Mateusz Rybicki

PIERWSZA POMOC W PRZYPADKU

ZŁAMANIA I KRWOTOKU

SPIS TREŚCI

•

Prawo na temat pierwszej pomocy

•

Co to są złamania? Rodzaje złamań

•

Charakterystyka poszczególnych złamań, pierwsza pomoc

•

Co to są krwawienia? Rodzaje krwotoków

•

Pierwsza pomoc w przypadku krwawień wewnętrznych i
zewnętrznych

Zgodnie z art. 162 § 1 k.k., kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu
grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez
narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo
ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do
lat 3.

Występek nieudzielenia pomocy jest przestępstwem powszechnym,
co oznacza, że jego podmiotem może być każdy człowiek.
Powołany przepis obejmuje swym zakresem wszelkiego rodzaju
bezpośrednie niebezpieczeństwo mogące spowodować śmierć
człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu. Źródłem
niebezpieczeństwa może być np.: przestępstwo, działanie sił
przyrody, rozwój procesu chorobowego, jak również nagła zmiana w
sytuacji pokrzywdzonego spowodowana pożarem, wypadkiem
drogowym itp..

Złamaniem

nazywamy przerwanie ciągłości kości. Złamania

dzielimy na otwarte i zamknięte. W otwartych następuje

przerwanie skóry, przy zamkniętych nie ma przerwania skóry.

Złamania dzielimy także na złamania z przemieszczeniem i bez

przemieszczenia. Z przemieszczeniem- kiedy odłamy kostne

ulegają przesunięciu względem siebie, bez przemieszczenia-

gdy odłamy kostne zostają na miejscu.. Objawy złamania

różnią się w zależności od umiejscowienia i czynności danej

kości, siły przyczepiających się do niej mięśni, typu złamania

oraz rozległości szkód w tkankach miękkich. Natychmiast po

złamaniu pojawia się silny ból, który może nie ustępować i

nasilać się przy próbach ruchu oraz przy ucisku miejsca urazu.

Innym charakterystycznym objawem jest utrata czynności

kończyny, kręgosłupa, itp. Przy znacznym przemieszczeniu

odłamów rzuca się w oczy zniekształcenie miejsca złamania.

Ogólną zasadą przy unieruchomieniach kończyn jest

unieruchomienie dwóch sąsiadujących stawów.

Pierwsza pomoc przy złamaniach kończyn

Pod żadnym pozorem nie wolno poruszać kończyną.

Najważniejszą zasadą jest unieruchomienie uszkodzonego

odcinka przed poruszaniem chorego. W celu osłabienia

szybkości narastania obrzęku w miejscu złamania należy

kończynę położyć nieco ponad poziomem serca. W celu

zmniejszenia obrzęku można okładać unieruchomioną kończynę

workami z lodem.

Kończynę górną unieruchomić można najprościej poprzez

podwieszenie jej na chuście trójkątnej lub zawieszeniu na szyi

za pomocą bandaża lub opatrunku Dessaulta, czyli

przymocowaniu zranionej kończyny do klatki. W przypadku

złamania kości przedramienia wystarczy unieruchomienie w

krótkiej szynie sięgającej od stawu łokciowego do palców.

W przypadku uszkodzenia kości udowej unieruchamiamy

kończynę od biodra do kostki. W przypadku złamania kości

goleni od powyżej kolana do pięty. Szynę obwiązujemy zwykłymi

opaskami gazowymi lub elastycznymi.

Pierwsza pomoc przy złamaniach miednicy

Złamania w obrębie miednicy są z reguły uszkodzeniami bardzo

poważnymi. W każdym przypadku rozległego uszkodzenia miednicy

myśleć trzeba o możliwości uszkodzenia narządów miednicy małej (tj.

pęcherz, nerki, jelita itp.). Pierwsza pomoc polega przede wszystkim na

opróżnieniu pęcherza moczowego w celu uniknięcia uszkodzenia go

przez odłamy kostne. Jeżeli mocz zabarwiony jest krwią lub uzyska się

go w małej ilości należy cewnik pozostawić na stałe. Chorego należy

położyć na noszach w pozycji na plecach a pod kolana podłożyć zwinięty

w rulon koc i przewieźć go do szpitala.

