Wpływ stymulacji

lekami ciąży pod kątem

rozwoju mowy

http://www.ng24.ie

Macica jest najbezpieczniejszym miejscem dla

rozwijającego się płodu.

Pomimo to leki, produkty wytwarzające
przez bakterie wywołują choroby.
Promieniowanie, nikotyna, alkohol mogą
przenikać do płodu i uszkadzać go w czasie
rozwoju.

Badaniem wpływu tych i innych
czynników na rozwój dziecka w
pierwszej fazie jego życia zajmuje się
teratologia. (Kornas – Biela, 1988)

Wg Rosenbauera czynniki te można podzielić na 2 grupy:

1) Egzogenne (zewnętrzne)
2) Endogenne (wewnętrzne)

Egzogenne mogą doprowadzić do wad

rozwojowych dzielą się na:



fizyczne.



chemiczne,



choroby ciężarnej i niektóre stany
patologiczne ciąży (Kornas- Biela,
1988)

Okres ciąży – > ZAŻYWANIE

LEKARSTW



Do ważnych anomalii może doprowadzić u
płodu zażywanie

przez kobietę ciężarną

leków psychotropowych.



Zasadnicze znaczenie ma okres ciąży, w
którym lek został zastosowany

.

Najbardziej wrażliwym okresem są
pierwsze tygodnie ciąży.(Kornas-Biela
1988.)



Zdarza się że ten sam lek który w
pierwszym okresie prowadzi do powstania
wady wrodzonej, w późniejszym okresie
ciąży nie przynosi szkody.

Łożysko

Jest traktowane jako

swoista bariera ochronna
płodu, lecz nie dla leków!
( Kornas- Biela, 2009)

Większość leków przechodzi

przez łożysko na skutek
dyfuzji prostej, niektóre -
np. żelazo, przechodzą na
skutek dyfuzji ułatwionej
lub są nawet aktywnie
transportowane, jak to się
dzieje w przypadku leku
moczopędnego.

Istnieje możliwość

bezpośredniego
połączenia krążenia matki
i płodu i przekazywania
leków tą drogą.

Schemat budowy łożyska „Ilustrowany słownik
biologiczny”
E. J. Gorzelańczyk, A. Wierzbicki

Stopień teratogennego działania leków uzależniony jest od:



okresu ciąży, w którym lek jest przyjmowany,



czasu trwania ekspozycji na płód,



dawki,



stopnia przenikania leku przez łożysko,



od genu typu matki i dziecka.

Łożysko nie stanowi szczelnej bariery
ochronnej zabezpieczającej dziecko
przed substancjami chemicznymi nawet
pomimo tego, iż znajdują się w nim
enzymy metabolizujące niektóre leki.

Na ilość przeniesionych substancji przez błonę kosmówkową

łożyska ma wpływ kilka czynników w szczególności zaś:



właściwości substancji leczniczej,



ilości przyjętego leku,



wielkość powierzchni łożyska,



grubość błony kosmówkowej,



aktywność enzymatyczna łożyska

i stopień jego ukrwienia.

Błona kosmówkowa

w trakcie rozwoju ciąży staje się coraz cieńsza a więc

pod koniec ciąży należy liczyć się z nasileniem
przechodzenia leków i ich aktywnych metabolitów
przez łożysko.

O stopniu nasycenia płodu lekami decyduje również

łatwość ich metabolizowania i wydalania zarówno
przez organizm płodu jak też matki. Płód jest o wiele
bardziej wrażliwy na leki nić organizm matki.

Ważne jest, aby w czasie ciąży do wszystkich

farmaceutyków podchodzić nieufnie, dokładnie
czytać ulotki, a najlepiej nie przyjmować
niczego bez konsultacji z lekarzem.

Swobodny dostęp do leków

Obecnie swobodny dostęp do leków zwiększa ryzyko

ich ubocznych szkodliwych skutków dla rozwoju
dziecka przed urodzeniem.

