KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA W PROCESIE POSZUKIWANIA ZATRUDNIENIA 2


KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA W PROCESIE POSZUKIWANIA ZATRUDNIENIA

Komunikacja interpersonalna w procesie poszukiwania zatrudnienia

Sztuka porozumiewania się jest podstawową umiejętnością życiową. Kiedy potrafimy skutecznie porozumiewać się zazwyczaj łatwiej znaleźć nam pracę, jesteśmy doceniani w pracy, mamy udane związki, otacza nas krąg przyjaciół.

Komunikacja interpersonalna (z łaciny comunicatio łączność) to proces, podczas którego ludzie przekazują sobie informacje (komunikaty) za pośrednictwem słów, dźwięków, gestów, mimiki, obrazów, symboli.

1.Budowa komunikatu

Wiele nieporozumień w relacjach interpersonalnych jest wynikiem złej komunikacji. Błędne odczytanie intencji z jednej strony, nieujawnienie oczekiwań z drugiej to trudności, których doświadcza każdy człowiek w codziennych rozmowach. O efektywnej komunikacji można mówić wówczas, kiedy treść wypowiedzi jest zrozumiana zgodnie z intencjami nadawcy przekazu. Podstawowy schemat komunikacji przedstawia się następująco:

nadawca-informacja-odbiorca

Nadawca koduje to, co chce przekazać odbiorcy odpowiednio do sytuacji, czasu i miejsca, wykorzystując narzędzia komunikowania, czyli znaki( np.litery), systemy znaków, liczby, obrazy, symbole.

Narzędziami komunikowania są:

Oprócz słów, czyli werbalnych środków komunikowania, są również niewerbalne:

Środki komunikacji pozawerbalnej mogą wzmacniać lub osłabiać komunikację werbalną.

Bardzo efektywnym środkiem komunikowania jest obraz. Zalety obrazów w komunikacji są następujące:

Wypowiedź może odnieść zamierzony skutek, gdy odbiorca ją zdekoduje. To znaczy, gdy nada właściwe znaczenie słowom, znakom, symbolom.

Podstawowy schemat komunikowania (nadawca-infomacja-odbiorca) jest w praktyce rozbudowany i może wyglądać następująco:

Nadawca-informacja-medium-odbiorca-reakcje zwrotne

Kto , co mówi, jakim kanałem, do kogo, z jakim rezultatem

Komunikowanie może być:

jednokierunkowe-nadawca przekazuje informacje bez oczekiwania potwierdzenia ich zrozumienia

dwukierunkowe-nadawca uzyskuje potwierdzenie przekazanej informacji, np. w formie pytań zadawanych przez odbiorcę

O skutecznej komunikacji można mówić, kiedy informacja-pytanie: np. „Stefan, czy masz zegarek ?” będzie odebrana zgodnie z intencjami nadawcy. Gdy Stefan odpowie : „tak mam”, a nam chodziło, o to, która jest godzina, nasza informacja (pytanie też jest informacją) została błędnie odebrana. Skuteczną komunikację utrudniają bariery.

2. Bariery w komunikacji

Podczas komunikacji interpersonalnej napotkać można wiele barier zarówno za strony nadawcy jak i odbiorcy. Bariery komunikacyjne powstrzymują bądź blokują skuteczność komunikowania się. Barierami są:

Nieostrożność może przejawiać nadawca, gdy mówi bez zastanowienia , przekazując wszystko to, o czym w danym momencie pomyśli na temat, którego dotyczy rozmowa. Ze strony odbiorcy o nieostrożności możemy mówić w momencie, kiedy nie słucha on czynnie. Natomiast, gdy odbiorca słucha wybiórczo przekazywanych informacji, odbierając te, które potwierdzają jego przekonania, ignorując natomiast takie, które są z nimi sprzeczne lub też interpretuje wypowiedzi nadawcy, zmieniając ich sens i na tej podstawie formułując wnioski. Prowadzi to do tak zwanych zniekształceń motywu.

Nadmierne zaabsorbowanie sobą- bariera przejawiająca się w skłonnościach do mówienia o sobie i słuchania siebie. Charakteryzujący się tym partnerzy najczęściej nie słuchają i nie interesują się tym, co inni mają do powiedzenia, ale analizują to, co za chwilę sami powiedzą i jakie wywrze to wrażenie na słuchaczach.

Istotne utrudnienia w skutecznym komunikowaniu się związane jest z przejawianiem zachowań obronnych, nadmierną troską o to, by sobie nie zaszkodzić. Takie zachowanie to wynik poczucia zagrożenia- rzeczywistego czy tez wyimaginowanego.

Ciężką barierą w procesie komunikacji interpersonalnej jest brak zaufania do partnera rozmowy. Nadawca jest postrzegany jako osoba niewiarygodna, niedysponująca wiedzą w danej dziedzinie, gdy przekazuje sprzeczne i niespójne informacje bądź wówczas, gdy zatrzymuje informacje dla własnego użytku.

Emocje wyrażone przez nadawcę typu gniew, nienawiść, zazdrość, radość, warunkują zrozumienie komunikatów przez odbiorcę. Zdenerwowany bądź rozentuzjazmowany odbiorca może inaczej interpretować przekazaną informację.

Różnice językowe czyli np. używanie przez nadawcę żargonu, słów nie zrozumiałych przez odbiorcę, utrudnia zrozumienie treści. Ponadto używanie słów- etykiet przez nadawcę, który powie na przykład, że pan X jest osobą nieprzystępną powoduje, iż odbiorca takich komunikatów, unika porozumiewania się.

Niezgodność przekazów werbalnych i pozawerbalnych polega na sprzeczności pomiędzy tym, co mówimy, a tym co komunikujemy gestami, postawą, wzrokiem. Mówimy np. o otwartości i szczerości, a unikamy kontaktu wzrokowego z rozmówcą, ręce mamy złożone na piersiach, chodzimy nerwowym krokiem.

Pomimo wyżej wymienionych barier w procesie komunikacji interpersonalnej najczęściej występującą barierą jest percepcja, czyli postrzeganie rzeczywistości i sposób odbierania wrażeń dostarczanych przez zmysły. Nie odbieramy bodźców w prosty sposób, lecz poddajemy je selekcji i wartościowaniu. W ten sposób skupiamy uwagę na tym, co możemy nazwać ”FIGURĄ” (to na co zwróciliśmy uwagę), a cała reszta przekazu staje się po prostu- „TŁEM''

Aby przezwyciężyć bariery nadawca powinien zadbać o precyzyjną wypowiedź, uciekając się nawet do konieczności powtórzeń, o bogactwo i precyzję środków wyrazu.

