Aktualny stan prawny
dotyczący
kosztorysowania.
Rola kosztorysanta w
procesie
inwestycyjnym.
Podstawy i metody
sporządzania
kosztorysów.
Dr inż. Krzysztof Zima
Aktualny stan prawny
dotyczący kosztorysowania.
Akty prawne, przepisy środowiskowe
KOSZTORYS
…
…
dokument zawierający kalkulację wyrażonej w pieniądzu ceny
dokument zawierający kalkulację wyrażonej w pieniądzu ceny
lub kosztu (wartości) robót budowlanych lub realizacji obiektów
lub kosztu (wartości) robót budowlanych lub realizacji obiektów
budowlanych, dokonaną według ustalonych zasad, procedur, z
budowlanych, dokonaną według ustalonych zasad, procedur, z
wykorzystaniem odpowiednich formuł kalkulacyjnych.
wykorzystaniem odpowiednich formuł kalkulacyjnych.
Kosztorysy sporządza inwestor oraz wykonawca, każdy z nich
Kosztorysy sporządza inwestor oraz wykonawca, każdy z nich
ma inny cel…
ma inny cel…
KOSZTORYS
Inwestor określa
Inwestor określa
prawdopodobny koszt
prawdopodobny koszt
jaki będzie musiał
jaki będzie musiał
ponieść w związku z realizacją robót budowlanych lub obiektu
ponieść w związku z realizacją robót budowlanych lub obiektu
budowlanego inwestycji.
budowlanego inwestycji.
Wykonawca
Wykonawca
kalkuluje cenę
kalkuluje cenę
za jaką jest skłonny się podjąć
za jaką jest skłonny się podjąć
wykonania
robót
budowlanych
lub
realizacji
obiektu
wykonania
robót
budowlanych
lub
realizacji
obiektu
budowlanego.
budowlanego.
KALKULACJA KOSZTÓW W PROCESIE
INWESTYCYJNYM
„OBSZARY” KOSZTORYSOWANIA
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE…
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE…
…
…
procedury, formuły kalkulacyjne, forma, wymagania
procedury, formuły kalkulacyjne, forma, wymagania
dotyczące kosztorysu inwestorskiego regulowane odpowiednimi
dotyczące kosztorysu inwestorskiego regulowane odpowiednimi
przepisami prawa. Wymagania dotyczące oferty w tym
przepisami prawa. Wymagania dotyczące oferty w tym
kosztorysu ofertowego lub sposobu kalkulacji ceny ofertowej
kosztorysu ofertowego lub sposobu kalkulacji ceny ofertowej
zapisane w SIWZ.
zapisane w SIWZ.
POZA ZAMÓWIENIAMI PUBLICZNYMI (tzw. SYSTEM
POZA ZAMÓWIENIAMI PUBLICZNYMI (tzw. SYSTEM
POWSZECHNY)…
POWSZECHNY)…
…
…
procedury, formuły kalkulacyjne, formę kosztorysu określają „zasady
procedury, formuły kalkulacyjne, formę kosztorysu określają „zasady
sztuki” oraz ustalenia pomiędzy inwestorem i wykonawcą.
sztuki” oraz ustalenia pomiędzy inwestorem i wykonawcą.
OBOWIĄZUJĄCE PRZEPISY
PRAWNE ISTOTNE DLA
KOSZTORYSOWANIA.
USTAWA
z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks cywilny
(wraz z późniejszymi zmianami)
Przepisy prawne w kosztorysowaniu:
…reguluje stosunki cywilno-prawne między osobami fizycznymi
i osobami prawnymi. W szczególności reguluje kwestię umów o
roboty budowlane i zapłaty za nie wynagrodzenia.
USTAWA
z dnia 7 lipca 1994 r.
Prawo budowlane
(tekst jednolity)
Dz. U. z 2003 r. Nr 207 poz. 2016
Przepisy prawne w kosztorysowaniu:
…zawiera podstawowe definicje, określa wymagania dotyczące
projektu budowlanego oraz rodzaje robót dla których jest/nie jest
wymagane pozwolenie na budowę.
Przepisy
Obowiązujące
Ustawa z dnia 29.01.2004 r. Prawo zamówień
publicznych Dz. U. z 2006 r. Nr 163 poz. 1163 z
późniejszymi zmianami.
