PAPIESKIE SZLAKI W

PUSZCZY AUGUSTOWSKIEJ

Trasa prowadzi przez historyczne miejsca pobytu Ojca Świętego

JP2 na Suwalszczyźnie. Są to miejsca odwiedzane podczas

pielgrzymki w 1999r, ale także świątynie odwiedzane przez

ks.Karola Wojtyłę wędrującego ze studentami w latach 50, oraz

wizytowane gdy został biskupem. Trasa szlaku podzielona jest na

odcinki przeznaczone do aktywnej turystyki oraz rozważania

tajemnic różańca i nauki JP2, przeznaczona dla ludzi młodych.

POŻARY W POLSKICH PARKACH

NARODOWYCH

• W Polsce tą problematyką zajmuje się Instytut

Badawczy Leśnictwa (SPOPL).

• Kampinowski Park Narodowy zajmuje czołowe

miejsce w rankingu zagrożenia pożarowego,
potem Ujście Warty i Bory Tucholskie.

• Najczęściej pożary wybuchają w kwietniu i maju.

MONITORING PRZYRODNICZY W TPN

• TEMATY MONITORINGU PRZYRODNICZEGO

REALIZOWANE PRZEZ TPN:

• Przebieg procesu przebudowy drzewostanów dolnoreglowych
• Przemiana struktury ekosystemów leśnych regla górnego
• Zmiany górnej granicy lasu
• Dynamika sukcesji kosodrzewiny w piętrze hal
• Dynamika sukcesji krzewów i drzew na terenach nieleśnych
• Bioróżnorodność polan
• Dynamika płatów gatunków roślin inwazyjnych
• Kontrola stanu zdrowotnego kozicy rupicapra rupicapra tatrica
• Tendencja i dynamika zmian w rozmieszczeniu stanowisk

świstaka marmota marmota latirostris

• Dynamika i tendencja zmian behawioru niedźwiedzia

brunatnego ursus arctos względem presji człowieka

MONITORING PRZYRODNICZY W TPN

c.d

• Ocena udatności lęgu orła przedniego Aquila chrysaetos
• Ocena sukcesu rozrodczego wilka Canis Lupus oraz

waloryzacja potencjalnych miejsc wyprowadzania
potomstwa

• Ocena przyczyn śmiertelności wybranych gatunków

ssaków

• Ocena skali i tendencji migracji wybranych gatunków

ssaków z terenami przygranicznymi parku

• Kontrola stanu czystości i zasobów wód
• Pomiar atmosferycznego stężenia gazów cieplarnianych
• Pomiar natężenia hałasu
• Oznaczenie radionukleoidów Cezu w próbkach gleby w

wybranych punktach TPN

O CHOWIE ŚWISTAKA

TATRZAŃSKIEGO

• Jeden z

największych
europejskich
gryzoni.

• Waga dorosłego

osobnika wyn.2,5-
6kg.

• Brak dyformizmu

płciowego.
Dojrzałość osiąga w
wieku 3-4 lat.

• Młode rodzą się w

połowie czerwca w
norach 1-6.

Aktywność letnia i

hibernacja

• Aktywność zaczyna w kwietniu/maju i

kończy w drugiej połowie września lub na
początku października. Trwa średnio
ok.150dni, pozostałe 215dni, to
hibernacja. Świstak jest zwierzęciem
dziennym. Żyje w złożonej zwykle z
rodziców oraz młodych z 2 ostatnich
miotów. Rodziny mogą tworzyć kolonie.
Jedno stanowisko rodzinne liczy 2-12
osobników. Najczęściej 3-4 sztuki. Stan
świstaka w Tatrach ocenia się na 621-
1035 z tego ok.200szt. Po stronie Polskiej.

Pożywienie

• Świstak jest zwierzęciem

roślinożernym. Je głównie
roślinność zielną, krzewy i
krzewinki. Wykopuje korzonki i
bulwy. Brak wody mogą
zastępować soczyste byliny.
Znanych jest ponad 40
gatunków roślin stanowiących
bazę pokarmową tego gryzonia.

Zagrożenia i status ochrony

• W przeszłości traktowany był jako

gatunek łowny. Tłuszcz, zwany sadłem,
stanowił poszukiwany medykament
stosowany na Podtatrzu w medycynie
ludowej. Rzekomo miał właściwości
lecznicze. Świeżo zdjęta skóra stanowiła
okład wspomagający zrastanie się kości.
Przyczyniło się to do masowego ginięcia
świstaków. W Tatrach chroniony od 1868r.

O chowie świstaków

• Trzymanie zwierząt dzikich w warunkach

sztucznych wywołuje zawsze ich wielki
stres. Do trzymania w niewoli nadają się
młode zwierzęta, lecz oseski trudno się
chowają i giną pomimo najtroskliwszej
opieki. Trudno się aklimatyzują w nowych
miejscach. Wyłapywane są przez
kłusowników.