Nawet „niewinne” leki jak aspiryna, tabletki od

bólu głowy, czy leki przeciwrobaczne,
antybiotyki, mogą spowodować wady
rozwojowe, zaburzyć przebieg ciąży, a po
urodzeniu wywołać np. wiotkość mięśni,
zaburzenia oddychania, wady słuchu, mowy.
Lekomania lub samowolne stosowanie leków w
czasie ciąży może spowodować np. śmierć
dziecka, wcześniactwo, hipotrofię, wady
rozwojowe, awitaminozę, zaburzenia ze strony
układu nerwowego i w rozwoju
psychoruchowym.

Odruchy dziecka wskazane w

okresie płodowym dziecka
istotne dla rozwoju mowy:

Odruchy z okolic ust, z którymi dziecko

przychodzi na świat tj.: (Kornas-Biela, 1988.)



odruch ssania,



połykania,



odruch ze spoidła warg,



ze środkowej części warg,



wysuwania języka,



kąsania,



otwierania ust,



odruch wargowy,



odruch zwracania



odruch żuchwowy.

Istota okresu płodowego

dziecka



Wczesny okres życia płodowego jest najważniejszy
dla kształtowania się odruchów z głównych punktów
twarzy, istotnych dla rozwoju mowy. Obecność ich
jest oceniana w momencie urodzenia dziecka i jest
podstawą do planowania stymulacji.



Zażywanie jakiegokolwiek leku bądź różnego typu
używek może spowodować zahamowanie odruchów
dziecka w okresie prenatalnym i w skutek tego wady
rozwojowe.



Należy przede wszystkim pamiętać, że czynniki
środowiskowe, w jakich żyje dziecko oraz sposób jego
pielęgnacji mają decydujące znaczenie dla wykorzystania
możliwości rozwoju mowy dziecka –

o ich poziomie

zadecydował rozwój w okresie płodowym.

Profilaktyka pielęgniarek



Coraz bardziej zwraca się uwagę w edukacji
personelu medycznego na promocję użycia
środków znieczulających ból dziecka w trakcie
zabiegów związanych z diagnozą lub terapią
prenatalną oraz w okresie prenatalnym.



Niektórzy zwracają też uwagę że dziecko może
doznać pewnego rodzaju przemocy wskutek
zastosowanych wobec matki w czasie porodu
środków farmakologicznych, w tym również
znieczulających ból, które nie są przecież
przeznaczone dla dziecka, ale docierają do niego.

Stąd konieczność większej ostrożności w
stosowaniu analgezji (zjawisko zniesienia
czucia bólu; również znieczulenie w
hipnozie) w okresie okołoporodowym.

http://pixabay.com/p
l/czerwony-symbolu-
krzyż-pielęgniarka-
34914/

Często zapomina się bądź po
prostu nie wie…

jak ważne w rozwoju dziecka jest okres ciąży i przebieg
samego porodu.

Specjaliści do których trafiają rodzice z

dzieckiem, które ma jakieś zaburzenia bardzo często
pytają opiekunów właśnie o przebieg ciąży:



czy matka chorowała w trakcie ciąży, a jeśli tak to na co i
jakie leki zażywała,



czy przyjmowała jakieś używki,



jaką rolę w przebiegu jej ciąży odgrywał stres

Co jeszcze może mieć wpływ na rozwój mowy

dziecka:



uszkodzenie centralnego układu nerwowego,



nieprawidłowa budowa i funkcjonowanie układu słuchu –
niedosłuch, wybiorcze upośledzenie słuchu.

Przyjmowanie leków w czasie

ciąży



Przyjmowanie jakichkolwiek leków
przez kobiety ciężarne bez
konsultacji z lekarzem może mieć
bardzo poważne konsekwencje. Np.
Wady mowy, słuchu.



Występowanie w okresie płodowym
niekorzystnych czynników (leków)
działających na organizm matki
może doprowadzić do powstawania
różnorodnych nieprawidłowości
objawiających się także
zaburzeniami w późniejszym
rozwoju mowy.

