PRZEGUBY, PÓŁOSIE NAPĘDOWE Z NAPĘDEM PRZEDNIM

Półoś napędowa jest elementem układu napędowego pojazdu. Jest elementem łączącym skrzynię biegów z piastą koła i umożliwiającym przeniesienie momentu napędowego z silnika na koło pojazdu. Półoś składa się z dwóch przegubów oraz osi łączącej. Półosie napędowe służą do przenoszenia momentu obrotowego od przekładni głównej do kół napędowych samochodu. Półosie mogą być półosiami sztywnymi lub przegubowymi w zależności od tego czy doprowadzają moment do kół napędowych kierowanych czy niekierowanych oraz w zależności czy koła te są zawieszone zależnie czy niezależnie.

Rozróżnia się następujące rodzaje półosi napędowych: - nieodciążone - takie, które oprócz momentu skręcającego są obciążone momentami zginającymi od pionowych oraz poziomych podłużnych i poprzecznych sił reakcji podłoża, działających na koła napędowe w czasie jazdy samochodu. - częściowo odciążone - takie które oprócz momentu skręcającego przenoszą też część momentów zginających od sił działających na koło napędowe samochodu. - odciążone - nie przenoszą żadnych momentów zginających i pracują pod obciążeniem wyłącznie momentem skręcającym.

Przegub w mechanice to połączenie dwóch elementów umożliwiające ich wzajemny ruch obrotowy dookoła osi lub punktu. Przeguby w układach napędowych służą do przekazywania momentu obrotowego z jednego wału na inny, w przypadkach, gdy osie obrotu tych wałów są do siebie nachylone. Wał napędowy jest nachylony do osi wałka głównego skrzyni biegów oraz do osi wałka napędzającego przekładnię główną. Dlatego jego prawidłowa praca, niezależnie od zmian położenia mostu, jest możliwa tylko przy zastosowaniu przegubów.

Rys.1 Półoś Rys. 2 Przegub

W większości obecnie eksploatowanych pojazdów, napęd samochodu przenoszony jest przez przednie koła. Aby takie rozwiązanie mogło spełniać swoje zadanie konieczne jest wyposażenie półosi napędowych w dodatkowe przeguby, które zarazem pozwalają na skręt kół pojazdu. Z reguły każda półoś napędowa wyposażona jest w dwa przeguby napędowe. Przeważnie stosuje się przeguby synchroniczne zwane również równobieżynmi lub homokinetycznymi. Przeguby te mają dość skomplikowaną budowę, a dla sprawnego wykonania swojego zadania muszą być wykonane bardzo precyzyjnie. Rolą przegubów napędowych jest przenoszenie napędu, a zarazem umożliwienie skrętu kół pojazdu. Przeguby synchroniczne płynnie przenoszą moment obrotowy, a jednocześnie pozwalają na prace bez przyśpieszeń i szarpnięć. W praktyce kąty załamania przegubów nie przekraczają 47 stopni, a ich żywotność przewidziana jest na długie przebiegi.

Eksploatacja

Czas w jakim przegub będzie mógł być eksploatowany w dużej mierze zależy od kierowcy, a dokładniej od techniki jazdy. Żywotność przegubu znacznie spadać, gdy jest on nadmiernie obciążany przy dużym lub maksymalnym skręcie kół. Znaczy to tyle że dla wydłużenia żywotności przegubów unikać należy ostrych startów z miejsca (wtedy gdy koła buksują w miejscu) szczególnie ze skręconymi kołami pojazdu. Istotną cechą zużycia przegubów napędowych jest ich nadmierny hałas dający się usłyszeć w okolicy piasty kół. Kolejnym objawem zużycia się przegubów napędowych są charakterystyczne drgania występujące podczas skrętu pojazdu. Obecnie przeguby napędowe nie wymagają od posiadacza pojazdu żadnych czynności obsługowych. Jednak jednym z ważnych elementów składowych są elastyczne osłony przegubów. Pełnią one szczególną rolę gdyż ich zadaniem jest zabezpieczenie przed dostawaniem się zanieczyszczeń w elementy robocze przegubu oraz utrzymanie smaru w okolicy przegubu. Osłony przegubów powinny zostać wymienione na nowe w momencie zauważenia pęknięć gumy, stwierdzenia jej starzenia, rozwarstwień lub gdy nastąpi jej przecięcie.