PTAKI ŁĄK I ICH OCHRONA

• Kampinowski PN kojarzony jest z Puszczą

Kampinowską, gdzie obszay leśne zajmują
największy obszar. Pradolina Wisły zajmuje
ok.25% pow.parku i stanowi ostoję dla
zwierząt.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Najczęściej spotykanym gatunkiem

była pokląskwa, która preferuje
tereny łąk niekoszonych, z dominacją
traw wysokich.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Na drugim miejscu uplasował się

gąsiorek, zajmujący tereny
ekotonowe i zarośla łąkowe. Duże
zagęszczenie - do 6 par na km2.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Niektórym parom gąsiorka

towarzyszyły jarzębatki. Zakłada
gniazda w przyziemnej części traw,
ukryte pod okapem gęstych zarośli
wierzbowych.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Kolejnym gatunkiem dość licznym jest srokosz.

Preferuje on skraje lasów i śródpolne zadrzewienia.
Poluje z zasiadki, ze szczytu kopca siana, krzewu lub
drzewa. Ma zwyczaj nieruchomo przesiadywać na
eksponowanym miejscu i wypatrywać zdobyczy.
Gniazda zakłada w gęstych zakrzaczeniach śródpolnych.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Do ciekawych

ptaków terenów
otwartych należy
zaliczyć też dudka.
Nie wykazuje
wybiórczości
siedliskowej,
spotykano pary na
murawach
piaskowych,
wydmach oraz na
podmokłych łąkach.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• W obniżeniach łąk porośniętych

trzcinowiskami najliczniejszym
gatunkiem był potrzos, a tuż za nim
świerszczak.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Jeśli zapomnimy na chwilę o ptakach

śpiewających, to najliczniejszym
gatunkiem takich miejsc będzie
kszyk, wilgociolubny.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Gatunkiem sucholubnym jest

trznadel.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Nie sposób nie wspomnieć o dziwonii, której samiec

swą intensywną czerwienią na głowie, szyi i piersi
potrafi wprawić w zachwyt. Ubarwienie uzyskuje
dopiero w 3 lub 4r.ż. – wcześniej przypomina
niepozorną szarobrązową samicę.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Wszędzie gdzie występowała dziwonia,

często obserwowana była rokitniczka.
Oba gatunki preferują zarośla wierzbowe
rosnące w pobliżu trzcin i turzyc.

Ptaki Kampinowskiego Parku

Narodowego

• Tam, gdzie na łąkach prowadzony

jest wypas, swoje kolonie zakładają
czajki, gnieździ się również pliszka
żółta.

WAŻKI

• Ściśle związane z środowiskiem wodnym
• Są drapieżnikami
• Larwy swoje życie spędzają pod wodą
• Odżywiają się owadami, skorupiakami,

kijankami, małymi rybkami, niektóre polują na
osobniki swojego gatunku lub pokrewnych.

Ważki równoskrzydłe

(Zygoptera)

• Ciało delikatne i smukłe, skrzydła

składane w spoczynku pionowo nad
ciałem

• Należą do nich pałątki (Lestes),

łątki (Coenagrion) i świtezianki
(Calopteryx)

Ważki różnoskrzydłe

(Anisoptera)

• Masywne ciało i skrzydła w spoczynku

rozpostarte na boki

• Są to z reguły duże gatunki, takie jak żagnice,

husarze czy gadziogłówki, ale zdarzają się
mniejsze takie jak zalotki czy szablaki.

Żagnica zielona

• Ważka objęta prawną ochroną gatunkową i

wpisana na Czerwoną listę zwierząt ginących i
zagrożonych w Polsce jako gatunek niższego
ryzyka. Jest biotycznie związana z jeziorami, w
których występuje osoka aloesowata. Samice
żagnicy zielonej składają jaja pośród liści tej
rośliny, gdzie larwy się ukrywają przed pożarciem.

Trzepla zielona

• Gatunek podlegający ścisłej ochronie gatunkowej

oraz chroniony unijną dyrektywą siedliskową w
ramach sieci Natura 2000. Ważka ta jest związana
z wodami płynącymi, szczególnie z dużymi
rzekami o piaszczystym dnie i szybko
nagrzewającej się wodzie. Nie stwierdzono lęgowej
populacji tego gat.

Zalotka większa

• Można spotkać ją nad torfiankami. Gatunek z

rodziny ważkowatych, chroniony krajowym prawem
i unijną dyrektywą siedliskową. Związana z wodami
eutroficznymi, torfowiskami niskimi i jeziorami
eutroficznymi z płem torfowym porastającym
brzegi. Na terenie KPN ma kilka stanowisk, gdzie
się rozmnaża.

Żagnica południowa

• Gatunek zasiedlający basen Morza Śródziemnego.

Spotykane w Polsce osobniki są migrantami z płd.
Żagnica preferuje małe zbiorniki wodne, często z
sezonowym niedostatkiem wody. Populacje
lęgowe występują bardzo rzadko, w kraju znanych
jest tylko kilkanaście stanowisk. Znajduje się na
Czerwonej liście zwierząt zagrożonych i ginących.

