństwa i własności osobistej mnichów wg Reguły św. Benedyktyna.

Posłuszeństwo jest bardzo ważne, jest pierwszym stopniem pokory. Mnisi bez zwłoki mają wykonywać wszelkie polecenia, gdyż polecenia przełożonego są tak jakby wyrazem woli Chrystusa. Własność osobista jest traktowana jako zło, wszystko ma być dla wszystkich wspólne. Rzeczy, które potrzebują mają dostać od opata, sami nie mogą niczego posiadać.

4. Omów znaczenie pracy fizycznej i porównaj ze stosunkiem do pracy fizycznej w tekstach Plutarcha o wychowaniu spartańskim, Platona, Arystotelesa i Kwintyliana.

„Bezczynność jest wrogiem duszy”. Praca fizyczna jest ważna, jednak jest na nią ściśle określony czas, na przemian z czytaniem świętych ksiąg. Mnisi żyją z pracy rąk własnych - zbierają płody rolne, itd. Jest to o tyle „godne”, że tak samo czynili apostołowie. Nie jest to praca zarobkowa, nie przynosi dóbr materialnych.

5. Ile godzin mnisi winni pracować i czytać w ciągu dnia w różnych porach roku?

Od Wielkanocy do 14 września: praca do godziny czwartej (czwartej po przebudzeniu, czyli de facto ok. 10:00), od czwartej do szóstej -czytanie, potem odpoczynek po posiłku, podczas którego też można czytać; od godziny dziewiątej do wieczora praca ->ok. 6-7 godzin pracy i ok. 5-6 godzin czytania

Od 14 września do Wielkiego Postu: do godziny drugiej czytanie, potem msza, od trzeciej do dziewiątej praca, potem msza, jedzenie i czytanie lub studiowanie psalmów -> czyli generalnie więcej pracy

W trakcie postu: od wczesnego ranka do trzeciej czytanie, potem aż do godziny dziesiątej - prace

6. Książka - biblioteka - czytanie w Regule św. Benedyktyna: omów ich miejsce i znaczenie.

Czytanie jest bardzo ważne w regule benedyktyńskiej. W trakcie postu każdy otrzymywał książkę z biblioteki (mieli biblioteki!) i mieli ją w całości przeczytać. Poza tym, na polecenia papieża, obowiązkiem benedyktynów było kopiowanie ksiąg („benedyktyńska praca”).

5C. Hieronim

1.U św. Hieronima, jak u Kwintyliana robiono wszystko, by nauka nie kojarzyła się źle, zachęcano do nauki, motywowano, chwalono za dobrze złączone głoski.

2.Hieronim pragnął, aby dziewczyna była wychowana w duchu czystości. Miała używać tylko moralnych słów, nie powinna brać udziału w światowych zabawach, miała być poświęcona Chrystusowi, ciało miało być świątynią Bożą, będąc straszą miała nie jeść dużo mięsa i nie pić wina.

3. Mała Paula była uczona czytania za pomocą pomocy dydaktycznych takich jak: litery z bukszpanu i kości słoniowych, miały jej pomagać towarzyszki do wzajemnej nauki, miała czytać psałterz i powieści Salomona, Łukasza z Biblii, miała być chwalona. U Kwintyliana i Augustyna: U Kwintyliana także stosowne były metody zachęcania do nauki czytania i pisania, uczniowie pisali duże litery na tabliczkach, prowadzono rękę ucznia przez rękę nauczyciela., u Augustyna wręcz przeciwnie, nie stosowano metod które zachęcały by do nauki.

4. Nauczyciel Pauli odpowiadał za wszystko: za zachowanie za ubiór, za środowisko, w którym żyje, za ludzi którzy ja otaczają, nauczyciel Pauli troszczy się o nią i chroni, ma być jak ojciec. U Kwintyliana tak samo: musi być jak słońce, przyjemne dla wszystkich, musi być jak ojciec. Nauczyciel powinien przekazywać odpowiednie wartości moralne, powinien mieć surową postawę i mówić co jest dobre a co złe.

5D. Grzegorz

Św. Grzegorz Wielki (ok. 540 - ok. 604)

1. Jaki jest stosunek św. Grzegorza do nauczania przy pomocy obrazów lub ilustracji?

On jest przeciwny czczeniu obrazów świętych, jako obrazów samych w sobie, natomiast jak najbardziej jest za nauczaniem za pomocą obrazów czy malowideł, np. tego jak należy w życiu postępować, itd.

2. Obraz i pismo - co jest przewidziane dla kogo i w jakim celu?

„Bo co czytającym daje pismo, to prostaczkom daje malowidło, gdy na nie patrzą […]”. Zatem pismo dla umiejących czytać, za pewne dla jakiejś arystokracji, a obrazki dla nieczytających - prostych chrześcijan i dla pogan! (na to drugie zwraca uwagę).

3. Czym powinien charakteryzować się biskup-nauczyciel?

Na pewno nie powinien niszczyć malowideł kościelnych, jak ten do którego św. Grzegorz pisze ;) Powinien być rozważny, roztropny, powinien okiełznać swoją gorliwość.

5E. Karol

Einhard, Żywot Karola Wielkiego

Einhard (ok.775-840) Karol Wielki (742/747-814)

1. Jakimi cechami charakteryzować się mieli Frankowie i Karol Wielki?

Byli bardzo sprawni fizycznie. Frankowie (i Karol Wlk) byli bardzo dobrzy w jeździe konnej i łowach, a także w pływaniu; sprawnie posługiwali się bronią - czyli typowi wojownicy. Ponadto, Karol Wielki starał się wyuczyć języków obcych - łaciną posługiwał się na równi z językiem ojczystym, po grecku lepiej rozumiał niż mówił. Jak to napisano w tekście „garnął się” do sztuk wyzwolonych.

2. Wychowanie dziewcząt a wychowanie chłopców - uzasadnij różnice.

Zarówno swoich synów jaki i córki ćwiczył Karol Wielki w sztukach wyzwolonych, następnie ich wychowanie się różnicowało. Chłopcy (jak wyżej) uczyli się jeździć konno, posługiwać bronią, polować - zatem radzić sobie np. w obliczu wojny, natomiast dziewczynki „przyzwyczajano do krosien, kądzieli i wrzeciona, aby nie próżnowały” - czyli zostawały przyuczone do zadań typowo kobiecych.

3. Stosunek do starożytnego kanonu siedmiu sztuk wyzwolonych (septem artes liberales) - co rozumiano pod nazwami tych sztuk w czasach karolińskich? Rola Alkuina i Piotra z Pizy.

Piotr z Pizy uczył Karola gramatyki, w pozostałych dziedzinach jego mistrzem był Alkuin. Karol Wielki był „fanem” siedmiu sztuk wyzwolonych. Generalnie siedem sztuk wyzwolonych dzieliło się na trivium (gramatyka, retoryka, dialektyka) i quadrivium (arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka). W tekście czytamy, że „ […] gramatyki uczył się u starego Piotra z Pizy” oraz „ u niego [Alkuina] uczył się retoryki i dialektyki, głównie zaś astronomii, której najwięcej trudu i czasu poświęcał. Uczył się sztuki liczenia i z niezwykłą pilnością badał bieg gwiazd. Próbował pisać […]” - zatem w czasach karolińskich siedem sztuk wyzwolonych się nie zmieniło. Ponadto, Piotr z Pizy był jednym z twórców odnowienia znajomości piśmiennictwa starożytnego, a Alkuin nadzorował szkołę pałacową, był głównym doradcą Karola Wielkiego w sprawach oświaty; uprawiał obfita twórczość szkolarską, poetycką i epistolograficzną.

4. Karol Wielki jako nowy cesarz rzymski w ramach politycznego programu odnowienia cesarstwa: rola kąpieli (term), lektury św. Augustyna.

Podczas jednej z kąpieli w termach Alkuin przeprowadził z Karolem Wielkim poważną dysputę teologiczną, zatem możemy przypuszczać, że takich przypadków było więcej i potraktować teramy jako „ośrodek wymiany myśli i poglądów”. Karol Wielki bardzo lubił dzieła św. Augustyna, zwłaszcza O państwie Bożym . W czasach karolińskich myśl filozoficzna Augustyna doznała odnowienia i znacznego upowszechnienia w kulturze szkolarskiej (takiego słowa tu używają :/) tego czasu.