Na etapie życia płodowego może nastąpić:



Zaburzenie kształtowania narządu
(rozszczep wargi , podniebienia itp.)



Zaburzenie rozwoju funkcji mowy ( w
wyniku zaburzeń współdziałania
układu nerwowego i mięśniowego)



Zaburzenia rozwoju zmysłów (np.
słuchu) (Kornas-Biela, 1988)

Stopień wrażliwości płodu

na działanie leków zależy

od okresu rozwojowego



Okres embriogenezy
(od zagnieżdżenia się zarodka do
ukończenia kształtowania narządów
płodu)obejmuje pierwsze 3-4 miesiące
ciąży.

Biorąc pod uwagę możliwość uszkodzenia
zarodka przez leki, okres ten jest uważany
za najbardziej krytyczny.

W czasie embriogenezy pod wpływem
leków mogą wystąpić wady rozwojowe.

Wrażliwość płodu na działanie leków



Należy podkreślić, że nie tylko leki
mogą działać szkodliwie na płód.

Takie działanie może wystąpić również po
przedawkowaniu witamin, które tak chętnie
są zażywane przez ciężarne.



Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe
stosowane w ostatnim trymestrze ciąży mogą
poważnie zaburzyć fizjologię być przyczyną
powikłań okołoporodowych; w tym okresie
ciąży powinny być przeciwwskazane.

http://www.fakt.pl

Ciąża



Ciąża to okres, w czasie
którego należy brać po uwagę
nie tylko dobro matki ale
również rozwijające się dziecko i
dlatego każdy lek powinien być
skonsultowany z lekarzem, nawet w przypadku gdy są
to preparaty witaminowe czy odżywcze. Wybór
odpowiedniego leku jak również jego dawki dla kobiety
ciężarnej mają bowiem bardzo istotne znaczenie.



Rodzaj powstałych wad zależy przede wszystkim
od okresu, w którym doszło do kontaktu z
czynnikiem teratogennym. W zasadzie o żadnym
leku nie można powiedzieć, że jest zupełnie
nieszkodliwy. (Bręborowicz, 2005.)

Fot. Daniela Gasiecka

Klasyfikacja Food and Drug Administration:

Kategoria A – nieszkodliwe;



lek bezpieczny w okresie ciąży,



melisa, neospasmina (lek o działaniu uspokajającym,



preparaty magnezowe i wapniowe,



witamy z grupy B i witamina C (w niewielkich dawkach),



kwas foliowy,



leki tzw.: zgagę, czy zobojętniające kwasy żołądkowe np.
Rennie,



preparaty ziołowe,



niektóre syropy ziołowe,



czopki i maść pomocnicze w leczeniu hemoroidów,



preparaty odkażające drogi moczowe,



dopuszczalny w małych dawkach i wyłącznie doraźnie
paracetamol (od drugiego trymestru ciąży).

Klasyfikacja Food and Drug

Administration:

Kategoria B – warunkowo nieszkodliwe.



Nie wykazano ryzyka dla płodu podczas badań, brak potwierdzenia w
przypadku kobiet w ciąży w I trymestrze i późniejszych. Lekarz
przepisuje te leki wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach.

Kategoria C – nie wiadomo czy i jak bardzo szkodliwe.



Lek może być stosowany tylko i wyłącznie jeżeli korzyści z jego
stosowania usprawiedliwiają ryzyko uszkodzenia płodu. (zagrożenie
życia matki)

Kategoria D – zagrażające.



Udowodniono ryzyko dla płodu. Lek można stosować tylko i wyłącznie
jeżeli korzyści usprawiedliwiają szkodliwy wpływ na płód. Przykładem
takich sytuacji może być: poważna choroba, w której bezpieczne leki są
nieskuteczne lub stan zagrożenia życia.

Kategoria X – szkodliwe.



