LEKI STOSOWANE W

TERAPII

NADCIŚNIENIA

TĘTNICZEGO

Monika Skowrońska

Piotr Szklar

Daria Winiecka

CO TO JEST
NADCIŚNIENIE?



Nadciśnienie tętnicze,

(hypertonia arterialis)

jest to choroba układu krążenia,
która charakteryzuje się stale
lub okresowo podwyższonym
ciśnieniem tętniczym krwi.



Nadciśnienie o charakterze wtórnym – występuje częściej u zwierząt niż u
człowieka – gdy przyczyną nadciśnienia jest inna choroba, np. nerek,
mózgu, nadczynność tarczycy, kory nadnerczy, i inne.

Dlatego lecząc nadciśnienie u zwierząt należy też pamiętać o

leczeniu choroby podstawowej, wywołującej nadciśnienie!



Nadciśnienie o charakterze pierwotnym – stanowi ponad 90% stanów
nadciśnieniowych u ludzi, u zwierząt występuje ono rzadziej. Etiologia
nadciśnienia tętniczego pierwotnego nie została w pełni ustalona. Uważa
się, że odgrywają w niej rolę czynniki genetyczne i środowiskowe.

SPOSOBY DZIAŁANIA LEKÓW

PRZECIWNADCIŚNIENIOWYCH

Leki przeciwnadciśnieniowe obniżają ciśnienie

tętnicze przez:

1) Zmniejszanie objętości płynów ustrojowych

krążących w układzie naczyniowym (leki moczopędne)

2) Zmniejszanie oporu naczyniowego, czyli rozszerzenie

naczyń (leki wazodylatacyjne)

3) Zmniejszenie pojemności wyrzutowej, czyli

zmniejszenie ciśnienia krwi wyrzucanej z lewej komory
serca do układu tętniczego (leki zmniejszające siłę
skurczu mięśnia sercowego, czyli działające
inotropowo ujemnie)

PODZIAŁ LEKÓW

PRZECIWNADCIŚNIENIOWYCH



Leki moczopędne



Leki hamujące aktywność układu
współczulnego



Inhibitory konwertazy angiotensyny i
antagoniści receptora
angiotensynowego



Leki blokujące kanały wapniowe



Leki o działaniu bezpośrednim
rozszerzającym na naczynia krwionośne

LEKI MOCZOPĘDNE



Obniżają ciśnienie krwi przez zmniejszanie objętości krwi krążącej i
zwiększenie ilości wydalanego moczu, co prowadzi do zmniejszenia
pojemności wyrzutowej serca.



Przeciwskazania do stosowania:

- odwodnienie
- choroby nerek



Rzadko są stosowane w terapii nadciśnienia w weterynarii (mają
znacznie szersze zastosowanie u ludzi)



Najczęściej używane są: diuretyki pętlowe (furosemid), lub tiazydy
(hydrochlorotiazyd). Przy nadciśnieniu wtórnym do
hiperaldosteronizmu – spironolakton.



Ze względu na różne punkty uchwytu w nefronie przy łącznym
stosowaniu diuretyków pętlowych i tiazydów dochodzi do synergizmu
hiperadycyjnego



Przy lekach moczopędnych należy pamiętać o uzupełnianiu niedoborów
potasu, w celu zapobiegania hipokaliemi.

DIURETYKI PĘTLOWE



Są to leki modyfikujące transport kanalikowy, o wysokiej
efektywności



W weterynarii są stosowane jako leki do stosowania
długotrawłego i leki pierwszego rzutu (a tiazydy są lekami
drugiego rzutu – u człowieka jest odwrotnie!)



Mechanizm działania:

Blokowanie błonowego transportera jonów Na+, K+ i Cl- w

części grubościennej ramienia wstępującego pętli nefronu
 zmniejszenie wchłanianiania zwrotne tych jonów 
zmniejszenie osmolarności rdzenia nerki  obniżenie siły
ssącej rdzenia nerki  hamowanie wchłaniania zwrotnego
wody (więc większa ilość wody jest wydalana z moczem) 
zmniejszenie objętości krwi krążącej (a mniej krwi w
naczyniach to niższe ciśnienie)

DIURETYKI PĘTLOWE



Podział:

1) pochodne sulfonamidowe
- furosemid (Furosemidum, Diurapid)
- torasemid (Trifas, Torem, Unat)
- bumetanid (Burinex) (działa 40x silniej niż furosemid)