…określa pojęcia zamówienia publicznego, zamawiającego,
wykonawcy, zamówienia na roboty budowlane, określa
podstawę ustalenia wartości zamówienia na roboty budowlane,
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2
września 2004 r. Dz. U. nr 202, poz. 2072 w
sprawie
szczegółowego
zakresu
i
formy
dokumentacji
projektowej,
specyfikacji
technicznych wykonania i odbioru robót
budowlanych oraz programu funkcjonalno-
użytkowego.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18
maja 2004 r. DZ. U. 2004 r. Nr 130 poz. 1389 w
sprawie określenia metod i podstaw sporządzania
kosztorysu
inwestorskiego,
obliczania
planowanych kosztów prac projektowych
oraz
planowanych
kosztów
robót
budowlanych
określonych
w
programie
funkcjonalno-użytkowym.
Ustawa o finansach publicznych ma
na celu ochronę i zapewnienie
efektywności wydatkowania środków
publicznych.
USTAWA z dnia 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych Dz. U. z 2009 r.
Nr 157, poz. 1240
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 2010 r. w
sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania
inwestycji
z
budżetu
państwa
na
podstawie
znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych.
…określa pojęcie wartości kosztorysowej inwestycji (WKI) i
nakłada obowiązek jej ustalania dla inwestycji finansowanych
z budżetu państwa.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16
grudnia 2011 r. Dz. U. Nr 224 poz. 1796 w
sprawie średniego kursu złotego w stosunku do
euro
stanowiącego
podstawę
przeliczania
wartości zamówień publicznych
Średni kurs złotego w stosunku do euro stanowiący
podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych
wynosi 4,0196
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 213/2008 z dnia
28 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie
(WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i
Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień
(CPV)
Ustawa o cenach z dnia 5 lipca 2001 r. Dz. U. Nr
97 poz. 1050. Obowiązuje od 12 grudnia 2001 r.
Cena – wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych,
którą kupujący jest zobowiązany zapłacić za towar lub
usługę.
…ceny towarów i usług uzgadniają strony
zawierające umowę.
”Środowiskowe
metody
kosztorysowania
robót
budowlanych – ogólne zasady i wzorce kosztorysowania”
(Warszawa, grudzień 2001 r.) opracowane przez
środowisko kosztorysantów budowlanych, zgrupowane w
dwóch organizacjach: Stowarzyszenie Kosztorysantów
Budowlanych i Zrzeszenie Biur
Kosztorysowania Budowlanego
zastąpione przez:
„Polskie standardy
kosztorysowania robót budowlanych”
Stowarzyszenie Kosztorysantów
Budowlanych, Warszawa 2005
Przepisy Środowiskowe
”Środowiskowe metody kosztorysowania obiektów i robót
budowlanych – MET-KOSZT-BUD” (Warszawa, grudzień
2001 r.) opracowane w Biurze Ekspertyz i Doradztwa
Organizacyjno – Ekonomicznego Przemysłu Budowlanego
„ORGBUD” Spółka z o.o. w Warszawie.
Przepisy Środowiskowe
„Zasady kosztorysowania Regulamin POLCEN” (Warszawa,
2002 r.) wydane przez PUWHiP „POLCEN” Sp. z o.o.
Przepisy Środowiskowe
Metody kosztorysowania robót budowlanych -
Wacetob; wydane w 2008 r.
Zarządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15
lipca 1996 r. w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót
budowlanych Monitor Polski nr 48 poz. 461. (obowiązywało do 01
października 2001 r.)
Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 13
lipca 2001 r. w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót
budowlanych Dz. U. 2001 nr 80 poz. 867. (obowiązywało do 12 grudnia
2001 r.)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie
metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego z dnia 26 lutego
1999 r. Dz. U. 1999 nr 26 poz. 239.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie
kosztorysowych norm nakładów rzeczowych, cen jednostkowych robót
budowlanych oraz cen czynników produkcji dla potrzeb sporządzania
kosztorysu inwestorskiego z dnia 17 stycznia 2001 r. Dz. U. 2001 Nr 3, poz.
22.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 stycznia 2004 r. w
sprawie metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego.
Przepisy Nieobowiązujące
Rola kosztorysanta w procesie
inwestycyjnym.
Kosztorysant - osoba, która przygotowuje
kosztorysy, ustala szczegóły dotyczące ilości i
opisu robót, które mają być wykonane lub
które są już wykonane.
Polska Norma PN-ISO 6707-2 2000: Budownictwo. Terminologia. Terminy
stosowane w umowach.
