odePRZYKŁADOWE PYTANIA EGZAMINACYJNE Z MINERALOGII DLA II ROKU GEOLOGII

Uwaga: podane przykłady nie muszą być identyczne z pytaniami, które pojawią się na egzaminie!!

1. Porównaj strukturę i własności diamentu i grafitu wg. schematu:

diament grafit

- układ krystalograficzny:

- typ struktury: izometryczna warstwowa

- rodzaj komórki elementarnej: F (sciennie centrowana) H (heksagonalna prymitywna)

- rodzaj wiązań chemicznych:

- liczba koordynacyjna atomów węgla:

- twardość w skali Mohsa:

- połysk:

- łupliwość:

- gęstość [gcm^-3]:

2. Podaj definicję polimorfizmu minerałów. Narysuj wykres P-T odmian polimorficznych Al₂SiO₅. Nazwij te minerały.

3. Podaj definicję paragenezy. Czym różni się parageneza minerałów od asocjacji minerałów? Podaj przykład paragenezy.

4. Przedstaw najogólniejszą klasyfikację piroksenów i amfiboli. Jakim składnikiem chemicznym zasadniczo różnią się te minerały? W jakiego rodzaju meteorytach występują pirokseny, jako główne minerały?

5. Z czego wynikają różnice w symetrii odmian polimorficznych KAlSi₃O₈ (skaleni potasowych)?

6. Połącz ze sobą w pary minerały izostrukturalne (podaj wzory chemiczne tych minerałów):

a) korund; b) fluoryt; c) galena; d) sfaleryt; e) diament; f) halit; g) uraninit; h) hematyt.

7. Piryt jest izostrukturalny z halitem. W jaki sposób ze struktury halitu można wyprowadzić strukturę pirytu? Obydwa minerały krystalizują w układzie regularnym: halit w klasie symetrii 4/m 3 2/m (m3m), a piryt w klasie 2/m -3. Jakich elementów symetrii brak w kryształach pirytu w porównaniu z halitem? Dlaczego piryt ma niższą symetrię w porównaniu z halitem?

8. Przypisz wymienionym minerałom nazwy ich odmian szlachetnych i ozdobnych:

a) korund; b) chalcedon; c) beryl; d) kwarc

kamienie szlachetne: 1) chryzopraz; 2) szmaragd; 3) szafir; 4) morion.

Jaką barwę mają te kamienie szlachetne?

W którym z tych kamieni szlachetnych barwa wywołana jest absorpcją światła przez jon „barwiący”? Jaki to jon i w jaki innym kamieniu szlachetnym powoduje powstanie barwy czerwonej?

9. Promienie jonowe Sr, Pb i Ba są większe od promienia jonowego Ca. Do jakiego szeregu izomorficznego będą należały węglany tych jonów i jaką symetrię będą miały ich kryształy?

10. Co to są zeolity i jakie są ich własności użytkowe?

11. Przedstaw wraz z przykładami najogólniejszą klasyfikację strukturalną krzemianów warstwowych. Co to są minerały ilaste? Jakie szczególne własności ma struktura smektytów?

12. Ułóż wzór chemiczny minerału o następującym składzie chemicznym:

% wag. masa atomowa

Cu 63,31 63,541

Fe 11,13 55,845

S 25,56 32,066

Suma 100,00

Uwaga: należy przedstawić wszystkie obliczenia prowadzące do określenia proporcji między atomami w cząsteczce minerału.

Odpowiedź: Cu : Fe : S = 5 : 1 : 4 Cu₅FeS₄ [bornit]

13. Jakimi szczególnymi właściwościami fizycznymi charakteryzują się:

- uraninit

- magnetyt

- kalcyt

- pirotyn

- fluoryt

14. Oliwiny tworzą roztwór stały ciągły. Co to oznacza? Jak zinterpretujesz skład chemiczny oliwinu zapisany symbolicznie: Fa₃₀Fo₇₀ ? W jakich skałach oliwiny są głównymi minerałami skałotwórczymi?

W jakie minerały się przeobrażają?

15. Od czego zależy gęstość minerałów? Uszereguj wymienione minerały według rosnącej gęstości:

a) złoto rodzime; b) kwarc; c) lód; d) galena; e) baryt; f) platyna rodzima; g) halit.

Czy odmiany polimorficzne wysokociśnieniowe będą miały większą gęstość od niskociśnieniowych? Podaj przykład.

16. Jakie minerały są głównymi surowcami do produkcji: a) aluminium; b) cynku; c) metali ziem rzadkich; d) miedzi; e) żelaza; f) chromu ? Do jakich gromad należą te minerały?

17. Spinele mają ogólny wzór: AB₂O₄ . Jakie metale zajmują miejsca A, a jakie B? Nazwij te spinele. Jakie wspólne cechy krystalograficzne mają spinele?

18. Jaki będzie symbol Millera ściany kryształu odcinającej na osiach X, Y, Z odcinki o długości 2a, 2b, 2/3 c ?

Jaki symbol Millera ma ściana jednostkowa w układach trygonalnym i heksagonalnym?

Jaki symbol Millera ma ściana kryształu odcinająca na osiach X i Z odcinki jednostkowe i równoległa do osi Y ?

Jak nazywa się forma prosta kryształu z układu regularnego:

o symbolu {100}

o symbolu {111} ?

[co to jest forma prosta kryształu]

19. Rozszyfruj symbole grup przestrzennych kryształów: C222; P3₁2; C2/m; Fm3m. Do jakich układów krystalograficznych należą te kryształy?

20. Co to jest i w jakich minerałach występuje: a) enancjomorfizm; b) politypia ? Co to są pseudomorfozy? Podaj przykład. Co to oznacza, że kryształy minerałów są: a) zbliźniaczone; b) zrośnięte epitaksjalnie?