Ponadto powinien troszczyć się o umiejętność łączenia gestów i słów, by swoją wypowiedź uczynić bardziej wiarygodną, dającą pierwszeństwo faktom a nie opiniom.

Najlepiej jest, będąc nadawcą, zachować obiektywność- powstrzymywać się o osądzania, eliminować ewentualne uprzedzenia, umieć znaleźć się w sytuacji drugiego człowieka, zgodzić się na możliwość innej wizji tego samego problemu.

Dobrze jest, by nadawca wyraźnie określił swoją rolę w procesie komunikacji określając cel, który zamierza osiągnąć oraz zdefiniować osobiście sytuację. Braku barier podczas komunikowania sprzyjać mogą takie zachowania, które skłonią odbiorcę do słuchania.

Przyczyny występowania barier w komunikacji przedstawiają się następująco :

Wszystkie bariery mogą spowodować opór albo bunt, złość, agresję, bezsilność, frustrację, poczucie niskiej wartości, spadek motywacji, poczucie braku zainteresowania.

Częstym problemem podczas komunikowania, konkretniej kodowania informacji jest pomieszanie znaczeń. Wiele słów, wyrażeń odnosi się do niejednego elementu naszego świata, ma więcej niż jeden odpowiednik w świecie realnym ( Pytanie: „Czy kupiłeś olej ?” może dotyczyć zarówno oleju jadalnego jak i samochodowego). Dlatego ważne jest, aby przed podjęciem rozmowy dowiedzieć się, z jakiej grupy społecznej lub rejonu pochodzi nasz rozmówca. Nasza wymowa może różnić się cechami słownictwa i gramatyki od tej, jaką on się posługuje. Skutkiem może być dezorientacja bądź frustracja zarówno po stronie mówiącego i słuchacza.

Inny problem związany z kodowaniem dotyczy wiadomości dwuznacznych i niejasnych. Może się zdarzyć, że nadawca z premedytacją koduje wiadomość tak, że nie może ona być jednoznacznie zdekodowana.

Sprawność w komunikowaniu z innymi ludźmi zależy od zdolności do jasnego przekazywania tego, co chcesz przekazać, wpływania na inne osoby zgodnie z twoimi zamierzeniami. Możesz tę sprawność podnieść przez: otwartość w kwestii intencji ( na bieżąco wyjaśniać, co masz na myśli), otrzymanie informacji zwrotnych, czy zostałeś zrozumiany i korygowanie komunikatu, informacji do momentu, aż inne osoby rozumieją, co miałeś na myśli, to znaczy aż konsekwencje twojego zachowania, czy też słów będą odpowiadały twoim intencjom.

Efektywność komunikacji zależy od sytuacji, w jakiej się porozumiewamy. Tę sytuacje, czyli kontekst tworzą elementy fizyczne i społeczne. Oba są ważne, ponieważ mogą wpływać wspomagająco, destrukcyjnie albo zakłócająco na wymianę informacji. Aranżacja wnętrza, architektura, temperatura i oświetlenie wpływają na ludzkie interakcje. Ludzie, którzy chcą się kontaktować swobodnie, siedząc przy stole zajmują miejsca dość blisko siebie, zwróceni w swoją stronę.

Społeczny kontekst kontaktu między ludźmi w znacznym stopniu zależy od jego okoliczności - miejsca, w którym się on odbywa i osób uczestniczących. Przykładowo wymiana uprzejmości jest czymś naturalnym w rozpoczynaniu i kończeniu spotkania np. pozdrowienia, uścisk dłoni, pocałunek, prezentacja. Wprawdzie takie zachowania nie wpływają bezpośrednio na temat rozmowy, są jednak istotną częścią procesu, bo jeśli nie zostaną zrealizowane we właściwy sposób, oddziałują na jego przebieg negatywnie, powodując napięcie, które zniechęca do kontynuacji czy wznowienia kontaktów.

Jeśli komunikat otrzymany jest inny niż wysłany, to informacja zwrotna umożliwia stosowną korektę. Informacji zwrotnej, udzielamy nie po to, by kogoś potępić, ocenić czy osądzić. Mówimy jedynie to, czego doświadczyłam/em słuchając danej osoby. Informacja zwrotna powinna być przede wszystkim natychmiastowa. Powinna być również wspierająca. To znaczy, że zamiast powiedzieć „myślę, że zachowałeś się jak kretyn”, zdecydowanie lepiej jest powiedzieć: „mam wrażenie, że postąpiłeś zbyt pochopnie”.

3. Asertywność w komunikowaniu się

Asertywność to sposób zachowania, dzięki któremu jesteśmy fair wobec siebie i innych. Dzięki takiemu zachowaniu możemy uniknąć wielu sytuacji, niekorzystnych lub nieprzyjemnych dla nas, jak np. krytyka.

Zachowanie asertywne to bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażanie wobec drugiej osoby swoich uczuć, opinii i postaw, przy jednoczesnym respektowaniu jej praw.

Zachowanie takie opiera się na założeniu, że każdy człowiek ma swoje prawa i trzeba je szanować. Każdy z nas jest inny i nie wolno zmuszać partnera do zmiany poglądów czy celów tylko dlatego, że nam się one nie podobają lub kolidują z naszymi. Zachowania asertywne pokazują naszą odrębność, ale nie atakują, nie obrażają drugiej osoby.

Asertywność można określić następującym sformułowaniem: Ja jestem w porządku i mam prawo być sobą. Ty jesteś w porządku i masz prawo być sobą.

U ludzi różnego rodzaju sytuacje, w których są stawiani przez innych, wywołują na przykład uczucie zakłopotania, napięcia, skrępowania. To częste zjawisko. Są to dla tych osób sytuacje trudne. Na takie właśnie sytuacje reagujemy w zróżnicowany sposób. Wyodrębnione zostały też trzy typy zachowań:

Agresywność - bywa często mylona z asertywnością. W przypadku zachowań agresywnych sytuacje są spostrzegane jako pole walki, a calem staje się wygrana własna i przegrana, pokonanie innych. W zachowaniach agresywnych respektujemy własne prawa lekceważąc jednocześnie prawa innych. Nie liczymy się z innymi, nie słuchamy ich, podejmujemy decyzje bez uwzględnienia praw innych. Zdarza się, że dominujemy nad innymi upokarzając ich.

Agresywne zachowanie często prowadzi do starcia, wywołuje agresywną odpowiedź. Zachowując się agresywnie narażamy się, na to że:

- popadniemy w konflikt,

- stracimy szacunek dla siebie,

- stracimy szacunek dla innych,

- będziemy nie lubiani,

-osiągniemy rezultaty odwrotne do zamierzonych.

Czemu bywamy agresywni? Jest wiele powodów: boimy się, że nie dostaniemy tego, o co się staramy, nie wierzymy w siebie, chcemy wyładować złość, chcemy manipulować innymi.