5. Czy Karol Wielki umiał pisać?

Próbował się uczyć, w wolnej chwili zawsze kreślił literki na tabliczce, jednak „nie na wiele przydał się ten trud niewczesny i tak późno zaczęty”. Więc raczej nie.

6. Dlaczego Karol Wielki powinien był umieć język grecki? Porównaj z kanonem wykształcenia u Kwintyliana.

Kwintylian mówi, że naukę języków powinno się zaczynać od greki, bo języka ojczystego (łacińskiego) dziecko i tak się nauczy, przez kontakt z ludźmi, tak mimochodem. Poza tym, najpierw wg niego powinno się kształcić w naukach greckich, gdyż z nich wypłynęły rzymskie, zatem greckie są taką bazą, podstawą. Z tego powodu też zapewne Karol Wielki powinien umieć grekę ;)

7. Dlaczego Karol Wielki zbudował bazylikę w Akwizgranie (obecnie Aachen, Niemcy)? Dlaczego potrzebne były kolumny aż z Rzymu i Rawenny? Dlaczego spisywał prawa? Karol Wielki jako „drugi Justynian”.

Karol Wielki był bardzo pobożny i właśnie religia natchnęła go do zbudowania bazyliki w Akwizgranie. „Do tej budowy nie mogąc znikąd dostać kolumn i marmurów, kazał je przywozić z Rzymu i Rawenny”. Te kolumny były wysłane przez Hadriana z pałacu cesarskiego, więc pewnie chciał tym nawiązać do tradycji rzymskiej; to mógł być taki „symbol”, że tworzy swoje państwo na kształt Cesarstwa rzymskiego i dąży do jego ówczesnej wielkości czy coś.
Prawa spisywał, bo „Frankowie posiadali dwojakie prawo. W wielu miejscach bardzo różne. Myślą jego było uzupełnić braki, różnice pogodzić, poprawić to, co złe albo fałszywie podane”. Poza tym były to tereny ówczesnych ludów barbarzyńskich, więc różni ludzi odpowiadali wedle praw, w których się urodzili - przez to w państwie Karola Wielkiego jednocześnie obowiązywało prawo rzymskie, burgundzkie, wizygockie, salickie i ripuarskie. A co do Justyniana był on wybitnym cesarzem, rozwinął Bizancjum w imperium, zreformował administrację, finanse, umocnił pozycję Kościoła i jest twórcą „Kodeksu Justyniana”(jednolity zbiór praw opracowany na podstawie przepisów poprzednich trzech kodeksów, które tam były). No więc możemy powiedzieć, że Karol jest drugim Justynianem, bo generalnie działał analogicznie.

8. Scharakteryzuj programowy stosunek odrodzenia karolińskiego do starożytności.

Odrodzenie karolińskie obejmowało przede wszystkim takie działy jak szkolnictwo, piśmiennictwo, prawo i rozwój języka. O co chodzi z tym „do starożytności” to nie wiem. Generalnie Karol Wielki był zafascynowany tą kulturą Rzymu, siedmioma sztukami wyzwolonym no i chyba po prostu w swoim państwie i reformach chciał do tego nawiązywać, by uczynić je tak silnym, jak Cesarstwo Rzymskie w czasach swojej świetności.

6. Uniwersytety

POWSTANIE UNIEWRSTETU KRAKOWSKIEGO

Ważne! Nazwa Uniwersytet Krakowski jest stosowana od 1818r.

1. Wszystkie trzy dokumenty powstały w tym samym roku (1364) co musiało świadczyć o szybkiej zgodzie papieża na założenie uniwersytetu.

2. Kazimierz manipulował trochę faktami, by szybciej dostać zezwolenie na działalność uniwersytetu. Argumentował dużą odległością szkół powszechnych od Krakowa, 40 dni drogi. Mówił, że w Polsce jest mało ludzi dobrze wykształconych, przez co są niekoniecznie przyjemne konsekwencje.

3. Jest to uniwersytet.

4. Studiować mógł każdy, także cudzoziemiec. Wszyscy którzy jechali lub wyjeżdżali z uniwersytetu byli zwolnieni z płacenia przechodniego, cła, myta i opłaty oraz były teza objęte tym rzeczy, które przewozili.

5. Rektor miał sądzić scholarzy w sprawach cywilnych oraz sprawować jurysdykcję wszystkich tych, którzy by studiowali i mieszkali w Krakowie. „Ludzie uniwersytetu” to doktor, mistrz, scholar, bedel i księgarz.

6. Katedr praw miało być 8, fizyki 2, a sztuk wyzwolonych 1.

7. Największą przewagę miał wydział prawa, dostawał 280 grzywien, potem wydział medycyny (fizyki) 40 grzywien i na koniec wydział sztuk wyzwolonych tylko 10 grzywien.

8. Najważniejsze było uczenie praw kanonicznego i świeckiego. Kształcono głównie humanistów.

9. Wiemy, że wydział sztuk wyzwolonych mieścił się w szkole Najświętszej Maryji Panny.

10. Doktorzy i mistrzowie mieli co kwartał dostawać płace od żupów wielickich. Scholarze mieli w mieście wyznaczonego żyda, który w razie potrzeby miał im pożyczać pieniądze.

11. Według Kazimierza Wielkiego to kanclerz krakowski miał zatwierdzać egzaminy, ma mieć on zupełną władzę nad zatwierdzaniem egzaminu. Według Urbana V egzaminy miał zatwierdzać biskup krakowski lub pod jego nieobecność ktoś z kościoła. Papież chciał mieć kontrolę nad zatwierdzaniem egzaminów.

12. Uniwersytet w Krakowie w 1364r. Miał wszystkie wydziały oprócz teologicznego, na który nie chciał się zgodzić papież. Możemy się domyślać, że papież nie zgadzając się na utworzenie wydziału teologicznego chciał, by ludzie nie osiągali aż tak dużej wiedzy w sferze kościelnej, wiedza teologiczna była trudniej przez to dostępna.

13. Zobowiązywało się do dotrzymywania i dochowywania ustaw i ugód, które oni uchwalą oraz do przestrzegania ich praw w obrębie miasta.

14. Według Bonifacego IX istniała tam szkoła powszechna, która była niepełna, ponieważ nie było na niej wydziału teologicznego.

15. Wzorem powinien być uniwersytet w Paryżu. Zmiana polegała na tym, że ustanowiony został wydział teologiczny przez papieża.

16. Wzorem powinny być uniwersytety w Paryżu, Bolonia i Padwa we Włoszech, w Pradze i uniwersytet Oxford.

17. Chce by w Polsce dużo było uczonych, którzy by mogli wynieść ten kraj z ciemnoty, ich nauki by przegnały niedostatki i by zrównali poziom kraju z innymi.

18. Odgrywało, ponieważ chciał on by wydziały które istniały rozwijały się dalej, by na mocy nadanego przywileju trwały nadal. Postanowienie Bonifacego IX było początkiem do rozwijania się nauczania nauk w Krakowie.

19. Miał być wydział o prawie rzymskim i fizyce. Prawo świeckie zmieniło się w prawo rzymskie, medycyna zaś w wydział fizyki.

20. Władysław uważał, że w Krakowie nie istniał wtedy uniwersytet, bo on go „wskrzesił”. Bonifacy IX uważał, że uniwersytet istnieje. Władysław mógł być przekonany, że uniwersytet to jego zasługa, dlatego nie uznawał, by w Krakowie był wcześniej uniwersytet, który ustanowił papież. Mógł chcieć ukazać większą swoją rolę niż papieża.

ps. ostatniego punktu nie robiłam, bo nie mam pojęcia o co tu chodzi i jak to porównać.

10. Komeński

JAN AMOS KOMEŃSKI

1592-1670

urodził się na Morawach (Czechy)

przez prawie 30 lat mieszkał w Polsce (Leszno)

duchowny braci czeskich

1. Dydaktyka - sztuka nauczania.

Wielka dydaktyka - uniwersalna sztuka nauczanie wszystkiego wszystkich

- nauczania pewnego (łatwe i dające wyniki)

- nauczania gruntowego (prowadzi do prawdziwej wiedzy)

- nauczania wywodzonego a priori (z samej niezmiennej natury rzeczy)

2. To samo co w odpowiedzi niżej.

3. Argumentacja dlaczego należy uczyć wszystkich:

- wszyscy ludzie mają taką samą naturę

- Bóg chce aby wszyscy ludzie go poznali, umiłowali i czcili. Aby Boga poznać dokładnie trzeba się uczyć. Więc nie wolno nikomu odmawiać nauki, którą wykorzysta do chwalenia Boga.

