Temat 5.5. Biomasa i biopaliwa stałe.
Źródło: Józef Tworkowski, Waldemar Lajszner, Łukasz Graban. Biomasa i biopaliwa stałe. [W:] Wieloletnie rośliny energetyczne. Monografia. Red. prof. dr hab. Stefan Szczukowski. Multico. Oficyna Wydawnicza Warszawa 2012: 123-148.
Spis treści.
5.5.1. Akty prawne - Józef Tworkowski.
5.5.2. Terminologia, definicje, określenia - Waldemar Lajszner.
5.5. l. Akty prawne.
W dniu 23 kwietnia 2009 roku uchwalona została Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania i stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Zastąpiła ona wcześniejsze dyrektywy: 2001/77/WE w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych i 2003/30/WE w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych. Dyrektywa 2009/28/WE wpisuje się w realizację Pakietu 3x20, który do 2020 roku zakłada 3 cele określone w wymiarze 20%, mianowicie: redukcję emisji CO2, oszczędność energii i udział energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Polska według tej dyrektywy docelowo ma osiągnąć udział energii odnawialnej w końcowym zużyciu brutto na poziomie 15% w 2020 roku. Udział naszego kraju kształtuje się poniżej wytyczonego średniego celu dla całej Unii Europejskiej, niemniej oznacza to dla Polski konieczność jego podwojenia w stosunku do 2002 roku. Dyrektywa określa również ścieżkę dojścia do osiągnięcia wyznaczonego indywidualnego celu poprzez wytyczenie minimalnego orientacyjnego kursu udziału energii z odnawialnych źródeł (OZE) w całkowitym finalnym zużyciu energii brutto w latach 2011-2018. Dla Polski udział ten wynosi 8,8% w latach 2011-2012, 9,5% w latach 2013-2014,10,7% w latach 2015-2016, a w latach 2017-2018 ma osiągnąć poziom 12,3%. Na mocy dyrektywy kraje członkowskie, w tym Polska, zostały zobowiązane do zagwarantowania działań i środków poprzez opracowanie Krajowego Planu Działań, w którym należy wykazać możliwość osiągnięcia udziału energii ze źródeł odnawialnych na poziomie wyznaczonego minimum lub go przewyższającym i przedstawienia tych planów Komisji Europejskiej. W Polsce w dniu 7 grudnia 2010 roku Rada Ministrów przyjęła Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, przygotowany na podstawie schematu opracowanego przez Komisję Europejską. Zawarto w nim prognozy osiągnięcia w 2020 roku 15,5% udziału OZE w zużyciu energii końcowej brutto w sposób zrównoważony, z uwzględnieniem wielu czynników, takich jak: zasoby odnawialnych źródeł energii i surowców do wytwarzania paliw i stanu systemu elektroenergetycznego. Założono, że filarem zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych będzie większe wykorzystanie biomasy i energii elektrycznej z wiatru.
5.5.2. Terminologia, definicje, określenia.
Terminologia i definicje dotyczące biopaliw stałych przedstawiono w niniejszym rozdziale na podstawie normy PKN-CEN/TS 14588 z sierpnia 2005 r. Uwzględniono biopaliwa stałe pochodzące z następujących zasobów:
• produktów z leśnictwa i rolnictwa,
• odpadów roślinnych z rolnictwa i leśnictwa,
• odpadów roślinnych z przemysłu spożywczego,
• odpadów drzewnych,
• odpadów korkowych,
• odpadów z roślin włóknistych pochodzących z produkcji masy celulozowej i papieru, jeśli są na miejscu produkcji współspalane, a wytwarzane ciepło jest odzyskiwane.