Uległość - polega na respektowaniu praw innych przy jednoczesnym lekceważeniu własnych praw. Zachowania uległe charakteryzują się tym, że interesy innych osób stawiamy ponad własnymi, częstokroć rezygnując z własnych celów, pragnień i potrzeb.

Lekceważąc własne prawa pozwalamy innym je naruszać. Rezygnujemy z ujawniania własnych potrzeb, odczuć i poglądów. Kumulujemy w sobie wiele spraw, co powoduje nagromadzenie się złości i wewnętrznych urazów.
Zachowania uległe stwarzają ryzyko. Uległość często prowadzi do tego, że:

Dlaczego więc postępujemy wobec innych ulegle? Postępujemy w ten sposób, ponieważ boimy się utraty akceptacji ze strony innych.

Postępowanie asertywne spotyka się czasem u innych ludzi z następującymi reakcjami:

Jednak po pewnym czasie reakcje te mijają. Osoby zakłamane, fałszywe przestają się nami zajmować. Trafiamy za to do grona osób asertywnych- osób, które lepiej radzą sobie w życiu.

Pozytywne zmiany związane z asertywnością to:

Nigdy nie graj w cudzą grę- graj we własną

Dzięki asertywności wzmacniamy szacunek dla innych i dla samych siebie. Często w kontaktach z innymi ludźmi pragniemy, by zmienili swój stosunek i zachowanie wobec nas. Asertywność to dobre narzędzie do spowodowania takiej zmiany. Mamy szansę, by inni ujrzeli nas z odmiennej perspektywy „w innym, nowym świetle”, gdy aktywnie zaczniemy wysyłać do nich swoje sygnały, komunikaty lub wzmocnimy (wyciszymy) dotychczasowe przekazy adresowane do ludzi. Jest bardzo prawdopodobne, że zauważą zmianę, będą próbowali się do niej odnieść, a w efekcie zmienią swoje zachowanie wobec nas. Skąd jednak bierze się brak asertywności? Wynika to z powstrzymywania ujawniania myśli, uczuć, prawdziwych intencji, a nawet unikanie wszelkich działań po to, by nie ponieść klęski. A jest nią krytyka i brak akceptacji ze strony innych. Ludzie nieasertywni bardzo przeżywają krytykę swojej osoby. Asertywność jest hamowana zarówno wtedy, gdy nie mówimy, o co nam chodzi, jak i wtedy, gdy jesteśmy nieśmiali.

Osoba asertywna - swobodnie ujawnia innym siebie, wyraża otwarcie swoje myśli, uczucia, pragnienia. Czyni to w sposób uczciwy, bezpośredni, śmiało, bez paraliżującego lęku. Jest aktywnie nastawiona do życia, akceptuje swoje ograniczenia, niezależnie od tego, czy w danej sytuacji udało jej się odnieść sukces, czy też nie. Potrafi odpowiedzieć „NIE”, zażądać czegoś, co mu się należy, nie lęka się nadmiernie oceny, krytyki, odrzucenia. Pozwala sobie na błędy i potknięcia, dostrzegając swoje sukcesy i mocne strony. Gdy jest w centrum zainteresowania, uwagi, potrafi działać bez niszczącego lęku. Akceptuje zmiany w sobie i innych. Potrafi się porozumieć prawie z każdym”. Potrafi też dochodzić swych praw i egzekwować je.

Odmawianie. Mówić „nie”, gdy jesteśmy o coś proszeni, jest często ogromnie trudno. Są sytuacje, w których jedni odmawiają z łatwością, inni zaś pocą się i męczą próbując powiedzieć „NIE”. Niektórzy z nas, w pewnych okolicznościach, mogą to zrobić bez żadnych problemów, w innych zaś, nie potrafią odmówić, choć naprawdę tego pragną. Celem odmowy, powiedzenia „NIE” nie jest z pewnością ukaranie drugiej osoby, odwet ani zemsta. Jeżeli dążymy do któregoś z tych skutków - to z pewnością nie jest to asertywna odmowa. Celem asertywnej odmowy jest zadbanie o siebie. Chodzi o to, by działać zgodnie z własnymi priorytetami. Podobnie jak mamy prawo do bycia asertywnym, mamy też w tej kwestii wolny wybór. Jeżeli nie decydujemy się na asertywną odmowę z własnych powodów - realizujemy w ten sposób własne, niepodważalne prawo do tego, by nie być asertywnym. Jeżeli wybieramy asertywną odmowę - możemy korzystać ze schematu, który nam to ułatwia. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że odmowa ma być czytelna, stanowcza, jasna i uczciwa. Powinna być sformułowana jako komunikat typu „JA”.

Odmawiając zgodnie z zaproponowanym schematem dajemy innym szansę, by usłyszeli naszą odmowę i nie tracili niepotrzebnie czasu i siły na dalsze próby - by mogli ją przyjąć, jako naszą jednoznaczną, stanowczą decyzję. Stwarza to dobry grunt do dalszego negocjowania, jeżeli chcemy, możemy zaproponować coś innego. Stając otwarcie przed druga osobą mamy szansę, że obie strony zakończą rozmowę. Czasem odmowa sprawia komuś przykrość, lecz mimo to, mamy do niej prawo, jeżeli nasze intencje są asertywne.

Istnieją również asertywne strategie radzenia sobie z krytyką. Niejednokrotnie słyszymy stwierdzenia: „beznadziejnie to zrobiłeś...”, „źle to robisz”, itp. Bardzo różnie reagujemy, na takie uwagi, zależnie od tego jak są wyrażone. Jeśli uwagi są tak ogólne jak w powyższych przykładach (albo jeszcze bardziej), często reagujemy na dwa sposoby. Wycofujemy się, rezygnując ze swoich interesów i przyjmując opinię drugiej osoby lub atakujemy ją, m.in. krytykując jej zachowanie. Zamiast atakować lub ulegać domagajmy się od naszego rozmówcy skonkretyzowania pretensji wobec nas. To jest właśnie głównym sensem asertywnych strategii radzenia sobie z krytyką.

