Inicjacja seksualna wśród młodzieży gimnazjalnej w środowisku wiejskim

Inicjacja seksualna wśród młodzieży gimnazjalnej w środowisku wiejskim

na przykładzie uczniów klas III Gimnazjum w Dąbrowie Chełmińskiej

Spis treści

Uzasadnienie wyboru tematu …………………………………………………... ...3
Założenia metodologiczne badań własnych ………………………………............ 6

Przedmiot i cel badań ………………………………………………………….6
Problemy badawcze ……………………………………………………………6
Hipotezy badawcze ……………………………………………………………6
Zmienne i wskaźniki …………………………………………………………..7
Metody badań, techniki i narzędzia ……………………………………………8
Teren badań i charakterystyka respondentów …………………………………8

Prezentacja wniosków badań własnych …………………………………............ 10
Wnioski …………………………………………………………………............. 24
Bibliografia ……………………………………………………………………... 26

2. Uzasadnienie wyboru tematu

Przedmiotem badań niniejszego projektu jest wczesna inicjacja seksualna. Za wczesną inicjację seksualną w niniejszym projekcie badawczym uznaję rozpoczęcie współżycia seksualnego przez młodzież obojga płci w wieku 15/16 lat, czyli uczniów klas III gimnazjum.

Wczesna inicjacja seksualna staje się coraz większym problemem socjologicznym i jako taka wymaga pogłębienia naszej wiedzy. W szczególności sukcesywnie obniżający się wiek młodzieży rozpoczynającej współżycie seksualne. Gotowość do rozpoczęcia współżycia to przede wszystkim właśnie kwestia umysłu i duszy, a nie ciała. Wasilewski B., Prawidłowy rozwój psychoseksualny jednostki, Wychowanie, pod red. Kozakiewicz M., Lew-Starowicz Z., Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1987, s. 43-44. Niniejsza praca jest jedynie początkiem rozważań na ten temat i powinna być potraktowana, jako zaznaczenie problemu trwającego wiele lat i pogłębiającego się z biegiem czasu.

Podjęte badania służyć mają ocenie, czy wczesna inicjacja seksualna zagraża młodzieży w kontekście ich problemów psychologicznych oraz socjologicznych. Opracowania wymagają rozpoznane motywacje, jakimi kierują się badani uczniowie gimnazjum przy rozpoczęciu współżycia.

Niniejszy projekt podejmuje próbę wyjaśnienia czynników społecznych i cech indywidualnych, przyspieszających decyzje młodzieży o podjęciu współżycia seksualnego.

Rozpoznania i oceny wymagają również stwierdzone uwarunkowania rodzinne, środowiskowe i kulturowe, dokonane w trakcie przeprowadzanych badań ankietowych.

W moim przekonaniu godne zastanowienia i wyjaśnienia pozostają pytania, dlaczego młodzież rozpoczyna wczesne współżycie seksualne i co ma na to wpływ w ich środowisku.

Projekt pogłębia badania w docelowej grupie wiekowej młodzieży w przedmiocie oceny ich dojrzałości psychoseksualnej, w rozumieniu Z. Lwa-Starowicza, obejmującej intelekt, uczucia, system wartości oraz pełną realizację ról społecznych i zawodowych.

Odrębną ważną kwestią dotyczącą badań wczesnej inicjacji seksualnej jest ocena wiarygodności oświadczeń młodzieży wypełniającej przedstawione ankiety, co samo w sobie stanowi ciekawe zjawisko socjologiczne. Mam tu na myśli zebrane wypowiedzi młodzieży na temat seksualności i wczesnego rozpoczynania współżycia w określonym kręgu środowiskowym i kulturowym. Rozumiem przez to, że badania przeprowadzane były w szkolnej grupie rówieśniczej, w środowisku wiejskim przeciętnej wielkości. Wyników moich badań nie powinno się przekładać na inne środowiska, np. miejskie, z uwagi na różną specyfikę tych grup społecznych.

Podjęte badania wczesnej inicjacji seksualnej próbują przedstawić sposób wypowiadania się młodzieży na temat seksualności, rodzaju używanego słownictwa, a nawet łatwej do zauważenia różnicy wypowiedzi w zależności od płci osób ankietowanych. Badania w tej części wskazują na możliwości identyfikacji płci wśród respondentów.

Przy wyborze tematu kierowałam się potrzebą podjęcia problemu projektu badawczego wśród współczesnej młodzieży w roku 2012, przy wszystkich uwarunkowaniach środowiskowych, wszechogarniającej życie popularności erotyki i seksu w mass mediach i życiu publicznym.

Czy wczesna inicjacja seksualna jest przejawem dynamicznie zachodzących zmian społecznych, zmieniającego się świata młodych ludzi, ich rodzin, grup rówieśniczych i zainteresowań?

Czy wczesna inicjacja seksualna „tej dzisiejszej młodzieży” w powyższym kontekście stanowi realny i istotny problem społeczny?

Czy zagraża prawidłowemu rozwojowi psychofizycznemu tej grupy wiekowej uczniów gimnazjum?

Czy z wczesną inicjacją seksualną łączą się negatywne zjawiska socjologiczne, czy wpływają na indywidualny los badanych?

Zamiarem badań było rozpoznanie skali zjawiska w ocenianej grupie wiekowej.

Moim zdaniem przedmiotowy projekt badawczy ma duże znaczenie poznawcze, zarówno dla naukowców zajmujących się tą problematyką, jak i dla samej młodzieży, ich rodziców i wychowawców, którzy w tej lub innej formie ze zjawiskiem tym się spotykają.

Celem realizacji niniejszego projektu, zwłaszcza przeprowadzonych badań środowiskowych, było zwrócenie uwagi na zjawiska towarzyszące wczesnej aktywności seksualnej, takie jak: ewentualne zagrożenia zdrowotne, niechciane ciąże, czy świadomość o antykoncepcji.

Problemem badawczym jest także kwestia dostępności wiedzy o seksualności oraz źródeł i zakresu tematycznego, interesującego ankietowaną młodzież.

Wyniki badań mogą mieć znaczenie dla edukacji młodzieży w ramach zajęć szkolnych, a także ogólnego procesu wychowania w rodzinie, czy w określonym środowisku.

Odpowiedzi na powyższe pytania i postawione problemy są na tyle istotne ze względów poznawczych i społecznych, że stanowią ważne uzasadnienie niniejszego projektu badawczego.

3. Założenia metodologiczne badań własnych

3.1 Przedmiot i cel badań

Przedmiotem badań niniejszego projektu badawczego jest problem inicjacji seksualnej wśród młodzieży gimnazjalnej w środowisku wiejskim. Celem wykonanych badań było sprawdzenie, jak młodzież postrzega wczesne rozpoczęcie aktywności seksualnej i jak sama się do tego odnosi.

3.2 Problemy badawcze

A. Problem główny:

Jakie są przyczyny wczesnego rozpoczęcia aktywności seksualnej przez młodzież w wieku gimnazjalnym?

B. Problemy szczegółowe:

Co ma wpływ na decyzję nastolatków o rozpoczęciu współżycia seksualnego?
Jaki wpływ na świadomość seksualną uczniów mają środowiska, w których się obracają - środowisko rodzinne, rówieśnicze oraz szkolne?
Jaki związek z podjęciem tej decyzji mają media?
Dlaczego poziom wiedzy młodzieży na temat życia seksualnego jest ważny i jaki ma wpływ na ich zachowania?
Jak wychowanie seksualne w podstawach programowych kształcenia gimnazjalnego spełnia swoją rolę?

