Wpływ osobowości i

sytuacji na zachowania

społeczne

Cechy osobowości



Cechy osobowości mierzone są za

pomocą kwestionariuszy. Jednak
testy ekstrawersji, asertywności
czy innych cech społecznych
powinny znaleźć swoje
potwierdzenie w obserwacji
zachowania.



Źródła cech osobowości:



genetyczne



socjalizacja

Czy w różnych sytuacjach
funkcjonujemy tak samo ?



Nie ma wielkiej zgodności między

różnorodnymi pojedynczymi
działaniami tej samej jednostki.
Jednak uśrednienie zachowań
przejawiających się przy wielu
różnych okazjach, daje większą
stabilność np. spóźnianie się.



Drogą do zrozumienia

zmienności pomiędzy sytuacjami
jest zanalizowanie i wzięcie pod
uwagę sytuacji,

Analiza sytuacji społecznej

Sytuacja jest ważnym czynnikiem

generującym zachowanie
społeczne. Możemy patrzeć na
sytuacje w kategoriach ich
elementów, co pomaga nam
zrozumieć ich różne właściwości.

Sytuacje społeczne są jak gry:

mają cele, reguły oraz wymagają
szczególnych umiejętności.

Cele



We wszystkich sytuacjach występują
określone cele, które są powszechnie
osiągalne.



Podstawowymi celami naszych działań są
zwykle:

a)

akceptacja społeczna,

b)

jedzenie, picie, seks

c)

cele zadaniowe specyficzne dla danej
sytuacji

Mogą występować konflikty między celami

różnych ludzi: pracownik – pracodawca,
sprzedawca-nabywca

Reguły



Wszystkie sytuacje mają reguły,

określające, co wolno, a czego nie
wolno w nich czynić.



Reguły rozumiemy jako wspólne

przeświadczenie, iż pewne rzeczy
powinny lub nie powinny być robione.



Np. na przyjęcie rodzinne ubierany

się skromnie i elegancko; idąc do
lekarza upewniamy się, że jesteśmy
„czyści” i mówimy prawdę itd..

Warunki środowiskowe



Okazuje się, że warunki środowiskowe,
w jakich się znajdujemy mają wpływ
na nasze zachowanie.



Np. pokój udekorowany na delikatny
czerwony i żółty z przyciemnionym
światłem sugeruje ciepły emocjonalnie
nastrój; umieszczenie kogoś wyżej
sugeruje dominację; pokój z betonową
podłogą i nagą żarówką sugeruje
więzienie czy przesłuchanie.

Role



W większości sytuacji ludzie

przyjmują role specyficzne dla
danej okazji np. sprzedawca i
nabywca.



Mogą być role stworzone przez

sytuację, jak rola gościa i
gospodarza.



Przyjmujemy też role generalne,

tworzone przez wiek i płeć.

Ekstrawersja



Ekstrawersja jest prawdopodobnie
najważniejszym dla psychologii społecznej
wymiarem osobowości ponieważ dotyka
całości społecznej natury człowieka.

Ekstrawertycy są towarzyscy na różne

sposoby (Argyle i Lu 1990):

a)

Mając wolny wybór wybierają sytuacje
społeczne i takie, które obejmują
aktywność fizyczną.

b)

Ekstrawertycy cieszą się na kontakty z
innymi ludźmi, licząc, że będą one
pozytywne

Ekstrawersja cd..

c) Ekstrawertycy mówią więcej, częściej

się zgadzają, komplementują innych,
rozmawiają o rzeczach przyjemnych,
opowiadają dowcipy,

d) Często się uśmiechają, częściej

spoglądają, mówią szybciej i wyższym
tonem, stają bliżej rozmówcy,

e) Ekstrawertycy często stają się

liderami grup i wywierają większy
wpływ społeczny niż introwertycy

Pochwała dla

introwertyków



Introwertycy mają życie

społeczne, raczej z przyjaciółmi
niż z obcymi,



Odnoszą większe sukcesy w

szkole i na uczelni niż
ekstrawertycy,



Introwertycy popełniają mniej

przestępstw,



Rzadziej palą i przyjmują

narkotyki



Rzadziej uprawią seks

Różnice między płciami w

zachowaniu społecznym

1.

Kobiety są bardziej ekstrawertywne w swoim
zachowaniu.

2.

Uśmiechają się i spoglądają znacznie częściej,
wzajemnie się dotykają i są bardziej
ekspresywne, mają wyższy ton głosu.

3.

Kobiety lepiej odkodowują sygnały, choć
widzą, co mają zobaczyć i nie dostrzegają lub
nie chcą dostrzec uzewnętrznionych objawów
stłumionych emocji czy postaw.

4.

Kobiety wyraźniej reagują, zadają więcej
pytań, bardziej się ujawniają, dają silniejsze
wsparcie społeczne i poszukują bliskich
związków.

Cd ...



Mężczyźni są ekstrawersyjni w inny sposób:
odpowiadają dowcipy, angażują się w
przyjacielskie kpiny i dogadywanie sobie i
mogą dostarczać konkretnej pomocy.



Mężczyźni są bardziej asertywni, są
zadowoleni w hierarchiach społecznych, gdy
mogą wydawać i otrzymywać polecenia;
kobiety zaś są bardziej współpracujące,
preferują równość.



W dzieciństwie chłopcy bawią się w większych
grupach, które muszą być hierarchiczne, a
dziewczynki wolą rozmawiać z przyjaciółkami,
poznawać się i wymieniać sekrety.

Wyjaśnienie różnic
płciowych



W królestwie zwierzą samice

opiekują się dziećmi, samce zaś
tworzą hierarchie dominacji.



We wszystkich kulturach kobiety

zajmują się rodzinami a
mężczyźni pracą i kierowaniem
społecznością.



Rodzice traktują chłopców i

dziewczynki odmiennie i jest
zapewne główne źródło różnic
między płciami.

Koncepcja zróżnicowanej socjalizacji

kobiet i mężczyzn (S. Bem)

1.

Główne postulaty:

a) androcentryzm - stawianie męskiego

doświadczenia w centrum kultury

b) polaryzacja rodzajów - traktowanie męskości –

kobiecości jako przeciwstawnych biegunów tego
samego wymiaru

c) esencjalizm biologiczny - głęboko zakorzeniona

wiara w naturalność różnic między płciami

Socjalizacja kobiet i mężczyzn przebiega odmiennie

od pierwszego do ostatniego dnia życia.

Nacechowany płciowo jest również proces

nabywania tożsamości przez człowieka.