Aby jak najlepiej poradzić sobie z krytyką należy przede wszystkim otwarcie skonfrontować się z zarzutami (także ukrytymi i nie wyrażonymi wprost) i zdobyć niezbędne informacje. Zdobycie niezbędnych informacji to podstawa, aby przeciwstawić się krytyce lub skorzystać z niej, aby się poprawić. Taki sposób radzenia sobie z krytyką to:„poszukiwanie krytyki” Poszukiwanie krytyki nie oznacza wcale proszenia innych, aby nas krytykowali, a jedynie sposób, aby spełnić ich oczekiwania wobec nas ( o ile chcemy albo musimy je spełniać- np. w pracy). Kiedy słyszymy, że np. źle wykonaliśmy jakąś pracę, możemy zadać pytanie, co konkretnie jest nam zarzucane lub też, co źle zrobiliśmy. Nie należy poddawać się ogólnej ocenie, tylko dążyć do możliwości poprawienia błędów. Dzięki tej strategii możemy reagować nawet w najtrudniejszych sytuacjach. Inny sposób radzenia sobie z krytyką to demaskowanie aluzji. Ten sposób to:„demaskowanie aluzji”. Jak w przypadku „poszukiwania krytyki” podstawą jest zdobycie niezbędnych informacji, a więc zmuszenie partnera do wyrażenia krytyki wprost, a nie aluzyjnie. (Ktoś zamiast powiedzieć nam wprost: „źle zrobiłeś to zadanie, ponieważ….”. Mówi w naszej obecności: „Niektórzy zawsze źle robią takie zadania i zawsze popełniają te same błędy”)

Innym sposobem radzenia sobie z krytyką jest „uprzedzanie krytyki”. Strategia ta polega na przyznaniu się do popełnionego błędu i przeproszenia za niego zanim nastąpi „atak” rozmówcy. Uprzedzenie krytyki to rodzaj żartobliwej manipulacji, nie odpowiedniej raczej do poważnych sytuacji. Trzeba więc tę strategię stosować sporadycznie, bo nadużywana nie daje swojego efektu. Wiadomo, że jako osoby asertywne mamy prawo popełniać błędy. Jednak nie zawsze krytyka naszej osoby jest uzasadniona. Ktoś może nas skrytykować za coś, czego nie uważamy za godne potępienia lub czego nie popełniliśmy. Wtedy najlepszym sposobem jest także zdobycie informacji o konkretnych zarzutach rozmówcy i wyrażenie swojej opinii. Tak więc głównym sensem asertywnego reagowania na krytykę jest umiejętne przejście od ogólników (często raniących) do konkretów, do zdobycia niezbędnych informacji, które pozwolą nam wyrazić swoją opinię.

Natomiast aby asertywnie odebrać krytykę trzeba:

Czasami to my musimy lub chcemy wyrazić swoją krytykę czy opinię na temat drugiej osoby. Ważne jest wtedy, aby konkretnie wyrazić swoje zarzuty, korzystając z komunikatów typu JA i TY.

3a. Komunikat typu „JA”

Komunikat typu „ja” to informacja na mój temat (o moich uczuciach, myślach zamiarach). JA jestem podmiotem.

Wyrażanie uczuć, to wypowiedź bardzo osobista. Oznacza to, że musi odnosić się do „ja”, „mój”, „mnie”. Toteż, aby utrzymać dobrą, asertywną komunikację, należy informować ludzi za pomocą komunikatów typu „ja”, czyli mówienia o swoich uczuciach bez oceniania i obwiniania.

Przykładowo komunikatów typu „ja” używamy:

  1. kiedy ktoś nam grozi

  2. odmawia

  3. złości

  4. mówi coś przyjemnego

Odpowiadamy wówczas na przykład tak:

  1. smutno mi, kiedy tak się zachowujesz,

  2. przykro mi, chociaż rozumiem,

  3. rozumiem, że się denerwujesz, powoli zaczyna mi się to udzielać,

  4. to bardzo miłe, dziękuję.

Postępując w ten sposób będziesz lepiej zrozumiany, a inni z kolei będą lepiej rozumieli ciebie i twoje intencje.

Komunikaty typu „TY” to informacja na twój temat. Mówi o tym, co JA sądzę o TOBIE. Należy więc zwracać się bezpośrednio do osoby i mówić o niej nie używając ogólników.

Niektórzy ludzie reagują na krytykę agresją. Istnieją następujące etapy obrony przed agresją:

1.informacja o agresji - należy poinformować agresora, że jest zbyt agresywny

2.wyrażanie gniewu, związanego z tą sytuacją, naleganie na zmianę zachowania

3.przywołane zaplecza - powiedzenie, co zrobisz jeżeli druga osoba nie zmieni swojego zachowania

4.skorzystanie z zaplecza - należy zrobić to, co się wcześniej zapowiedziało, jeśli zachowanie tej osoby nadal się nie zmieni.

Ludzie próbują czasem narzucić nam swoje zdanie, przedstawiając własne poglądy jako fakty. Możemy dążyć do wymiany opinii poprzez wyraźne oddzielenie faktów od poglądów. Opinie i poglądy można wymieniać, jednak fakty pozostają faktami. Możemy ujawnić rozbieżność zdań i, nie naciskając innych na zmianę przekonań, zaprezentować swój pogląd. Gdy jakieś szczegóły nie są jasne, zawsze możemy zapytać rozmówcę o to, dlaczego tak uważa. Możemy wyrazić swoje sądy z zastrzeżeniem, że nie chcemy, by on je oceniał. Warto też zastanowić się, czy proponując wymianę opinii, jesteśmy gotowi przyjąć tolerancyjnie czyjeś poglądy

Reasumując: asertywność jest to stanowczość, która nie rani. Tego stylu zachowania możemy użyć w każdej, mniej lub bardziej poważnej sytuacji konfliktowej. Asertywność to najlepsza droga do sukcesu w komunikacji międzyludzkiej.

Warto znać pięć zasad dotyczących asertywnego zachowania:

  1. Masz prawo do wyrażania siebie, swoich opinii, potrzeb, uczuć - tak długo, do póki nie ranisz innych.

  2. Masz prawo do wyrażania siebie - nawet, jeśli rani to kogoś innego - dopóki twoje intencje nie są agresywne (są asertywne).

  3. Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb - dopóki uznajesz, że oni mają prawo odmówić.

  4. Są sytuacje, w których kwestia praw poszczególnych osób nie jest jasna. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sytuacji z drugą osobą.

  5. Masz prawo do korzystania ze swoich praw.

Te pięć stwierdzeń stanowi podstawę trenowania umiejętności asertywnych.

4. Zasady aktywnego słuchania i skutecznego mówienia

Pierwszym krokiem na drodze do skutecznej komunikacji jest umiejętność słuchania. Słuchanie czasami określa się jako zaangażowanie i komplement. Aby zrozumieć jak się czujemy, jakie wartości wyznajemy, co nas cieszy, a co drażni, co sprawia radość, czego się obawiamy, za czym tęsknimy rozmówca musi zaangażować swoją uwagę w słuchanie nas, tego co mówimy. Prawdziwe słuchanie to próba zrekonstruowania świata widzianego przez rozmówcę.

Słuchanie to również komplement. Kiedy słuchamy czyjejś wypowiedzi, to niejako przekazujemy mówiącemu komunikat ważne jest dla mnie to co do mnie mówisz, chcę poznać twój świat, twoje doświadczenia, pragnienia, obawy.