- nigdy nie wiadomo do czego kto jest przeznaczony. Bóg czasem spośród najbiedniejszych wybiera sobie narzędzia do swej chwały.

- Człowiek który wydaje się być tępy i głupi tym bardziej potrzebuje pomocy. Mimo że nie będzie czynić żadnych postępów to uszlachetnią się jego obyczaje i będzie słuchać zwierzchności państwowej i Kościoła.

- jeden człowiek od dziecka jest zdolny, a potem zapada na zdrowiu, a inny dopiero w późniejszych latach ujawnia swoje zdolności.

- nie ma argumentu żeby nie dopuszczać kobiet do nauki. Są tak samo obrazem Boga i uczestnikami łaski. Też są wyposażone w sprawny umysł zdolny do pojmowania mądrości.

4. Optymizm pedagogiczny:

Dzięki wykształceniu ludzie będą dobrze pracować, będą mieli o czym myśleć i do czego dążyć. Będą znać swoje miejsce w grupie i wiedzieć w jakich granicach mogą się obracać. Ciężko pracując ludzie będą rozważać słowa Boże, a dzięki temu że będą czytać dużo książek to unikną bezczynności.

5. Dlaczego uczyć Babięta (kobiety) ?

- (powtórzenie) nie ma argumentu żeby nie dopuszczać kobiet do nauki. Są tak samo obrazem Boga i uczestnikami łaski. Też są wyposażone w sprawny umysł zdolny do pojmowania mądrości.

- kobiety są wzorem dla młodszych, więc muszą być w jakimś stopniu wykształcone. Wykształcenie jako praktyka, wychowanie. Nauka dla kształtowania myśli ale też dla pracy.

6.Argumentacja dydaktyczna Wielkiej dydaktyki:

- nauczanie zestawiane zostaje z naturą. Każdy etap nauczania, wiek ucznia, pora dnia, ma swoje odbicie w cyklu przyrody. Tak jak zwierzęta, rośliny żyją w zgodzie z odpowiednim cyklem, tak tez postępować ma nauczyciel, wtedy osiągnąć można najlepsze rezultaty.

- nauczyciel jako ogrodnik, architekt, ptak. Wychowanie jako zjawiska naturalne, praca ogrodnika, przyroda.

7. Wnioski z Zasady I:

- kształcenie człowieka należy rozpoczynać w wiośnie życia, tj wieku młodzieńczym. (chłopięcy-wiosna, młodzieńczy-lato, męski-jesień, starczy-zima)

- ranne godziny są najlepsze do uczenia

- materiał do nauki powinien być podawany powoli, rozłożony według wieku ucznia, tak by jego zdolność pojmowania pozwoliła mu te wiadomości przyswoić.

8. Wyjaśnić wnioski:

„By nie uczono żadnego języka z gramatyki, lecz z odpowiednich autorów”

- autorzy w swoich tekstach dostarczają materiału dla mowy jakimi są wyrazy, a gramatyka jest tylko zbiorem reguł. Nie można uczyć się jak łączyć wyrazy, porządkować je, jeśli nie posługujemy się odpowiednim słownictwem.

„By najpierw rozwijano umysł, a potem rękę”

- najpierw nauki przyrodniczo-matematyczne (umysł) a później humanistyczne (język)

9. Wyjaśnić:

„by nauki o rzeczach wysuwać przed nauki formalne, a przykłady przed prawidła”

- od rzeczy konkretnych do formalnych, najpierw dzieci zapoznawać z jakimś tematem, a dopiero po omówieniu, zbadaniu wyciągać wnioski i formułować zasady.

10. Uczniowie w danym okresie powinni zajmować się tylko jednym przedmiotem nauki, a nie wszystkim naraz. najpierw w uczniu należy rozbudzić zainteresowanie nauką, a następnie zacząć nauczać.

11. Z zasady 5:

korzeniem wiedzy jest umysł, pniem jest pamięć, a kwiatami i owocami doskonałe władanie mową i praktyczne przygotowanie rzeczowe. Tak jak drzewo pobiera wodę, tak też ma iść kształcenie poszczególnych elementów.

12. podstawowe założenia ogólnego wykształcenia: takie rozkładanie materiału by się wydawało, że następne stopnie nauki nie wnoszą niczego nowego, ale są szczegółowym rozwinięciem tego co było wcześniej poznane.

13. Najpierw należy podawać wiadomości elementarne żeby uchwycić ogólny obraz, potem wprowadzić przykłady, a na końcu wyjątki.

1. Nie. Nauczanie zintegrowane ma na celu łączenie treści między przedmiotowych i budowaniu jednej wizji w umyśle dziecka. Komeński mówi: każdy przedmiot nauki wyczerpywano koniecznie w określonych granicach.

2. NIE WIEM

3. Szkoła ma się znajdować w miejscu spokojnym, z dala od zgiełku i wszystkiego co odrywa uwagę.

4. <Trzeba przytoczyć w tekście, więc zbędne>

5. Podsumowanie dotyczące tematu: JAK NAUCZAC:

Należy znacząc nauczać wcześnie, bo z biegiem czasu umysły ulegają spaczeniu. I rozpocząć od rzeczy ogólnych by przejść do szczegółów i od rzeczy prostych do coraz trudniejszych. Trzeba zachować odpowiednie tępo pracy, nie za wolno i nie zbyt szybko iść z nowym materiałem. Dziecko ma samo wyrażać chęć zdobywania wiedzy, nie można go do niczego zmuszać. To czego się naucza ma być przydatne i w wyjaśnianiu dostępne zmysłom. Należy stosować jedną metodę nauczania.

6. Czego nauczać: (szkoła elementarna)

- czytania ( wszystkiego ) w języku ojczystym

- poprawnego i ładnego pisania

- liczenia

- umiejętności mierzenia

- śpiewania

- opanowania na pamięć psalmów i hymnów religijnych

- znajomości katechizmu

- znajomości i stosowania zasad moralnych

- ekonomii i polityki w takim stopniu w jakim będą miały w przyszłości z nią stycznośc

- dzieje świata i wiadomości podstawowe z geografii (ojczyzna)

- wiedza przydatna w życiu codziennym

Jak nauczać: 6 klas, 6 podręczników każdy różniący się formą i treścią, tak jak proces od rzeczy ogólnych do szczegółowych. Rano ćwiczyć pamięć i umysł a po południu rękę i głos. Czytanie na głos jako metoda uczenia się tekstu na pamięć. Współzawodnictwo jako motywacja do nauki.

20/21/22. Żywy alfabet:

Rysunek zwierzęcia, obok jego nazwa i określenie co robi typu: owca beczy. Dalej napisane „be e e” i obok literki B b

I tak cały alfabet. Czyli jakoś przez dźwiękonaśladownictwo. Metoda fonetyczna. Wydaje mi się ze jest to nauczanie jednak od szczegółu do ogółu. Rysunek rozbudza wyobraźnię i ułatwia zapamiętywanie.

23. Dlaczego książki są najcenniejszym narzędziem kształcenia umysłu:

- bez ksiąg nie mielibyśmy niczego w pamięci, nie posiadali żadnej wiedzy o rzeczach boskich i ludzkich

- nie miłować ich to znaczy nie miłować mądrości, co oznacza dziczenie, a to jest zniewagą dla Boga.

- szkoły byłyby martwe gdyby ich księgi nie ożywiły

- każda książka zawiera coś cennego, więc wszystkie trzeba czytać

- trzeba wybierać książki raczej praktyczne niż teoretyczne

- nie rozdzielać autorów na dawnych i obecnych ale czytać wszystkich

- czytać uważnie i robić notatki obok tekstu

Dzięki czytaniu:

- będziemy mieć jasny pogląd na rzeczy

- będziemy posiadać wypracowane przez siebie bogactwa

- materiał jaki zdobędziemy będzie lepszy od cudzego

- w razie wątpliwości czy poszukiwania odpowiedzi na jakieś pytanie będziemy mogli szybko przekartkować wielu autorów i szybko znaleźć odpowiedź

- wymieniać autorów którzy pisali na każdy rzucony temat, zdobędziemy zdolność szybkiego osądzania, o dowolnej rzeczy będziemy w stanie długo rozprawiać, nauczymy się posługiwać sentencjami niczym klejnotami.

