Dojrzewanie chłopców

Dorota Kraszewska

Okres dojrzewania (pokwitanie)

Na ogół za prawidłowy przedział okresu

dojrzewania dla chłopców przyjmuje się
do 10 do 19 lat.

Okres dojrzewania dzieli się na trzy

fazy:

• Przygotowawcza faza przedpokwitaniowa

(prepubertalna)

• Faza dojrzewania właściwego (pubertalna)
• Popokwitaniowa faza

dorastania(postpubertalna)

Za dojrzewanie, a następnie prawidłowe realizowanie funkcji płci

odpowiedzialny jest układ hormonalny. Składa się z trzech poziomów:

• Podwzgórze – komputer wszystkich

operacji

• Przysadka mózgowa – regulator
• Jądra (gonady) – odpowiedzialne za

produkcję dokrewną

Podwzgórze produkuje:
• Liberyny (RH) – hormony uwalniające

(pobudzające)

• Statyny (IH) – hormony hamujące
 
Hormony podwzgórza:
Hormony uwalniające gonadotropiny -
• Gonadoliberyna (LH-RH) - pobudza lutropinę
• Gonadoliberyna (FSH-RH) – pobudza folitropinę
• Prolaktoliberyna – hormon uwalniający prolaktynę
• Prolaktostatyna – hormon hamujący prolaktynę
• Kortykoliberyna - hormon uwalniający

kortykotropinę

Przysadka mózgowa:
• Lutropina (LH-RH)
• Pobudza rozwój i czynności hormonalne komórek

śródmiąższowych jądra, wzmaga wydzielanie testosteronu.
Brak tego hormonu powoduje zmniejszenie (atrofię) jąder i
zanik ich czynności.

• Folitropina (FSH-RH)
• Pobudza wzrost nabłonka rozrodczego, rozwój komórek

podporowych, kanalików nasiennych, produkcję białka
wiążącego testosteron, odpowiada za wszystkie stadia
produkcji plemników.

• Prolaktyna (PRL)
• Niezbędna do prawidłowej produkcji hormonów płciowych w

jądrach. Nadmierne stężenie obniża poziom testosteronu,
hamuje spermatogenezę i prowadzi też do impotencji.

• Kortykotropina - odpowiedzialną za pobudzenie nadnerczy

do produkcji hormonów wpływających na metabolizm.

Jądra:
• Androgeny – pobudzają rozwój prącia z cewką

moczową, aparatu głośniowego krtani,
zawiązków owłosienia łonowego i pachowego.
Za jego przyczyną kształtuje się owłosienie i
zarost twarzy mężczyzny. Nadmiar androgenów
powoduje zakończenie wzrostu kończyn.

• Testosteron – należy do androgenów, jest

odpowiedzialny za powstanie plemników, ich
ruchliwość i czas życia. Pod wpływem
testosteronu rozwijają się i utrzymują męskie
cechy płciowe. Zwiększa syntezę białek,
przyspiesza przyrost masy mięśniowej.

Hormony męskie

• Strukturę dokrewną gonad męskich-

jąder stanową regularne skupiska
(gruczoły) komórek
śródmiąższowych, zwane kom
Leydiga. Produkują one męskie
hormony płciowe- androgeny,
steron. Jednym z androgenów jest
testosteron (jego najważniejszą
funkcją jest inicjowanie rozwoju
męskich narządów płciowych, co ma
miejsce już w okresie
wczesnopłodowym)

• Testosteronowi przypisuje się również role

sterowania „typowo męskim zachowaniem
seksualnym” (popęd płciowy, agresywność)

• Do okresu pokwitania testosteron jest

wytwarzany przez jądra w minimalnej
ilości, w okresie dojrzewania jego ilość
znacznie się zwiększa i stan ten utrzymuje
się do 40 roku życia.

• Począwszy od okresu dojrzewania

płciowego testosteron jest odpowiedzialny
za gametogenezę.

• Wpływa nie tylko na wykształcenie się ale

również na ruchliwość i czas życia kom
nasiennych.