OZNACZENIA OPON SAMOCHODOWYCH

Opona - zewnętrzna część koła o przekroju otwartym, nakładana na felgę lub obręcz. Jest odpowiedzialna za kontakt pojazdu z podłożem, przenoszenie napędu oraz podstawową amortyzację w czasie jazdy.

Rys. Oznaczenie opony

Na boku opony znajduje się szereg różnych oznaczeń, które mówią o szeregu jej cech. Do najważniejszych oznaczeń istotnych z punktu widzenia użytkownika można zaliczyć:

• rozmiar opony

• rodzaj opony (ze względu na przeznaczenie)

• datę produkcji

Rozmiar opony samochodowej

Istnieje jeden rodzaj oznaczania rozmiaru opony, lecz czasem wymiary podawane są w milimetrach a czasem w calach. Przykładowo oznaczenie: 175/70 R 14 T czytamy następująco:

• 175 - szerokość opony w milimetrach,

• 70 - profil opony oznaczający, że wysokość opony stanowi 70% jej szerokości,

• R - opona radialna, litera D oznaczałaby oponę diagonalną,

• 14 - średnica osadzenia, będąca jednocześnie średnicą obręczy, podana w calach,

• T - indeks prędkości dopuszczalnej

Inne oznaczenie (stosowane głównie do oznaczania opon do aut ciężarowych i ciągników) może wyglądać następująco: 6.00-16 a oznacza:

• 6.00 - szerokość opony w calach

• 16 - średnica osadzenia podana w calach

Brak oznaczenia profilu zazwyczaj oznacza, że opona ma standardowy profil wynoszący 80% jej szerokości. Wszystkie opony o wartości profilu niższej od 80 są uznawane za opony niskoprofilowe. W przypadku współczesnych samochodów osobowych za standardowy zwykło się przyjmować profil 70 ze względu na jego powszechność.

Tabela kodów dopuszczalnych prędkości
Kod	prędkość (km/h)	Kod	prędkość (km/h)	Kod	prędkość (km/h)	Kod	prędkość (km/h)	Kod	prędkość (km/h)
A1	5	E	70	L	120	R	170	V	240
A8	40	F	80	M	130	S	180	W	270
B	50	G	90	N	140	T	190	Y	300
C	60	J	100	P	150	U	200	VR	powyżej 210
D	65	K	110	Q	160	H	210	ZR	powyżej 240

W dzisiejszych czasach rzadko stosuje się indeksy niższe niż P, dlatego poza indeksami prędkości, po oznaczeniu średnicy osadzenia stosuje się też inne oznaczenia, przy użyciu pierwszych liter alfabetu. I tak na przykład w oznaczeniu 185 R14 C ostatnia litera oznacza samochód dostawczy (commercial).

RYSUNEK SPRZĘGŁA HYDROKINETYCZNEGO

Sprzęgło hydrokinetyczne to sprzęgło, w którym ruch obrotowy z elementu czynnego do biernego jest przenoszony za pośrednictwem cieczy, przeważnie oleju lub wody. Zazwyczaj stosowane jest w celu regulacji prędkości obrotowej elementu biernego poprzez zmianę ilości cieczy pośredniczącej lub odległości elementu biernego od czynnego. Jest najpowszechniejszym rodzajem przekładni hydraulicznej, stosowanym np. do przenoszenia napędu w pojazdach silnikowych (maszynach roboczych ciężkich), czy do regulacji prędkości obrotowej dużych pomp wirowych

Rys. Sprzęgło hydrokinetyczne o stałym wypełnieniu

Wady i zalety sprzęgła hydrokinetycznego:

Zalety:

• łagodny rozruch

• częściowe wyrównanie obciążeń napędów w układach wielonapędowych

• chroni przed przeciążeniem

• zmniejsza wpływ sił dynamicznych

Wady:

• duży moment rozruchu

• konieczność okresowego dopełniania sprzęgła cieczą

• duże wymiary przy przenoszeniu dużych momentów obrotowych

• zmniejszenie sprawności mechanizmu napędowego

---