Kiedy w ten sposób pomyślimy o słuchaniu chyba łatwiej nam będzie zgodzić się z tym, że osoby umiejące słuchać są bardziej lubiane, łatwiej zawierają znajomości, łatwiej osiągają swoje cele. Dlaczego? Po prostu skuteczniej porozumiewają się z innymi. Inni są przez nie rozumiani.

Na czym więc polega słuchanie? Czy wystarczy jedynie zachować milczenie, podczas gdy druga osoba mówi? Zdecydowanie nie. Warto odróżniać prawdziwe słuchanie od pseudosłuchania. Co je różni? Przede wszystkim cele. Prawdziwe słuchanie oparte jest na intencji zaangażowania się w jeden z następujących celów:

  1. Zrozumienie rozmówcy

  2. Cieszenie się jego obecnością

  3. Udzielanie mu pomocy, wsparcia.

Intencją pseudosłuchania nie jest wysłuchanie drugiej osoby, ale osiągnięcie jakiegoś własnego celu. Może to być, np.

  1. Chęć pozyskania twojej sympatii - będę sprawiać pozory, że cię słucham, bo chcę byś mnie polubił

  2. Chęć upewnienia się, czy nic mi nie zagraża z twojej strony - przysłuchuję się temu co mówisz, by wiedzieć, jakie masz wobec mnie zamiary

  3. Chęć „wyłuskania” potrzebnych mi informacji

  4. Gra na zwłokę - sprawiając wrażenie, że cię słucham zyskuję czas na zastanowienie się nad własną wypowiedzią

  5. Zbieranie amunicji - słucham twojej wypowiedzi by poznać twoje słabe strony czy brak spójności w twojej argumentacji i w stosownym momencie zaatakować cię

  6. Nie potrafię uwolnić się od twojego towarzystwa więc udaję, że cię słucham.

Każdemu z nas zdarza się czasem udawać, że słucha. I chyba nie ma się czym niepokoić, jeżeli nie zdarza się to zbyt często. Warto natomiast zdawać sobie z tego sprawę.

Wybierz sobie osobę, z którą chciałbyś się lepiej porozumiewać. To może być partner, mąż, żona, szef, koleżanka/kolega z pracy. Sam zdecyduj. Po każdej rozmowie z tą osobą spróbuj się zastanowić, jaki był twój cel - czy chciałeś tę osobę zrozumieć, bawić się w jej towarzystwie, czy może ją wesprzeć, doradzić jej. Upewnij się, czy miało miejsce również pseudosłuchanie - jeśli tak, to jakie potrzeby zaspokajało?

Teraz przejdę do omówienia barier, które utrudniają uważne słuchanie. Każdy z nas bowiem wznosi takie bariery. Dzięki temu, że je sobie nazwiemy, łatwiej będzie nam rozpoznawać je kiedy pojawią się w trakcie rozmowy, a właściwie podczas słuchania.

Niektóre z nich to takie, które pojawiają się tylko w umyśle, inne przejawiają się również na poziomie werbalnym.

  1. Pierwszą z nich jest porównywanie. Wprawdzie słucham tego, co do mnie mówisz, ale jestem zaabsorbowana ocenianiem, porównywaniem się z Tobą na tych wymiarach, które wprowadzasz do rozmowy. Jeśli np. mówisz jaką masz odpowiedzialna pracę, ja tymczasem myślę sobie: O, przyjacielu, co to wszystko znaczy w porównaniu z tym, jaką ja dźwigam na sobie odpowiedzialność.

  2. Drugą barierą utrudniającą uważne słuchanie jest domyślanie się. I tak na przykład ktoś słuchając mnie myśli sobie: ona na pewno chce powiedzieć, że jak będziemy umieli słuchać, to rozwiąże to nasze życiowe problemy.

  3. Trzecią barierą jest przygotowywanie odpowiedzi. No tak na początku powiem o tym, później przejdę do tego, a na koniec jeszcze nawiąże do tego. I tak sobie układam w myśli własną kwestię. Ty tymczasem mówisz coś do mnie, ale ja i tak cię nie słucham bo jestem już zaabsorbowana własnymi sprawami.

  4. Czwartą barierą jest filtrowanie. Polega na wybiórczym słuchaniu tego, co do mnie mówisz. Jeśli chcę znaleźć w Twojej wypowiedzi to, co potwierdzi mój punkt widzenia, to wszystko inne będę ignorować, a moją uwagę przykuje dopiero to, na co czekałam. Np. jestem na ciebie zła i mam nieodpartą ochotę zrobić ci awanturę, ale tak, by móc powiedzieć, że to ty ją sprowokowałeś. Będę więc czekać na taką wypowiedź, która mi do tego posłuży.

  5. Piątą barierą utrudniającą uważne słuchanie jest osądzanie. I tak zanim dokończysz drugie zdanie, ja już nadam ci etykietkę np. zadufanego i wyniosłego. Cokolwiek powiesz później i tak umknie mojej uwadze, bo ja już będę wiedział, czego po tobie można się spodziewać. Podstawowa zasada uważnego słuchania jest taka, by osądy formułować dopiero po wysłuchaniu całej wypowiedzi.

  6. Szósta bariera to skojarzenia. Słucham ciebie jednym uchem i nagle słyszę jak mówisz, że pokłóciłaś się ze swoim mężem, bo ten chciał oglądać w TV zawody kajakarskie. Hasło kajak uwolniło w moim umyśle lawinę wspomnień z minionego lata, kiedy to właśnie popłynąłem na spływ. I tak z nostalgią wspominam tamte dni, a ty tymczasem brniesz w swojej opowieści , ale ja już ciebie nie słucham.

  7. Siódma bariera to utożsamianie się. Bariera ta polega na tym, że cokolwiek mówisz, odnoszę to do własnego życia i osadzam w kontekście własnych doświadczeń. Wszystko co słyszę, przypomina mi to, co ja przeżywałam, co ja zrobiłem/am. I tak gubię twoją opowieść, bo zanurzam się we własnym świecie.

  8. Kolejna - ósma bariera to przygotowywanie rad. Usłyszę zaledwie początek twojej wypowiedzi i już zaczynam przeszukiwać swoje zasoby pamięci, by znaleźć w nich jakąś radę dla ciebie. Niebezpieczeństwo, jakie się w tym kryje, jest takie, że zaabsorbowana/y szukaniem rady dla ciebie, nie rozpoznam twoich uczuć i moja rada może zupełnie nie przystawać do twojego stanu emocjonalnego.