3.3 Hipotezy badawcze

A. Hipoteza główna:

Istnieje wiele przyczyn, które mają wpływ na rozpoczęcie aktywności seksualnej przez dzieci w wieku 14-16 lat: m.in. ich wcześniejszy rozwój biologiczny, co przejawia się w szybszym dojrzewaniu fizycznym, trend we wcześniejszym przeżywaniu pierwszych kontaktów seksualnych, przyspieszone zmiany społeczne, presja otoczenia, fragmentaryczna wiedza nastolatków na temat seksu i jego następstw.

B. Hipotezy szczegółowe:

Na decyzję o zainicjowaniu stosunków seksualnych młodych ludzi wpływ ma wiele czynników, wzajemnie na siebie oddziaływujących.
Ze względu na podatność młodzieży na różne informacje płynące z otoczenia, zauważalny jest znaczny wpływ środowisk: rówieśniczego, rodzinnego oraz lokalnego.
Uczniowie czerpią wiedzę na temat seksu i spraw z nim związanych z różnych źródeł, m.in. z mass mediów, które nie zawsze są wyczerpujące i odpowiednie dla gimnazjalistów; bardzo często zamieszczone są w nich podteksty erotyczne.
Aktualny poziom wiedzy z zakresu seksu i jednoczesne pogłębianie go ma duże znaczenie w profilaktyce opóźniania momentu inicjacji seksualnej.
W celu wzrostu świadomości młodych osób w zakresie aktywności seksualnej potrzebne są dobrze i starannie skomponowane programy nauczania z zakresu wiedzy życia w rodzinie, bowiem jest wiele negatywnych skutków wczesnego rozpoczynania współżycia, między innymi niechciane ciąże i choroby przenoszone drogą płciową.

3.4 Zmienne i wskaźniki

A. ZZ - zmienne zależne:

wpływ grupy rówieśniczej,
kontakt i rozmowy z rodzicami,
wsparcie ze strony osób bliskich,
świadomość seksualna,
wpływ mass mediów - przekazywane informacje oraz wzorce,
znaczenie wychowania seksualnego w szkole,
wpływ środowiska lokalnego,
panujące trendy i moda.

B. ZN - zmienne niezależne:

wiek młodzieży,
płeć,
wykształcenie rodziców,
miejsce zamieszkania,
zainteresowanie młodzieży sprawami seksu.

C. Wskaźniki:

częstotliwość rozmów z rodzicami,
częstotliwość rozmów z przyjaciółmi,
rodzaje wsparcia ze strony bliskich,
ocena stanu wiedzy nastolatków na temat seksu,
dostępność erotyki w mass mediach,
ocena znaczenia wychowania seksualnego w szkole,
ocena wpływu środowiska lokalnego.

3.5 Metody badań, techniki i narzędzia

W swoim projekcie badawczym zastosowałam metodę sondażu diagnostycznego, którego celem było zbadanie problemu, z którym borykają się gimnazjaliści rozpoczynający współżycie seksualne, bądź, którzy zastanawiają się nad tą decyzją. W tym celu stworzony został kwestionariusz ankiety, który uzupełniło 50 uczniów klas III Gimnazjum w Dąbrowie Chełmińskiej. Ankieta składała się z 32 pytań dotyczących inicjacji seksualnej i spraw z nią związanych, a także tzw. metryczki określającej wiek, płeć i inne podstawowe dane respondentów.

3.6 Teren badań i charakterystyka respondentów

Badaniami objęto młodzież gimnazjalną w wieku 15-16 lat, uczęszczającą do III klas Gimnazjum w Dąbrowie Chełmińskiej. Obecnie szkoły tego typu stanowią ważny etap przejściowy z okresu dziecięcego w okres młodzieńczości. Wówczas zaczyna kształtować się i rozwijać świadomość własnego „ja”, poczucie własnej wartości, świadomość własnego ciała oraz przynależność do grupy. Z psychologicznego punktu widzenia respondenci nie są w pełni gotowi na rozpoczęcie współżycia seksualnego.

Ankietowani to młodzież w wieku 15-16 lat - uczniowie uczęszczający do III klas Gimnazjum, którzy w bieżącym roku szkolnym realizują na zajęciach z WOS-u program z wychowania w rodzinie. Szczegółowy rozkład wieku przedstawia poniższy wykres.

0x01 graphic

Wykres 1. Wskazanie wieku respondentów

Źródło: opracowanie własne

Wynika z niego, że 17 osób spośród badanych jest w wieku 15 lat, a 29 osób w wieku lat 16.

Podział ankietowanych ze względu na płeć przedstawia się następująco:

Wykres 2. Rozkład płci wśród respondentów

Źródło: opracowanie własne

Jak widać na powyższym wykresie, ankietowani w ponad połowie są płci męskiej. Jednak nie ma dużej dysproporcji.

Pytani uczniowie uczęszczają do jednej szkoły, mieszczącej się w Dąbrowie Chełmińskiej. W znacznej większości pochodzą oni bezpośrednio z tejże wsi (46 osób), a pozostałe osoby wywodzą się z dużych miast (2 osoby) oraz małych miast (2 osoby). Szczegółowy rozkład zamieszkania ankietowanych przedstawia poniższy wykres.

0x01 graphic

Wykres 3. Rozkład zamieszkania ankietowanych

Źródło: opracowanie własne

Wychowanie i socjalizacja w grupie rodziny ma bardzo duży wpływ na jednostkę i jej zachowania. Dlatego jedno z pytań metryczki dotyczyło struktury rodziny, a mianowicie tego, w jakiej rodzinie wychowuje się ankietowany uczeń. Dokładny obraz rodzin respondentów przedstawia poniższy wykres.

0x01 graphic

Wykres 4. Struktura rodziny respondentów

Źródło: opracowanie własne

Z danych zawartych w powyższym wykresie wynika, że ponad połowa badanych pochodzi z pełnej rodziny, rodzice 6 osób są po rozwodzie, znacznie mniejsza część uczniów mieszka z rodzicem, który żyje w konkubinacie (4 osoby), a jedno z rodziców nie żyje u 3 respondentów.

4. Prezentacja i analiza wyników badań własnych

Pożądanie lub ochota na seks u ludzi ma niewiele wspólnego z reprodukcją. Prędzej odnosi się do naszej seksualności, a ta trwa od okresu dojrzewania do starości. Okres przypadający na 15-16 to początki odkrywania siebie i swojego ciała. Sprzyja temu burza hormonów oraz zachodzące w tym czasie zmiany w ciele. Logiczne jest więc, że młodzież w tym wieku interesuje się seksem i sprawami z nim związanymi. Interesowanie się jest naturalne i normalne. Problemem staje się jednak zbyt szybkie rozpoczęcie współżycia seksualnego. Jest wiele przyczyn, dlaczego tak się dzieje. Na pewno wpływ ma na to postęp techniczny, szerokopasmowy dostęp do mediów propagujących seks, większa swoboda, jeśli chodzi o cenzurę, zmiany dotyczące norm społecznych.

Zapytano uczniów, czy obecnie panuje trend na szybkie rozpoczynanie aktywności seksualnej. Większość respondentów uznało odpowiedź pozytywną, pięcioro negatywną, a ośmioro nie potrafiło wskazać jednoznacznej odpowiedzi. Patrząc na współczesną młodzież, odnosi się wrażenie, że własna seksualność to jedyne, co mają do zaoferowania drugiej osobie. Oznacza to zanik pewnych wartości, które są tak ważne w życiu każdego człowieka.