• Pod jego wpływem rozwijają się i

utrzymują także wtórne męskie cechy
płciowe. W efekcie ostatecznie kształtuje
się męska linia owłosienia oraz zarost
twarzy mężczyzn.

• Ma wpływ na dzialanie anaboliczne;

zwiększa syntezę bialek, zmiejsza ich
rozpad, przez co znaczaco przyspiesza
linearny wzrost ciała. Pdobnie dzieje się
przy biosyntezie białek włókien
mięśniowych, co powoduje przyrost masy
mięśni szkieletowych(wzrost tężyzny)

Chłopcy- budowa narządów

płciowych

Pierwszorzędowe cechy układu

rozrodczego to:

o Jądra(gonady), czyli parzyste organy(o

wymiarach 4,5cm dł. I 2,5cm grubości)
umieszczone na zewnątrz ciała w workach
mosznowych, odkąd zstępują z jamy brzusznej
tuz przed urodzeniem. Niezstąpienie jąder o
czasie nosi nazwę wnętrostwa i jest
zjawiskiem patologicznym, prowadzącym
często do bezpłodności. Jądra spełniają dwie
funkcję- wytwarzają kom rozrodcze(gamety)
oraz są gruczołami wydzielania
wewnętrznego.

Drugorzędnymi cechami są:
• Wewnętrzne narządy

płciowe(nasieniowody, pęcherzyki
nasienne, gruczoł krokowy, gruczoły
opuszkowo-cewkowe Cowpera) oraz
zewnętrzny narząd płciowy-
prącie(penis)

Trzeciorzędne cechy to:
• Owłosienie łonowe, owłosienie twarzy

i ciała.

(Pojawiają się po okresie dojrzewania)

Rozwój w okresie dojrzewania

Wiek ( w latach)

Chłopcy

12-14

1) Przyspieszenie wzrostu

2) Opuszczenie moszny, powiększenie jąder,

wzrost prącia

3) Początek owłosienia twarzy i okolic narządów

płciowych

4) Powiększenie brodawek sutkowych i

ściemnienie ich barwy

14-16

1) Mutacja głosu

2) Wyraźne owłosienie okolicy narządów

płciowych i początek owłosienia pod pachami

3) Zgrubienie rysów twarzy

16-18

1) Czysty głos męski

2) Skręcanie się włosów w okolicy narządów

płciowych, pod pachami, owłosienie na

brzuchu i piersi

3) Wzrost siły mięśniowej, męska budowa ciała

4) Zmiana rysów twarzy

5) Jabłko Adama

Fazy

rozwoju

Stopień

Cechy płciowe

G1/P1

Przepokwitaniowa wielkość jąder <3 ml,

brak owłosienia

G2/P2

Wzrost jąder 3-4ml,

zaciemnienie skóry moszny,

pojedyncze włosy na mosznie i wzgórku łonowym,

długość jąder 3,3-4cm,

wydłużenie prącia

G3/P3

Początek owłosienia pachowego, owłosienie łonowe,

wzrost owłosienia pachowego

Zaczynające się owłosienie ciała

Początek mutacji, trądzik pierwsza ejakulacja

G4/P4

Wielkość jąder 4,1-4,5 cm dł

Obfite owłosienie łonowe bez tendencji rozrostu w linii

środkowej

Dalszy wzrost i pogrubienie prącia

G5/P5

Dojrzałe narządy męskie, pełna spermatogeneza,

męskie stadium owłosienia łonowego

Fazy rozwoju

Faza 1
• przed pokwitaniem (prepubertal)

Przyrost wzrostu na poziomie 5–
6 cm/rok

• Jądra Rozmiar poniżej 3 ml lub

dłuższy promień < 2,5 cm

• Owłosienie łonowe: Brak widocznego

owłosienia

Faza 2
• Przyrost wzrostu na poziomie 5–

6 cm/rok

• Jądra Rozmiar 4 ml lub dłuższy promień

2,5 cm do 3,2 cm Wiek 11,5 roku (od
9,5 do 13,5 roku życia)

