Działanie układu
współczulnego i
przywspółczulnego
na organy
wewnętrzne

AUTONOMICZNY UKŁAD
NERWOWY



Układ autonomiczny zaopatruje mięśnie
gładkie, mięsień sercowy i gruczoły.



Jest więc ukierunkowany na wnętrze
organizmu.



Ośrodki układu autonomicznego
położone są w korze mózgu.

UKŁAD AUTONOMICZNY

CZĘŚĆ
WSPÓŁCZUL
NA

CZĘŚĆ
PRZYWSPÓŁCZULNA

Stan w którym przeważa układ
współczulny, nazywamy
SYMPATYKOTONIĄ, ujmując jako
WAGOTONIĘ przewagę układu
przywspółczulnego.

CZĘŚĆ WSPÓŁCZULNA
BUDOWA

BUDOWA



Pień współczulny i jego gałęzie (łac. truncus
sympathicus) – parzysty szereg zwojów nerwowych
(ganglia) połączonych gałęziami międzyzwojowymi
(rami interganglionares), ciągnący się po obu
stronach kręgosłupa, od podstawy czaszki do kości
guzicznej. Do pnia współczulnego biegną od słupów
bocznych istoty szarej rdzenia kręgowego w
korzeniach brzusznych nerwów rdzeniowych włókna
przedzwojowe (gałęzie łączące białe, rami
communicantes albi), natomiast od zwojów pnia
współczulnego do nerwów rdzeniowych biegną
gałęzie łączące szare (rami communicantes grisei).
W pniu współczulnym wyróżnia się części: szyjną,
piersiową, brzuszną (lędźwiową) i miedniczną.

CZĘŚĆ SZYJNA PNIA WSPÓŁCZULNEGO



Gałęzie zwoju szyjnego górnego



Gałęzie zwoju szyjnego środkowego



Gałęzie zwoju szyjnego dolnego

CZĘŚĆ PIERSIOWA PNIA
WSPÓŁCZULNEGO

Na część piersiową pnia współczulnego
(pars thoracicus trunci sympathici)
składa się od 10 do 12 zwojów
piersiowych (ganglia thoracica).
Pierwszy zwój piersiowy często łączy się
z dolnym zwojem szyjnym, tworząc tzw.
zwój gwiaździsty (ganglion stellatum).
Część piersiowa pnia współczulnego
oddaje gałęzie łączące do splotów
autonomicznych, a także nerw trzewny
większy (nervus splanchnicus major),
nerw trzewny mniejszy (nervus
splanchnicus minor) i nerw trzewny
najniższy (nervus splanchnicus imus)

CZĘŚĆ BRZUSZNA PNIA
WSPÓŁCZULNEGO

W części brzusznej pnia współczulnego
znajduje się od 3 do 5 zwojów
lędźwiowych (ganglia lumbalia). Zwoje
te oprócz gałęzi łączących do nerwów
rdzeniowych oddają nerwy trzewne
lędźwiowe (nervi splanchnici lumbales)
do splotu nerkowego, aortowego
brzusznego i podbrzusznego górnego.

CZĘŚĆ MIEDNICZA PNIA WSPÓŁCZULNEGO

W części miednicznej występuje cztery
do pięciu zwojów krzyżowych (ganglia
sacralia) i zwój nieparzysty (ganglion
impar), powstały z połączenia prawego i
lewego zwoju guzicznego. Zwoje części
miednicznej nie mają gałęzi łączących
białych, a włókna przedzwojowe
docierają do nich drogą gałęzi
międzyzwojowych.

PRZEWODZENIE W
ZWOJACH WSPÓŁCZULNYCH

Przewodzenie impulsów nerwowych przez

zwoje współczulne jest procesem
złożonym. Acetylocholina działa
bezpośrednio na neurony zwojowe-
pobudzająco i za pomocą neuronów
pośredniczących- hamująco.

W narządach docelowych zakończenia

neuronów układu współczulnego
wydzielają charakterystyczne
neuroprzekaźniki:



Noradrenalinę



Adrenalinę

CZĘŚĆ
PRZYWSPÓŁCZULNA

Odróżnienie włókien współczulnych od

przywspółczulnych możliwe jest jedynie
na podstawie ich czynności oraz rodzaju
substancji przekaźnikowej wytwarzanej
na ich zakończeniach.

BUDOWA



Ośrodki części przywspółczulnej leżą w
mózgowiu i w części krzyżowej rdzenia,
stanowiąc wraz z odpowiednimi
nerwami odcinek głowowy i krzyżowy
części przywspółczulnej układu
autonomicznego.

WYRÓŻNIAMY:



Odcinek głowowy



Odcinek krzyżowy



Sploty układu autonomicznego



Splot sercowy



Splot trzewny



Sploty nieparzyste



Sploty parzyste

o

Splot podbrzuszny

o

Ciała przyzwojowe

TRANSMITTER
CHOLINERGICZNY

Acetylocholina magazynowana jest w
pęcherzykach synaptycznych w obrębie
zakończeń synaptycznych. Impuls
nerwowy uwalnia z zakończeń pewną
liczbę cząsteczek acetylocholiny, która
działa na receptory narządów
wewnętrznych.

Układ przywspółczulny wprowadza
organizm w stan odprężenia.
Łatwo to zauważyć po obfitym
posiłku, gdy uwalniana z
zakończeń neuronów układu
przywspółczulnego acetylocholina
przekierunkowuje organizm na
obróbkę pokarmu.

DZIAŁANIE NA EFEKTORY IMPULSACJI
WSPÓŁCZULNEJ I PRZYWSPÓŁCZULNEJ

W obrębie komórek efektorów występuje
stałe współzawodnictwo pomiędzy
impulsacją przywspółczulną
(cholinergiczną), a współczulną
(adrenergiczną).
Impulsacja współczulna pobudza lub
hamuje aktywność komórek efektora a
impulsacja przywspółczulna ma zawsze
działanie przeciwne.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Inda Dagmara