  9. Dziewiąta bariera to sprzeciwianie się. Może przyjmować dwie formy: jedną z nich jest gaszenie, drugą dyskontowanie. Zacznijmy od gaszenia. Opowiadam ci, ile satysfakcji czerpię z mojej pracy, jaka/jaki się czuję spełniona/y dzięki niej. Tymczasem ty odpowiadasz: nie bądź taki egzaltowany, praca to tylko praca. Jeszcze inne rzeczy liczą się w życiu. Gaszenie to po prostu wygłaszanie sarkastycznych uwag, które skutecznie zniechęcają rozmówcę do kontynuowania swej opowieści, za to uruchamiają lawinę wrogich komentarzy, zarzutów etc., etc. Z inną postacią sprzeciwiania się często spotykamy się w odpowiedzi na komplement. I tak np. mówisz kobiecie: doskonale dziś wyglądasz. Tymczasem ona odpowiada: co ty mówisz, daj spokój, zaspałam dziś rano, nie miałam w ogóle czasu zrobić makijażu, a na dodatek mam jeszcze zapuchnięte oczy. Technika dyskontowania polega na tym, że kiedy tylko słyszę komplement, natychmiast wyliczam wszystko, co może obniżyć jego wartość.

  10. Kolejną barierą jest przekonanie o swojej racji. Przejawia się w tym niezdolność do przyjmowania krytyki czy sprzeciwu, ale również brak zgody na inny niż mój punkt widzenia. Osoby stosujące tę barierę sięgają po różne sposoby, np. podnoszą głos, atakują, przekręcają fakty. Wszystko po to, by obronić własne stanowisko. I tak np. mówisz mi, że reklama wywiera wpływ na naszą podświadomość, bo utrwala znajomość marki. Kiedy idziemy do sklepu, sięgamy po produkty tych marek, które znamy. Tymczasem ja pełen oburzenia wykrzykuję: przestań mi wmawiać, że jestem kretynką. Kupuję tylko to, co sam sprawdziłem i wiem, ze jest dobre.

  11. Jedenastą barierą jest zmiana toru. Och, posłuchaj właśnie sobie przypomniałem... W ten sposób możemy starać się uwolnić od rozmowy na nużący temat. Inną formą zmiany kursu jest obracanie wypowiedzi rozmówcy w żart. Na przykład opowiadasz komuś, że w twoim związku coś się zmieniło, mąż już cię prawie nie zauważa, nie zwraca nawet uwagi kiedy coś zmienisz w swoim wyglądzie. Ja tymczasem odpowiadam, np.: ciekawa jestem czy znasz ten żart - w nim kryje się cała prawda o mężczyznach. No to posłuchaj: Kiedy mężczyzna zamyka za kobietą drzwi samochodu? - Kiedy jest nowy samochód albo nowa kobieta.

  12. Ostatnią barierą jest zjednywanie. Słucham na tyle by nie zgubić wątku, ale tak naprawdę w ogóle się nie angażuję. Staram się jedynie być uprzejmy/a. W stosownych momentach wtrącam: niewiarygodne; no tak, absolutnie; oczywiście, też tak uważam; zdecydowanie, zgadzam się.

Teraz, kiedy już odkryte zostały bariery utrudniające uważne słuchanie, warto zastanowić się, co jeszcze można zrobić by usprawnić komunikację, by uczynić ją bardziej efektywną?

Przede wszystkim należy aktywnie słuchać. Słuchać to nie znaczy siedzieć nieruchomo i milczeć. Słuchanie jest próbą zrekonstruowania świata widzianego z perspektywy rozmówcy. Istnieją narzędzia, które ułatwiają aktywne słuchanie. Przede wszystkim jest to parafraza. Parafraza, to powtórzenie własnymi słowami tego, o czym opowiedział rozmówca. Dzięki tej metodzie łatwiej jest zapamiętać treść rozmowy, łatwiej uniknąć nieporozumień, ale również łatwiej wyeliminować wszelkie bariery. Parafraza ma określoną konstrukcję, zaczynamy np. w ten sposób: czy chcesz przez to powiedzieć...; innymi słowy...; jeśli cię dobrze zrozumiałam.... I teraz możliwie wiernie, ale własnymi słowami powtarzamy to, o czym opowiedział nam rozmówca. Jeśli okaże się, że coś zrozumieliśmy niewłaściwie, rozmówca skoryguje to.

Kolejnym narzędziem, które pomaga nam aktywnie słuchać jest precyzowanie. Odnosi się to do tej wypowiedzi, która nie jest wystarczająco jasna. Aby doprecyzować daną wypowiedź mogę zapytać: co masz na myśli? jak to rozumiesz? co to dla ciebie znaczy? Dla rozmówcy będzie to oznaczać, że jestem zainteresowany/a jego opowieścią.

Wreszcie trzecim narzędziem - poza parafrazowaniem i precyzowaniem- jest informacja zwrotna. Kiedy już dzięki parafrazowaniu i precyzowaniu poznałam istotę twojego problemu, czas bym powiedział co czułem/am, czego doświadczałem/am, słuchając ciebie. Ale uwaga: informacja zwrotna to nie forma oracji, którą wygłaszam, by potępić, ocenić, osądzić. Mówię jedynie to, czego doświadczałem słuchając ciebie. Informacja zwrotna powinna być przede wszystkim natychmiastowa, szczera i wspierająca. Natychmiastowa, bo jeśli udzielę jej następnego dnia, to już nie będzie tak cenna, nie będzie już takiej gotowości na jej przyjęcie, jak bezpośrednio po tym, co powiedziałeś. Dlaczego wspierająca? By nie wywołać u ciebie postawy obronnej. I tak np. zamiast powiedzieć: myślę, że zachowałeś się jak furiat, zdecydowanie lepiej jest powiedzieć: mam wrażenie, że postąpiłeś zbyt pochopnie.

Podsumowując, nie wystarczy słyszeć, by słuchać. Jeśli słuchaniu towarzyszy chęć zrozumienia rozmówcy, udzielenia mu wsparcia, czy po prostu czerpania przyjemności z jego towarzystwa, to możesz mieć pewność, że istotnie słuchasz, nie tylko udajesz. Jeśli jeszcze w czasie słuchania udaje ci się utrzymać uwagę na tym, co mówi rozmówca - nie filtrujesz, nie osądzasz, nie utożsamiasz się, nie gasisz, ani nie dyskontujesz to oznacza, że udaje ci się unikać pułapek w postaci barier, które utrudniają słuchanie. Kiedy już posiadasz te umiejętności, pozostało ci tylko opanować sztukę aktywnego słuchania poprzez parafrazowanie, precyzowanie i udzielanie informacji zwrotnych.