Biopaliwa stałe są produkowane z różnych zasobów określonych w zakresie CEN TC 335 „Biopaliwa stałe". Celem produkcji biopaliw stałych jest ich zamiana na bioenergię, stąd poszczególne terminy i definicje podzielono na kategorie w następującym porządku:
• zasoby biopaliw stałych obejmują początkową lokalizację materiału wyjściowego (biomasy) w kontekście ich ekonomicznego i środowiskowego cyklu tak jak drewno z lasu, uprawy drzew leśnych na cele energetyczne, odpady pozrębowe, pozostałości z konserwacji terenów użyteczności publicznej,
• opisanie samych biopaliw stałych, jak i sposobu ich przetwarzania, obejmuje zasoby i pochodzenie danego biopaliwa o tej samej strukturze jak zasoby biomasy (paliwa drzewne, paliwa leśne), różne formy biopaliw produkowanych przy wykorzystaniu procesów przetwórczych, np. biopaliwa w postaci zrębków, wiązek), bardzo istotne właściwości biopaliw takie jak: wilgoć całkowitą, całkowitą zawartość popiołu i terminy dotyczące pobierania i badania próbek, jak również klasyfikację i wymagania techniczne,
• bioenergię jako rezultat konwersji biopaliw.
Struktura niżej przedstawionej specyfikacji technicznej opiera się na klasyfikacji systemowej biopaliw stałych usystematyzowanych poniżej:
Źródła biopaliw:
• biomasa drzewna,
• biomasa z roślin trawiastych,
• biomasa owocowa,
• mieszanki i mieszaniny biomasowe.
Biopaliwa stałe:
• źródła/pochodzenie,
• formy handlowe,
• pobieranie próbek i badanie,
• właściwości,
• klasyfikacja i wymagania techniczne.
Bioenergia.
Terminy i definicje.
- agropaliwa - biopaliwa uzyskane jako produkt z upraw energetycznych i/lub pozostałości rolniczych.
- analiza elementarna, analiza pierwiastkowa - analiza paliwa w celu określenia całkowitej zawartości węgla, całkowitej zawartości wodoru, całkowitej zawartości azotu, całkowitej zawartości siarki, przeprowadzona w określonych warunkach i obliczenia całkowitej zawartości tlenu ze wzoru.
- analiza techniczna przybliżona - analiza biopaliwa stałego, na podstawie której można określić zawartość wilgoci całkowitej części lotnych, popiołu i węgla związanego oznaczoną w określonych warunkach azot całkowity - suma azotu zawartego w substancji organicznej i nieorganicznej paliwa.
- bioenergia - energia z biopaliw.
- biomasa drzewna - biomasa z drzew, krzaków i krzewów.
- biomasa owocowa - biomasa z części roślinnych, które zawierają nasiona (orzechy, oliwki).
- biomasa z roślin trawiastych - biomasa pochodząca z roślin, których łodygi nie są zdrewniałe i której część nadziemna obumiera pod koniec okresu uprawy.
- biomasa - materiał organiczny z wyłączeniem materiału w postaci skamielin będących formą geologiczną.
- bioosad - osad otrzymywany w zbiorniku napowietrzającym podczas biologicznego oczyszczania ścieków lub biologicznego procesu uzdatniana, wyodrębniony w procesie sedymentacji lub flotacji.
- biopaliwa zagęszczone, biopaliwa prasowane - biopaliwo stałe powstałe podczas mechanicznego prasowania biomasy w celu podwyższenia jej gęstości i uformowania paliwa w określony kształt i rozmiar, taki jak kostki, klocki, pelety czy brykiety biopaliwo cięte - biopaliwo stałe pocięte na kawałki.
- biopaliwo sproszkowane biopaliwo stałe w formie pyłu i proszku uzyskane w procesie mielenia lub ścierania.
- biopaliwo stale - paliwa stałe produkowane bezpośrednio lub pośrednio z biomasy biopaliwo w postaci beli.
- bela - biopaliwa stałe, które zostały sprasowane i związane w celu utrzymania kształtu i gęstości.
- biopaliwo w wiązce.
- wiązka - biopaliwo stale, które zostało ułożone wzdłużnie i związane razem, wiązki energetycznych drzew leśnych i pozostałości pozrębowych, małych drzew lub gałęzi i wierzchołków drzew.
- biopaliwo - paliwo produkowane bezpośrednio lub pośrednio z biomasy.
- brykiety biopaliwowe - zagęszczone biopaliwo uformowane z ewentualnym dodatkiem substancji wiążącej w formie wielościanu lub walca, produkowane w procesie prasowania sproszkowanej biomasy.
- części lotne - ubytek masy skorygowany o zawartość wilgoci w procesie podgrzewania paliwa bez dostępu powietrza w określonych warunkach.
- dodatek wspomagający prasowanie - dodatek do surowca wspomagający wytwarzanie biopaliwa sprasowanego.