Tabela 1. Trend na wczesne rozpoczynanie współżycia

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	37
2.	nie	5
3.	nie wiem	8

Źródło: opracowanie własne

Zważywszy na fakt, że aż 37 spośród 50 respondentów uważa, że taki trend istnieje, zapytano ich, co jest tego przyczyną oraz co ma wpływ na to, że młodzi ludzie się jemu poddają? Okazało się, że prawie połowa z ankietowanych wskazała ciekawość (12 osób), jako jedną z głównych przyczyn. Drugą przyczyną jest presja otoczenia i wszechobecność pornografii. Sześcioro ankietowanych uznało popęd seksualny jako jedną z przyczyn wczesnej inicjacji seksualnej, zwany przez nich najczęściej „chcicą”, a zaledwie 4 osoby uważają, że seks ma im pomóc szybciej stać się dorosłymi. Dorosłość nie jest związana z dojrzałością płciową. Dotyczy sfery umysłu i duszy.

Tabela 2. Przyczyny trendu na wczesne rozpoczynanie współżycia

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	ciekawość	12
2.	chęć bycia dorosłym	4
3.	popęd seksualny, „chcica”	6
4.	presja otoczenia	8
5.	obecność pornografii	7

Źródło: opracowanie własne

Z psychologiczno-biologicznego punktu widzenia odpowiedni wiek na rozpoczęcie współżycia to okres od 18 do 24 roku życia, kiedy to wszystkie sfery są w pełni rozwinięte. Jednak z odpowiedzi ankietowanych wynika coś zgoła innego. Mianowicie, wiek ten został obniżony, o co najmniej jedną kategorię wiekową. Jak wynika z poniższej tabeli odpowiedź poniżej 15 roku życia wskazana została przez jedną osobę. Jednak wskazanie 15-17 lat poparło aż 20 ankietowanych, dwoje więcej uznało wiek 18-19 lat. Zaledwie sześcioro z nich wybrało wiek powyżej 20 lat.

Tabela 3. Odpowiedni wiek na rozpoczęcie współżycia według ankietowanych

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	poniżej 15 roku życia	1
2.	15-17 lat	20
3.	18-19 lat	22
4.	20-21 lat	5
5.	powyżej 21 lat	1

Źródło: opracowanie własne

Seks to nie wszystko w relacjach damsko-męskich. Ludzie nie wiążą się ze sobą jedynie dla tego typu spędzania wolnego czasu. Współżycie nie dotyczy tylko sfery ciała w rozumieniu sztuki miłosnej. Jest to ogrom uczuć i emocji, jakie odczuwamy względem drugiej osoby. Jedno z pytań dotyczyło tego, na czym powinien opierać się prawdziwy związek dwojga ludzi, według opinii ankietowanych. Pytanie dawało możliwość zaznaczenia więcej niż jednej odpowiedzi. Pytani wskazali, że dla 15 osób wiąże się on z seksem, dla 25 z przyjaźnią, prawie wszyscy ankietowani - bo aż 48 razy, wskazali miłość, jako podstawę związku. Dziesięć razy wskazano inną odpowiedź niż te skategoryzowane: między innymi zaufanie, pociąg seksualny, czy dobranie się w parze.

Tabela 4. Fundamenty związku dwojga ludzi

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	seks	15
2.	przyjaźń	25
3.	miłość	48
4.	inne	10

Źródło: opracowanie własne

Respondenci w poprzednim pytaniu w większości wskazali, że prawdziwy związek pomiędzy dwojgiem ludzi powinien opierać się głównie na miłości. Następne zapytanie dotyczyło, jak i czym najlepiej jest odzwierciedlić uczucia względem drugiej osoby. Dla 37 osób są to pocałunki, dla 31 przytulanie, dla 16 zbliżenia seksualne, 15 z nich wskazało bliskość duchową, a 39 szczerą rozmowę.

Tabela 5. Jak okazać uczucia drugiej osobie?

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	pocałunki	37
2.	przytulanie	31
3.	zbliżenia seksualne	16
4.	bliskość duchowa	15
5.	szczera rozmowa	39

Źródło: opracowanie własne

Obecnie ponad połowa młodych ludzi przyznaje, że często do „pierwszego razu” dochodzi pod wpływem emocji i chwili, więc nie ma wtedy czasu na to, aby pomyśleć o zabezpieczeniu. Dlaczego jest to taka pochopna decyzja dla młodzieży? Jedno z pytań miało wyjaśnić, czym jest dla nich decyzja o podjęciu współżycia seksualnego. I tak, dla 36 z nich to bardzo ważna decyzja, dla pięciorga trend mody, dla czwórki tylko i wyłącznie zabawa. Dwoje z nich uznało, że decyzja o rozpoczęciu współżycia wynikła z przymusu partnera, a dla trójki jest to kwestia przypadku.

Tabela 6. Decyzja o rozpoczęciu współżycia seksualnego

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	bardzo ważna decyzja życiowa	36
2.	trend mody	5
3.	zabawa	4
4.	wymuszenie partnera	2
5.	przypadek	3

Źródło: opracowanie własne

Skoro to dla większości ankietowanych bardzo ważna decyzja, następne pytanie dotyczyło tego, kto powinien podjąć decyzję o rozpoczęciu współżycia seksualnego. Znaczna większość, bo aż 42 osoby, podjęłaby tę decyzję wspólnie z partnerem, siedmioro wskazało na drugą osobę, a dla jednej z nich byłaby to kwestia pośpiechu.

Tabela 7. Osoba odpowiedzialna za podjęcie decyzji o rozpoczęciu współżycia seksualnego

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	partner	5
2.	partnerka	2
3.	wspólnie	42
4.	pośpiech	1

Źródło: opracowanie własne

Ludzie mogą być bardzo podatni na sugestię otoczenia i innych osób. Tym bardziej zjawisko to może dotyczyć osób w wieku dorastania, kiedy człowiek nie ma jeszcze wyrobionej pewności siebie i własnego zdania. Nie dobrze się dzieje, kiedy młodzi ludzie są podatni na presję otoczenia w sprawach seksu. Dlatego jedno z moich kolejnych pytań dotyczyło tego, czy jakieś słowa mogłyby przekonać ankietowanych do szybszego podjęcia decyzji. Wykazano, że dla 40 osób to przemyślana decyzja. Jednak na 50 osób, dziesięć dałoby się namówić na rozpoczęcie współżycia: czwórka z nich na słowa powątpiewające w miłość tej drugiej osoby, a szóstka w przypadku zapewnienia, że będzie fajnie.

Tabela 8. Nakłanianie do współżycia seksualnego

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	„jeśli nie chcesz, to znaczy, że mnie nie kochasz”	4
2.	„zaufaj mi, zobaczysz jak będzie fajnie”	6
3.	„przecież wszystkie koleżanki/koledzy już to robiły/robili”	0
4.	żadne, to przemyślana decyzja	40

Źródło: opracowanie własne

Co skłania młodych ludzi do takiego pośpiechu? Obecnie zauważa się nacisk i presję na to, aby dać młodzieży większą swobodę i więcej luzu. Mniejsza kontrola dorosłych oraz większa niezależność sprawiają, że obniża się wiek inicjacji seksualnej. Kolejne pytanie pozwoliło dowiedzieć się, czego następstwem najczęściej jest „pierwszy raz”.

