MIEJSCE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ W PROGRAMIE REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ

Rehabilitacja kardiologiczna: skoordynowane działania prowadzącego uzyskania optymalnej sprawności fizycznej, psychicznej i społecznej pacjenta z choroba układu krążenia.

Aktywność ruchowo adaptacyjna znajduje się w II lub III etapie rehabilitacji kardiologicznej.

W okresie II (poszpitalnym), a szczególnie w okresie III (sanatoryjnym) aktywność ruchowa ma fundamentalne znaczenie.

Działania w programie rehabilitacji kardiologicznej:

• Postępowanie diagnostyczne

• Edukacja i zlecenia dotyczące choroby

• Oddziaływania psychoterapeutyczne i terapia behawioralna

• Farmakoterapia objawów chorobowych.

Pacjenci kwalifikowani do rehabilitacji kardiologicznej:

• Po zawale mięśnia sercowego

• Z choroba niedokrwienną serca bez zawału

• Z chorobą niedokrwienną serca przed i po zabiegu

• Nadciśnienie tętnicze

• Niewydolność serca

• Kardiomiopatia rozstrzeniowi

• Po implantacji rozrusznika lub defibrylatora

• Z wadami zastawki

• Po transplantacji

• Po operacji tętniaka

• Po miażdżycy tętnic dolnych

Okresy rehabilitacji pacjentów z chorobami kardiologicznymi:

• Okres szpitalny - okres ostry

• Poszpitalny wczesny

• Poszpitalny późny

• Stabilizacja i utrzymanie uzyskanych wyników.

Cele stosowania ćwiczeń fizycznych z zwiększania aktywności fizycznej w czasie fazy szpitalnej Rehabilitacji kardiologicznej:

• Ograniczenie bezczynności ruchowej

• Utrzymanie aktualnej sprawności fizycznej

• Przygotowanie chorego do podejmowania czynności życia domowego

• Przygotowanie chorego do pełnienia ról społecznych

• Zmniejszenie stresu związanego z chorobą

• Sprawdzenie reakcji ma wysiłek fizyczny

• Określenie możliwości fizycznych pacjenta

Ogólne warunki wstępne do podjęcia i realizacji ćwiczeń fizycznych:

• Przeprowadzenie postępowania kwalifikującego określenie celów stosowania ćwiczeń

• Zaplanowanie ćwiczeń

• Zapewnienie odpowiednich warunków do przeprowadzania ćwiczeń lokalowych, sprzętowych, itp.

Warunki skuteczności treningu fizycznego:

• Indywidualnie dostosowany do potrzeb i możliwości pacjenta

• Obciążenie adaptujące musi być większe niż przeciętne obciążenie życia codziennego

• Po każdym wysiłku musi być odpowiednia przerwa na odpoczynek

• Specyfika obciążeń musi być zgodna z pożądanymi cechami motorycznymi

• Częstotliwość ćwiczeń powinna być wystarczająca

• Systematyczność

Czynniki wyznaczające możliwości prowadzenia ćwiczeń fizycznych w ramach rehabilitacji kardiologicznej:

• Stan zdrowia chorego (wydolność fizyczna, zdolność do aktywności, przeciwwskazania do wysiłku)

• Stan wiedzy chorego o chorobie

• Motywacja pacjenta do podjęcia wysiłku fizycznego

• Dostępność do instytucji prowadzących rehabilitację kardiologiczną

Potrzeba ciągłego dostosowywania ćwiczeń do możliwości chorego wynika ze zmienności stanu chorego spowodowanej postępem choroby oraz nagłymi zmianami przebiegu choroby.

Zachowanie bezpiecznego odstępu od granicy największego wysiłku tolerowanego przez pacjenta na poziomie intensywności ćwiczeń, aby spowodowane nim obciążenia były istotnie mniejsze od obciążenia uznanego za zagrażające występowaniem powikłań.

Planowanie ćwiczeń fizycznych w przebiegu rehabilitacji kardiologicznej, jest wspólnym zadaniem lekarza oraz fizjoterapeuty prowadzącego ćwiczenia z chorym.