- drewno konstrukcyjne z odzysku - drewno pochodzące z robót budowlanych i innych prac inżynierskich.
- drewno opałowe, paliwa drewnopochodne, biopaliwa uzyskane z drewna wszystkie typy biopaliw pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z biomasy drzewnej.
- drewno opałowe; drewno energetyczne - drewno opałowe, w którym została zachowana naturalna struktura drewna.
- drewno opałowe w postaci wałków - pocięte drewno opałowe o długości 200 mm i więcej.
- drewno opałowe - pocięte i rozłupane drewno opałowe używane do spalania w gospodarstwach domowych, w takich urządzeniach jak piece, kominki i systemy CO drewno poużytkowe - substancja drzewna lub przedmioty z drewna po okresie ich pierwotnego użytkowania.
- drewno strzały - część pnia drzewa po usunięciu gałęzi.
- drewno z lasów i plantacji - biomasa drzewna pochodząca z lasu i/lub plantacji drzew.
- drewno z rozbiórki - drewno poużytkowe pozyskane podczas rozbiórki budynków lub innych konstrukcji.
- drewno zupełnie suche - drewno niezawierające wilgoci otrzymane w wyniku suszenia do stałej masy w określonych warunkach.
- drobnica - drewno opałowe pocięte za pomocą ostrego narzędzia, gdzie większa jego część ma typową długość 50-500 mm (drewno w postaci zrębków wielkowymiarowych, drewno opałowe).
- drzewa szybko rosnące - biomasa drzewna przeznaczona na surowiec i/lub paliwo ze względu na wartość energetyczną uprawiana w krótkim cyklu.
- drzewa z lasów energetycznych - biomasa drzewna uprawiana dla swoich właściwości paliwowych w średnioterminowych i długoterminowych cyklach rębności.
- drzewa z plantacji energetycznych - biomasa drzewna uprawiana dla swoich właściwości paliwowych w krótkich cyklach rębności.
- drzewo całe - ścięte drzewo z gałęziami bez systemu korzeniowego.
- drzewo kompletne - drzewo pozyskane wraz z gałęziami i systemem korzeniowym.
- gęstość bezwzględna - stosunek masy ciała stałego w stanie suchym do jego objętości w stanie świeżym.
- gęstość całkowita - stosunek masy drzewnej do całkowitej jej objętości z wolnymi przestrzeniami przy określonej zawartości wilgoci całkowitej.
- gęstość energetyczna - stosunek wartości opałowej dolnej do objętości nasypowej.
- gęstość nasypowa - masa określonej ilości paliwa stałego dzielona przez objętość pojemnika wypełnionego nią w określonych warunkach.
- gęstość ziarna - gęstość pojedynczego ziarna gęstość - stosunek masy do objętości.
karbonizat - materiał węglowy stały częściowo zbrylony lub nie, produkt procesu pirolizy biopaliw stałych.
klasyfikacja paliw - podział paliw na zdefiniowane klasy paliw.
kora - organiczna tkanka komórkowa, uformowana przez rośliny wyższe (drzewa, krzewy) będąca zewnętrzną osłoną strefy wzrostu (miazgi) jako ochrona substancji drzewnej.
- ług czarny - ług otrzymywany z drewna podczas procesu produkcji mas celulozowych, którego wartość energetyczna pochodzi z zawartości ligniny usuniętej z drewna podczas tego procesu.
- mieszanka biopaliwowa - biopaliwo będące rezultatem celowego wymieszania różnych biopaliw (słoma lub trawa energetyczna z drewnem, suchy osad biologiczny z korą).
- mieszanka biopaliwowa - biopaliwo powstałe z naturalnego lub niezamierzonego mieszania różnych biopaliw i/lub różnych typów biomasy.
- nadziarno - ziarna o wymiarach przekraczających określoną wartość.
- nominalny górny wymiar ziarna - wielkość otworu sita używanego w metodzie CEN dla określenia składu ziarnowego biopaliwa stałego, przez które przechodzi co najmniej 95% masy materiału przesianego.
- objętość litej masy - objętość poszczególnych cząstek.
- objętość nasypowa, objętość materiału luzem - objętość materiału wraz z przestrzeniami między ziarnami.