24. Wszyscy ludzie mają być wszechwiedzący tzn:

- rozumieć wewnętrzne składniki rzeczy, myśli, mowy

- znać granice i sposoby postępowania

- w każdej sytuacji odróżnić to co jest istotne od tego co przypadkowe i szkodliwe.

Pampaedia: sztuka wszczepienia mądrości do umysłów wszystkich ludzi, ich mowy, serc i rąk.

11. KEN

2. Przypomnij, w jakich latach działała Komisja Edukacji Narodowej? Kto był jej prezesem?

Najważniejsi działacze Komisji. Kiedy opublikowano Ustawy Komisji Edukacji Narodowej?

Pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca

Komisja działała od 14 października 1773r do połowy kwietnia 1794r

Prezesem na początku był biskup wileński - Ignacy Jakub Massalski ale ze względu na dokonane nadużycia finansowe w szkołach litewskich w 1776 został usunięty z tego stanowiska, które później objął biskup płocki Michał Poniatowski.

Najważniejsi działacze KEN-u: A.K. Czartoryski, I. Potocki, M. Poniatowski, A. Zamoyski, a współpracownikami: G. Piramowicz, H. Kołłątaj, K. Narbutt i A. Popławski

1783 - opublikowanie Ustaw

3. Rola ks. Grzegorza Piramowicza w Komisji Edukacji Narodowej.

Pełnił obowiązki sekretarza Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych

4. s. 574-575: Jak twórcy Komisji Edukacji Narodowej (tu: sekretarz Komisji Edukacji Narodowej ks.

Grzegorz Piramowicz) rozumieli cel „edukacji narodowej”?

Piramowicz twierdził, że edukacja to interes publiczny i dlatego należy opracować taki plan edukacji, żeby młodzież zastała pod nadzorem publicznym. Edukacja ma być kształceniem umysłu poprzez odpowiednią naukę, dobre wychowanie i uczciwość. Celem było wykształcenie pokolenia Polaków świadomych swych obowiązków obywatelskich, wyposażonych w wiedzę użyteczną, opartą na ówczesnych zdobyczach nauki.

5. s. 575: Co to była „nauka moralna” i czym się różniła od „nauki chrześcijańskiej”?

Nauka moralna to etyka świecka, która była dostosowana do poziomu człowieka. U dziecka ma uczyć obowiązków wobec rodziny, krewnych i najbliższych, natomiast później ma być poszerzana o prawa polityczne i ojczyste.

Nauka chrześcijańska to religia, która przez pierwsze 3 lata była prowadzona w szkole a później w kościele, w formie kazań. Do nauki chrześcijańskiej przyłączona jest nauka moralna.

6. s. 576: Omów rolę języka łacińskiego i języka ojczystego według koncepcji Komisji.

Nauka łaciny ma obejmować klasy młodsze, ponieważ wtedy umysł jest bardziej chłonny, w starszych powinna być „zaniedbana” i powtórzona w klasie retoryki. Powinna być połączona z nauką języka polskiego, czytaniem ksiąg i pism polskich, ćwiczeniem pisania i wykształceniem mowy ojczystej. Gramatyka ma być ograniczona do minimum. Ogólnie łacina ma być pomocą w nauce i zdobywaniu nowych wiadomości.

7. [Wiedza spoza źródła:] Co to był fizjokratyzm?

Fizjokratyzm to pogląd, zakładający, że podstawą bogactwa narodowego nie jest wcale przemysł ani handel, lecz przede wszystkim uprawa roli. Podniesienie na wyższy poziom produkcji rolnej fizjokraci uważali za jeden z najważniejszych obowiązków całego społeczeństwa. Cel ten chcieli osiągnąć przez rozwój wiedzy. Oświecony chłop, ich zdaniem, poprawi szybko własną sytuację materialną, wydobędzie się z przesądów i nałogów. Dlatego w każdej wsi należy zakładać szkółki ludowe i uczyć w nich oprócz pisania i czytania użytecznej wiedzy zawodowej.

8. s. 576-577: Dlaczego z fizjokratyzmu, a także z oświeceniowego pragmatyzmu wynikała potrzeba

zmiany programu nauczania w szkołach Komisji Edukacji Narodowej?

Pragmatyzm to postawa kierowania się w życiu tym, co praktyczne, wykonalne, użyteczne dla jednostki lub społeczności, a odrzucania tego, co nierealne, niewykonalne, niepraktyczne.

Z fizjokratyzmu i pragmatyzmu wynikła potrzeba dostosowania programu nauczania do celu edukacji, czyli wykształcenie światłego i użytecznego obywatela. Była więc potrzeba zmiany programu nauczania na taki, aby kładł główny nacisk na treści rzeczowe, utylitarne, użyteczne, z ograniczeniem tych najmniej potrzebnych.

9. s. 576-578: Jakie nowe, wynikające z fizjokratyzmu, przedmioty miały być nauczane w szkołach

Komisji i dlaczego?

Do szkół wprowadzono:

- arytmetykę i geometrię, aby człowiek nie miał trudności np. z mierzeniem pól, ważeniem itp.;

- nauki fizyczne, typu hydraulika, mechanika, hydrostatyka, aby chłop potrafił podać moc, bieg, obrót wody;

- przedmioty przyrodnicze i geograficzne - przyroda, biologia, rolnictwo, ogrodnictwo, aby ziemianin potrafił dobrze gospodarować ziemią, aby znał dary Boże i wiedział jak je pożytkować;

- naukę o zdrowiu, aby człowiek wiedział jak jest zbudowany, co mu szkodzi a co nie, jak się odżywiać, dbać o zdrowie;

- retorykę, uczona w VII klasie, ponieważ wtedy dziecko ma już pewną widzę, która pozwoli mu formować ciekawe mowy, ma być uczona dzięki przykładom z życia, a nie oparta na niepotrzebnych tekstach, ma uczyć zwięzłej i rzeczowej mowy oraz ostrzegać przed błędami;

- poetykę, która jest związana z retoryką; ma być przykładem poprawnej mowy; dzięki poetyce mowa ma być ciekawa i dowcipna

- historię, mającą krzepić moralność i ostrzegać przed błędami popełnionymi w przeszłości.

13. Diesterweg

1. Nauczaj zgodnie z naturą- nauczanie powinno być dostosowane do ludzkiej natury i jej praw rozwojowych, nie można opierać się naturze, tylko dzięki niej można osiągnąć pomyślne rezultaty.

2. Nauczyciel powinien dać uczniowi wolną wolę w tym jak ma postępować, nie powinien go opóźniać ani przyspieszać, nie jest wskazane także krytykowanie ucznia.

3. Potrzeba unikania luk odnosi się do konkretnej jednostki, dokładniej chodzi o to, że nie każdy człowiek osiąga takie same efekty działania, co jednemu przychodzi łatwiej, drugiemu trudniej.

4. Nie należy zatrzymywać się przy danym przedmiocie tak długo, aż uczeń całkowicie go zrozumie, ponieważ zostanie on wyczerpany, nie będzie dla ucznia w nim nic nieznanego, a prawdziwie nauczanie polega na tym aby do przedmiotu ciągle wracać -- grób nauczania

5. Należy uczyć tylko tego co istotne i ważne

6. Błędem nauczycieli jest to, że nauczają tego czego sami się nauczyli

7. Poglądowość jest to zasada od ogółu do szczegółu, opiera się na zmysłach

8. Rousseau i Pestalozzi

9. Poglądowość należy stosować od najmłodszych lat dzieciństwa

10. Jako przykład można podać dziecko, któro najpierw poznaje swoją kołyskę i izbę mieszkalną, później dom, miejsce zamieszkania, okolicę, powiat aż wreszcie obejmuje cały świat, zatem wychodzimy od tego co bliskie, do tego co dalekie (poglądowość)

11. Łatwiej jest poznać roślinę o prostej budowie niż istotę złożoną z różnych części, a więc zanim przystąpimy do poznania poszczególnych części (w tym przypadku rośliny) należy najpierw zaobserwować całość i poznać części proste- zmysłowe (poglądowość)

12. Łączy się z zasadą od prostego do złożonego ( punkt 11)

13. Umysł ludzki zawsze nieznaną rzecz dołącza do tej już mu znanej aby przyswoić nową wiedzę (za przykład można podać obce rośliny, zwierzęta, języki), to czego nie można połączyć z już znanym pozostanie dla nas niewiadomą.