Tabela 9. Przyczyny współżycia seksualnego

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	Miłości	38
2.	zauroczenia	12
3.	ciekawości	34
4.	Nudy	3
5.	Zabawy	16
6.	spożytego alkoholu	38
7.	zażytych narkotyków	28

Źródło: opracowanie własne

Seks jest następstwem miłości dla 38 ankietowanych, natomiast 12 z nich wskazało zauroczenie. Dla 34 nastolatków dochodzi do zbliżenia z ciekawości, a dla trójki z nudy. Alarmujące jest wskazanie, że praktycznie co drugi ankietowany wskazał narkotyki, a 38 osób spożyty alkohol, jako konsekwencję kontaktu płciowego. Kontakty seksualne dla 16 respondentów wynikają z zabawy.

W czasach szerokopasmowego dostępu do treści erotycznych i pornograficznych, zaburzone zostają wszelkie realia dotyczące spraw damsko-męskich. Chłopcy mają być męscy i wymagający, a dziewczęta zawsze piękne, ponętne i gotowe na spełnianie seksualnych zachcianek mężczyzn. W świetle tego nie ma mowy o budowaniu jakiejkolwiek zdrowej relacji pomiędzy osobami płci przeciwnej. Kolejne pytanie dotyczyło właśnie tego problemu, a mianowicie, skąd młodzi ludzie czerpią wiedzę na temat relacji kobieta-mężczyzna. Szczegółowy rozkład odpowiedzi pokazuje poniższa tabela.

Tabela 10. Źródła wiedzy na temat relacji damsko-męskich

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	z czasopism młodzieżowych	13
2.	z książek edukacyjnych	7
3.	z rozmów z rówieśnikami	34
4.	z rozmów z rodzicami	9
5.	z rozmów z rodzeństwem	9
6.	z zajęć o wychowaniu w rodzinie	23
7.	inne źródła	13

Źródło: opracowanie własne

Jak wynika z odpowiedzi ujętych w powyższej tabeli 13 z nich swoją wiedzę na ten temat czerpie z czasopism młodzieżowych, siedmioro z książek edukacyjnych. Zasadniczym źródłem wiedzy dla gimnazjalistów są rozmowy z rówieśnikami: 34 wskazania. Prawie co piąty zdobywa informacje z rozmów z członkami rodziny: 9 osób z rodzicami i 9 z rodzeństwem. Realizowane w Gimnazjum zajęcia z Wychowania w Rodzinie stanowią podstawy wiedzy dla 23 osób, natomiast dziewięcioro z nich dodatkowo edukuje się na ten temat z innych źródeł.

Wiedza na temat relacji damsko-męskich dotyczy także metod antykoncepcji. Jeśli chodzi o źródła takiej wiedzy, to są one podobne, do tych z poprzedniego pytania. Czy młodzi ludzie wiedzą jak zabezpieczać się przed niechcianą ciążą i chorobami przenoszonymi drogą płciową? Prawie wszyscy, bo aż 94% nastolatków uznało, że tak. Tylko trójka z nich przyznała, że nie ma wiedzy temat antykoncepcji.

Tabela 11. Posiadanie wiedzy na temat antykoncepcji

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	Tak	47
2.	Nie	3

Źródło: opracowanie własne

Skąd nastolatkowie czerpią wiedzę na ten temat? Czy wiedza ta jest wystarczająca? Określenie źródeł wiedzy o antykoncepcji jest ważne z punktu widzenia powszechności pornografii, w której to kreuje się postawy wobec współżycia, takie jak seks bez zobowiązań i bez zabezpieczeń. Świat erotyki w mass mediach już dawno przekroczył wszelkie granice legalności. Pytanie otwarte dotyczące źródeł wiedzy o antykoncepcji pokazało, że młodzież czerpie informacje: od rodziców i rodzeństwa, z Internetu, z własnych doświadczeń, od rówieśników, z różnego rodzaju publikacji; gazet, czasopism, książek, z filmów pornograficznych, z zajęć Wychowania w Rodzinie. Jak widać są to różne źródła, nie koniecznie poszerzające wiedzę, czasem nie dające rzeczywistego obrazu.

Skoro jest tyle możliwości czerpania informacji o metodach zabezpieczania się przed chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz przed niechcianą ciążą to zapytano nastolatków, jak oceniają swoją wiedzę. Okazało się, że 82 % gimnazjalistów ocenia swoją wiedzę powyżej dobrze: bardzo dobrze - 18 wskazań, dobrze - 23 wskazania. Poprawnie ocenia posiadanie tego typu informacji siedmioro respondentów. Pozostała dwójka uznała, że to, co wiedzą na temat metod zabezpieczania jest niewystarczające i słabe.

Tabela 12. Ocena wiedzy o antykoncepcji

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	bardzo dobrze	18
2.	Dobrze	23
3.	poprawnie	7
4.	Słaba	2

Źródło: opracowanie własne

Jak pisze Paul Martin, seks jest integralną częścią człowieczeństwa. To prawda, jednak, aby się nim cieszyć należy osiągnąć pewną dojrzałość fizyczną-płciową, ale również, przede wszystkim, psychiczną. W przypadku młodzieży piętnasto-, szesnastoletniej jest to niemożliwe. Owszem, ich rozwój płciowy jest zauważalny, jednak nie można tu mówić o jakiejkolwiek dojrzałości psychicznej pod względem seksu. Jednak czternaścioro z nich ma to już za sobą, natomiast pozostałe 36 osób jeszcze nie rozpoczęła współżycia seksualnego.

Tabela 13. Rozpoczęcie współżycia przez ankietowanych

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	14
2.	nie	36

Źródło: opracowanie własne

Kolejne pytanie skierowane jedynie do osób, które już współżyły, dotyczyło wieku inicjacji seksualnej. Ankietowani przyznali, że dwoje z nich odbyło „swój pierwszy” raz w wieku 14 lat, dziewięcioro mając lat 15, a trójka nastolatków rozpoczęła współżycie mając lat 16.

Tabela 14. Wiek rozpoczęcia współżycia przez respondentów

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi.
1.	14 lat	2
2.	15 lat	9
3.	16 lat	3

Źródło: opracowanie własne

W odniesieniu do poprzednich pytań dotyczących antykoncepcji, zapytano młodzież, która rozpoczęła już współżycie, o rodzaj stosowanej antykoncepcji. Najczęściej stosowaną przez ankietowanych metodą są prezerwatywy (9 wskazań), które nie tylko chronią przed niechcianą ciążą, ale również zapobiegają chorobom przenoszonym drogą płciową. Kolejne miejsce według respondentów zajmują tabletki hormonalne (2 odpowiedzi), jak również brak jakiegokolwiek zabezpieczenia (3 odpowiedzi). Oznacza to, że młodzi ludzie ryzykują nie tylko w kontekście poczęcia nowego życia, ale i różnych chorób.

Tabela 15. Rodzaje stosowanej antykoncepcji przez respondentów

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	prezerwatywy	9
2.	brak zabezpieczenia	3
3.	tabletki hormonalne	2

Źródło: opracowanie własne

Jednym z zadań, jakie stoją przed rodzicami nastolatka, jest przeprowadzenie z nim rozmowy „uświadamiającej” na temat związków, seksu i pokrewnych tematów. Jest to odpowiednie wprowadzenie dziecka w dorosłość. Kolejne z pytań dotyczyło tego, czy rodzice przeprowadzili z respondentami taką właśnie rozmowę.

Tabela 16. Rozmowy rodziców w uczniami na temat seksu

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	24
2.	nie	26

Źródło: opracowanie własne

Z uwagi na wagę tematu zatrważające jest, że jedynie połowa rodziców przeprowadziła rozmowy ze swoimi dziećmi. Rodzic, jako pierwsze i najważniejsze źródło informacji dla młodego człowieka nie powinien bagatelizować tego problemu. Jednak, nie wszyscy rodzice są przygotowani do rozmów na takie tematy.