- objętość stosu - objętość stosu drewna z wolnymi przestrzeniami pomiędzy kawałkami drewna.
- objętość - wielkość przestrzeni wypełnionej przez materiał.
- obrzynki - niewielkie kawałki biomasy drzewnej z korą lub bez kory powstające przy obcinaniu końców kłód lub tarcicy.
- opoły - części biomasy drzewnej powstałe podczas przecierania kłód, przy czym jedna strona jest pierwotną okrągłą powierzchnią drzewa, w całości lub części, z korą lub bez niej.
- osad włóknisty - osad powstały w osadniku podczas procesu oczyszczana ścieków z zakładu celulozowo-papierniczego, wydzielany w wyniku sedymentacji lub flotacji.
- paliwa z biomasy roślin trawiastych - wszystkie rodzaje biopaliw pochodzących z biomasy roślin trawiastych.
paliwa z rozdrobnionych odpadów drzewnych - paliwo drzewne z kawałków o różnym kształcie i rozmiarze powstałe w wyniku rozdrabniania z użyciem tępych narzędzi, takich jak: gniotowniki, rozdrabniacze bijakowe lub cepowe.
- paliwo leśne - paliwo drzewne produkowane z surowca, który nie był wcześniej wykorzystywany.
- paliwo rozdrobnione - biopaliwo stałe, które zostało podzielone na mniejsze kawałki za pomocą tępego narzędzia (sieczka słomy, rozdrobniona kora, opał z rozdrobnionych odpadów drzewnych).
- paliwo - nośnik energii przeznaczony na przemianę w energię.
- partia - zdefiniowana ilość paliwa, dla której została określona jakość.
- pelety biopaliwowe - zagęszczone biopaliwo wytwarzane przez sprasowanie ze sproszkowanej biomasy z ewentualnym dodatkiem substancji wiążącej zwykle w kształcie walca z nieregularnymi końcami, o długości od 5 do 30 mm.
- pniak - część drzewa poniżej linii cięcia.
- podpartia - część partii/materiału, dla której wymagany jest wynik badania.
- podpróbka - część próbki.
- pomniejszanie masy - redukcja masy próbki lub podróbki.
- popiół całkowity - masa nieorganicznych pozostałości po spaleniu paliwa w określonych warunkach, zazwyczaj wyrażona jako procentowy udział masy suchego paliwa popiół zewnętrzny - całkowita ilość popiołu pochodząca z zanieczyszczeń materiału podczas pozyskiwania drewna, zbiorów, wyrębu, przerobu, transportu, składowania itp.
- popiół - pozostałość otrzymywana w wyniku spalania paliwa stałego.
- pozostałości biomasy - biomasa pochodząca z precyzyjnie zdefiniowanych strumieni ubocznych z rolnictwa, leśnictwa i odpowiadających im operacji przemysłowych.
- pozostałości korkowe - pozostałości biomasy powstałe przy produkcji korka.
- pozostałości ogrodnicze - pozostałości biomasy powstałe z produkcji, zbiorów i przerobu w ogrodnictwie prowadzonych również w szklarniach.
- pozostałości pozrębowe - pozostałości biomasy drzewnej z operacji pozyskania drewna pozostałości rolnicze - pozostałości biomasy pochodzące z produkcji rolnej, zbiorów i ich przetwarzania w gospodarstwie rolnym.
- pozostałości z konserwacji terenów użyteczności publicznej - pozostałości biomasy drzewnej, biomasy roślin trawiastych, biomasy owocowej i pochodzącej z parków i cmentarzy.
- pozostałości z produkcji płyt pilśniowych - pozostałości biomasy drzewnej powstałe przy produkcji płyt pilśniowych.
- pozostałości z produkcji płyt wiórowych - pozostałości biomasy drzewnej z produkcji płyt wiórowych.
- pozostałości z produkcji roślinnej - pozostałości rolnicze pochodzące z upraw, zbiorów lub innej działalności rolniczej.
- pozostałości z produkcji sklejek - pozostałości biomasy drzewnej powstałe przy produkcji sklejek.
- pozostałości z produkcji wiskozy - pozostałości z produkcji i przetwórstwa wiskozy, w której masa drzewna poddana jest działaniu wysoko stężonego wodorotlenku sodu i disiarczku węgla, a następnie rozpuszczona w wodorotlenku sodu tworzy gęsty roztwór zwany wiskozą.