Pierwsza pomoc przy złamaniach kręgosłupa

Chorego z urazem kręgosłupa nie powinno się ruszać. Jeżeli trzeba go

wynieść z miejsca gdzie uległ wypadkowi, w żadnym wypadku nie wolno

unosić go za głowę i biodra lub barki i biodra, lecz należy użyć

prowizorycznych noszy, na które należy do delikatnie przesunąć. Nie

wolno przekładać chorego z noszy na nosze aż do chwili zbadania go

przez specjalistę w szpitalu i ewentualne wykonanie zdjęcia rtg. W razie

konieczności przeniesienia chorego na inne nosze czynność ta powinna

być wykonana przez kilka osób podtrzymujących chorego pod głowę,

kark, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i uda. Dalsza

pomoc, unieruchomienie na czas przewiezienia należy do lekarza.

Pierwsza pomoc przy złamaniach miednicy

Złamania w obrębie miednicy są z reguły uszkodzeniami bardzo poważnymi. W

każdym przypadku rozległego uszkodzenia miednicy myśleć trzeba o możliwości

uszkodzenia narządów miednicy małej (tj. pęcherz, nerki, jelita itp.). Pierwsza

pomoc polega przede wszystkim na opróżnieniu pęcherza moczowego w celu

uniknięcia uszkodzenia go przez odłamy kostne. Jeżeli mocz zabarwiony jest

krwią lub uzyska się go w małej ilości należy cewnik pozostawić na stałe.

Chorego należy położyć na noszach w pozycji na plecach a pod kolana podłożyć

zwinięty w rulon koc i przewieźć go do szpitala.

Pierwsza pomoc przy złamaniach kręgosłupa

Chorego z urazem kręgosłupa nie powinno się ruszać. Jeżeli trzeba go wynieść z

miejsca gdzie uległ wypadkowi, w żadnym wypadku nie wolno unosić go za

głowę i biodra lub barki i biodra, lecz należy użyć prowizorycznych noszy, na

które należy do delikatnie przesunąć. Nie wolno przekładać chorego z noszy na

nosze aż do chwili zbadania go przez specjalistę w szpitalu i ewentualne

wykonanie zdjęcia rtg. W razie konieczności przeniesienia chorego na inne

nosze czynność ta powinna być wykonana przez kilka osób podtrzymujących

chorego pod głowę, kark, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i uda.

Dalsza pomoc, unieruchomienie na czas przewiezienia należy do lekarza

.

Pierwsza pomoc przy złamaniach żeber

Złamanie nawet jednego żebra może spowodować pogorszenie wentylacji

płuc w następstwie silnego bólu, krwotoku przy uszkodzeniu miąższu płuca.

Pierwsza pomoc polega na założeniu opaski ściskającej klatkę piersiową.

Może to być bandaż elastyczny czy opaska gazowa. Opaskę należy założyć na

poziomie złamania.

Pierwsza pomoc przy złamaniach kości czaszki

Złamania kości czaszki dzielimy na złamania pokrywy i podstawy czaszki.

Złamania pokrywy mogą mieć charakter linijny lub może dojść do

fragmentacji odłamów z wgłobieniem lub bez fragmentu kostnego w mózg.

Za złamaniem podstawy czaszki przemawiają następujące objawy: tzw.

krwiaki okularowe (podbiegnięcia krwawe wokół oczodołów), wyciek krwi lub

płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa lub ucha, ewentualnie uszkodzenie

nerwów czaszkowych. Pierwsza pomoc polega na ułożeniu chorego w pozycji

bezpiecznej, tzn. chorego układa się na boku z ręką leżącą u dołu ułożoną

wzdłuż tułowia z tyłu; druga ręka zgięta ma być w stawie ramiennym i

łokciowym, a dłoń tej ręki położona pod policzek; noga z dołu zgięta w stawie

biodrowym i kolanowym; druga noga wyprostowana. Jeżeli chory jest

nieprzytomny, należy sprawdzić drożność dróg oddechowych i akcję serca.

Krwotok

– jest to wylew krwi w pełnym jej składzie poza

światło naczynia krwionośnego lub poza serce wskutek

przerwania ciągłości ich ścian.

Krwotok może być następstwem urazu lub pęknięcia

zmienionego chorobowo naczynia, którego ściana nie

wytrzymała ciśnienia krwi. W zależności od rodzaju

uszkodzonego naczynia krwionośnego wyróżnia się

krwotoki: tętnicze, żylne

i z naczyń włosowatych.

Rodzaj krwawienia rozpoznaje się po ilości i sposobie

wypływania krwi z rany. Jeśli krew wypływa na zewnątrz,

to mamy do czynienia z krwotokiem zewnętrznym. Jeżeli

krew gromadzi się wewnątrz ciała lub tkanek, jest to

krwotok wewnętrzny.