Zasadnicze pytanie jednak brzmi, czy usłyszane od nich informacje wzbogaciły wiedzę nastolatków. W czasach, kiedy seks, pornografia i erotyka są rozpowszechnione na masową skalę, rozmowy z rodzicami, bez wcześniej zbudowanego wzajemnego zaufania, nie przyniosą oczekiwanego rezultatu. Potrzebę rozmowy z rodzicami wskazało 11 osób. Jednak jej brak także 11 osób. Dwoje z nich nie umiało określić, czy jest to istotne.

Tabela 17. Skuteczność rozmowy rodziców z nastolatkami

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	Tak	11
2.	nie	11
3.	nie wiem	2

Źródło: opracowanie własne

W związku z tym, kolejne zapytanie dotyczyło sensu takich rozmów i tego, jak młodzież postrzega potrzebę ich realizacji. Znaczna większość wyraziła swoje poparcie (33 osoby), dziewięcioro z nich nie umiało podjąć szczegółowej decyzji. Reszta odpowiedziała negatywnie. Oznacza to, że młodzi ludzie potrzebują wsparcia rodziców także w kwestii własnej seksualności.

Tabela 18. Potrzeba rozmów z rodzicami z punktu widzenia respondentów

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	33
2.	nie	8
3.	nie wiem	9

Źródło: opracowanie własne

W większości respondenci odpowiedzieli, że rozmowy z rodzicami o seksie i relacjach damsko-męskich są im potrzebne. Zatem można wywnioskować, że młodzi ludzie pragną wsparcia i pomocy ze strony swoich opiekunów. Dlatego warto skupić się również na edukacji i przygotowaniu rodziców do rozmów z dziećmi na trudne tematy. Z udzielonych przez respondentów odpowiedzi wynika, iż jest taka potrzeba.

Zapytano ankietowanych, czy podzieliliby się informacją z kimś bliskim o rozpoczęciu współżycia seksualnego.

Tabela 19. Dzielenie się informacją z kimś bliskim o rozpoczęciu współżycia

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	23
2.	nie	7
3.	nie wiem	20

Źródło: opracowanie własne

Rozkład odpowiedzi wskazuje, że trochę mniej niż połowa respondentów podzieliłaby się taką informacja z kimś bliskim (23 wskazania), siedem osób uznało odpowiedź negatywną, natomiast pozostałe osoby nie wiedzą, jak zachowałyby się w takiej sytuacji. W odniesieniu do tego pytania, w kolejnym poproszono o szczegółowe wskazanie osoby, w przypadku pozytywnej odpowiedzi.

Tabela 20. Wskazanie bliskiej osoby do podzielenia się informacja o rozpoczęciu współżycia seksualnego

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	z koleżanką/ z kolegą	3
2.	z przyjaciółką/ z przyjacielem	15
3.	z siostra/ z bratem	3
4.	z mamą	1
5.	z tatą	1
6.	z inną osobą	0

Źródło: opracowanie własne

Odpowiedzi ankietowanych na to pytanie wskazały, że , młodzi ludzie nie umieliby jednak podzielić się z nimi informacją o współżyciu seksualnym.

Inaczej wygląda kwestia zaufania względem lekarza. Jedno z pytań dotyczyło kontaktu z taką osobą przed lub po rozpoczęciu współżycia seksualnego. Okazało się, że do lekarza udałoby się 13 osób bez względu na sytuację, natomiast 23 osoby poszłyby, gdyby była taka potrzeba związana z zapobieganiem przed niechcianą ciążą, bądź też w sytuacji podejrzenia zajścia w ciążę.

Tabela 21. Potrzeba kontaktu z lekarzem przed/po rozpoczęciu inicjacji seksualnej

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	13
2.	nie	14
3.	nie wiem, to zależy od sytuacji	23

Źródło: opracowanie własne

Ze względu na coraz to niższy próg wieku rozpoczynania współżycia seksualnego, zauważa się coraz więcej przypadków niechcianej ciąży wśród uczniów szkół gimnazjalnych. Jest to bardzo niepokojące zjawisko, kiedy „dziecko rodzi dziecko”. Nie tylko z medycznego punktu widzenia, ale przede wszystkim z uwagi na nierozwiniętą psychikę i emocje. Istnieje wiele przeciwwskazań do porodu w tak wczesnym wieku. Okazało się, że aż 46 osób słyszało o ciążach wśród gimnazjalistek.

Tabela 22. Ciąża w gimnazjum

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	46
2.	nie	4

Źródło: opracowanie własne

Dopytano ich, czy zjawisko to dotyczyło jakiejś uczennicy z ich szkoły. Taka sytuacja zdarzyła się w każdej szkole gimnazjalnej, czy to w środowisku wiejskim, czy miejskim. Jednak rzadziej dotyczy to szkół wiejskich. Znaczna większość, bo aż 39 respondentów nie słyszało o ciężarnej uczennicy w swojej szkole. Reszta, czyli 11 osób uznało odpowiedź pozytywną.

Tabela 23. Występowanie ciężarnych uczennic w szkole wiejskiej

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	11
2.	nie	39

Źródło: opracowanie własne

Piętnastolatka, czy szesnastolatka z brzuchem, pomimo coraz większej powszechności tego zjawiska, to wciąż temat tabu w małych miejscowościach i zdarzenie nieakceptowane przez społeczeństwo. Aż 31 osób opatrzyłoby to zjawisko złośliwym komentarzem, a 28 ubliżaniem. Zaledwie ośmioro uczniów współczułoby, a sześcioro okazało pomoc. Gratulacje nastoletnia matka otrzymałaby od 4 ankietowanych.

Tabela 24. Reakcja otoczenia na nastolatkę w ciąży

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	złośliwe komentarze	31
2.	współczucie	8
3.	pomoc	6
4.	ubliżanie	28
5.	gratulacje	4

Źródło: opracowanie własne

Wielu młodych ludzi uważa, że ciąża nastolatki to tylko i wyłącznie jej problem. Mało, kto uznaje, że sprawa ta dotyczy także chłopca, który będzie ojcem. Skoro to ona nosi w sobie dziecko, to na niej właśnie skupia się cała uwaga, złośliwe komentarze, ubliżanie i wszelkie negatywne emocje otoczenia. Analogicznie do pytania poprzedniego, zapytano respondentów o opinię na temat nastoletniego ojca. O przyszłym ojcu ludzie z reguły nie pamiętają. Zdarza się też, że otrzymuje on pochlebne komentarze (17 wskazań) oraz gratulacje (12 wskazań). Brak powiązania w świadomości młodzieży przyczyn ze skutkiem współżycia, i tego, że dziecko bez „pomocy” mężczyzny się nie rodzi, świadczy po raz kolejny o braku wiedzy na temat współżycia seksualnego. Jednak 23 osoby nie szczędziłyby złośliwych komentarzy, a 17 dodało jeszcze ubliżanie. Pomoc młodemu ojcu poparło pięcioro ankietowanych, a współczucie dziewięcioro.

Tabela 25. Reakcje otoczenia na nastoletniego ojca

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	złośliwe komentarze	23
2.	Współczucie	9
3.	Pomoc	5
4.	Ubliżanie	17
5.	Gratulacje	12
6.	pochlebne komentarze	17

Źródło: opracowanie własne

Zważywszy na fakt, że szkoła to placówka pełniąca funkcję opiekuńczo-wychowawczą, to powinna być przygotowana na to, aby umieć udzielić wsparcia przyszłym młodym rodzicom. Z reguły kadra placówki wdraża odpowiednie procedury, aby otoczyć opieką oraz wparciem nastolatków spodziewających się dziecka. Jednak bywają i takie sytuacje, kiedy uczennica jest gnębiona przez nauczycieli, bądź zmuszona do zmiany szkoły. Ankietowani zostali poproszeni o wskazanie, co według nich powinna zrobić szkoła, gdy okazuje się, że jedna z uczennic zaszła w ciążę. W pytaniu tym była możliwość uznania wielu podpunktów.