Szablak przewiązany

• Gatunek z rodziny ważkowatych. Zasiedla

wolno płynące rzeki i kanały. Występuje w
całym kraju, ale najczęściej spotykamy ją na
płd. Cechą charakterystyczną są skrzydła,
które mają szeroką brunatną przepaskę. W
czasie lotu jest prawie nie zauważalna.

INWENTARYZACJA I MONITORING PTAKÓW

W MAGURSKIM PARKU NARODOWYM

• Sprawdzenie liczebności, zagęszczenia i

rozmieszczenia osobników.

• Badania potwierdziły duże zagęszczenie

derkaczy na terenach regularnie wykaszanych i
praktyczny ich brak w miejscach prowadzenia
wypasu owiec. Miejsca wypasu owiec okazały się
jedynym miejscem gniazdowania świergotka
łakowego w parku. W wyniku monitoringu
udało się odkryć 11 stanowisk pokrzewki
jarzębatej, z innych to pokląskwa.

INWENTARYZACJA I MONITORING PTAKÓW

W MAGURSKIM PARKU NARODOWYM

• Stwierdzono terytoria bądź zajęte

dziuple trzech rzadkich gatunków
dzięciołów: białogrzbietego,
zielonosiwego, czarnego.

• 3 pary muchołówki białoszyjej
• 1 parę muchołówki małej
• Stałe gniazdowanie orłów przednich
• Korzystne położenie wykorzystywane

przez ptaki migrujące

RYŚ – SYMBOL BIESZCZADZKIEGO

PARKU NARODOWEGO

• Największy z europejskich

kotowatych

• Zamieszkuje duże kompleksy

leśne, prowadzi skryty i
samotniczy tryb życia,
aktywny nocą, mogą
wędrować do 20km w ciągu
doby.

• Mięsożerny, zjada do 2,5kg

mięsa/dzień np.sarny, jelenie,
kozice, zające, ptaki,
gryzonie.

• W Polsce bytuje ok.200rysi

ŻURAW – SYMBOL POLESKIEGO

PARKU NARODOWEGO

• Żywi się zielonymi częściami roślin, mięczakami,

jagodami, owadami i drobnymi kręgowcami.

• W locie wyciąga szyję tak samo jak bocian.
• Wiosną odbywają tańce godowe. Biegają wokół

siebie, wymachując skrzydłami, podskakując
wysoko czy wykonują ukłony.

• Żyją towarzysko, latają w dużych kluczach.
• Są ptakami bardzo ostrożnymi i płochliwymi.
• Ostoją są rozległe zaciszne rewiry na mokradłach i

moczarach.

• Gniazda zakładają w płytkim zagłębieniu w ziemi

wśród niedostępnych bagien.

BUI – PARK NARODOWY, KTÓRY

PRZEGRAŁ Z ELEKTRYCZNOŚCIĄ

•W Ghanie, państwie Afryki

zachodniej prąd był dostarczany z
elektrowni wodnej w systemie
12/24, więc podjęto decyzję o
budowie tamy na rzece Czarna
Wolta u wrót PN. Spowoduje to jego
znaczne zalanie i utratę miejsca
życia dużej populacji hipopotamów
oraz cennych siedlisk zwierząt.

TURYSTYKA W

YELLOWSTONE

• Park został utworzony w kraterze jednego

z największych aktywnych wulkanów

• Rocznie odwiedza go ponad 3 mln

turystów, z czego 90% jedynie przejeżdża
przez jego teren

TURYSTYKA W

YELLOWSTONE

• Pracownicy Służby Parku przygotowali

teren, którym zarządzają, gdzie można
zjeść kolację w ekskluzywnej restauracji
lub upiec kiełbaskę w ognisku na polu
kempingowym.

• Można wynająć pokój hotelowy, domek

letniskowy, do dyspozycji jest również
pole namiotowe.

TURYSTYKA W

YELLOWSTONE

• Wszechobecni na terenie parku są

strażnicy tzw.rangersi, pełnią rolę
policji parkowej.

• Do ich obowiązków należy również

ochrona przeciwpożarowa.

Bizony w Yellowstone

• Wyglądają bardzo przyjaźnie, ale to są

bardzo groźne zwierzęta, potrafiące
zaatakować.

Niedźwiedzie w Yellowstone

• Wprowadzono zakaz wstępu na tereny

najliczniej zamieszkane przez grizzly. Na szlaku
należy zachowywać się jak najgłośniej, aby
niedźwiedź nas usłyszał i ominął.

Gejzery w Yellowstone

• Poprzez nieuważne zwiedzanie

ryzykujemy rozległe poparzenia, a
nawet ugotowanie się.

Na szlaku w Yellowstone

• Żeby zwiedzać to, co kryje się w głębi parku,

należy się udać do Służby Parku. W jej
siedzibie trzeba obejrzeć film instruktarzowy o
tym, jak należy się zachowywać na szlaku oraz
podpisać zobowiązanie do przestrzegania
przepisów podczas pobytu.

• Namioty można rozbijać tylko w wyznaczonych

miejscach. Między 2 drzewami zawieszona jest
kłoda na wys.ponad 3m na której musimy
zawiesić zapakowany w torbę prowiant.