- pozostałości z produkcji zwierzęcej - pozostałości rolnicze pochodzące z hodowli zwierząt.
- pozostałości z przemysłu rolno-spożywczego - pozostałości biomasy powstałe w przemyśle rolno-spożywczym.
- pozostałości z trzebieży - pozostałości biomasy drzewnej powstałe podczas trzebieży.
- produkty uboczne i pozostałości z przemysłu drzewnego - pozostałości biomasy drzewnej pochodzące z procesów przeróbki drewna, a także z przemysłu celulozowo - papierniczego.
- proszek paliwowy, mączka paliwowa - rozdrobnione biopaliwo o typowym wymiarze ziarna poniżej l mm (pył drzewny, mączka drzewna, mączka słomiana) przesiewacz obrotowy - urządzenie z cylindrycznymi sitami używane do podziału materii według wielkości ziarna w celu określenia składu ziarnowego.
- przesiewacz wibracyjny - urządzenie zbudowane z pojedynczego lub kilku płaskich sit drgających, używane do podziału materiału na klasy w celu określenia składu ziarnowego.
- przesklepienie się, zawieszanie się materiału sypkiego - tendencje cząstek do formowania trwałych form zawieszonych w poprzek otworów blokujących przepływ próbka analityczna - podróbka próbki laboratoryjnej w ilości wymaganej do wykonania określonego badania.
- próbka do analizy ogólnej - podróbka otrzymana z próbki laboratoryjnej posiadająca nominalną wielkość ziarna do l mm, używana do analiz chemicznych i fizycznych.
- próbka do analizy składu ziarnowego - próbka pobrana specjalnie do analizy składu ziarnowego.
- próbka do oznaczania wilgoci - próbka pobrana specjalnie do celu oznaczania wilgoci całkowitej.
- próbka laboratoryjna - próbka połączona lub podróbka połączonej próbki lub próbka pierwotna lub podróbka próbki pierwotnej wysłana do laboratorium.
- próbka ogólna - próbka utworzona z wszystkich próbek pierwotnych pochodzących z tej samej podpartii materiału.
- próbka pierwotna - część paliwa pobrana podczas pojedynczej operacji urządzeniem do pobierania próbek.
- próbka wspólna - próbka pobrana do więcej niż jednego użycia.
- próbka - ilość materiału reprezentatywna dla jego większej ilości, dla której określone są parametry jakościowe.
- pył paliwowy - rozdrobnione biopaliwo o typowym wymiarze ziarna l-5 mm (trociny, pył słomiany).
- pył poszlifierski - pył drzewny tworzący się podczas szlifowania drewna oraz przy produkcji płyt drewnopochodnych.
- rozdrabnianie próbki - zmniejszenie nominalnego górnego wymiaru ziarna próbki lub podróbki.
- siarka całkowita (S) - suma siarki organicznej i nieorganicznej w paliwie stałym.
- sieczka słomy - słoma, która została pocięta na drobne części.
- skład ziarnowy - udział ziaren o różnej wielkości w paliwie stałym.
- stan suchy bezpopiołowy - stan, w którym biopaliwa stałe są pozbawione wilgoci i substancji nieorganicznej.
- stan suchy - stan, w którym biopaliwa stałe są pozbawione wilgoci.
- stan wilgotny - stan, w którym biopaliwa stałe zawierają wilgoć.
- stan świeży - stan, w którym świeży materiał ma określoną wilgotność całkowitą substancja nieorganiczna - niepalna część suchej substancji.
- substancja organiczna - palna część suchej substancji.
- substancja sucha - materiał po usunięciu wilgoci w określonych warunkach substancje obce.
- zanieczyszczenia - inny materiał zanieczyszczający biopaliwo.
- temperatura deformacji popiołu, DT - temperatura, w której występują pierwsze oznaki zaokrąglenia, spowodowane nadtapianiem naroży lub krawędzi próbki do badań.
- temperatura kuli popiołu, ST temperatura, w której wysokość próbek do badań w kształcie piramidy i ściętego stożka jest równa szerokości podstawy, a w przypadku próbek w kształcie sześcianu lub cylindra jest to temperatura, w której krawędzie próbek stają się całkowicie okrągłe, a wysokość próbek się nie zmienia.