Wykazano szkodliwy wpływ na płód. Jego szkodliwość przeważa nad
wszelkimi możliwymi korzyściami. Podawanie tych leków jest
niedopuszczalne. (Jaczewska, 2008)

Stosowanie leków u chorych kobiet w ciąży.
(Janczewska, 2008.)

Amino salicylany



Salazosulfapirydyna z kategorii B

– jest najczęściej

stosowanym lekiem z tej grupy. Pacjentom przyjmującym
ten lek zaleca się syplementację kwasu foliowego, gdyż
lek ten zaburza wchłanianie naturalnych folianów.



Sulfasalazyna

może być zastąpiona przez mesalazynę

której dawka zapobiega powstawaniu wad cewy
nerwowej m.in.: bezmózgowia, rozszczepu kręgosłupa,
przepuklin oponowo-rdzeniowej, wadom układu krążenia
i rozszczepowi podniebienia.

Glukokortykosteroidy



Kortykoid (kategoria C)

wykazują nieznaczny wzrost

ryzyka występowania rozszczepu wargi i podniebienia.
Nie ma on natomiast wpływu na niską masę urodzeniową
i niski wiek biologiczny dziecka.

Stosowanie leków u chorych kobiet
w ciąży. (Janczewska, 2008.)

Leki immunosupresyjne



Azatiopryna i 6 – merkaptopuryna (Kategoria D)-

powodują one

wzrost ryzyka wad wrodzonych takich jak: rozszczep podniebienia,
wady oczu, szkieletu, wodogłowie.



Metotreksat

- jest lekiem teratogennym ( Kategoria X). Może

powodować wady centralnego układu nerwowego, kończyn czy
twarzoczaszki.



Cyklosporyna (Kategoria C)

- w tym przypadku ryzyko utraty ciąży

jest duże i wynosi 60%.



Takrolimus (Kategoria C)-

badania wykazały wzrost przypadków

przedwczesnych porodów i niskiej masy urodzeniowej dzieci.



Mykofenolan mofetlu -

może spowodować wady stóp, dłoni,

pęcherza moczowego i aberracje chromosomowe.

Leki przeciwbiegunkowe



Salicylan bizmutawy (Kategoria C w I i II trymestrze ciąży, D w
III trymestrze ciąży)

jego stosowanie w ostatnim trymestrze może

być związane z przedłużeniem porodu, większą utratą krwi podczas
porodu oraz ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności okołoporodowej.

Stosowanie ziół w czasie
ciąży

Przede wszystkim należy pamiętać, że zioła to także leki. Nie ważne czy

pomagało

to naszej koleżance, siostrze czy kuzynce. Może się okazać, ze u nas wywoła to
alergię. Należy bardzo uważać. Wszystko powinniśmy stosować z umiarem.

Oto

kilka przykładów, które z ziół są dozwolone!



Koper włoski-

Łagodzi ból wywołany wzdęciami, przywraca prawidłowy

przebieg procesów trawiennych, obniża ciśnienie krwi. Można świeży koper
dodawać do sałatek i zup. Można go stosować dopiero w III trymestrze ciąży!



Rumianek -

Herbatka z tego zioła działa uspokajająco. łagodzi różne

rodzaje bólu, działa przeciw zapalnie- zwłaszcza, gdy jesteśmy przeziębieni.
Wpływa pozytywnie na drogi moczowe i śmiało można go stosować przy
problemach z pęcherzem. Dodatkowo pomaga na nudności.



Mięta pieprzowa -

Herbatka z mięty wpływa na "uspokojenie się żołądka"

ale dodatkowo łagodzi niepokój i lekko uspokaja.



Majeranek -

Dobrze działa na zgagę.



Kminek-

Ułatwia trawienie i pomaga na skurcze żołądkowo jelitowe.

Zalecany również po ciąży, ponieważ wspomaga laktacje. Nie można go
łączyć z lekami przeciwbólowymi, wzmaga ich działanie!