14. Nauczyciel elementarny wychodzi z punktu widzenia ucznia, wprawia go w ruch przy pomocy pytań, rozwija jego samodzielność, metoda elementarna czyni ucznia ośrodkiem ruchu, podczas gdy nauczyciel traktuje siebie jako ośrodek, który pobudza i kieruje uczniów

15. Należy dążyć do celu formalnego, a więc poprzez nauczanie wyćwiczyć siły ucznia, ponieważ rozwinięta siła myślenia i mowy oraz zdolność do rozumowego ujmowania i badania nowego przedmiotu przynoszą największe korzyści

16. Należy przyzwyczajać ucznia do pracy (rękoma, językiem, głową), aby zrozumiał, źe tylko własnymi siłami zdolny będzie do przyswojenia nowych przedmiotów, samodzielnego myślenia. Wyrobienie w uczniu takiego nawyku sprawi, że będzie on przekonany o tym, że nikt nie zrobi czegoś za niego, nie będzie miał czegoś czego sam nie zdobędzie i nie wypracuje.

17. -Należy zatrzymywać się na fundamentach tego czego nauczamy, często do nich powracać,

-nauczając przedmiotów ścisłych udowadniając twierdzenia pochodne należy często wracać do pierwszych wyobrażeń,

-dzielić materiał na określone szczeble i niewielkie całości

-na każdym szczeblu pokazywać poszczególne części następujące po sobie i nie dopuścić do luk

-dzielić i porządkować materiał nauczania w taki sposób aby w kolejnych szczeblach występowało to co już znane

-wiązać ze sobą przedmioty pokrewne pod względem treści

-przechodzić od rzeczy do jej pojęcia

-kierować się naturą przedmiotu w wyborze formy nauczania

18. Nauczanie może stać się interesujące dzięki urozmaiceniu ( materiał nauczania podawany w różnych formach i postaciach), żywotności nauczyciela (wewnętrzna chęć zajmowania się uczniami, cieszenie się z ich sukcesów), dzięki całej jego osobowości ( patrz następny punkt)

19. Rola osobowości nauczyciela jest ogromna w procesie kształcenia, ponieważ sposób w który uczniowie widzą nauczyciela wpływa na ich zainteresowanie nauką.

20. Nauczyciel powinien zachęcać uczniów do nauki, jego świeżość powinna objawiać się nie tylko w umyśle jak i w mimice, postawie ciała, ruchach, nauczać z energią, ponieważ tylko człowiek energiczny, zdecydowany ,o mocnym charakterze wychowa takich ludzi, którzy później będą tacy sami jak on, powinien także dbać o to, aby uczeń poprawnie się wypowiadał na temat nauczania, dbał o jego dobrą wymowę i wątek myślowy.

14. Locke

1. Rola rozumu i poznania rozumowego w poznaniu świata:

• rozum wyróżnia człowieka spośród wszystkich istot

• człowiek dzięki rozumowi może nad nimi panować

• umysł jak oko: widzimy i postrzegamy wszystko wokół, ale własnego umysłu nie jesteśmy w stanie

• im lepiej znamy zdolności naszego rozumu (zdolności poznawcze) tym łatwiej nam badać nowe rzeczy

• rozum to ostatnia instancja, do której zwraca się człowiek kierując swoim postępowaniem

• człowiek który działa, kieruje się tym, co ma w swoim umyśle, zależnie od swojej woli

• człowieka prowadzi jego rozum, a rozum może być dobrze lub źle poinformowany, dlatego czasem człowiek może błądzić, czynić źle

• wola jest posłuszna rozumowi

• rozum pozwala rozróżnić człowiekowi prawdę od pozorów

• rozum jak mięsień- nie używany zanika

• ludzie mają jednakowe zdolności naturalne, to co ich różni, to różne zdolności poznawcze, przez co niektórzy lepiej, niektórzy gorzej zbierają wiadomości, zdobywają idee, pojęcia, obserwacje.

• powinno się ćwiczyć swój rozum, myślenie, pojemność umysłu- wraz z treningiem będą się polepszać

• czerpać wiedzę z różnych źródeł (różni autorzy, filozofowie, sekty religijne)

• czerpać z każdej gałęzi wiedzy

• tylko ten kto się rozwija może być człowiekiem rozumnym.

• Ale, jeżeli już się sięga do tak wielu źródeł, to należy być pewnym swojego zdania, swojej wiary, człowiek musi być pewny, że ma w głowie twardo ustalone swje własne idee, potrafi sam wyrażać sądy, a nie wzoruje się na innych

• praktyka czyni mistrza!

• Jeżeli coś z umysłem nie działa jak należy, to znaczy, że nie było odpowiednio doskonalone- nie ma co zwalać winy na naturę

• każdy powinien mieć swoje własne sądy, nie zajmować się cudzymi

• niezależność umysłu (ma ją miłośnik prawdy) polega na bezstronności w stosunku do wszelkiej prawdy oraz na badaniu przyjmowanych zasad dopóki nie upewnimy się że zasada ta jest prawdziwa i godna zaufania.

2. Wychowanie fizyczne, moralne i intelektualne- nawiązanie do tradycji Arystotelesa

• zdrowy duch w zdrowym ciele

• ten kogo rozum nie prowadzi mądrze, nie wstąpi nigdy na właściwą drogę

• ten czyje ciało jest kruche, nie będzie nigdy mógł nią podążać

• wychowanie fizyczne (A. natura): ważne jest dbanie o swoje ciało, no bo to nasze narzędzie działania, jak będzie mało sprawne to za wiele nie zdziałamy

• wychowanie moralne (A. Przyzwyczajenie): panowanie nad swoimi popędami, emocjami, instynktami

• wychowanie intelektualne (A. rozum): to co w punkcie 1. używać rozumu trzeba, bo inaczej zniknie ;)

3. Wychowanie fizyczne: podaj i omów konkretne przykłady troski o zdrowie:

• dużo: świeżego powietrza, ćwiczeń, snu

• prosta dieta, bez wina i mocnych trunków

• bardzo mało lub w ogóle lekarstw

• ubranie niezbyt ciepłe, nie za ciasne

• głowa i nogi trzymane w chłodzie

• nogi mają być przyzwyczajone do chłodu i wilgoci

• hartowanie ciała

• nauczenie pływać

• nie wchodzić do zimnej wody, gdy ciało rozgrzane

4. Wyjaśnij cel wychowania fizycznego, czy chodzi tylko o estetyczny wygląd?

• Należy dbać o ciało, by mogło ono podporządkować się rozkazom ducha ( żeby można było wykonać to o czym się myśli).

• Kształtowanie umysłu przez kształtowanie ciała

5. Zinterpretuj fragment:

„Kto nie ma władzy nad swymi skłonnościami, kto nie umie oprzeć się naciskowi chwilowej przyjemności lub przykrości zgodnie z rozumem, temu brak prawdziwej podstawy cnoty i dzielności i temu grozi niebezpieczeństwo, że nigdy do niczego nie dojdzie. Dlatego tę postawę, tak przeciwną nieokiełznanej naturze, należy wcześniej wypracować i nawyk ten jako prawdziwa postawa przyszłych możliwości i szczęścia winien być wytworzony w umyśle możliwie najwcześniej, już nawet od pierwszych przejawów jakiegokolwiek poznania i zrozumienia u dzieci i winien być w nich umacniany wszelkimi możliwymi staraniami i sposobami przez tych, którzy mają nadzór nad ich wychowaniem.”- racjonalizm, czy naturalizm w wychowaniu?

• Chodzi o panowanie nad sobą, swymi popędami, kierowaniem się rozumem w działaniu, a nie uleganie cielesnym pokusom. Locke ma świadomość, ze jest to działanie przeciwko naturze. Dlatego namawia, żeby od małego wpajać zasadę kierowania się rozumem dzieciom.