- temperatura półkuli popiołu, HT - temperatura, w której wysokość próbki badanej, przygotowanej z popiołu według określonej procedury, jest równa połowie szerokości podstawy, a jej kształt staje się w przybliżeniu półkolisty.
- temperatura płynięcia popiołu, FT - temperatura, w której popiół rozpościera się przez płytkę w warstwie, której wysokość wynosi 1/3 wysokości badanej próbki w temperaturze hemisferycznej popiołu.
- tlen całkowity (O) - suma tlenu zawartego w substancji organicznej i nieorganicznej oraz w wilgoci paliwa.
- topliwość popiołu, zachowanie topiącego się popiołu - charakterystyczny stan fizyczny popiołu otrzymywany podczas ogrzewania w warunkach szczególnych.
- trawa energetyczna, trawa paliwowa - zielone trawy energetyczne (trzcina cukrowa, miskant, mozga trzcinowata).
- trociny - drobne cząstki powstałe podczas piłowania drewna.
- uprawy energetyczne, uprawy paliwowe - drzewa lub rośliny trawiaste uprawiane z przeznaczeniem na paliwo.
- wartość opałowa, kaloryczność (q) - energia przypadająca na jednostkę masy lub objętości uwolniona w procesie całkowitego spalania.
- wartość opałowa dolna (qnet) - określana w takich warunkach, że cała woda jako produkt reakcji jest parą wodną (pod ciśnieniem 0,1 MPa), a pozostałe produkty tak jak przy wartości opałowej górnej dla temperatury odniesienia.
- wartość opałowa górna, kaloryczność (qgr) - absolutna wartość określonej energii spalania (w dżulach), wydzielonej z jednostki masy paliwa stałego spalanego w tlenie, w bombie kalorymetrycznej w określonych warunkach.
- wielkość ziarna - oznaczona wielkość ziarna paliwa.
- wierzchołek - część drzewa (razem z gałęziami), pocięta na kawałki odpowiedniej długości bez dalszego przetwarzania.
- wilgotność - zawartość wody w paliwie.
- wilgoć całkowita MT - wilgoć zawarta w paliwie usuwalna w określonych warunkach wióry strugarskie, strużyny - wióry z biomasy drzewnej powstające podczas strugania drewna.
- wodór całkowity (H) - suma wodoru zawartego w substancji organicznej i nieorganicznej i w wilgoci zawartej w paliwie.
- sieczka słomy - słoma, która została pocięta na drobne części.
- skład ziarnowy - udział ziaren o różnej wielkości w paliwie stałym.
- stan suchy bezpopiołowy - stan, w którym biopaliwa stałe są pozbawione wilgoci i substancji nieorganicznej.
- stan suchy - stan, w którym biopaliwa stałe są pozbawione wilgoci.
- stan wilgotny - stan, w którym biopaliwa stałe zawierają wilgoć.
- stan świeży - stan, w którym świeży materiał ma określoną wilgotność całkowitą substancja nieorganiczna - niepalna część suchej substancji.
- substancja organiczna - palna część suchej substancji.
- substancja sucha - materiał po usunięciu wilgoci w określonych warunkach substancje obce.
- zanieczyszczenia - inny materiał zanieczyszczający biopaliwo temperatura deformacji popiołu.
- DT - temperatura, w której występują pierwsze oznaki zaokrąglenia, spowodowane nadtapianiem naroży lub krawędzi próbki do badań.
- temperatura kuli popiołu, ST temperatura, w której wysokość próbek do badań w kształcie piramidy i ściętego stożka jest równa szerokości podstawy, a w przypadku próbek w kształcie sześcianu lub cylindra jest to temperatura, w której krawędzie próbek stają się całkowicie okrągłe, a wysokość próbek się nie zmienia.
- temperatura półkuli popiołu, HT - temperatura, w której wysokość próbki badanej, przygotowanej z popiołu według określonej procedury, jest równa połowie szerokości podstawy, a jej kształt staje się w przybliżeniu półkolisty.
- temperatura płynięcia popiołu, FT - temperatura, w której popiół rozpościera się przez płytkę w warstwie, której wysokość wynosi 1/3 wysokości badanej próbki w temperaturze hemisferycznej popiołu.