Zawód kosztorysanta ujęty został w
rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 10.12.2002 r. (Dz._U._Nr
222 poz. 1868)
Klasyfikacja zawodów i specjalności dla
potrzeb rynku pracy oraz zakres jej
stosowania.
3 Technicy i inny średni personel
3 Technicy i inny średni personel
31 Średni personel techniczny
31 Średni personel techniczny
311 Technicy
311 Technicy
3112 Technicy budownictwa, inżynierii środowiska
3112 Technicy budownictwa, inżynierii środowiska
i pokrewni
i pokrewni
311201
311201
KOSZTORYSANT BUDOWLANY
KOSZTORYSANT BUDOWLANY
Zadania zawodowe:
-opracowywanie kosztorysów inwestorskich, ofertowych, wykonawczych,
dodatkowych, na potrzeby kredytów bankowych;
- sporządzanie kosztorysów i harmonogramów wszelkiego rodzaju robót
budowlanych, instalacyjnych, remontowych i innych;
- sporządzanie kosztorysów szczegółowych na podstawie katalogów norm
nakładów rzeczowych i własnych, dokumentacji projektowej zawierającej
przedmiar robót, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót
budowlanych, założeń wyjściowych kosztorysowania oraz wskaźnika narzutu
kosztów pośrednich i zysku kalkulacyjnego;
- sporządzanie kosztorysów uproszczonych na podstawie ceny jednostkowej
robót, dokumentacji projektowej zawierającej przedmiar robót, specyfikacji
technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, założeń wyjściowych
kosztorysowania oraz stawki i ceny czynników produkcji (robocizny,
materiałów, pracy sprzętu) ;
- definiowanie grup materiałów i sprzętu w celu ustalenia z działem
finansowo-księgowym wspólnych narzutów;
- definiowanie narzutów (kwotowo lub procentowo) dla indywidualnego
działu, grupy działów lub całego kosztorysu;
- wykonywanie obmiarów na placu budowy, określających aktualnie
wykonaną część inwestycji dla danego okresu rozliczeniowego;
- wykonywanie rozliczenia kosztów budowy (zaliczek, potrąceń, kaucji
gwarancyjnych), bieżących kosztów inwestycji oraz sporządzanie bilansu
płatności;
- wystawianie protokołów odbioru i rozliczanie wykonanych prac;
- posługiwanie się oprogramowaniem komputerowym przy sporządzaniu
kosztorysów;
Zadania zawodowe:
Dodatkowe zadania zawodowe:
Prowadzenie działalności szkoleniowej,
Udział w różnych formach doskonalenia i podnoszenia
kwalifikacji zawodowych.
Obecne
prawo
nie
wymaga
specjalnych
uprawnień do pełnienia funkcji kosztorysanta, w
związku z czym teoretycznie kosztorys może
sporządzić każdy, z uwzględnieniem wymogów
wynikających z przepisów szczególnych, takich
jak: wymogi UE dla inwestycji finansowanych ze
środków unijnych i inne.
Podstawy i metody
sporządzania
kosztorysów.
Zgodnie z powszechnie akceptowanymi
zasadami w Polsce stosuje się dwie metody
kosztorysowania:
o kalkulację uproszczoną.
o kalkulację szczegółową,
• sposób I (formuła I)
• sposób II (formuła II)
METODY KALKULACJI
KOSZTORYSOWYCH
O wyborze metody kosztorysowania decydują
zamawiający i wykonawca w toku postępowania
zleceniowego (poza zamówieniami publicznymi przy
kosztorysie inwestorskim), biorąc pod uwagę zakres
złożoność
robót,
stopień
ich
powtarzalności,
dostępność informacji o poziomie cen robót
budowlanych itp. Wybór metody kosztorysowania
zależy także od rodzaju kosztorysu i celu, któremu
ma służyć.
W
robotach
budowlanych
wycenie
podlegają:
odpowiednie jednostki obmiaru obiektu
budowlanego
-
np.
przy
wycenie
uproszczonej 1 m
3
ławy fundamentowej, 1
m
2
ściany lub 1 m instalacji gazowej itp.
jednostki
obmiaru
robót
w
poszczególnych pozycjach kosztorysowych -
przy wycenie szczegółowej.