Krwotok tętniczy

charakteryzuje się pulsującym w rytm

skurczów serca wypływaniem krwi jasnoczerwonej. Panujące w
tętnicach ciśnienie i uderzenia fal krwi utrudniają tworzenie się
skrzepu zamykającego naczynie. Uszkodzenie nawet małej
tętnicy może być niebezpieczne dla życia.

W krwotoku żylnym

z powierzchni rany krew wypływa ciągłą

strużką, ma zabarwienie ciemnoczerwone. Krwawienie może
ustać samoistnie, po opatrzeniu rany, wskutek zaczopowania jej
powstałym skrzepem. Najczęściej występują krwawienia typu
mieszanego – tętniczo – żylne.

Krwotok miąższowy

powstaje w wyniku uszkodzenia większej

liczby naczyń włosowatych, zdarcia i oddzielenia się od skóry,
przerwania mięśni lub uszkodzenia narządów miąższowych
(wątroby, śledziony, nerek), co może być groźne dla życia.
W krwawieniach miąższowych krew spływa z całej uszkodzonej
powierzchni

KRWAWIENIE ZEWNĘTRZNE

W przypadku urazu najczęściej dochodzi do uszkodzenia różnych naczyń
krwionośnych i rozpoznanie rodzaju krwotoku jest utrudnione. Dlatego w
pierwszej pomocy używa się określenia natężenie krwawienia i ocenia je
jako duże (silne krwawienie) lub małe (słabe krwawienie).

Pierwsza pomoc w przypadku krwotoku zewnętrznego.
Objawy:

- pojawienie się krwi po przerwaniu ciągłości skóry,
- blade śluzówki,
- osłabienie, a nawet utrata przytomności,
- przyspieszone i słabo napięte tętno.

Postępowanie:

- należy wezwać pogotowie Ratunkowe,
- założyć opatrunek; w tym celu należy:
- włożyć gumowe rękawiczki
- jeśli jest to niewielka rana - zdezynfekować ją,
- ucisnąć ranę przy pomocy bandaża uciskowego,
- unieść kończynę powyżej poziomu serca,
- po opanowaniu krwotoku nałożyć dodatkowy opatrunek uciskający
zranienie.

Punkty uciskowe do tamowania krwotoków tętniczych:

- skroń przed uchem,
- twarz pod oczami, po bokach szczęki,
- ramię nad obojczykiem,
- przedramię w zgięciu łokcia,
- dłoń przed nadgarstkiem,
- udo w połowie pachwiny oraz górna część uda,
- górna część kolana,
- stopa, przednia część stawu skokowego.

Jeśli rana jest długa i głęboka, niezbędna jest pomoc lekarska, gdyż może być
konieczne założenie szwów i podanie odpowiednich leków. Jeżeli po 15 min.
tamowania krwotoku żylnego będzie on dalej tak obfity, należy oprócz wcześniejszych
zabiegów, uciskać tętnicę doprowadzającą krew do tej kończyny.

Niewłaściwa pierwsza pomoc może być przyczyną śmierci poszkodowanego, dlatego
nie wolno:

- zdejmować opatrunku, w celu sprawdzenia czy krwawienie ustało,
- usuwać z ran ciał obcych, gdyż może to spowodować bardziej obfite krwawienie,
- nie uciskać krwawiącej gałki ocznej, rany, w której znajduje się jakieś ciało obce lub
głowy, gdy nastąpiło złamanie kości czaszki,
- czyścić ran o dużych powierzchniach,
- zakładać zbyt mocnego opatrunku,
- stosować do ucisku sznurków, tasiemek i innych wąskich rzeczy.

KRWAWIENIE WEWNĘTRZNE

Najczęstszymi przyczynami krwotoków wewnętrznych są wypadki
komunikacyjne, tępy uraz, upadek z wysokości lub samoistne
pęknięcie naczynia krwionośnego. W zależności od miejsca
uszkodzenia i gromadzenia się krwi rozróżniamy krwotoki: do jamy
czaszki, do żołądka, do jamy otrzewnej, z płuc do oskrzeli oraz
krwotoki śródtkankowe. Krwotoków wewnętrznych nie można
zatamować. Można jedynie zmniejszyć ich skutki przez zastosowanie
odpowiedniego ułożenia, a potem trzeba kontrolować czynności
życiowe (tętno i oddech) i jak najszybciej wezwać pogotowie.

Pierwsza pomoc w przypadku krwotoku wewnętrznego
Objawy:

- ból przy lekkim ucisku ,
- bladość śluzówek i skóry,
- szybsze tętno,
- osłabienie lub utrata przytomności,
- pojawienie się krwi w moczu lub wymiocinach,
- zaburzenia świadomości.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