Aktywne słuchanie

Dziesięć zasad dla dobrego słuchacza:

  1. Nie przerywaj rozmówcy.

  2. Stwarzaj dobry klimat, by rozmówca nie czuł się skrępowany.

  3. Bądź cierpliwy i opanowany.

  4. Okazuj zainteresowanie.

  5. Koncentruj się tylko na mówiącym - nie przeglądaj w tym czasie dokumentów, nie spoglądaj na zegarek, telewizor, czy za okno.

  6. Zadawaj pytania.

  7. Posługuj się językiem zrozumiałym dla rozmówcy.

  8. Upewnij się, że dobrze zrozumiałeś partnera.

  9. Skupiaj się na najważniejszych informacjach. Staraj się je zapamiętać. Notuj.

  10. Stosuj potwierdzenia niewerbalne- mimika, gesty, postawa (uśmiech!).

Skuteczne mówienie

Zasady:

Komunikacja niewerbalna. Najważniejszym gestem życzliwego nastawienia do innej osoby jest szczery, spontaniczny uśmiech. Mimika wyrażająca sympatię, zachętę, akceptację czy odruch wspomagania dla czyichś wysiłków komunikacyjnych wyraźnie różni się od udawanego uśmiechu.

Oprócz uśmiechu, ruchów symbolizujących i wspomagających proces aktywnego słuchania oraz sygnałów wzrokowych wzmacniających przekaz, olbrzymią rolę w demonstracji pozytywnych intencji odgrywają odpowiednio eksponowane, odkryte dłonie i gesty wyrażane przy ich udziale. Porozumiewanie się wspomagane otwartymi dłońmi poprawia klimat stosunków międzyludzkich. Pierwszą zasadą właściwie kierowanej gestykulacji powinno być zatem unikanie ukrywania dłoni pod stołem czy osłaniania ich różnego rodzaju przedmiotami. Rozwarcie rąk i delikatne gesty dłoni to sygnały otwartości. Gest otwartej dłoni ma długą tradycję symboliczną: wyciąganie ręki z odkrytą, skierowaną do góry otwartą dłonią jest demonstracją braku agresywnych zamiarów. Obie dłonie spoczywające na piersi były w antycznym Rzymie oznaką otwartości i uczciwości, podniesienie zaś dłoni do góry jest w obszarze naszej cywilizacji powszechnie zrozumiałym gestem wzmacniającym słowa składanej przysięgi. Delikatnie rozwijany gest otwartej ręki podczas wygłaszania łagodnym tonem swojego punktu widzenia jest zazwyczaj doskonałym środkiem perswazyjnym. Jego zaprzeczeniem wyzwalającym irytację będzie posługiwanie się palcem wskazującym skierowanym do przodu - jest to zdecydowanie gest forsowania, w którym nasze zdanie jest ważniejsze od jakichkolwiek opinii drugiej strony ( wzmocnieniem tego gestu bywa często wysuwanie złożonej dłoni trzymającej długopis i rytmiczne potrząsanie nią ).

Zatykanie ust ręką, palcami czy różnego rodzaju przedmiotami jest typowym gestem wyrażającym niepewność, zakłopotanie, ale i nieszczere intencje. Typowymi gestami wyrażającymi zakłopotanie są także ruchy pocierania nosa, powiek i okolic oka, gładzenie lub pocieranie ucha czy delikatne drapanie szyi.

PAMIĘTAJ

Jeżeli widzisz, że ktoś …

To może oznaczać, że …

... bębni palcami w blat stołu ...

Jest zniecierpliwiony

...podpiera głowę ręką...

Jest znudzony i niezainteresowany

...gładzi się po brodzie...

Ocenia sytuację, analizuje wypowiedź, propozycję

...ma skrzyżowane ręce na piersi i skrzyżowane nogi...

Czuje się zagrożony, nieufny

...siedząc na krześle, przechyla się w tył, ręce zakłada z tyłu głowy...

Ma recepty na wszystkie problemy, odpowiedzi na wszystkie pytania

...ściskając twoją dłoń, obraca nią w taki sposób, ze jego znajduje się na górze...

Próbuje cię zdominować, zdobyć nad tobą władzę

...podpierając głowę, trzyma dłoń na policzku...

Jest zainteresowany

...obgryza paznokcie...

Czuje się niepewnie, ma niską samoocenę

Ćwiczenia:

1.Komunikacji i poprawności językowej

2.Test na asertywność

3.Ćwiczenia z asertywności

Ćw. 1

Proszę osłabić negatywne nacechowanie poniższych wyrazów lub ich połączeń, zastępując je eufemizmami:

Bankructwo zakładu........................................................................................

Starzejąca się kobieta..........................................................................................

Starzejący się mężczyzna.................................................................

Przemyt..........................................................................................................

Latyfundia..............................................................................................................

Rozmowy zostały przerwane.................................................................................

Zamieszki................................................................................................................

Niedopuszczenie do amerykańskiej dominacji kulturowej..................................

Kłamliwy artykuł................................................................................................

Zwolnienie prezesa...............................................................................................

Proszę wybrać poprawną formę:

wybrać prezydentem : wybrać na prezydenta

mianować zastępcą : mianować na zastępcę

uznać kogo winnym : uznać kogo za winnego : uznać kogo jako winnego

traktować kogo jako przywódcę : jak przywódcę : za przywódcę

przestrzegać reguł gry : przestrzegać reguły gry

warunki rozwoju : warunki do rozwoju : warunki dla rozwoju

bronić zasady : bronić zasadę

używać tej książki, tę książkę , tą książkę

ryzykować życie : ryzykować życiem

w uzupełnieniu zarzutów : uzupełniając zarzuty

jakby nie liczyć : jakkolwiek by liczyć

odnośnie wypowiedzi pana posła : odnośnie do wypowiedzi pana posła

przepisy zabraniają na publikację : zabraniają publikacji

około dwadzieścia procent : około dwudziestu procent

Przekonujący : przekonywający : przekonywujący

Podawać w wątpliwość : poddawać w wątpliwość

W szeregu wypadków : w szeregu wypadkach

Półtora razy : raza większy

Lampa Alladyna : Aladyna

Anomalie : anomalia pogodowe

Bez dania racji : bez zdania racji

Mocna brendy : mocne brendy

Proszę wyjaśnić kiedy w zdaniu można zastosować zwroty:

Nomen omen

Ad hoc

Sic !

Wielką czy małą literą ?

sejmik samorządowy : Sejmik Samorządowy

Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego: sejmik woj.zachpom.

Pakt Północno-Atlantycki : pakt północnoatlantycki

Euroregion : euroregion

Eurokorpus : eurokorpus

Windows : windows

Esperanto : esperanto

Proszę poprawić błędy:

JE bp. Leszek Sławoj-Głódź

Bolesław Wieniawa-Długoszewski

Lista Maciarewicza

Ćw. 2

KWESTIONARIUSZ ASERTYWNOŚCI

Wg Roberta E.Alberti i Michaela L.Emmons

Proszę zakreślić kółkiem numer odpowiedzi, która najlepiej Cię opisuje.