• Składniki planowania ćwiczeń w treningu pacjenta kardiologicznego:

• Warunki i miejsce ćwiczeń

• Określenie ćwiczeń pod kątem funkcjonalnym

• Określenie ćwiczeń pod kątem fizjologicznym

• Wybór rodzajów ćwiczeń

• Wybór trenowanych grup mięśniowych

• Określenie sposobu obciążenia

• Określenie intensywności ćwiczeń

• Określenie czasu trwania treningu

• Zaplanowanie przebiegu sesji treningowej

• Określenie zasad oceny skuteczności treningu

Bieżąca pomoc medyczna w czasie prowadzenia treningu oraz okresowa kontrola stanu zdrowia pacjenta.

Formy treningu najczęściej stosowane w programie rehabilitacji kardiologicznej:

• Trening marszowy na bieżni

• Trening marszowy w terenie

• Trening rowerowy na cykloergometrze

• Trening kombinowany kończyn górnych i dolnych

• Trening na steperach, maszynach wioślarskich itp.

• Bieg w terenie

• Pływanie

• Trening poprzez zajęcia sportowe

Przeciwwskazane są:

Ćwiczenia siłowe przebiegające z długotrwałym, izometrycznym skurczem mięśni, ćwiczenia w parach takie jak przepychanie się, pchanie lub ciągnięcie ciężkich przedmiotów.

	Trening na bieżni ruchowej	Trening na cykloergometrze rowerowym
Zalety	wysiłek bardziej fizjologiczny niż na rowerku możliwość oceny wydatku energetycznego nizależnie od masy ciała pacjenta	niższy koszt sprzętu mniejsze wymiary niższy poziom hałasu lepsze możliwości techniczne monitorowania możliwość bezpośredniego obliczania obciążeń treningowych
Wady	wyższy koszt urządzenia większe wymiary wyższy poziom hałasu większe trudności w monitorowaniu większe trudności z pomiarem RR	wysiłek mniej fizjologiczny trudność w utrzymaniu wymaganego obciążenia

Wydatek kaloryczny może być liczony wg wzoru:

X(kcal)=3,5*MET*cc*t/200

X(kcal)=MET*cc*t₁

MET-pochłanianie tlenu w jednostkach metabolicznych w trakcie wysiłku, cc - ciężar ciała [kr], t - czas [min], t₁ - czas [godz.]

Np.

3,5*4,5*70*30/200=165,375 kcal

4,5*70*0,5=157,5 kcal

Wartości MET

Aktywność życia codziennego	MET
Mycie rąk, golenie, ubieranie, zmywanie naczyń	1,5-2,0
Spokojne siedzenie	1,0
Bardzo wolny spacer < 3 km/h	2,0
Wolny spacer 3 km/h	2,5
Spacer 4 km/h, spacer z psem dla przyjemności, ćwiczenia oporowe (lekko), rower stacjonarny (bardzo lekko)	3,0
Szybki spacer 6 km/h, rekreacyjna jazda na rowerze, ćwiczenia rozciągowe (joga), aerobik wodny	4,0
Aerobik (lekko), jazda na nartach (rekreacyjna)	5,0
Jazda na rowerze (15,0-18 km/h, lekka), tenis (gra deblowa), spacer "pod górkę" (5-6 km/h), pływanie rekreacyjne, ćwiczenia oporowe (intensywnie), jazda na nartach (umiarkowana), aerobik (średnio)	6,0
Rower stacjonarny (umiarkowanie), jogging, jazda na nartach średnio), tenis (średnio), aerobik (intensywnie)	7,0
Jazda na rowerze (18-22 km/h, wysiłek umiarkowany), tenis (gra singlowa), pływanie (styl zmienny z nawrotami, wysiłek lekki, umiarkowany), jazda na nartach (intensywna), pompki/przysiady (intensywnie), bieg 8 km/h	8,0
Bieg przełajowy	9,0
Jazda na rowerze (22-25 km/h, intensywna), pływanie (kraul), pływanie (styl zmienny z nawrotami, intensywnie), bieg 9,5 km/h	10,0
Rower stacjonarny (intensywnie), bieg 12 km/h	12,0