• Panowanie nad popędami jak u Arystotelesa

• mam sam nad sobą panować

• Zdecydowanie racjonalizm w wychowaniu.

6. Jak wychować człowieka, który do czegoś dojdzie?

• nie karać, nie poniżać, nie upokarzać, nie być zbyt surowym, dać trochę luzu, aby nie zniechęcić, wystraszyć, podporządkować.

• Jeżeli dziecko zostanie stłamszone to do niczego w życiu nie dojdzie, brak pewności siebie je ogranicza

7. Kto posiadł- wg Locke'a- prawdziwą tajemnicę wychowania?

• ten kto: ' znajdzie sposób jak zachować duszę dziecka nieskrępowaną i wolną, a jednak równocześnie powstrzymać ją od wielu rzeczy, do których się skłania i pociągnąć do innych, które są nie miłe”

• ten kto nauczy dziecko, żeby kierowało się rozumem i panowało nad popędami, ale przy okazji nie stłamsi dziecka

8. Co jest Scyllą i Charybdą w wychowaniu moralnym?

• zbytnia swoboda i srogość

9. Stosunek Locke'a do kar fizycznych w wychowaniu:

• jak u Kwintyliana?(sprawdzić!!!)

• przeciwny, bo to upokarza, poniża dziecko

• wywołuje niewolnicze skłonności

• może być stosowana tylko w skrajnych przypadkach, jak już nic innego nie pomaga!

10. Stosunek do nagród w wychowaniu:

• negatywny, bo nagradzanie wywołuje zamiłowanie do przyjemności

• w ten sposób nie uczymy dziecka przeciwstawiania się swoim żądzom

• nagradzając uczymy dziecko, ze to są rzeczy dobre, do których ma dążyć

• a tak w ogóle to najważniejsze bodźce w wychowaniu to szacunek, uznanie w moim środowisku, a nie nagrody ;)

11. Dlaczego szacunek i sława winny być lepszym bodźcem w wychowaniu jak kary i nagrody?

• bo dzieci są bardzo wrażliwe na pochwałę i uznanie, te dwie wystarczą, kary i nagrody są niepotrzebne

12. Dlaczego według Locke'a wychowanie intelektualne (kształcenie) jest na ostatnim miejscu? Czy dostrzegasz związek zrozumieniem wychowania według Platona?

• paideia u Platona: celem wychowania jest urabianie do cnoty

• Locke był sceptycznie nastawiony do współczesnej mu szkoły, metod nauki i programu nauczania

• krytykuje myśl o wychowaniu jako samej edukacji

• „do wykształcenia należy dążyć, ale na drugim miejscu, jako do rzeczy służącej do osiągnięcia większych zalet”

• ważniejsze od wiedzy jest cnota (Platon!:), roztropność i dobre zachowanie się.

13. Co winno być pierwszym przedmiotem nauczania i dlaczego?

• należy zacząć od języka ojczystego i obyczajów

• myślę, ze to się wiąże z przekonaniem Locke'a, że człowiekowi jest potrzebne uznanie ludzi z jego własnej grupy społecznej, aby czuł się dobrze.

• Nie znając języka z naszymi się nie dogadamy, a jak nie wiemy jak się zachować to nas mogą z tej naszej grupki wyprosić :)

14. Jakich języków obcych winien się uczyć chłopak?

• francuski

• łacina

15. Zalecenia Locke'a dotyczące metody nauczania początkowego czytania:

• zacząć jak chłopak zacznie mówić

• nigdy nie robić z czytania obowiązku ani przymusu

• uczenie przez zabawę (alfabet- kartki i zabawki z literami)

• to powinna być rozrywka

• jak już chłopiec zacznie czytać, to dać mu łatwe, przyjemne ksiązki, w których rozrywka wynagrodzi trud czytania

• Ezop jest fajny- rozrywka + coś mądrego

• obrazki w książkach bawią i zachęcają do czytania

• ponadto dzieci potrzebują konkretów, dlatego obrazki do opowiadania są super ;)

• czyli super ćwiczeniem czytania są obrazki z podpisami, które będą zachęcały dziecko do czytania, zadawania pytań itd.

16. Stosunek Locke'a do szkoły humanistycznej- dlaczego nazywa ją przykuwaniem ucznia „do tych taczek na siedem, osiem, czy dziesięć najlepszych lat jego życia”

• Negatywny

• w szkole uczymy się niepotrzebnych rzeczy,

• to strata czasu, to czego uczymy się w szkole przez lata, w innej atmosferze (zabawy:) poszłoby o wiele wiele szybciej i przyjemniej ;)

17. Czy Locke zaleca nauczanie języka łacińskiego? Jaką metodę stosować przy nauczaniu tego przedmiotu? Czy jest to powielanie modelu wykształcenia szkoły humanistycznej? Na czym polega różnica?

• Zauważa, że nauczanie łaciny w szkole to bardziej tradycja, zwyczaj. Chociaż rodzice nie chcą czy nie mogą robić z dzieci uczonych to i tak ich posyłają do szkół i biedaki muszą się uczyć gramatyki języka łacińskiego.

• Dla większości nauka łaciny jest bez sensu bo i tak niewiele będą pamiętać z tego co się nauczyli

• Ogólnie powinno się uczyć tego, co się w życiu przyda

• No ale jak już się naucza tej łaciny to metodę powinno się zmienić

• mianowicie: Uczyć się łaciny przez używanie tego języka.

• Dobrze by było, żeby mieć nauczyciela, który tylko i wyłącznie po łacinie będzie się z nami porozumiewał; nie męczyć dziecka gramatyką itp., ale uczyć go przez rozmowę.

• Uczyć tak jak języka ojczystego- używając go! ;)

• bo przecież jak się dziecko rodzi to żadnego języka nie zna, a w końcu jakoś po swojemu ojczystemu gada

• NIE JEST TO POWIELANIE METODY SZKOŁY HUMANISTYCZNEJ, BO TAM UCZĄ OD GRAMATYKI ;)

18. Czy uczyć retoryki i dialektyki?

• NIE :) bo korzyść z uczenia się tego jest niewielka: samo studiowanie reguł pięknego mówienia czy rozumowania nie sprawi, że człowiek będzie to umiał.

19. Jakich innych przedmiotów i jak nauczać?

• jak dziecko uczy się języka obcego, francuski/łacina, to jak ma jeszcze jakieś przedmioty (geografia, arytmetyka, chronologia, historia, geometria), to niech się uczy w tym obcym języku. Two birds with one stone :) poszerzamy słownictwo, ćwiczymy posługiwanie się językiem obcym i zdobywamy wiedzę w innych dziedzinach nauki ;)

• a tak poza tym to wypadałoby umieć tańczyć- znowu, żeby dobrze czuć się w swojej grupie społecznej

• szermierka i jazda konna- ćwiczenie ciała, troska o zdrowie (patrz punkt 4:)

• jakieś rzemiosło i rachunki

16. Herbart

1. Podstawowym pojęciem pedagogiki jest ukształcalność wychowanka.

2. Dwa filary pedagogiki naukowej: filozofia praktyczna (czyli etyka) i psychologia. Pierwsza nauka wskazuje cel kształcenia, a druga drogę, środki i przeszkody w jego osiągnięciu. Nie można uzależniać celów kształcenia od empirycznego poznania człowieka, bo moralność i doświadczenie zależą od wychowania, które z kolei zależne jest od kultury danego społeczeństwa.

3. Herbart nie wpisuje się w romantyzm. Fatalizm jest poglądem mówiącym, że człowiek nie ma bezpośredniego wpływu na swój los, gdyż wszystko zależne jest od fatum (przeznaczenia), wolność transcendentalna (przekraczająca, nieograniczona). Herbart mówi, że przez swoje założenia te dwa poglądy wyłączają się z pedagogiki.

4. Celem wychowania według Herbarta jest cnota (cel idealny), wpisuje się w konwencję humanistyczną (podobnie jak poglądy Platona, Vivesa i Komeńskiego).

5. Związek osądu i woli oznacza, że należy żyć w zgodzie ze swoim osądem moralnym (ze swoimi wartościami) i w zgodzie z nimi DZIAŁAĆ. Wartości muszą poprzedzać czyny.