Tabela 26. Reakcja szkoły na nastolatkę w ciąży w ujęciu respondentów

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	pomóc i wesprzeć	26
2.	okazać zainteresowanie	10
3.	otoczyć opieką psychologa i pedagoga	41
4.	wyrzucić z szkoły	2

Źródło: opracowanie własne

Już na pierwszy rzut oka widać, że pomimo wcześniejszych odpowiedzi młodzież zdaje sobie sprawę z ważności kontaktów z psychologiem i pedagogiem w sytuacji „nieletniej ciąży”. Głosami 42 osób uznano, że szkoła winna jest otoczyć taką osobę opieką specjalistów. Co za tym idzie, 26 z nich stwierdziło, że powinna pomóc i wesprzeć, dziesięcioro poparło odpowiedź dotyczącą okazania zainteresowania, natomiast dwoje z ankietowanych stwierdziło, że taką nastolatkę należałoby wyrzucić ze szkoły.

Porównując obecne czasy do lat 80-tych, 90-tych minionego wieku zauważa się zmianę systemu wartości, jakimi kierują się młodzi ludzie. Kiedyś bardziej liczyła się rodzina, miłość, patriotyzm, ale też szacunek względem siebie i innych ludzi. Respondenci mieli za zadanie ocenić stopień ważności podanych wartości w skali od 1-5, przy czym 5 oznacza bardzo ważne, a 1 najmniej ważne.

Tabela 27. Ocena ważności wartości przez respondentów

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Średnia ocen
1.	miłość	4,12
2.	rodzina	4,14
3.	opinia koleżanek/kolegów	2,30
4.	moda	2,39
5.	pieniądze	2,97
6.	zaufanie	4,17
7.	szacunek	4,97
8.	bycie super w oczach innych	2,74
9.	trzymanie się swoich zasad	4,10

Źródło: opracowanie własne

Jak wynika z danych zawartych w powyższej tabeli, gimnazjaliści najbardziej cenią sobie szacunek (średnia wynosi 4,97), następne miejsce zajmuje zaufanie (4,17), kolejno wskazano rodzinę (4,14), czwarte miejsce stanowiła miłość ze średnią 4,12, później uznano trzymanie się swoich zasad (4,10), dalej pieniądze (2,97), miejsce trzecie od końca należy do postrzegania ankietowanych w oczach innych (2,74), przedostatnia okazała się moda (2,39) i na samym końcu, z najniższą średnią, jest opinia kolegów i koleżanek.

Pornografia i erotyka nigdy wcześniej nie występowały w mass mediach na tak wielką skalę jak obecnie. Młodzi ludzie tą drogą otrzymują zakłamaną rzeczywistość dotyczącą uczuć, emocji i spraw damsko-męskich. Jedno z pytań dotyczyło tego, które media według nich przekazują najwięcej podtekstów erotycznych. Jedynie radio jest dla respondentów wolne od erotyki, 13 osób wskazało reklamy i filmy telewizyjne, dwadzieścioro wybrało Internet, natomiast 12 z nich na pierwszym miejscu postawiła na pisma młodzieżowe.

Tabela 28. Podteksty seksualne przekazywane przez media

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	reklamy i filmy telewizyjne	13
2.	internet	20
3.	reklamy radiowe	0
4.	pisma młodzieżowe	12

Źródło: opracowanie własne

Społeczeństwo jest atakowane podtekstami erotycznymi z mediów: reklam i filmów telewizyjnych, Internetu, a młodzi ludzie dodatkowo z pism młodzieżowych. Dla rozwoju zdrowia psychicznego i emocjonalnego nastolatków to niebezpieczne zjawisko. Dlatego zapytano ich, czy mają łatwy dostęp do treści pornograficznych.

Tabela 29. Dostęp młodzieży do treści pornograficznych

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	tak	42
2.	nie	1
3.	nie wiem	7

Źródło: opracowanie własne

Tylko jedna osoba wskazała odpowiedź negatywną, natomiast 42 wskazały odpowiedź pozytywną. Siedmioro ankietowanych nie potrafiło jednoznacznie określić łatwości dostępu. Dodatkowo z tego pytania wynika, że skoro młodzież wie czy ma łatwy czy trudny dostęp do treści pornograficznych, to znaczy, że próbowali znaleźć takie treści, poszukiwali ich.

Większością głosów ankietowani uznali, że to z Internetu wypływa najwięcej informacji dotyczących seksu. Aktualnie prawie w każdym domu nastolatkowie mają dostęp do komputera i sieci internetowej. Rodzice nie zawsze mają możliwość nadzorowania dzieci podczas surfowania w Internecie. Tym samym młodzież nie ma problemu, aby sięgnąć do pornografii, która działa negatywnie na ich psychikę. Która z form internetowego przekazu udostępnia im najwięcej erotyki? Zapytano o to gimnazjalistów w kolejnym pytaniu.

Tabela 30. Formy przekazu internetowego przekazujące najwięcej erotyki

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	strony internetowe	36
2.	czaty	13
3.	reklamy internetowe	1

Źródło: opracowanie własne

Aż 72% ankietowanych uznało, że jest to wina stron internetowych, 26% wskazało czaty, natomiast 2% z nich uznało, że to reklamy internetowe mają w sobie najwięcej podtekstów erotycznych.

Zastanawiające jest, co kieruje młodymi ludźmi i co przyczynia się do podjęcia decyzji dotyczącej rozpoczęcia współżycia? W związku z tym, że problem ten dotyczy coraz to młodszych osób, pytanie to ma bardzo duże znaczenie. Można mieć nadzieję, że chęć bycia „dorosłym” i „trendy” nie zaburzają młodzieży logicznego myślenia.

Tabela 31. Czynniki mające wpływ na rozpoczęcie współżycia

L.p.	Kategoria odpowiedzi	Liczba odpowiedzi
1.	decyzja partnera	13
2.	rozwój uczucia	10
3.	rozmowa z kimś bliskim	2
4.	własne przemyślenia	5

Źródło: opracowanie własne

Dla 13 osób jest to związane z decyzją partnera, dla dziesięciorga z rozwojem uczucia i z tym, co czują do drugiej osoby. Co piąty ankietowany zmieniłby decyzję pod wpływem własnych przemyśleń, a dwójka po rozmowie z kimś bliskim.