- tlen całkowity (O) - suma tlenu zawartego w substancji organicznej i nieorganicznej oraz w wilgoci paliwa.
- topliwość popiołu; zachowanie topiącego się popiołu - charakterystyczny stan fizyczny popiołu otrzymywany podczas ogrzewania w warunkach szczególnych trawa energetyczna; trawa paliwowa - zielone trawy energetyczne (trzcina cukrowa, miskant, mozga trzcinowata).
- trociny - drobne cząstki powstałe podczas piłowania drewna.
- uprawy energetyczne, uprawy paliwowe - drzewa lub rośliny trawiaste uprawiane z przeznaczeniem na paliwo.
- wartość opałowa, kaloryczność (q) - energia przypadająca na jednostkę masy lub objętości uwolniona w procesie całkowitego spalania.
- wartość opałowa dolna (qnet) - określana w takich warunkach, że cała woda jako produkt reakcji jest parą wodną (pod ciśnieniem 0,1 MPa), a pozostałe produkty tak jak przy wartości opałowej górnej dla temperatury odniesienia.
- wartość opałowa górna, kaloryczność (qgr) - absolutna wartość określonej energii spalania (w dżulach), wydzielonej z jednostki masy paliwa stałego spalanego w tlenie, w bombie kalorymetrycznej w określonych warunkach.
- wielkość ziarna - oznaczona wielkość ziarna paliwa.
- wierzchołek - część drzewa (razem z gałęziami), pocięta na kawałki odpowiedniej długości bez dalszego przetwarzania.
- wilgotność - zawartość wody w paliwie.
- wilgoć całkowita MT - wilgoć zawarta w paliwie usuwalna w określonych warunkach wióry strugarskie, strużyny - wióry z biomasy drzewnej powstające podczas strugania drewna.
- wodór całkowity (H) - suma wodoru zawartego w substancji organicznej i nieorganicznej i w wilgoci zawartej w paliwie.
- wymagania techniczne dla paliwa - opis właściwości paliwa.
- wytrzymałość mechaniczna, trwałość mechaniczna - zdolność zagęszczonego bio-paliwa do zachowania niezmienionej formy (np. brykiety i pelety), podczas załadunku, rozładunku, dozowania i transportu.
- węgiel całkowity (C) - suma węgla pierwiastkowego zawartego w substancji organicznej i węgla zawartego w substancji mineralnej paliwa stałego.
- węgiel związany - pozostałość po odjęciu wilgoci całkowitej, całkowitej zawartości popiołu i części lotnych od wartości 100%.
- zawartość popiołu naturalnego - całkowita zawartość popiołu pochodząca z czystego, niezanieczyszczonego paliwa.
- zawartość substancji suchej - udział suchej substancji w całości materiału.
- zboża - jednoroczne, rolnicze rośliny uprawne z głównym przeznaczeniem do produkcji nasion na cele żywnościowe.
- zdolność płynięcia - zdolność ciała stałego do płynięcia.
- zrzyny tartaczne - część biomasy drzewnej, która powstaje w czasie obrzynania tarcicy z korą lub bez niej i która stanowi pozostałość po oryginalnym okrągłym kształcie drewna.
- zrębki drzewne wielkowymiarowe - drewno pocięte lub rozdrobnione za pomocą ostrego narzędzia, przeważnie o określonej długości, znacznie dłuższe i grubsze niż zrębki drzewne.
- zrębki drzewne - biomasa drzewna o określonej wielkości ziaren uzyskiwana w wyniku obróbki mechanicznej przy użyciu ostrych narzędzi.
- zrębki leśne - zrębki drzewne pozyskane w lesie.
- zrębki tartaczne - zrębki drzewne powstające jako produkt uboczny procesu przerobu drewna z korą lub bez niej.
- zrębki z całego drzewa - zrębki drzewne pochodzące z całego drzewa (zrębki drzewne zawierające pień z korą, gałęzie, igliwie lub liście).
- zrębki z drewna strzały - zrębki drzewne powstałe z drewna strzały z korą lub bez niej zrębki zielone - zrębki drzewne pozyskane ze świeżych pozostałości pozrębowych i drobnicy leśnej z trzebieży, wliczając w to gałęzie i wierzchołki drzew.