- piretanid (Eurelix)

2) pochodne kwasu fenoksyoctowego
- kwas etakrynowy (Hydromedin, Uregyt)

(kwas etakrynowy jest bardziej toksyczny od furosemidu,

stosowany u chorych nadwrażliwych na sulfonamidy)

FUROSEMID



Przeciwskazania do stosowania furosemidu:

- niedrożność dróg moczowych z bezmoczem
- ciąża i okres karmienia
- hipokoaliemia, hiponatremia
- przedawkowanie glikozydów naparstnicy
- ciężkie uszkodzenie wątroby
- niewrażliwość na sulfonamidy
- dna moczanowa

Działania niepożadane:
- nefrotoksyczność,
- ototoksyczność,
- hipokaliemia.

DIURETYKI KOROWEGO

ODCINKA PĘTLI NEFRONU



Są to leki modyfikujące transport kanalikowy o
umiarkowanej efektywności



Mechanizm działania:

Blokowanie transportera jonów Na+ i Cl- w
końcowym odcinku części wstępującej pętli
nefronu i w początkowej części kanalika dalszego
 zatrzymywanie jonów w świetle kanalika 
hamowanie wchłaniania zwrotnego wody (więc
większa ilość wody jest wydalana z moczem) 
zmniejszenie objętości krwi krążącej (a mniej
krwi w naczyniach to niższe ciśnienie)

DIURETYKI KOROWEGO

ODCINKA PĘTLI NEFRONU



Podział:

1) pochodne benzotiazyny (tiazydy poczopędne)
- hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazidum,
Enap, Tialorid)

2) związki tiazydopodobne:
- chlortalidon (Hygroton,
Urandil)
- indapamid (Indapid)
- klopamin (Clopamid)

SPIRONOLAKTON



J

est lekiem modyfikującym transport

kanalikowy o miernej efektywności



Zaliczany jest do leków moczopędnych
oszczędzających potas



Stosowany jest przy nadciśnieniu wtórnym do
hiperaldosteronizmu, ponieważ zmniejsza aktywność
biologiczną aldosteronu przez blokowanie jego
receptorów. Prowadzi to do zmniejszenia wymiany
sód-potas, przez co zwiększone jest wydalanie sodu i
wody, prowadząc do zwiększenia wydalania wody i
zmniejszenia wydalania potasu.



Preparaty zawierające spironolakton: Spiridon,
Spirinol, Verospiron.

LEKI HAMUJĄCE AKTYWNOŚĆ

UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO

Podział:



Leki α2-adrenomimetyczne -
selektywni agoniści receptorów α2-
adrenergicznych



Leki α1-adrenolityczne - selektywni
antagoniści receptora α1-
adrenergicznego



Leki β-adrenolityczne



Leki α- i β- adrenolityczne



Leki hamujące pozazwojowe neurony
adrenergiczne



Agoniści receptora I-1

LEKI Α2-ADRENOMIMETYCZNE:

KLONIDYNA , METYLDOPA , GUANABENZ , GUANFACYNA

Mechanizm działania:



pobudzenie presynaptycznych receptorów α2-
adrenergicznych(hamujących) w OUN



zmniejszenie wydzielania noradrenaliny, spadek

aktywności neuronów docierających do serca i naczyń



rozszerzenie naczyń tętniczych, bradykardia, działanie

inotropowo –ujemne



spadek ciśnienia krwi

Zastosowanie:



leczenie nadciśnienia u ciężarnych,

gdyż nie wywierają działania
negatywnego na płód.

Działanie niepożądane:



zmęczenie, senność, suchość w jamie ustnej,

hipotonia ortostatyczna,
zatrzymanie jonów sodu i wody w organizmie,
stany depresyjne

LEKI Α1-ADRENOLITYCZNE :

PRAZOSYNA , DOKSAZOSYNA , TERAZOSYNA

Mechanizm działania:



selektywne blokowanie receptorów α1- adrenergicznych

w mięśniówce naczyń krwionośnych



rozkurcz naczyńobniżenie ciśnienia

Efekty farmakologiczne:



obniżenie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego



zmniejszenie oporu obwodowego naczyń tętniczych -> zmniejszenie obciążenia
następczego serca



korzystny wpływ na gospodarkę lipidową, gdyż obniżają poziom frakcji LDL
cholesterolu oraz obniżają poziom trój glicerydów

Zastosowanie:



nadciśnienie tętnicze u małych zwierząt - jako leki III rzutu



zastoinowa niewydolność serca (jako leki zmniejszające

obciążenie wstępne i następcze serca)

Działania niepożądane:



bóle i zawroty głowy, senność, hipotonia ortostatyczna,

kołatanie serca

LEKI Β-ADRENOLITYCZNE:



leki działające głównie na receptor β1-
adrenergiczny - zwane są „kardioselektywnymi".