6. Kalokagatia (piękny i dobry). Oznacza to, że wszystko co jest piękne, jest również dobre. U Herbarta zasada ta znajduje zastosowanie w jego teorii połączenia osądu i woli.

7. Kreowanie sądu estetycznego u wychowanka ma się opierać na przykładach postępowania, które chcemy u niego wykształcić. Na przykład przy kształceniu postawy patriotycznej należy podawać obrazowe przykłady bohaterów narodowych, czy pokazywać odpowiednie zachowania na przykładzie bohaterów czytanek szkolnych.

8. Sprytowi życiowemu nie powinno się przypisywać sukcesów. Podważa to ideał humanistyczny. Osąd woli nie może być podporządkowany sprytowi życiowemu, nie należy mu ufać i świadomie podporządkowywać mu życia, bo z tego wynika właściwe zło dla wychowanka.

9. Idea I: doskonałości ciała i ducha; jest pierwsza, gdyż odpowiednia dbałość o ciało i duszę jest podstawą do rozwijania dalszych doskonałości.

Idea II: życzliwości; ma służyć tłumieniu w sobie niechęci do innych ludzi.

Idea III: prawa; zaniechanie sporów i zastanowienie się nad zasadnością nieporozumień.

Idea IV: słuszności; zrozumienie, że ukarany musi dostrzec zasadność kary, która go spotkała.

10. Wiedza nie jest celem kształcenia, chodzi o zaangażowanie osobowości. Warunkiem dobrego wychowania moralnego jest łączenie go z odpowiednim wychowaniem religijnym. Należy wystrzegać się świętoszkowatości w religii i zbytniego zaufania dla siebie w nauce.

11. Przewaga należy się wykształceniu humanistycznemu, ponieważ głębsze spojrzenie na człowieka i ludzkie stosunki zapobiega egoizmowi u wychowanka.

12. Trzy pojęcia pedagogiki ogólnej to: rząd, nauczanie i dyscyplina.

13. Rząd nad dziećmi polega na odpowiednim podejściu do kierowania wychowankiem. Nie należy przesadzać zbytnio ani w hartowaniu, ani w rozpieszczaniu wychowanka. Rząd musi być mądry; zapobiegać swawoli, ale brać pod uwagę potrzeby rozwojowe dzieci w każdym okresie.

14. Rola dorosłych wychowawców jest nadrzędna, ponieważ aktywności organizowane przez dzieci uznawane są za niestałe i grożące nudą. Zajęcia wybrane przez dzieci i młodzież są nieskuteczne.

15. Zakazywanie zbyt wielu rzeczy jest niewskazane, bo osłabia autorytet. Każdy zakaz musi być zasadny i do pewnego stopnia zaakceptowany przez uczniów. Zakazy są potrzebne, ale niewskazany jest zbytni nadzór.

16. Nie ma odpowiedzialności zbiorowej! Na ogół autorytet dorosłego wystarcza do utrzymania porządku w klasie, ale jeśli nie wystarcza należy zastosować karę (TYLKO odpowiednią do wagi ukaranego czynu!). Kar cielesnych nie sposób usunąć z praktyki szkolnej.

17. Nauczanie wychowujące to takie, po którym zostaje trwały ślad w wychowanku. Nauczyciel, który uczy pewnie, szybko i przyjemnie jest złym nauczycielem.

18. Nadrzędnym celem idealnym nauczania jest cnota, ale bliższym mu, możliwym do osiągnięcia jest wielostronność zainteresowania.

19. I. Jasność- czyli wyjaśnienie celu lekcji, materiału na samym początku lekcji.

II. Kojarzenie- nawiązanie do poprzednich lekcji, materiału już omówionego.

III. System- podsumowanie lekcji i zdobytych nowych umiejętności i wiedzy.

IV. Metoda- czyli zadanie pracy domowej.

20. To co w punkcie

21. Stopnie I i III są stopniami syntetycznymi (skupiają się na wykładowej formie podawczej wychodzącej od nauczyciela).

Stopnie II i IV są stopniami analitycznymi (wymagają rozbiorczego podejścia od ucznia).

22. Własne przykłady

23. Apercepcja czyli przyswajanie sobie nowych treści. Opiera się na asymilacji nowego materiału i dołączenie go do istniejącej już wiedzy.

24. Wyobrażenia wydobyte pojawiają się przy odtwarzaniu wyuczonego już tekstu, a swobodnie wyłaniające się pojawiają się przy swobodnej zabawie i fantazjowaniu.

25. Uwaga dowolna opiera się na postanowieniu ucznia o nauczeniu się czegoś niekoniecznie interesującego. Jest najbardziej potrzebne przy uczeniu się na pamięć materiału, kiedy niemożliwe jest zastosowanie apercepcji.

26. Kreatywność ucznia nie jest specjalnie ważnym elementem teorii Herbarta. Ciężko jest ocenić, co sądzi on o własnej kreatywności ucznia. Kreatywność jest ważna w przyswajaniu nowej wiedzy i analizie, ale lepiej żeby odbywała się ona według schematu narzuconego przez nauczyciela. Aktywności własne ucznia grożą niestałością, tylko te narzucone przez dorosłego mają szansę na powodzenie.

27. Dyscyplina = Trwałe wyniki = Chęć zdobywania wiedzy również po szkole. Rząd nad dziećmi polega na wyborze odpowiednich aktywności dla nich. Nauczanie to proces edukacyjny. Budowanie trwałych nawyków będzie oznaczało dla nauczania to, że uczeń nawet po skończeniu szkoły będzie rozwijał swoje zainteresowania szkolne i pogłębiał wiedzę.

17. Pedologia

ANIELA SZYCÓWNA ( 1869-1921)

PEDOLOGIA

1. Co to jest pedologia?

- Jest to nauka o dziecku.

-Obejmuje szczegółowy rozwój dziecka fizyczny i psychiczny.

-Nie ma wnioskowania dedukcyjnego, opiera się na badaniach i doświadczeniu.

2. Rola Stanleya Halla w początkach child-studies:

-Prekursor badań dzieci w Ameryce

-1880 r. - zostaje docentem w uniwersytecie Harwarda i głosił ważność i znaczenie systematycznego badania dzieci

1883 - założył przy uniwersytecie w Baltimore pierwsze w Ameryce laboratorium psychologiczne

- 1887 r. - założył kwartalnik `American Journal of Psychology'

- Rektor w uniwersytecie w Worcester, który powstał dzięki Jonesa Clarka

- z jego inicjatywy powstały zrzeszenia naukowe : Towarzystwo amerykańskie psychologiczne, Towarzystwo narodowe pedagogiczne.

3. Stanley Hall poznał nową psychologię eksperymentalną przebywając w Niemczech w laboratoriach Wilhelma Wundta przed 1880 rokiem.

4i5. Poglądy Wilhelma Wundta: (1832-1920)

- Wskazał jako zadanie dla psychologii analizowanie procesów życia duchowego metodami eksperymentalnymi

- jako pierwszy zastosował metodę laboratoryjną

- najważniejsze prawo -> zasada twórczej syntezy

-Najważnieszjsze dzieła:

• Psychologia fizjologiczna

• Logika

• Etyka

• Volkerpsychologie

• System filozofii

- „Psychologia fizjologiczna”-> obejmuje rozwój filogenetyczny i ontogentyczny psychiki związany z układem nerwowym, fizjologiczne podłoze procesów: postrzegania, uwagi, uczenia się, uczuć, snu, zmęczenia.

-„Paralelizm psycho-fizjologiczny”-> zmianom psychicznym towarzyszą zmiany cielesne.

-U Platona ogólne rozważania filozoficzne, U Wundta doświadczalne metody.

6. Kto i kiedy pierwszy raz użył nazwy: paidology-pedologia?

- Oskar Chrisman w 1894 roku

7. Omów fragment tekstu. Jak jest stosunek Szycówny do Komeńskiego?

Odpowiedzi na to pytanie nie jestem w 100% pewna aczkolwiek na ćwiczeniach pan Fijałkowski powiedział, że złem w pedagogice jest pedagogika herbartowska wg. Szycówny, więc chyba mogę stwierdzić, iż jej stosunek do Komeńskiego był pozytywny, ponieważ był bardzo twórczym pionierem pedagogiki i potrafiłby podnieść upadła pedagogikę wnosząc do niej swoje nowe poglądy.

