USTAWA

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

o ochronie przyrody

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 2.

1. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym

użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody:

1) dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów;

2) roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;

3) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia;

4) siedlisk przyrodniczych;

5) siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin,

zwierząt i grzybów;

6) tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i

zwierząt;

7) krajobrazu;

8) zieleni w miastach i wsiach;

9) zadrzewień.

Rozdział 2

Formy ochrony przyrody

Art. 6.

1. Formami ochrony przyrody są:

1) parki narodowe;

2) rezerwaty przyrody;.

3) parki krajobrazowe;

4) obszary chronionego krajobrazu;

5) obszary Natura 2000;

6) pomniki przyrody;

7) stanowiska dokumentacyjne;

8) użytki ekologiczne;

9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;

10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów

Art. 8.

1. Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni

nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda

oraz walory krajobrazowe.

IUCN- Światowa Unia Ochrony Przyrody

2. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej,

zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych,

przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia

zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt

lub siedlisk grzybów.

3. Park narodowy jest państwową jednostką budżetową w rozumieniu przepisów o

finansach publicznych.

4. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze zarządzenia, nadaje parkowi

narodowemu statut określający jego strukturę organizacyjną

Obecnie w Polsce znajdują się 23 parki narodowe.

Zajmują łączną powierzchnię 317 405, 5 km² naszego kraju.

PLANY OCHRONY PARKÓW NARODOWYCH

1.Ustanawia się w ciągu 5 lat od dnia utworzenia parku narodowego, sporządza go dyrektor parku (w praktyce zleca jego opracowanie)

2.Sporządzany na okres 20 lat i ustanawiany na mocy rozporządzenia ministra środowiska obejmuje:

1) charakterystykę i ocenę stanu przyrody;

2) identyfikację i ocenę istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych

i zewnętrznych;

3) charakterystykę i ocenę uwarunkowań społecznych i gospodarczych;

4) analizę skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony;

5) charakterystykę i ocenę stanu zagospodarowania przestrzennego.

ZADANIA OCHRONNE PARKÓW NARODOWYCH

3.Do czasu ustanowienia planu ochrony parków narodowych ustanawiane są zadania ochronne na rok lub równocześnie na kolejne lata, nie dłużej jednak niż na 5 lat.

OTULINA PARKU NARODOWEGO

- wyznaczana obowiązkowo strefa ochronna

-sama nie jest formą przyrody, ale jest strefą zabezpieczającą park przed zagrożeniami zewnętrznymi

STREFA OCHRONY ZWIERZYNY

-strefa , w której obowiązują „parkowe” zasady ochrony zwierzyny tzw. łownej i której nie włącza się w granice obwodów łowieckich

ZAGROŻENIA PRZYRODY W POLSKICH PARKACH NARODOWYCH

Zewnętrzne Wewnętrzne

1.O charakterze ponadlokalnym

- daleki transport zanieczyszczeń

rzek lub w atmosferze

2.O charakterze lokalnym

-bezpośrednie sąsiedztwo parków

np. na terenach otulin

„Parki narodowe: zbyt małe, zbyt rozczłonkowane i zbyt skomercjalizowane”

1.

„Jeśli popatrzycie na mapę i porównacie powierzchnię parków narodowych z powierzchnią jakiegokolwiek kraju zobaczycie, jak bardzo za małe są parki narodowe, jak zaskakująco minimalny procent kraju obejmują.

Te małe rozmiary parków narodowych wpływają na gatunki, które do życia potrzebują dużych areałów.

Mała powierzchnia parków narodowych wiąże się z jeszcze jednym problemem, rzadko dyskutowanym: wszystko to, co jest poza parkami narodowymi uznajemy za mniej wartościowe.”

2.

„ …parki narodowe tylko wówczas odpowiadają swym fundamentalnym założeniom, kiedy stanowią połączoną całość.

Wiele parków jest poprzecinanych szosami, skutecznie dzielącymi „dzikie” obszary parku na części.