Należą do nich: Acebutolol, Atenolol , Metoprolol ,
Bisprolol , Bewantolol , Esmolol.



leki nieselektywnie blokujące receptory β1 i β2-
adrenergiczne.

Należą do nich: Propranolol , Alprenolol ,
Nadolol , Pindolol , Tertalol , Penbutolol ,
Oksprenolol , Sotalol.

Zastosowanie:



Jako leki w terapii nadciśnienia tętniczego u małych
zwierząt jako:



leki z wyboru u pacjentów w terapii ostrego
nadciśnienia związanego z
nadczynnością tarczycy



w innych przypadkach nadciśnienia zwykle traktowane są
jako leki-III rzutu

Działania niepożądane:



Beta-adrenolityki nie są lekami bezwzględnie
przeciwwskazanymi u ciężarnych, ale istnieją doniesienia,
że mogą przyczynić się do zaburzeń wzrostu i
rozwoju płodu (dotyczy to zwłaszcza atenololu).

LEKI Α- I Β- ADRENOLITYCZNE:

LABETALOL , CELIPROLOL , KARWEDILOL

Mechanizm działania:



rozszerzanie naczyń (α1-adrenolityk)



zmniejszenie objętości wyrzutowej i minutowej serca

(β1-adrenolityk)

Skutkuje to:



spadkiem ciśnienia krwi



zmniejszeniem obciążenia następczego serca



zmniejszeniem zapotrzebowania na tlen przez mięsień
sercowy

Zastosowanie:



stosowane w sytuacji gdy leki I, II i III okażą się nieskuteczne,
lub będą przeciwwskazane



Labetalol jest dopuszczony do leczenia nadciśnienia u
ciężarnych - ma nawet wpływać korzystnie na dojrzewanie
płodu i produkcję surfaktantu.

LEKI HAMUJĄCE POZAZWOJOWE NEURONY

ADRENERGICZNE:

REZERPINA, DEBRIZOCHINA, GUANOKSAN,

GUANETYDYNA

Mechanizm działania:



polega na upośledzeniu magazynowania
wewnątrzneuronalnego noradrenaliny i hamowaniu
uwalniania tego neuroprzekaźnika podczas
pobudzenia neuronu

Efekty farmakologiczne:



spadek ciśnienia



zwolnienia czynności serca

Zastosowanie:



Leki te są rzadko stosowane, wynika to z dużego nasilenia
występujących pod ich wpływem działań niepożądanych.

AGONIŚCI RECEPTORA I-

1:

MOKSONIDYNA, RILMENIDYNA

Mechanizm działania i efekty
farmakologiczne:



pobudzają receptory I1 (imidazolinowe) w
ośrodkowym układzie nerwowym, co prowadzi do
spadku aktywności układu współczulnego. Efektem
tego jest rozszerzenie naczyń krwionośnych i
obniżenie ciśnienia krwi. Nie wywierają istotnego
wpływu bezpośredniego na serce.

INHIBITORY KONWERTAZY

ANGIOTENSYNY



Angiotensyna II jest uważana za jeden z najsilniejszych fizjologicznych
czynników naczyniozwiodczających.



 Mechanizm działania :  Białko angiotensynogen pod wpływem enzymu
proteolitycznego „reniny” wydzielanego przez nerki zostaje przekształcony w
angiotensynę I, a ta w angiotensynę II (przy udziale „konwertazy”)

Leki te hamując konwertazę uniemożliwiają wytworzenie angiotensyny

II.