0 - oznacza „nie”

1 - oznacza „czasami” lub” do pewnego stopnia”

2 - oznacza „zwykle” lub „dużo”

3 - oznacza „praktycznie zawsze” lub „całkowicie”

  1. Czy zwracasz głośno uwagę, kiedy ktoś jest bardzo nieuczciwy?

0 1 2 3

  1. Czy podejmowanie decyzji sprawia Ci trudności?

0 1 2 3

  1. Czy otwarcie krytykujesz pomysły, opinie i zachowanie innych ludzi?

0 1 2 3

  1. Czy mówisz coś, kiedy ktoś wpycha się przed Tobą do kolejki?

0 1 2 3

  1. Czy często unikasz ludzi lub sytuacji z obawy przed zakłopotaniem?

0 1 2 3

  1. Czy przeważnie masz zaufanie do własnych sądów?

0 1 2 3

  1. Czy nalegasz, żeby Twój współmałżonek, sprawiedliwie dzielił z Tobą obowiązki domowe?

0 1 2 3

  1. Czy masz skłonności do unoszenia się?

0 1 2 3

  1. Czy trudno Ci powiedzieć „nie”, kiedy sprzedawca bardzo stara się sprzedać Ci towar, którego nie chcesz kupić?

0 1 2 3

  1. Czy zwracasz głośno uwagę w sytuacji, gdy ktoś, kto przyszedł po Tobie, obsłużony został w pierwszej kolejności?

0 1 2 3

  1. Czy niechętnie zabierasz glos w dyskusji lub debacie?

0 1 2 3

  1. Czy zwracasz uwagę osobie, która zwleka z oddaniem pożyczonych od Ciebie pieniędzy (lub ksiązki, ubrania, czegoś wartościowego)?

0 1 2 3

  1. Czy w dyskusji uporczywie próbujesz postawić na swoim, mimo że druga strona ma już dość?

0 1 2 3

  1. Czy na ogół wyrażasz to co czujesz?

0 1 2 3

  1. Czy wprawia Cię w zakłopotanie to, że ktoś obserwuje Cię w pracy?

0 1 2 3

  1. Czy zwracasz uwagę osobie, która kopie lub stuka w Twoje krzesło w kinie lub na wykładzie.

0 1 2 3

  1. Czy trudno Ci podtrzymać kontakt wzrokowy z osobą z która rozmawiasz?

0 1 2 3

  1. Czy prosisz kelnera o inną porcję, gdy w dobrej restauracji otrzymujesz posiłek niewłaściwie przygotowany lub podany?

0 1 2 3

  1. Czy zwracasz uszkodzony towar lub prosisz o zwrot pieniędzy za niego, gdy odkryjesz, że jest wadliwy?

0 1 2 3

  1. Czy wyrażasz swój gniew, wyzywając ludzi lub zachowując się nieprzyzwoicie?

0 1 2 3

  1. Czy na spotkaniach towarzyskich podpierasz Ściany lub starasz przypominać mebel?

0 1 2 3

  1. Czy nalegasz, aby Twój administrator domu (mechanik, konserwator) dokonał naprawy, regulacji czy wymiany, co należy do jego obowiązków?

0 1 2 3

  1. Czy często ingerujesz w sprawy innych osób i podejmujesz za nich decyzje?

0 1 2 3

  1. Czy potrafisz wyrażać otwarcie miłość i inne uczucia?

0 1 2 3

  1. Czy potrafisz poprosić swoich przyjaciół o drobne przysługi lub pomoc?

0 1 2 3

  1. Czy uważasz, że zawsze znasz prawidłową odpowiedź?

0 1 2 3

  1. Czy potrafisz bronić swojego punktu widzenia, kiedy masz odmienne zdanie niż osoba, którą szanujesz?

0 1 2 3

  1. Czy umiesz odmówić, gdy przyjaciele mają w stosunku do Ciebie wygórowane żądania?

0 1 2 3

  1. Czy chwalenie kogoś lub gratulowanie komuś sprawia Ci trudność?

0 1 2 3

  1. Czy reagujesz, gdy przeszkadza Ci ktoś palący papierosy obok Ciebie?

0 1 2 3

  1. Czy krzyczysz lub stosujesz taktykę tyranizowani innych, aby uzyskać od nich to, czego sobie zażyczysz?

0 1 2 3

  1. Czy kończysz zdanie za inną osobę, gdy ona mówi?

0 1 2 3

  1. Czy angażujesz się w bójki, szczególnie z nieznajomymi?

0 1 2 3

  1. Czy kierujesz rozmową podczas rodzinnych posiłków?

0 1 2 3

  1. Czy pierwszy przedstawiasz się i zaczynasz rozmowę, kiedy poznajesz obcą osobę?

0 1 2 3

KWESTIONARIUSZ ASERTYWNOŚCI-ROZWIĄZANIE

Czy z tych odpowiedzi wynika, że rzadko bronisz swoich racji ?

Czy też są być może takie specyficzne sytuacje, które okazują się dla ciebie kłopotliwe?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Większość ludzi przyznaje, że asertywność w ich życiu ma charakter sytuacyjny.

Jest dobrze, gdy jesteś asertywny w większości sytuacji życiowych !

Poczytać ? Zawsze warto !

1. „Jak mówić, rozmawiać, przemawiać?”- M.Kuziak, Wyd.Park Edukacja 2005.

2.„Trening.30-dniowy program treningowy komunikacji i retoryki-V. F. Birkenbihl,

Wyd.Studio Astropsychologii 2004.

3.”30 minut dla skutecznej komunikacji”- E.Tierney, Wyd.Kos, 2002.

4. „Asertywność. Sięgaj po to, czego chcesz, nie raniąc innych”-R.Alberti, M.Emmons, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2002.

5. „Wywieranie wpływu na ludzi”- R..B.Cialdini, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2001.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA W PROCESIE PRACY ZAWODOWEJ ASERTYWNOŚĆ PRACOWNIKA I KIEROWNIKAx
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA W PROCESIE NEGOCJACI
Umiejetność komunikacji, Rola percepcji interpersonalnej w procesie komunikacji międzyludzkiej, Rola
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA to psychologiczny proces
Proces komunikacji interpersonalnej
Komunikacja interpersonalna w 2 DO WYSYŁKI
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA 7
Praca zespolowa z elementami komunikacji interpersonalnej ed wczesn
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA 3 4 2009
1773326047696 KOMUNIKACJA INTERPERSONALNAid 17518
Komunikacja interpersonalna Artykul 4 id 243558

więcej podobnych podstron