METODA UPROSZCZONA
C
C
k
k
=
=
Ʃ
Ʃ
L*C
L*C
j
j
+ Pv
+ Pv
C
C
k
k
– cena kosztorysowa
– cena kosztorysowa
obiektu lub robót budowlanych,
obiektu lub robót budowlanych,
L – liczba jednostek przedmiarowych (lub obmiarowych) dla
L – liczba jednostek przedmiarowych (lub obmiarowych) dla
ustalonego poziomu agregacji (robót, asortymentów robót,
ustalonego poziomu agregacji (robót, asortymentów robót,
elementów obiektów, części obiektów, obiektów);
elementów obiektów, części obiektów, obiektów);
C
C
j
j
– ceny jednostkowe dla jednostek przedmiarowych (lub
– ceny jednostkowe dla jednostek przedmiarowych (lub
obmiarowych) dla ustalonego poziomu agregacji (j.w.);
obmiarowych) dla ustalonego poziomu agregacji (j.w.);
Pv – podatek od towarów i usług.
Pv – podatek od towarów i usług.
METODA UPROSZCZONA
-
ustalane na podstawie kalkulacji indywidualnej wykonawcy:
ustalane na podstawie kalkulacji indywidualnej wykonawcy:
C
C
j
j
= R
= R
j
j
+ Mn
+ Mn
j
j
+ S
+ S
j
j
+ Kp
+ Kp
j
j
+ Z
+ Z
j
j
lub
lub
C
C
j
j
= R
= R
j
j
+ Mn
+ Mn
j
j
+ Kz
+ Kz
j
j
+ S
+ S
j
j
+ Kp
+ Kp
j
j
+ Z
+ Z
j
j
- ustalane na podstawie danych rynkowych (ogólnodostępnych
- ustalane na podstawie danych rynkowych (ogólnodostępnych
umów lub publikowanych informacji o cenach jednostkowych),
umów lub publikowanych informacji o cenach jednostkowych),
- ustalane na drodze dwustronnych negocjacji z inwestorem.
- ustalane na drodze dwustronnych negocjacji z inwestorem.
ceny jednostkowe
ceny jednostkowe
Cena jednostkowa — w rozumieniu rozporządzenia —
obejmuje sumę kosztów bezpośredniej robocizny,
materiałów (łącznie z kosztami zakupu) i pracy sprzętu
oraz kosztów pośrednich i zysku, wyliczoną na jednostkę
przedmiarową robót podstawowych.
Robotą podstawową — w rozumieniu rozporządzenia —
jest minimalny zakres prac, które po wykonaniu są
możliwe do odebrania pod względem ilości i wymogów
jakościowych
oraz
uwzględniają
przyjęty
stopień
zagregowania robót.
METODA SZCZEGÓŁOWA
C
C
k
k
=
=
Ʃ
Ʃ
L*(n*c+Kp
L*(n*c+Kp
j
j
+Z
+Z
j
j
)
)
+ Pv
+ Pv
C
C
k
k
– cena kosztorysowa
– cena kosztorysowa
,
,
L – liczba jednostek przedmiarowych,
L – liczba jednostek przedmiarowych,
n*c – koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową,
n*c – koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową,
Kp (Kp
Kp (Kp
j
j
) – koszty pośrednie (na jednostkę przedmiarową),
) – koszty pośrednie (na jednostkę przedmiarową),
Z (Z
Z (Z
j
j
) – zysk kalkulacyjny (na jednostkę przedmiarową),
) – zysk kalkulacyjny (na jednostkę przedmiarową),
Pv – podatek od towarów i usług.
Pv – podatek od towarów i usług.
FORMUŁA I:
FORMUŁA I:
C
C
k
k
=
=
Ʃ
Ʃ
(
(
L*n*c) + Kp + Z +
L*n*c) + Kp + Z +
Pv
Pv
FORMUŁA II:
FORMUŁA II:
METODA SZCZEGÓŁOWA
n*c =
n*c =
Ʃ
Ʃ
nr*cr +
nr*cr +
Ʃ
Ʃ
(nm*cm+Mpom
(nm*cm+Mpom
j
j
) +
) +
Ʃ
Ʃ
ns*cs
ns*cs
n – jednostkowe nakłady rzeczowe:
n – jednostkowe nakłady rzeczowe:
robocizny – nr, materiałów – nm, sprzętu – ns;
robocizny – nr, materiałów – nm, sprzętu – ns;
c – ceny jednostkowe czynników produkcji:
c – ceny jednostkowe czynników produkcji:
robocizny – cr, materiałów – cm, sprzętu – cs;
robocizny – cr, materiałów – cm, sprzętu – cs;
Mpom
Mpom
j
j
– koszt materiałów pomocniczych na jednostkę
– koszt materiałów pomocniczych na jednostkę
przedmiarową
przedmiarową
Lp.