Zalecenia dotyczące zachowań sprzyjających zwiększeniu ogólnej sprawności

• Chodź po schodach

• Nie korzystaj z samochodu

• Parkuj dalej miejsca, do którego się udajesz

• Spaceruj w czasie przerw w pracy

• Spotkanie towarzyskie połącz z aktywnością fizyczną

WARUNKI PODEJMOWANIA AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

Kiedy:

• Dobre samopoczucie

• Nie wczesnym rankiem i późnym wieczorem

• Nie wcześniej niż 1,5 godz. Po jedzeniu

• Nie powyżej 30°C i poniżej -5°C

• Nie w okresach silnych przeżyć emocjonalnych

Jak:

• Zgodnie z zaleceniami instruktora, lekarza, fizjoterapeuty

• Z zachowaniem kontroli nad reakcjami organizmu

• Z zachowaniem zasad dobrej organizacji (nie w pośpiechu i z przymusu)

Gdzie:

• W miejscu przyjaznym dla pacjenta, zapewniającym bezpieczeństwo, z możliwością kontaktu z innymi osobami lub telefonem, nie odosobnienie

Zalecenia dla pacjenta:

• Wykonuj ćwiczenia przy dobrym samopoczuciu

• Ćwicz 1-2 godz. po jedzeniu

• Przed wysiłkiem nie pija alkoholu, mocnej kawy, herbaty

• Dbaj o regularne picie płynów

• Dostosuj ćwiczenia do pogody

• Zadbaj o prawidłowe ubranie i obuwie

• Bądź świadom swoich ograniczeń

• Nie przekraczaj możliwości

• Nie spiesz się wykonując ćwiczenia

• Nie przedłużaj ćwiczeń

• Intensywność ćwiczeń powinna pozwolić na spokojną rozmowę

• W czasie podejść, podbiegnięć - zwolnij

• Zwracaj uwagę na nietolerancje wysiłku

• Pamiętaj o objawach i zgłoś je lekarzowi

Zalecenia dotyczące treningu marszowego:

• Teren płaski lub o niewielkim nachyleniu (zaczynać pod górę a wracać z góry)

• Przed ćwiczeniami wykonywać rozgrzewkę

• Zaczynać i kończyć ćwiczenia w wolniejszym tempie

• Zaplanować dystans, ale przerwać wysiłek w czasie oznak złego samopoczucia

• Należy kontrolować tętno i zachowanie pacjenta.

Zasady prowadzenia treningu:

• Określenie trenowanych grup mięśniowych, zaangażowanie w równym stopniu mięsni antagonistycznych

• Zaangażowane powinny być duże grupy mięśniowe a składowa wysiłku dynamicznego powinna być większa o statycznego

• Rozpoczynać ćwiczenia od jednej kończyny z kilkoma powtórzeniami

• Częstotliwość indywidualnie powinna być dobrana di pacjenta

• Nie doprowadzać do odruchu Valsalvy (ok. 80% RM repetition maximum)

• Ruch płynny i zróżnicowany w pełnych zakresach

• Nie zaciskać uchwytów

• Prowadzenie ćwiczeń do wcześniej ustalonej granicy zmęczenia

• Pomiędzy ćwiczeniami wykonywać około 2 min przerwy

• Stosować ćwiczenia rozciągające

• Dbałość o prawidłowa postawę ciała w czasie wykonywania ćwiczeń

• Bolesność mięsni jest przeciwwskazaniem do wykonywania dalszego ćwiczeń

Najczęściej występujące objawy ostrzegawcze:

• Bóle zamostkowe, między łopatkami, piekące, palące, uciskające

• Duszność spoczynkowa, nie ustępująca po zaprzestaniu wysiłku

• Napady szybkiego bicia serca, nieregularne bicie serca

• Obrzęki okolicy kostek i stóp

• Bóle i zawroty głowy

• Nudności, intensywne pocenie się

• Uczucie mocnej suchości w ustach

Literatura: Bromboszcz J., Dylewicz „Rehabilitacja kardiologiczna - stosowanie ćwiczeń leczniczych”

FUNDACJA AKTYWNEJ REHABILITACJI

Cel:

• Docierać do wszystkich potencjalnych odbiorców programu

• Dążyć do tego by adresaci programu mogli aktywnie i niezależnie żyć

Adresaci programu - niepełnosprawni sportowcy

Historia:

• 1976-Paralympic Games Toronto

• 1978-Szwecja

• 1988-Polska

• 1991-dawny Związek Radziecki

Metody:

• Rekrutacja

• Wprowadzenie

• Kontynuacja

Rekrutacja:

• Szpital

• Dom

• Spotkania indywidualne

• Osoba pierwszego kontaktu

Rekrutacja osób z paraplegią i tetraplegią w latach 2001-2004

Wykres

Oś x - 2001-295 2002-354 2003-396 2004-505 suma-1550

Oś y - 0 500 1000 1500 2000

Wprowadzenie

• Obóz aktywnej rehabilitacji

• Dyscypliny sportowe realizowane w FAR:

• Siłowe i kondycyjne

• Pływanie

• Łucznictwo

• Technika jazdy

• Tenis stołowy

Kontynuacja:

• Grupy regionalne (GAR-grupa aktywnej rehabilitacji)

• Sport

• Rekreacja

• Edukacja

• Pomoc w miejscu zamieszkania

• Programy

• Dorośli

• Dzieci (przede wszystkim z przepukliną oponowo rdzeniową)

• Kobiety (głównie pod kątem możliwości macierzyństwa)

• Sport

• Edukacja

• Współpraca międzynarodowa

• Promocja

• Oświata - szkolenie dla personelu, praktyki studenckie, spotkaniem spotkania z młodzieżą

• Wolontariaty

• Działalność poradnicza i informacyjna

• Imprezy sportowe i integracyjne

• Wystawy

www.far.org.pl

• Wyjątkowość Aktywnej Rehabilitacji

• Wzorzec osobowy - instruktor na wózku

• Samodzielność - jak największa niezależność dla każdego uczestnika, wydobycie wewnętrznego potencjału

• Ciągłość - kontynuacja procesu

Założenia FAR

• Wszyscy ludzie mają prawo do samodzielnego i godnego życia

• Wszyscy ludzie mają duży wewnętrzny potencjał

• AR wykorzystuje trening w różnych dyscyplinach sportowych jako środek do osiągnięcia aktywnego i pełnego życia

• Ar jest uzupełnieniem tradycyjnych form rehabilitacji

• AR chce dostrzec możliwości jednostki nie istniejące przeszkody i problemy

• Poprzez wzorce osobowe AR chce pobudzać osoby niepełnosprawne do maksymalnego rozwoju fizycznego i psychicznego

Fundacja realizuje odpłatną działalność pożytku publicznego w zakresie następujących zdań publicznych:

• nauki, edukacji, oświaty i wychowania - wg art. 4 ust. 1 pkt. 11 ustawy z dnia 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

• krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży - wg art. 4 ust. 1 pkt. 12 w/w ustawy;

• działalności wspomagającej technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3, w zakresie określonym w pkt. 1-23 ustawy - wg art. 4 ust. 1 pkt. 24 w/w ustawy.

Fundacja realizuje nieodpłatną działalność pożytku publicznego
w zakresie następujących zdań publicznych:

• działalności charytatywnej - wg art. 4 ust. 1 pkt. 2 w/w ustawy;

• ochrony i promocji zdrowia - wg art. 4 ust. 1 pkt. 5 w/w ustawy;

• działania na rzecz osób niepełnosprawnych - wg art. 4 ust. 1 pkt. 6 w/w ustawy;

• promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy - wg art. 4 ust. 1 pkt. 7 w/w ustawy;

• upowszechniania kultury fizycznej i sportu - wg art. 4 ust. 1 pkt. 14 w/w ustawy;

• pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą - wg art. 4 ust. 1 pkt. 20 w/w ustawy;

• promocji i organizacji wolontariatu - wg art. 4 ust. 1 pkt. 23 w/w ustawy.

Dane kontaktowe:

FAR

ul. Inspektowa

02-711 Warszawa

- 1 -

---