5. Wnioski

Ciągły rozwój techniki oraz postęp cywilizacyjny ma ogromny wpływ na kształtującą się kulturę i ludzi w niej wyrastających. Z przeprowadzonych badań wynika, że przyspieszone zmiany społeczne mają też wpływ na problem wczesnej inicjacji seksualnej młodzieży. Aktualnie pochopne rozpoczynanie współżycia seksualnego dotyczy nastolatków w wieku gimnazjalnym, czyli osób w wieku 14-16 lat. Do tak wczesnej inicjacji przyznaje się co trzecia osoba. Z analizy przeprowadzonych ankiet wynika, że przyczyn tego zjawiska jest wiele. Młodzi ludzie oglądając filmy erotyczne, pornograficzne, „serfując” po Internecie mają styczność z erotyką dla dorosłych, która jest dostępna na masową skalę, także dla młodzieży gimnazjalnej. Wpływa na ich postrzeganie rzeczywistości, zaburza obraz seksualności oraz odwraca kolejność hierarchii wartości, którymi się kierują w zachowaniach indywidualnych i grupowych. Jeszcze parę lat temu naganne, w ocenie środowiska młodzieżowego, było rozpoczęcie współżycia zbyt wcześnie. Dotyczyło to dziewcząt. Przeprowadzone badania ankietowe wykazują, że obecnie wstydem jest nie mieć „tego” za sobą, mając lat 15 czy 16. Tym razem dotyczy to dziewcząt i chłopców. Badając wczesną inicjację seksualną młodzieży zauważyłam wiele problemów wynikających bezpośrednio z tych sytuacji, w szczególności przy negatywnych ocenach społeczności wiejskiej wobec małoletnich matek. Uwagę zwracają zaburzenia emocjonalnie młodzieży, ale i problem niechcianej ciąży wśród nastoletnich rodziców i ich nieprzystosowanie do pełnienia nowych ról społecznych. Badana młodzież nie jest przygotowana intelektualnie i emocjonalnie do tych sytuacji życiowych. Nie rozumieją istoty i kolejności relacji między dziewczyną i chłopakiem. Mając lat 15-16 młodzi ludzie mogą pełnić rolę kolegi, koleżanki, ucznia, dziecka, nastolatka, ale nie kochanka, czy rodzica. Nie są na to jeszcze gotowi. Jednak, jak wynikało z przeprowadzonych badań, seks gimnazjalistów to często wynik zabawy, nudy, spożytego alkoholu i zażytych narkotyków.

Z odpowiedzi na pytania ankietowe wynika, że dominujący wpływ na rozwój tej grupy wiekowej mają mass media. Propagują i narzucają przyjemność i potrzebę uprawiania seksu, nie ukazując żadnych negatywnych skutków wynikających z wcześnie inicjowanych stosunków seksualnych. Poprzez reklamy, czy różnego rodzaju strony internetowe, gimnazjaliści są atakowani podtekstami erotycznymi, które nimi sterują i mają odzwierciedlenie w ich życiu. Wniosek ten potwierdza sposób wysławiania się i argumentowania wypowiedzi przez respondentów.

Młodzież wyraźnie mówi o potrzebie wsparcia przez rodziców w tej materii i ma dużą potrzebę rozmawiania z nimi na tematy tabu, czyli właśnie między innymi o seksie. Często jednak rodzice nie podejmują tego tematu, ponieważ nie są przygotowani na taką rozmowę z własnym dzieckiem. Jeśli już do niej dojdzie, to bardzo często nie przynosi pożądanego efektu. Co nowego, bowiem może wnieść rozmowa z rodzicem, jeśli nastolatek uzyskał wiedzę na interesujący go problem z innych źródeł? Dlatego tak ważne jest przygotowanie rodziców do rozmów z dorastającą młodzieżą na temat wczesnej inicjacji seksualnej, w szczególności umiejętnego, wyważonego sposobu przedstawiania tego problemu i związanych z nim zagrożeń.

Natomiast bardzo duży wpływ na siebie mają uczniowie w rozumieniu grupy rówieśniczej. Na podstawie przeprowadzonej ankiety można uznać, że ważne są dla nich kontakty z rówieśnikami, a nawet istotniejsze od rozmów z rodzicami. Liczy się dla nich to, jak wypadają w oczach swoich kolegów.

Co ciekawe, uczniowie uznali, że informacje przekazywane przez nauczycieli na zajęciach z Wychowania w Rodzinie są im potrzebne, jednak także nie wnoszą do ich wiedzy nic nowego. Nasuwa się, zatem pomysł na uwzględnienie w programie nauczania z tego przedmiotu także badań naukowych o wczesnej inicjacji seksualnej młodzieży. Szeroka problematyka przeprowadzonych badań może wzbogacić zakres zajęć i skoncentrować uwagę uczniów na tematach, które sami poruszają w ankietach.

Założone hipotezy badawcze potwierdziły się. Uczniowie nie mają pojęcia, na czym powinien opierać się związek dwojga ludzi odmiennych płci w zakresie współżycia seksualnego. Według nich, jak wynika z ankiety, podstawą udanego związku jest seks. Staje się on wskaźnikiem pewności wzajemnych uczuć w oczach młodych ludzi. Ich wiedza pochodzi ze źródeł przeznaczonych dla dorosłych, które przekazują często niezrozumiałe dla nich informacje. Ankietowani wiedzą, że gimnazjalistki coraz częściej zachodzą w ciążę. Wiedzą, że posiadają one teoretyczną wiedzę na temat antykoncepcji, ale nie potrafią jej wykorzystać w praktyce.

Należy również wspomnieć, że zmienia się świadomość i mentalność młodych mieszkańców środowiska wiejskiego na temat wczesnej inicjacji seksualnej. Kierują się tymi samymi odruchami, ciekawością, uwarunkowaniami grupowymi i modą na określony sposób zachowania się w sferze seksualności. Upodabniają się oni w tej mierze do młodzieży w mieście. Także ich nie omija postęp i zmiana systemu wartości. Badania przeprowadzone w toku omawianego projektu dowodzą, jak bardzo badana grupa wiekowa się rozwija w sferze wczesnej inicjacji seksualnej, ale nie zawsze rozwój ten przebiega bez problemów i komplikacji.

6. Bibliografia

Ameiss B., Graver J., Miłość, Seks i Bóg, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1994.
Gapik L., Zdrowie, Seks i Obyczaje, Głos Wielkopolski, Poznań 1995.
Komorowska-Pudło M., Problem i uwarunkowania aktywności seksualnej nastolatków, Kwartalnik Życie i Płodność, 2010 Nr 3.
Kozakiewicz M., Lew-Starowicz Z., Wychowanie, Przysposobienie do życia w rodzinie, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1987.
Martin P., Seks, Narkotyki i Czekolada, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2010.
Sewell J., Wolałabym zjeść czekoladę, Świat Książki, Warszawa 2008.
Wasilewski B., Prawidłowy rozwój psychoseksualny jednostki, Wychowanie, pod red. Kozakiewicz M., Lew-Starowicz Z., Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1987.
Dane statystyczne: Badanie CBOS, kwiecień 2008, reprezentatywna próba ogólnopolska 495 osób w wieku 13-21 lat.

ANEKS

Załącznik nr 1. Narzędzie badawcze

KWESTIONARIUSZ ANKIETY:

Zwracam się do Was drodzy uczniowie, z prośbą o wypełnienie poniższej ankiety. Ankieta jest anonimowa i po analizie wyników posłuży do stworzenia projektu badawczego. Projekt ten nosi tytuł: „Młodzież gimnazjalna wobec problemu inicjacji seksualnej na przykładzie szkoły wiejskiej”. Jego wyniki zostaną przedstawione podczas egzaminu kończącego studia. Ankieta skierowana jest do uczniów III klasy Szkoły Gimnazjalnej, która boryka się z problemem inicjacji seksualnej.

Wybraną przez siebie odpowiedź proszę zaznaczyć znakiem „X”, wypełnić wykropkowane miejsce, bądź ocenić w skali od 1 do 5 (przy czym 1 oznacza najmniejszą wartość, a 5 największą).

W przypadku błędnej odpowiedzi proszę wziąć ją w kółko, a „X" zaznaczyć poprawną odpowiedź.