8.Dlaczego w związku z pkt wyżej Ellen Key uważałą, że `całą pedagogikę powinien by zalać potop, z którego ocalałyby tylko dzieła Monteigna, Rousseau, Spencera i najnowsza literatura psychologii dziecięcej'? dlaczego Ellen Key wymieniała akurat tych autorów? Co ich łączy z pedologią?

Wg Ellen Key tacy autorzy jak Montaigne, Rousseau, Spencer oraz najnowsza literaturę psychologii dziecięcej w swoim programie pedagogicznym mówią, że z dziecka trzeba wydobyć twórczość i jego zainteresowanie daną rzeczą, poprzez zbudowanie odpowiedniej sytuacji, dzięki której nauka go zainteresuje.

9. Za co psycholodzy krytykowali pedologów i dlaczego?

-za dyletantyzm- zajmowanie się jakąś dziedziną, gł. nauki lub sztuki, w sposób powierzchowny, amatorski, bez głębszego jej poznania

- krytyczne nastawienie do kwestionariuszy i ankiet amerykańskich

- badania prowadzone przez ludzi bez specjalnego wykształcenia psychologicznego.

10. Za co nauczyciele konserwatyści (zwłaszcza herbartyści) krytykowali pedologów?

- nie są zadowolone z krytyki zasad szkolnych, rutyny szkolnej, z którą są zżyci

- wg nich badania nic nowego nie odkryły lub mają charakter tylko teoretyczny a nie praktyczny

11. Wymień ważniejsze ośrodki nowych na przełomie XIX i XX wieku studiów nad dzieckiem:

- Zurich -> Ernest Meumann

-Petersburg-> prof. Nieczajew

-Antwerpia-> Schyten

-Lipsk -> Brahm

-Bruksela-> dr Józefa Joteyko

12. Znaczenie Józefy Joteyko dla pedologii:

- poparcie reformy kształcenia nauczycieli, chciała aby do programu seminariów nauczycielskich i kursów pedagogicznych wprowadzić psychologię eksperymentalną oraz studia nad dziećmi.

-zapoczątkowała dzięki swojemu referatowi wygłoszonemu w Genewie w 1909 roku projekt powstania Kongresu pedologicznego, który odbył się w Brukseli w 1911 roku.

-wniosek stworzenia komisji międzynarodowej złożonej z psychologów i pedagogów, którzy mieli określić zakres i metody psychologii dziecka oraz najlepsze sposoby współdziałania psychologów i nauczycieli

13. Pedologia w Polsce- rola J.W. Dawida:

- Jest prekursorem systematycznych badań nad dzieckiem w Polsce ( tak jak Stanley Hall dla Ameryki)

-1887 r-> jego praca `Program spostrzeżeń psychologicznych nad dzieckiem od urodzenia do 20-go roku życia', kwestionariusz spostrzeżeń jedyny w literaturze ogólnej zawiera 500 pytań , dotyczy wszystkich okresów życia dziecka i wszystkich jego objaw psychicznych.

- w Polsce zaczęto od programu dla badacza a nie od monografii dotyczących szczegółów.

- w 1907 roku zatwierdzono Polskie Towarzystwo Badań nad Dziećmi a niebawem zaczęło funkcjonować

- w 1908 roku powstały komisje naukowe : badania rysunków dzieci, badania mowy i badania pojęć matematycznych

-w 1909 powstała 4 komisja badania dzieci upośledzonych umysłowo -> badania inteligencji

- w 1910 roku zawiązało się Towarzystwo Pedologiczne w Zakopanem, a później we Lwowie

14. Jakie są zadania nauki o dziecku?

-Badanie dzieci rozwijających się prawidłowo (obraz okresu życia : niemowlęctwa, wieku przedszkolnego, szkolnego i młodzieńczego)

-porównywanie normalnego przebiegu dziecka z jego zboczeniami (dzieci nienormalne, upośledzone umysłowo, uzdolnione wyjątkowo)

-Różnice indywidualne. Porównanie dzieci ze wsi i z miast, różnych ras i narodowości.

-Określa i wyjaśnia wpływy różnych metod i środków wychowania i nauczania, skuteczność i ich wartość

15. Metoda biograficzna w badaniach pedologicznych? Jakie są jej wady i zalety?

-polega na dokładnym odtworzeniu życia umysłowego dziecka od pierwszego błyski świadomości przez notowanie każdego objawu w dzienniku

-istotą jest obserwacja zewnętrzna, obiektywna

- analiza życia jednostek, opis ich sytuacji rodzinnej, szkolnej, życiowej, która może mieć związek z naszym przedmiotem badania,

-Wśród zalet metody biograficznej wymienia się przede wszystkim możliwość poznania motywacji ludzkich działań, mechanizmów kształtowania się postaw i dążeń jednostek i grup społecznych. Jest to z pewnością metoda, która pozwala zrozumieć procesy przemian wzorów życia, zwyczajów i obyczajów, a przede wszystkim przemian, które dokonują się w świadomości i ich zależności względem struktury społecznej.

16. Metoda statystyczna

- polega na układaniu kwestionariuszy czyli tzw sylabusów, które są rozsyłane po szkołach i dostarczają tysięcy odpowiedzi.

Zalety: dobra dla badań zbiorowych

Wady: pracochłonne segregowanie wszystkich wyników, potrzeba wielu dogodnych warunków pracy, osoba wypytująca dziecko musi posiadać sztukę umiejętnego sformułowania pytania oraz umiejętność postępowania z dziećmi

17. Metoda Indywidualno - porównawcza:

- Porównanie tylko niektórych osobników pod względem różnic indywidualnych, pozwala też wyodrębnić pewne typy osobowości

- Zastosowanie tej metody wymaga takich samych warunków jak metoda stystyczna ( trzeba uważać żeby indywidualizmu jednego dziecka nie przenieść na wszystkie dzieci)

18. Metoda prowadzenia samych eksperymentów:

a) Co to była metoda pomiarów (antropometryczna)

-Ocena rozwoju dziecka ( rozwój fizyczny, wzrost, długośc ciała, waga ciała)

b) na czym polegały testy? Czym różniły się od testów szkolnych np. z matematyki lub historii?

-Testy psychologiczne, na inteligencje

- Stosowane przy ocenie zjawisk psychicznych

c)jak prowadzić badania metodą eksperymentalno-porównawczą? Podaj przykłady

-odwołuje się nie tylko do zachowań zewnętrznych, ale również do samoobserwacji

-np. kiedy chcemy poznać naturę obrazów umysłowych dziecka trzeba wprost zapytać co ma w umyśle, gdy usiłuje sobie wyobrazić jakiś przedmiot nieobecny, liczbę czy wyraz

19. Czym różni się pedologia od pedagogiki?

-Pedagogika jako nauka bada procesy i zjawiska zachodzące między ludźmi, które chce poznać. Przedmiotem badań pedagogiki jest więc wszechstronny rozwój człowieka w ciągu całego jego życia oraz wpływy jednych osób na drugie, a także wpływy środowiska. Pedagogika jest więc nauką o wychowaniu, kształceniu i samokształceniu człowieka w ciągu całego życia. To nie tylko wiedza naukowa, ale również filozoficzna, religijna, myślenie mityczne i utopijne. Różne sposoby myślenia o wychowaniu.

-Pedologia, nauka o dziecku, obejmując swym zakresem całość problematyki związanej z rozwojem psychicznym i fizycznym dziecka, a także zastosowaniem tej wiedzy do zagadnień wychowania i nauczania; jej powstanie wiązało się ze wzrostem zainteresowania na przełomie XIX i XX w. sytuacją społeczną dziecka i jego prawami oraz rozwojem badań eksperymentalnych w dziedzinie psychologii rozwojowej; upatrując podstawę wszelkiej działalności wychowawczej w psychologii jednostki. Pedologia wywarła znaczny wpływ na koncepcje pedagogiczne tego okresu (naturalizm pedagogiczny, pajdocentryzm) oraz przyczyniła się do wykorzystania zdobyczy eksperymentalnej psychologii dziecka i pediatrii w instytucjach oświatowo - wychowawczych: żłobek, przedszkole, szkoła.

20. Aktualność (elementów) pedologii do dziś?

???

---