Stosowanie ziół w czasie
ciąży



Pokrzywa-

Dzięki zawartości żelaza zwiększa ilość

czerwonych krwinek. Pozwala także pozbyć się namiaru wody z
organizmu. Wpływa pozytywnie na działanie układu
moczowego, wspomaga budowę włosów i paznokci oraz
wpływa na poprawę wyglądu cery! Nie można pic więcej niż 1
szklanka dziennie.



Kora dębu

- Kąpiel lecznicza w odwarze z tego zioła pomaga

przy hemoroidach.

Zakaz stosowania:



Tymianek i podbiał- mają działanie poronne!



Mieszanki ziołowe- mogą zawierać dziurawiec, tymianek,
podbiał, liście malin, które nam zaszkodzą



Herbatka z liści malin- może wywołać przedwczesny poród,
zalecana po 38 tygodniu!

Wskazówki dla przyszłych

matek

1.

Leki w czasie ciąży należy stosować jedynie wtedy,
gdy korzyści terapeutyczne wyraźnie przewyższają
ryzyko uszkodzenia płodu. Ważną informacją jest
to, że tylko nieliczne leki na pewno nie działają
szkodliwie.

2.

Każda decyzja o przyjęciu leki w czasie ciąży jest
obarczona ryzykiem powikłań dla nienarodzonego
dziecka.

3.

Mogą one skomplikować przebieg ciąży lub mieć
wpływ na rozwój dziecka już po urodzeniu.

4.

Działanie szkodliwe leków na płód należy zawsze
konsultować z lekarzem prowadzącym ciąże,
każdorazowe przyjmowanie leku, nawet takiego,
który w naszym mniemaniu wygląda pozornie
nieszkodliwie.

Wskazówki dla przyszłych

matek

5.

Wspomnieć należy również o możliwości powikłań
polekowych u samej kobiety ciężarnej, u której
może dojść np. do przedwczesnej akcji porodowej
lub wręcz przeciwnie – do opóźnienia porodu w
wyniku nieprzemyślanego przyjęcia niektórych
leków.

6.

Nieodłącznym elementem rozwoju mowy dziecka
jest rozwój prenatalny. Każdy czynnik egzogenny
w tym zażywanie leków podczas ciąży wywiera
negatywny wpływ na rozwój dziecka. Zmniejsza
częstotliwość ruchów płodu a jednoczenie
przyczynia się do słabszego usprawniania
narządów artykulacyjnych i mięśni twarzy.

Bibliografia:

Literatura:



D. Kornas-Biela, Pedagogika prenatalna – nowy obszar nauk o wychowaniu,
Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.



G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2005, T.1.



R. Mazur, W. Kozubski, A. Prusiński (red), Podstawy kliniczne neurologii, Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 1998, Wyd. 1.



B. Jaczewska, Płodność ciąża i karmienie piersią w nieswoistych zapaleniach jelita,
Wydawnictwo Towarzystwo J-elita, Warszawa 2008, Wyd. 1.



D. Kornas-Biela, Z zagadnień psychologii prenatalnej, (W:) J.W. Gałkowski, J. Gula (red),
W imieniu dziecka poczętego, Wydawnictwo Katolicki Uniwersytet Lubelski, Rzym –
Lublin 1988.

Artykuły w czasopismach:



A. Serafin, Wpływ leków na ciąże i karmienie piersią, „Aptekarz Polski” 2011, nr 62.

Źródła internetowe:



K. Śnieżek, Leki w ciąży, 2009,

http://www.benc.pl/czytelnia/108/leki-w-ciazy/

,

16.07.2009.



P. Kuc, Teratogenny wpływ leków na rozwój zarodka i płodu, 2011,
http://www.biomedical.pl, 29.11.2011.



Mothers Life, Stosowanie ziół w czasie ciąży, 2012,
http://mothersandkids.blogspot.com/2012_02_01_archive.html , 13 lutego 2012.