PODSTAWOWE WYZNACZNIKI STYLU BAROKOWEGO NA PRZYKŁADZIE DWÓCH PISARZY
Mikołaj Sęp - Szarzyński - prekursor baroku. Styl barokowy przejawia się u niego obecnością różnych środków stylistycznych: antyteza (zestawienie elementów znaczeniowo przeciwstawnych np. „pokój - szczęśliwość, ale bojowanie byt nasz podniebny”), aliteracja(powtórzenie takich samych głosek, grup głosek albo sylab na początku wyrazów znajdujących się obok siebie w zdaniu lub wersie), inwersja (przestawny szyk zdania), oksymoron (związek dwóch przeciwstawnych znaczeniowo wyrazów, dający efekt paradoksu np. zimny ogień), przerzutnia (przeniesienie części zdania, wyrazu do następnego wersu lub strofy). Tworzy nowe słowa np. bezrówna (niezrównana), świadomie używa archaizmów (element języka, który wyszedł z powszechnego użycia, uznawany za przestarzały). Stosuje koncept oparty na antytezie i grze brzmieniowo-znaczeniowej. Używał antynomii (sprzeczność, w której dochodzi do zanegowania jednej z przesłanek lub tezy - paradoks np. pokój - bojowanie).
Jan Andrzej Morsztyn - dojrzały barok. Styl barokowy przejawia się u niego obecnością różnych środków stylistycznych: antyteza np. „Ty jednak milczysz, a mój język kwili, Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze” (sonet Do trupa), oksymoron, paradoks (sformułowanie, zawierające myśl sprzeczną wewnętrznie, skłóconą z powszechnie przyjmowanymi przekonaniami, zaskakującą czytelnika np. w sonecie Do trupa polega on na zestawieniu podobieństw, jakie łączą osobę nieszczęśliwie zakochaną z trupem), anafora (powtórzenie tych samych słów na początku wersu lub strofy), hiperbola (przedstawienie jakiegoś zjawiska wyolbrzymiające jego wygląd, znaczenie, działanie lub oddziaływanie. Stosowanie jej w poezji jest wyrazem silnego zaangażowania podmiotu lirycznego np. hiperbolizacja posłużyła do uwypuklenia brzydoty i piękna w utworze Niestatek, inwersja, przerzutnia, kontrast (np. zakochany cierpi, trup nic nie czuje). Stosuje też koncept (wypracowanie pewnego sposobu przedstawienia jakiegoś tematu np. w utworze Niestatek są 2 przeciwstawne opisy: eksponujący piękno i uwypuklający brzydotę).W utworze Raki zastosował poeta zabawę poetycką polegającą na tym, że wersy można czytać odwrotnie (od prawej do lewej i od lewej do prawej), wtedy zmienia się sens.