1) Czy według Ciebie obecnie panuje trend na wczesne rozpoczynanie współżycia seksualnego?

tak
nie
nie wiem

2) Jeśli odpowiedź brzmi tak, to co według Ciebie jest tego przyczyną:………………………………………………………………………………………

3) Jaki jest według Ciebie odpowiedni wiek, aby rozpocząć współżycie seksualne:

poniżej 15 roku życia
15 - 17 lat
18 - 19 lat
20 - 21 lat
powyżej 21 lat

4) Na czym według Ciebie powinien opierać się związek dwojga ludzi ( można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź):

seksie
przyjaźni
miłości
inne, jakie: ……………………………………………………………………………………….

5) Która z czynności najbardziej odzwierciedla uczucie miłości między dwojgiem ludzi ( można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź):

pocałunki
przytulanie
zbliżenia seksualne
bliskość duchowa
szczera rozmowa

6) Czym według Ciebie jest decyzja o rozpoczęciu współżycia seksualnego:

bardzo ważną decyzją życiową
trendem mody
zabawą
wymuszeniem partnera
przypadkiem

7) Kto powinien podjąć decyzję o rozpoczęciu współżycia seksualnego:

partner
partnerka
wspólnie
przypadek

8) Które z poniższych stwierdzeń mogłoby skłonić Cię do rozpoczęcia współżycia seksualnego:

„jeśli nie chcesz, to znaczy, że mnie nie kochasz”
„zaufaj mi, zobaczysz jak będzie fajnie”
„przecież wszystkie koleżanki/koledzy już to robiły/robili”
żadne, to przemyślana decyzja

9) Rozpoczęcie współżycia seksualnego jest najczęściej efektem ( można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź):

miłości
zauroczenia
ciekawości
nudy
zabawy
spożytego alkoholu
zażytych narkotyków

10) Skąd czerpiesz wiedzę, na temat spraw damsko-męskich? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź):

z czasopism młodzieżowych
z książek edukacyjnych
z rozmów z rówieśnikami
z rozmów z rodzicami
z rozmów z rodzeństwem
z zajęć o wychowaniu w rodzinie
inne źródła ……………………………………………………………………………………………………………....................................................................................................

11) Czy posiadasz wiedzę na temat antykoncepcji?

12) Jeśli odpowiedź w pytaniu 11 brzmiała tak, to skąd posiadasz tę wiedzę: ………………………………………………………...................................................................………………………………………………………………………………………………….

13) Jak oceniasz swoją wiedzę na temat antykoncepcji:

bardzo dobra
dobra
poprawna
słaba

14) Czy rozpoczęłaś/rozpocząłeś już współżycie seksualne:

15) Jeśli odpowiedź w pytaniu 14 brzmiała tak, to ile miałaś/miałeś wtedy lat?………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………......................................................................

16) Czy stosujesz antykoncepcję? Jeśli tak, to jaką?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..............................................................

17) Czy rodzice przeprowadzili z Tobą rozmowę na temat związków i spraw związanych z seksem?

18) Jeśli odpowiedź w pytaniu 17 brzmi tak to, czy usłyszane od nich informacje wzbogaciły Twoją wiedzę?

tak
nie
nie wiem

19) Czy takie rozmowy są według Ciebie potrzebne?

tak
nie
nie wiem

20) Czy podzieliłabyś/podzieliłbyś się z kimś bliskim informacją o rozpoczęciu współżycia seksualnego?

tak
nie
nie wiem

21) Jeśli odpowiedź w pytaniu 20 brzmi tak, to z kim podzieliłabyś/podzieliłbyś się tą informacją:

z koleżanką/z kolegą
z przyjaciółką/z przyjacielem
z siostrą/z bratem
z mamą
z tatą
z inną osobą, jaką: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

22) Czy przed rozpoczęciem współżycia seksualnego lub po jego rozpoczęciu skontaktowałabyś/skontaktowałbyś się z lekarzem?

tak
nie
nie wiem, to zależy od sytuacji

23) Czy słyszałaś/słyszałeś o dziewczynie, która będąc w Gimnazjum zaszła w ciążę?

24) Czy zdarzyło się to którejś z dziewczyn z Twojej szkoły?

25) Jaka była opinia i reakcja rówieśników na temat tej dziewczyny (można wybrać więcej niż jedną odpowiedź):

złośliwe komentarze
współczucie
pomoc
ubliżanie
gratulacje

26) Jaka była opinia i reakcja rówieśników na temat chłopaka, który będąc w Gimnazjum zostaje ojcem (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź):

złośliwe komentarze
współczucie
pomoc
ubliżanie
gratulacje
pochlebne komentarze

27) Co, według Ciebie powinna zrobić szkoła w sytuacji, kiedy jedna z uczennic jest w ciąży (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź):

pomóc i wesprzeć
okazać zainteresowanie
otoczyć opieką psychologa i pedagoga
wyrzucić z szkoły

28) Podane niżej wartości oceń w skali od 1-5 według ich stopnia ważności w Twoim życiu. Proszę wpisać ocenę od 1-5 (1- najmniej ważne, 5- bardzo ważne).

Lp.	Oceniania wartość:	Ocena:
1	miłość
2	rodzina
3	opinia koleżanek/kolegów
4	moda
5	pieniądze
6	zaufanie
7	szacunek
8	bycie super w oczach innych
9	trzymanie się swoich zasad

29) W którym z podanych mediów, Twoim zdaniem, jest najwięcej podtekstów erotycznych lub zachęty do współżycia seksualnego:

reklamy i filmy telewizyjne
Internet
reklamy radiowe
pisma młodzieżowe

30) Czy dostęp młodzieży do treści pornograficznych jest łatwy?

tak
nie
nie wiem

31) Która z form internetowego przekazu zawiera najwięcej erotyki:

strony internetowe
czaty
reklamy internetowe

32) Co mogłoby wpłynąć na rodzaj podjętej przez Ciebie decyzji dotyczącej rozpoczęcia współżycia seksualnego?……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Na zakończenie ankiety, proszę o podanie kilku danych o sobie:

M1. Ile masz lat:

…………………………………………………………………………………………………………......

M2. Płeć:

dziewczyna
chłopak

M3. Miejsce zamieszkania:

wieś
małe miasto
duże miasto

M4. Struktura rodziny:

oboje rodziców w związku małżeńskim
rodzicie po rozwodzie
rodzice w konkubinacie
jedno z rodziców nie żyje
rodzic, z którym mieszkasz żyje w konkubinacie

inna, jaka ………………………………........................................................................

M. Komorowska-Pudło, Problem i uwarunkowania aktywności seksualnej nastolatków, Kwartalnik Życie i Płodność, 2010 Nr 3.

B. Wasilewski, Prawidłowy rozwój psychoseksualny jednostki, Wychowanie, pod red. M. Kozakiewicz, Z. Lew-Starowicz, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1987, s. 43-44.

Tamże, s. 43-44.

B. Ameiss, J. Graver, Miłość, seks i Bóg, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1994, s. 11- 12.

P. Martin, Seks, Narkotyki i Czekolada, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2010, s. 36.

Z. Starowicz-Lew, M. Kozakiewicz, Przysposobienie do życia w Rodzinie, Wychowanie, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1987, s. 52- 52.

J. Sewell, Wolałabym zjeść czekoladę, Świat książki, Warszawa 2008, s. 103.

Badanie CBOS, kwiecień 2008, reprezentatywna próba ogólnopolska 495 osób w wieku 13-21 lat.

Ł. D. Jarczewska, Wczesna inicjacja seksualna - grupy ryzyka i konsekwencje, Kwartalnik Życie i Płodność 2010, Nr 3.

J. Sewell, Wolałabym zjeść czekoladę, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2008, s. 129.

P. Martin, Seks, narkotyki i czekolada, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa 2010, s. 38.