• Owłosienie łonowe Minimalny wzrost,

pigmentacja u podstawy prącia

• Wiek 12 lat (od 9,9 do 14,0 roku życia)
• Prącie Wczesny, nieznaczny wzrost Wiek

11,5 roku (od 10,5 do 14,5 roku życia)

• Faza 3
• Przyrost wzrostu na poziomie 7–8 cm/rok
• Jądra Rozmiar 12 ml lub dłuższy promień

3,6 cm

• Wiek 14 lat (od 11,5 do 16,5 roku życia)
• Owłosienie łonowe Wzrost ciemnych,

kręcących się włosów na

wzgórku łonowym

Wiek 13,1 roku (od 11,2 do 15,0 roku życia)

• Prącie Zwiększona długość i grubość Wiek 12,4

roku (od 10,1 do 14,6 roku życia)

• Inne zmiany Możliwa

ginekomastia

(13,2 lat)

Łamanie się głosu (13,5 lat) Przyrost tkanki
mięśniowej

• Faza 4 Przyrost wzrostu na najwyższym

życiowym poziomie 10 cm/rok (13,8 lat)

• Jądra Długość 4,1 cm do 4,5 cm Wiek 14 lat

(od 11,5 do 16,5 roku życia)

• Owłosienie łonowe Dojrzałe owłosienie

ograniczone do miejsca styku ud i krocza
Wiek 13,9 roku (od 12,0 do 15,8 roku życia)

• Prącie Dalszy wzrost długości i grubości

Wiek 13,2 roku (od 11,2 do 15,3 roku życia)

• Inne zmiany Owłosienie pod pachą (14,0

roku) Mutacja głosu (14,1 roku)

Trądzik

(14,3 roku)

• Faza 5
• Zahamowanie wzrostu z osiągnięciem 17 roku życia
• Jądra Długość > 4,5 cm Wiek 14 lat (od 11,5 do 16,5

roku życia)

• Owłosienie łonowe Poszerzenie dojrzałego

owłosienia (15,3 lat) Rozrost owłosienia w kierunku
wewnętrznych części ud Nieznaczny rozrost
owłosienia na wyższe partie podbrzusza i brzuch

• Prącie Osiągnięcie pełnego rozmiaru prącia do 16,5

roku życia Wiek 13,2 roku (od 11,2 do 15,3 roku
życia)

• Trzeciorzędne cechy płciowe Owłosienie na bokach

twarzy Dojrzała, męska postura Zanik

ginekomastii

• U chłopców objawem dojrzewania

jest wytrysk nasienia - polucja
(zmazy nocne).

• Pierwsze ejakulacje (wytryski)

pojawiają się mniej więcej w dwa lata
po rozpoczęciu dojrzewania (u
większości w czasie snu)

• Po upływie pół roku od wystąpienia

ejakulacji pojawiają się nieliczne
początkowo plemniki, z których tylko
cześć wykazuje ruchliwość.

• Pełną zdolność rozrodczą chłopcy

osiągają w dwa lata od pierwszej
ejakulacji.

• U chłopców może się pojawić stan

określany terminem ginekomastia.
Jest to lekki, czasem niezauważalny
wzrost średnicy otoczki piersiowej ,
powiększenia i stwardnienia
gruczołów piersiowych wraz z
przyrostem ich w obrębie tkanki
tłuszczowej.

• Zmiany te mogą pojawiać się

równocześnie w dwóch gruczołach
piersiowych lub tylko po jednej
stronie.

Skok pokwitaniowy

• U chłopców skok pokwitaniowy występuje

przeciętnie w wieku 12,5-15 lat i
powoduje przyrost wysokości ciała o
około 20cm, któremu towarzyszy przyrost
ciężaru ciała o około 20kg. Największa
szybkość wzrastania ciała wynosi około
10cm rocznie i przypada przeciętnie na
14.r.ż., chociaż może też wystąpić
pomiędzy 12. a 17. rokiem życia.