Skutki:

- rozszerzenia naczyń tętniczych i żylnych, (efekt: zmniejszenie
obciążenia wstępnego i następczego serca oraz zmniejszenia ciśnienia
tętniczego krwi;)
- działanie kardioprotekcyjnego (hamują przerost lewej komory serca).
- zmniejszenie uwalniania aldosteronu (efekt- zwiększonego wydalania z
moczem sodu i wody = obniżenie ciśnienia krwi;)



Działania niepożądane: hiperkaliemia, kaszel, hipotonia



Przeciwwskazania: ciąża! (silne działanie teratogenne)

INHIBITORY KONWERTAZY

ANGIOTENSYNY



kaptopril (Captopril, Angiopres, prep. wet. Cardiovet)



enalapril (Enarenal, Enap, prep. wet.: Prilenat)



benazepril (prep. wet.: Fortekor, Prilben, Chlorowodorek
benazeprilu LeVet)



imidapril (prep. wet.: Prilium)



lizynopril (Privinit)



perindopril (Prestarium)



trandorapril (Gopten)



chinapril (Accupro, Acurenal)



ramipril (Piramil)

ANTAGONIŚCI RECEPTORA

ANGIOTENSYWNEGO



Mechanizm działania:

Leki te są konkurencyjnymi antagonistami receptora angiotensyny II.
Wiążąc się z nim nie dopuszczają do pobudzenia tych

receptorów

przez angiotensynę II, efektem czego jest:
- zniesienie skurczu naczyń
- hamowanie uwalniania aldosteronu
- spadku ciśnienia krwi



Zastosowanie kliniczne:

- jako leki przeciwciśnieniowe ( ale jak na razie nie są
wykorzystywane rutynowo w weterynarii)
- jako leki pierwszego wyboru w terapii nadciśnienia u ludzi



 Przeciwwskazane do stosowania u ciężarnych (działanie
teratogenne)

ANTAGONIŚCI RECEPTORA

ANGIOTENSYWNEGO



losartan (Xartan)



walsartan (Diovan)



telmisartan (Pritor, Micardis)



irbesartan (Aprovel)



kandesartan (Atacand)



olmesartan (Benicar)



eprosartan (Teveten)

LEKI BLOKUJĄCE

KANAŁY WAPNIOWE



W nadciśnieniu u małych zwierząt stosowana jest głównie
amlodypina (jako lek pierwszego rzutu u kotów i jako lek
drugiego rzutu u psów)



Mechanizm działania:

Blokada kanałów wapniowych w komórkach kurczliwych

(serca i naczyń krwionośnych)  zahamowanie przenikania
jonów Ca2+ osłabienie funkcji komórek kurczliwych

Osłabienie kurczenia mięśniówki gładkiej naczyń

krwionośnych  rozszerzenie naczyć  spadek ciśnienia
krwi.

Osłabienie kurczenia komórek mięśnia sercowego (działanie

inotropowe ujemne)  zmniejszenie objętości wyrzutowej

PODZIAŁ LEKÓW BLOKUJĄCYCH

KANAŁY WAPNIOWE:

Działające głównie na mięśniówkę serca („profil sercowy”):
1) Pochodne fenylalkiloamin:
- Werapamil {Isoptin, Staveran)
2) Pochodne benzotiazepiny:
- Diltiazem (Dilzent, Tildem)

Działające głównie na mięśniówkę naczyń
krwionośnych (profil naczyniowy):
3) Pochodne dihydropirydyn:
- Nifedypina (Cordafen, Adalat)

- Amlodypina (Amlopin, Noryasc)
- Nitrendypina {Nitrendipine)
- Isradypina (Lomir)
- Felodypina (Plendil)
- Fendylina (Sensit)
- Lacydipna (Lacipil)

- Nimodypina (Nimotop) - działa głównie na mięśniówkę
naczyń krionośnych mózgu (profil mózgowy)

LEKI O DZIAŁANIU

BEZPOŚREDNIM

ROZSZERZAJĄCYM NACZYNIA

KRWIONOŚNE (LEKI O DZIAŁANIU

MIOLITYCZNYM)



Pochodne hydrazynoftalazyny:



Nitroprusydek sodowy (Nipride amp.)



Minoksydil (Loniten)



Diazoksyd (Hyperstat)

LEKI O DZIAŁANIU

BEZPOŚREDNIM

ROZSZERZAJĄCYM NACZYNIA

KRWIONOŚNE (LEKI O DZIAŁANIU

MIOLITYCZNYM)



Pochodne hydrazynoftalazyny:

- dihydralazyna (Dhiydralazinum, Depresol)
- todralazyna (Binazin)



Mechanizm działania: zwiotczająco na

mięśniówkę gładką większych tętniczek
( efekt-ich rozszerzenie, = zmniejszenie oporu
obwodowego = obniżenie ciśnienia skurczowego i
rozkurczowego).