element scalony robót - rodzaj robot
Nakład
na
Nakład
na
Cena
R
M
S
Podstawa
Opis pozycji kosztorysowych
Jednostki jednostkę
całą
i
jednostka
kalkulacji Wyszczególnienie składników kalkulacji
miary
roboty
robotę
nakładu
Jednostki, ilość robót
n
n*l
c
1. Podlogi i posadzki
1
KNR
17/2608/1
Przygotowanie podłoża pod docieplenie
metodą lekką-mokrą, oczyszczenie
mechaniczne i zmycie - 40 m2
m2
*robocizna
r-g
0,272
10,880
12,00
130,56
*materiały Mj
*sprzęt Sj
2
KNR
17/2608/3
Przygotowanie podłoża pod docieplenie
metodą lekką-mokrą, gruntowanie preparatem
wzmacniającym CT17
1-krotnie - 40 m2
m2
*robocizna
r-g
0,0662
2,648
12,00
31,78
*materiały Mj
*Środek impreg-grzyb. "Biotox"
dm3
0,2
8,000
7,17
57,36
*sprzęt Sj
3
KNR
17/2608/5
Przygotowanie podłoża pod docieplenie
metodą lekką-mokrą, sprawdzenie
przyczepności zaprawy klejącej
do podłoża - 40 m2
m2
*robocizna
r-g
0,01
0,400
12,00
4,80
*materiały Mj
*Płyta styropianowa samogasnąca
frezowana odmiana 15
m3
0,00025
0,010
186,3
1,86
*Zaprawa klejowa sucha do styropianu VWS
"Ceresit·CT·85"
kg
0,025
1,000
1,55
1,55
*sprzęt Sj
Razem
167,14
60,77
0,00
M pomocniczy /1.5%*M/
0,91
koszty bezpośrednie
167,14
61,68
0,00
koszty pośrednie /66%*( R+S)/
110,31
0,00
zysk Z /10%*(R+S+KP)/
27,74
0,00
Razem rozdział I
366,87
Lp.
Podstawa
kalkulacji
Wyszczególnienie robót
Opis pozycji kosztorysowych
Wyszczególnienie składników kalkulacji
Jednostki, ilość robót
Jednostki
miary
Nakład na
jednostkę
roboty
Cena
i
jednostka
nakładu
Składnik
ceny
jednostko
wej
roboty
Cena
jednostkowa
roboty
CJ
Ilość
roboty
Cena
kosztorysowa
n
c
1. Podlogi i posadzki
1
KNR 17/2608/1
Przygotowanie podłoża pod docieplenie
metodą lekką-mokrą, oczyszczenie
mechaniczne i zmycie - 40 m2
m2
5,96
40,00
238,40
*robocizna
r-g
0,272
12,00
3,26
*materiały Mj
*M pomocniczy /1.5%*M/
%
1,5
0,00
0,00
*sprzęt Sj
*koszty pośrednie 66,6%
%
66
3,26
2,15
*zysk 10%
%
10
5,42
0,54
Razem
5,96
2
KNR 17/2608/3
Przygotowanie podłoża pod docieplenie
metodą lekką-mokrą, gruntowanie preparatem
wzmacniającym CT17
1-krotnie - 40 m2
m2
2,91
40,00
116,40
*robocizna
r-g
0,0662
12,00
0,79
*materiały Mj
*Środek impreg-grzyb. "Biotox"
dm3
0,2
7,17
1,43
*M pomocniczy /1.5%*M/
%
1,5
1,43
0,02
*sprzęt Sj
*koszty pośrednie 66,6%
%
66
0,79
0,52
*zysk 10%
%
10
1,32
0,13
Razem
2,91
3
KNR 17/2608/5
Przygotowanie podłoża pod docieplenie
metodą lekką-mokrą, sprawdzenie
przyczepności zaprawy klejącej
do podłoża - 40 m2
m2
0,31
40,00
12,40
*robocizna
r-g
0,01
12,00
0,12
*materiały Mj
*Płyta styropianowa samogasnąca frezowana
odmiana 15
m3
0,00025
186,3
0,05
*Zaprawa klejowa sucha do styropianu VWS
"Ceresit·CT·85"
kg
0,025
1,55
0,04
*M pomocniczy /1.5%*M/
%
1,5
0,05
0,00
*sprzęt Sj
*koszty pośrednie 66,6%
%
66
0,12
0,08
*zysk 10%
%
10
0,20
0,02
Razem
0,31
Razem rozdział I
367,20