Geografia fizyczna ogólna

•Azja

Regiony w Azji:

Azja Północna (Syberia)

(

)

Regiony w Azji:

Azja Północna (Syberia)

(

)

Azja jest największym kontynentem –
jej powierzchnia stanowi prawie 1/3
wszystkich obszarów lądowych na
Ziemi. Jeszcze większy jest jej udział
w liczbie ludności zamieszkującej
naszą planetę – prawie 2/3.
Ludność Azji rozmieszczona jest
bardzo nierównomiernie. Zdecydowana
większość skupia się na wschodzie
i południu kontynentu, podczas gdy
wielkie obszary północne i centralne
pozostają prawie niezamieszkane.
W dwóch tylko

państwach

– Chinach

i Indiach – mieszka łącznie ponad 2,5
miliarda ludzi.

Ukształtowanie pionowe Azji można ogólnie opisać
w dosyć prosty sposób – w części centralnej
znajdują się wysokie

góry

, które otoczone są

niższymi pasmami oraz

wyżynami

nizinami

Wśród gór wysokich najbardziej znane są
oczywiście Himalaje
W Azji Centralnej występują też inne, niewiele
niższe łańcuchy

górskie

, np. Karakorum (drugie

góry przekraczające 8000 m n. p. m. – szczyt K2
ma 8611 m n .p. m.), Kunlun (7723 m n .p. m.),
Pamir (7719 m n .p. m.), Hindukusz (7690 m n .p.
m.), Tienszan (7439 m n .p. m.).
Między tymi

górami

położona jest Wyżyna

Tybetańska, której wysokości sięgają powyżej 6000
m n .p. m

Azja jest najbardziej zróżnicowanym
kontynentem pod względem ukształtowania
pionowego. Znajduje się tutaj zarówno
najwyższy (Mount Everest, 8848 m n.p.m.)
jak i najniższy punkt na naszej Ziemi
(depresja Morza Martwego; 422 m p.p.m.).
Maksymalna deniwelacja osiąga 9270
metrów.
Azja jest- pomijając Antarktydę- obszarem o
najwyższej średniej wysokości (średnia
wynosi 960 metrów, a bez wysp 986
metrów).
Obszary poniżej 300 m n.p.m.zajmują 32,4%
powierzchni,
obszary o wysokościach między 300–500 m
n.p.m.- 12,6%,
tereny powyżej 500 m n.p.m. zajmują 55%
(w tym aż 5,5% to tereny powyżej 4000 m
n.p.m.).

Najwyżej wzniesiona jest Azja Środkowa
(zwana też czasami Azją Wysoką). Znajduje
się tutaj wysokogórska Wyżyna Tybetańska
otoczona potężnymi pasmami górskimi:
Himalajami (od południa),
Karakorum (od południowego zachodu)
Kunlun (od północy).
Pasma te zbiegają się na zachodzie w węźle
Pamir.
Od Azji Wysokiej aż do Morza Czarnego i
Śródziemnego biegnie obszar pokryty dużą
ilością pasm górskich (np. Kaukaz, Góry
Pontyjskie, Zagros ,Taurus).

Obszary nizinne występują w północno-
zachodniej części:
Nizina Turańska, Zachodnio- i
Północnosyberyjska,
na wschodzie leży

południu

Wielkie obszary wyżynne występują na
północy (Wyżyna Środkowosyberyjska),
zachodzie (

Pogórze Kazachskie

) i południu

(wyżyna Dekan, Półwysep Indyjski).

Wyżyna Dekan

opada ku wschodowi i

zachodowi krawędziowymi górami (Ghaty
Wschodnie i Zachodnie), podobnie
krawędziowe góry towarzyszą zachodnim i
południowym brzegom

Półwyspu Arabskiego

Monsun, (z grec. μουσώνες - zmienny) układ

wiatrów

, które zmieniają swój kierunek na

przeciwny w zależności od

pory roku

. Są to

wiatry sezonowe między oceanem a lądem.
Rozróżnia się:
monsun letni (morski) z pogodą deszczową,
związaną z niskim ciśnieniem nad

lądem

wysokim

nad

morzem

monsun zimowy (lądowy) z pogodą suchą,
spowodowaną wysokim ciśnieniem nad lądem i
niskim nad morzem.
W monsunie letnim wiatr wieje z morza w
stronę

lądu

, w monsunie zimowym - odwrotnie

Powstawanie monsunów tłumaczy się
przesuwaniem się w ciągu roku
Międzyzwrotnikowej Strefy Zbieżności Pasatów
(MSZ). Latem, za punktem podsłonecznym, linia
MSZ przesuwa się na północ od równika, daleko w
głąb kontynentu azjatyckiego, w związku z czym

pasaty

przekraczają równik i zmieniają kierunek z

południowo-wschodniego na południowo zachodni
i przynoszą znad oceanu zachmurzenie i opady.
Zimą dzieje się odwrotnie. Pasaty są składową
ogólnej cyrkulacji atmosfery. Teoria ta znajduje
potwierdzenie, gdyż badania nie potwierdziły
istnienia górnych prądów - antymonsunów,
przeciwnych do monsunów, których obecność była
przyjmowana do niedawna prze fizyków atmosfery
i klimatologów

Strefy klimatyczne

1. równikowa,
2. Zwrotnikowe wilgotny
pośredni, kontynentalny
wybitnie suchy
3. podzwrotnikowe 7 - 11
morski pośredni, kont.
Suchy, skrajnie suchy
4. umiarkowane 12 – 22
ciepłe- morski, pośr. Kont.
umiarkowanie ciepłe -15 – 18
umiarkowanie chłodne 19 – 20
chłodne 21 – 22
5 okołobiegunowe-
subpolarny 23
polarny 24

zlewiska

28 % bez
odpływu
Indyjski 26.6
Arktyczny 25.5
Spokojny 18.6

rzeki

Jangcy 6 300
km
Huangho 5 460
Powyżej 4 000
Amur ,Mekong,
Lena, Jenisej,
Ob.
32 rzeki pow.
1000
Największa
zlewnia
Ob. z Irtyszem
(4)
3 000 000 km2
Najwięcej wody
spływa do
Oc.Ind.
3 560 km3
rocznie