„Pierścień Wielkiej Damy, czyli eksmachina Durejko”
(streszczenie na podstawie wykladu monograficznego z prof. M. Staniszem w r. 2008/2009)
Był to dramat zgłoszony przez Norwida na konkurs dramatyczny (nic nie wygrał)
Dramat został wydany w 1933 przez Zenona Przesmyckiego; powstał w 1872r.
Niezwykły w tym dramacie jest sam pomysł Norwida: zmieszał on 2 żywioły: tragedię i komedię
Była to tragedia biała- bez rozlewu krwi, a komedia miała charakter bardziej sytuacyjny
Norwid chciał pokazać,że również teraz można doświadczać tragizmu, tragizm może się przydarzać w codziennym zyciu! (TRAGIZM ZAWARTY JEST W CODZIENNOŚCI)
Dramat opatrzony jest długim wstępem, a w nieporuszona została kwestia kobiet w literaturze polskiej;
O literaturze dawnej Norwid mówił, że jest to olbrzym o jednej, MĘSKIEJ nodze;
Problem kobiet, bohaterki kobiece pojawiają się bardzo rzadko i są one niedoskonałe, pełnią role drugoplanowe;
Taką sytuację kobiet w literaturze zauważa również w XIX w. - jest mało kobiet w literaturze, a już na pewno nie odgrywają roli pierwszoplanowej;
Norwid chciał tę sytuację zmienić właśnie w swoich dramatach;
Fabuła utworu jest dość skomplikowana;
Bohaterowie: 1) Hrabina Hari- piękna, młoda, bogata wdowa
2) Mak- Yks - młody literat „(Mak- szlachetnie urodzony, Yks- przeciętny szlachta)
3) Bogaty Hrabia Szeląga
3) Państwo Durejkowie (DURNY- zadłużony, zapatrzony w coś, niespełna rozumu; głupi)
Rzecz dzieje się w miejscu nieokreślonym w XIX w.
Bohaterów łączy miłość. W pięknej Hrabinie podkochuje się Mak- Yks (daleki krewny, biedny poeta) oraz Szeląga (zadufany w sobie, bogaty). Oboje starają się na różne sposoby o przychylność młodej damy. Kobieta chętniej przyjmuje zaloty Szelągi (była próżna).
W domu hrabiny zorganizowana zostaje uczta, na którą zaproszono pensjonarki Durejków. Żeby urozmaicić gościom przyjęcie hrabina wymyśliła zabawę w poszukiwanie pięknego, zdobnego pierścienia. Jednak pierścień ten gdzieś zaginął. Zdenerwowani sytuacją Durejkowie wzywaja policję by przeszukali gości. Sytuacja była nie an miejscu, ale hrabina była w zbyt dużym szoku, by móc zareagować. Gdy policja chce przeszukać Mak- Yksa ten nie zgadza się, podejrzenie więc pada na niego, gdy ten broni swojej godności.
Pierścień jednak w tym momencie się znalazł- po prostu gdzieś się zapodział w tym zamieszaniu.
Mak- Yks broni swojej godności, a zarazem jest osądzany o kradzież, podłość.
Hrabina zdaje sobie sprawę, że Mak- Yks ucierpiał najbardziej; wiedziała też, że ten młody poeta ją kocha. Zdawała też sobie sprawę, że już wcześniej nie zachowywała się w stosunku do niego porządku. Hrabina daje mu więc ten pierścień- oświadcza się mu. Goście uważają ten gest za wspaniałomyślny. Mak Yks stoi zaś przed ciężkim wyborem:
przyjąć ten pierścień, mieć kobietę o której marzył, ale nie mieć pewności czy ona go kocha
odrzucić miłość, którą straciłby już na zawsze
Głównym bohaterem w tym dramacie jest Hrabina Haris. Norwidowi chodziło o to, żeby była to bohaterka opisana w sposób pełny, żeby ten opis zawierałportret osobowości i portret psychologiczny, aby kobieta była tą postacią w dramacie, którą dobrze znamy.
Temat kobiet był przez Norwida wielokrotnie poruszany w dramatach, lirykach, a również w prozie.