Taka fragmentacja chronionego obszaru prowadzi do „efektu granicznego”, czyli wyeliminowania tych gatunków roślin i zwierząt, które potrzebują do życia większego, niepodzielnego areału”

„Sztuczny przebieg granic parków narodowych i fragmentacja tych parków są w oczywistej sprzeczności z naturalnymi procesami towarzyszącymi ewolucji na Ziemi. Powoduje to, że parki narodowe nie są systemami zrównoważonym”

Rys.3 Izolacja parków narodowych względem innych obszarów chronionych oraz większych kompleksów leśnych (za Rosiak 2000)

3.

„Trzecim ważnym problemem, w naszym ogólnym omówieniu parków narodowych, jest ich zbytnia komercjalizacja i zbytnie nasycenie infrastrukturą turystyczną. Parki narodowe mają być z założenia terenami dzikimi, a nie zagospodarowanymi ogródkami miejskimi.”„Areały dzikich zwierząt, wolne od jakichkolwiek budowli i urządzeń są dużo większe od obecnych parków narodowych pociętych drogami. Parki narodowe są dla dzikiego życia, a także dla ludzi, ale bez samochodów.

Literatura:

1. Borajszo E. i J., Tereny chronione i turystyka w Europie,

Parki Narodowe 1/1998, Wydawnictwo Parków Narodowych 1998

2. Berger P., Parki narodowe: zbyt małe, zbyt rozczłonkowane i zbyt skomercjalizowane,

Dzikie życie 2/68 2000

http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-archiwalne,2194,article,3543

3. Ginalski A., Wybrane problemy zarządzania parkami narodowymi,

Dzikie życie Grudzień 2008 / Styczeń 2009

4. Lewandowska M., Na odsiecz polskim lasom- referendum przeciwko pazerności , Trybuna 2.09

5. Lubczyński L., Ile kosztują parki narodowe? , Ekoprofit Wrzesień

6. Maciążek W., Lis chce sprzedać lasy , Super Express 2.09

7. Matuszewska D., Chrońmy mądrze - edukacja i dydaktyka w polskich parkach narodowych, Parki Narodowe 1/1998, Wydawnictwo Parków Narodowych 1998

8.Simonides E., Ochrona przyrody, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2007

9. Wajrak A., Skandal rząd zachęca do wyrzynania parków narodowych!!! , Gazeta Wyborcza pl 2009-07-28

10. Zgorzelisk M., Zagrożenia przyrody w polskich parkach narodowych,

Prace i Studia Geograficzne Tom 36 ss. 141-160 Warszawa 2005

http://www.wgsr.uw.edu.pl/pub/uploads/pis05/pis36/13zgorzelski.pdf

11. „Formy ochrony przyrody”

http://www.akt.waw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=56:formy-ochrony-przyrody-by-alina&catid=6:ochrona-przyrody&Itemid=16

12. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody, http://www.fokarium.pl/ustawa.pdf

Opracowano na podstawie:

Dz.U. z 2004

r. Nr 92, poz. 880, z

2005 r. Nr 113, poz.

954, Nr 130, poz.

1087.

Kategorie obszarów chronionych wg. IUCN:

Ia - Ścisły rezerwat przyrody (Strict Nature Reserve)

Ib - Obszar naturalny (Wilderness Area)

II - Park narodowy !!!! (National Park)

III - Pomnik przyrody (Natural Monument)

IV - Obszar ochrony siedliskowej/gatunkowej (Habitat/Species Management Area)

V - Obszar chronionego krajobrazu/morza (Protected Landscape/Seascape)

VI - Obszar chroniony o użytkowanych zasobach (Managed Resource Protected Area)

1.Związane z samym parkiem lub jego obrębem

-lokalne emisje gazów lub ścieków

-gospodarka leśna, gospodarka na tkz. gruntach „obcej” własności

-tranzytowy ruch drogowy

Szczególna grupa:

- Wielkość obszaru chronionego

* Stały monitoring rozmieszczenia fauny i flory na terenie parku i poza jego obrębem

-Izolacja parków narodowych

-Nadmierna komercjalizacja turystyka i rekreacja

---