Zaznaczyć należy, że ich wpływ na układ żylny
jest niewielki.

Rozkurcz mięśni gładkich ( efekt- rozszerzenie naczyń=
spadek ciśnienia)

LEKI O DZIAŁANIU BEZPOŚREDNIM

ROZSZERZAJĄCYM NACZYNIA

KRWIONOŚNE (LEKI O DZIAŁANIU

MIOLITYCZNYM)



Nitroprusydek sodowy (Nipride amp.)



Mechanizm działania:



jako donorem tlenku azotu



zwiotcza mięśniówkę gładką naczyń

tętniczych i żylnych (rozkurczu=bardzo silny
spadek ciśnienia krwi)



odznacza się bardzo krótkim czasem działania

i dlatego podawany jest w stałym wlewie dożylnym



zaznaczyć należy, że może być on stosowany jedynie gdy
możemy stale monitorować stan pacjenta



Zastosowanie: do celów doraźnych, w ciężkich
przypadkach nadciśnienia tętniczego

LEKI O DZIAŁANIU

BEZPOŚREDNIM

ROZSZERZAJĄCYM NACZYNIA

KRWIONOŚNE (LEKI O DZIAŁANIU

MIOLITYCZNYM)



Minoksydil (Loniten)



Działanie:



bezpośrednio na mięśniówkę gładką naczyń w wyniku
aktywacji kanałów potasowych zależnych od ATP.



Uwaga: wywołuje znaczny spadek ciśnienia i może stwarzać
niebezpieczeństwo niedokrwienia serca mózgu i nerek.  



Zastosowanie:

- w stanach nagłych, ratujących życie,
wymagających szybkiego obniżenia
ciśnienia tętniczego
- w sytuacjach gdy pacjent wykazuje
oporność na konwencjonalne
leczenie nadciśnienia tętniczego

LEKI O DZIAŁANIU BEZPOŚREDNIM
ROZSZERZAJĄCYM NACZYNIA KRWIONOŚNE
(LEKI O DZIAŁANIU MIOLITYCZNYM)



Diazoksyd (Hyperstat)

 



Mechanizm działania:



Działa bardzo szybko



aktywator kanałów potasowych



wywołuje miejscową relaksację mięśni gładkich
(zwiększa przepuszczalności błony komórkowej dla
jonów K

+

co skutkuje zamknięciem kanałów

wapniowych a tym samym rozkurcz naczyń i spadek
ciśnienia krwi)



Zastosowanie: jako szybkie wstrzyknięcia dożylne
( doraźnie) przy nadciśnieniu tętniczym 



Działania niepożądane:



nadmierny spadek ciśnienia,



niedokrwienia narządów



może zatrzymywać sód i wodę w organizmie i
wywoływać hiperglikemię.

SCHEMAT POSTPOWANIA W

TERAPII NIEKTÓRYCH

PRZYPADKÓW NADCIŚNIENIA

U PSÓW



Leczenie nadciśnienia spowodowanego chorobą serca lub nerek :

KROK 1: INHIBITORY KONWERTAZY ANGIOTENSYNY:
- przy chorobach serca: enalapril
- przy chorobach nerek: benazepril

KROK 2: AMLODYPINA
- gdy inhibitory konwertazy
angiotensyny są nieskuteczne:

Enalapril/ benazepril + amlodypina

KROK 3: β-ADRENOLITYK (propranolol)
/α1-ADRENOLITYK(prazosyna)
- gdy po kolejnym tygodniu nie ma efektu leczniczego:

Enalapril/ benazepril + amlodypina + propranolol/prazosyna

SCHEMAT POSTPOWANIA W

TERAPII NIEKTÓRYCH

PRZYPADKÓW NADCIŚNIENIA

U KOTÓW



Leczenie przy wtórnym nadciśnieniu:

KROK 1: AMLODYPINA

KROK 2: (przy braku reakcji po 10-14 dniach
stosowania)
Zwiększenie dawki amlodypiny o 25%

KROK 3: (przy braku reakcji)
INHIBITORY KONWERTAZY ANGIOTENSYNY:
- przy chorobach serca: enalapril
- przy chorobach nerek: benazepril:

Amlodypina + Enalapril/ benazepril

KROK 4 (przy braku reakcji) β-ADRENOLITYK (propranolol) /α1-

ADRENOLITYK (prazosyna):

Amlodypina + Enalapril/ benazepril + propranolol/prazosyna

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!