System

finansów

publicznych i

budżet

państwa

Wyk. Agnieszka Barcikowska

Justyna Dmowska

FiR II gr.

2

Finanse publiczne:

obejmują procesy związane z
gromadzeniem, podziałem i
wydatkowaniem finansowych środków
publicznych, w oparciu o regulacje
prawne oraz finansowaniem deficytu
budżetowego i obsługą długu
publicznego.

Podmiotowo finanse publiczne oznaczają
instytucjonalne ramy w których dokonują
się powyższe procesy.

Funkcje finansów

publicznych:

Alokacyjna

Redystrybucyjna

Kontrolna

Stabilizacyjna

Elementy systemu

finansów

publicznych

władze ustawodawcze

władze wykonawcze

władze kontrolne

aparat skarbowy (finansowy)

podmioty (jednostki) finansowane

z funduszy publicznych

Narzędzia

systemu finansów

publicznych

pod względem przekroju

instrumentalnego

podatki centralne i lokalne

opłaty

cła

subwencje i dotacje

składki na ubezpieczenia społeczne

dochody pochodzące z majątku publicznego

kredyty państwowe i pożyczki publiczne

Budżet państwa:

-plan finansowy państwa,
-zestawienie prognozowanych na
następny rok budżetowy dochodów i
wydatków rządowych,
-sporządzone przez rząd (projekt budżetu)
-zatwierdzone (po wprowadzeniu
ewentualnych poprawek) przez
parlament,
-najczęściej w formie ustawy budżetowej.

Cechy

budżetu

zasada zupełności budżetu

zasada jedności

zasada jawności

zasada realności

zasada szczególności

zasada równowagi

zasada jasności

Budżet można

podzielić na :

•

Bieżący -powstaje z wpływów

podatkowych

•

inwestycyjny tzw. kapitałowy-

powstaje z zaciąganych pożyczek

Funkcje budżetu



funkcja polityczna- kontroluje działalność

poprzez parlament



funkcja ekonomiczna- odpowiada za

podział części dochodu, a także za

proporcje podziału i toku procesów

gospodarczych



funkcje prawne- odpowiedzialne za
decyzje

o charakterze konkretnego budżetu

Poza wymienionymi powyżej funkcjami

budżetu możemy także wymienić inne
funkcje budżetu takie jak: planowanie,
podział środków, kontrola wydatków

PROCEDURA

BUDŻETOWA

1. Ustalenie budżetu
-przygotowanie projektu budżetu
-uchwalenie budżetu- przekazanie
parlamentowi projektu budżetu przez rząd,
publikacja ustawy budżetowej
2. wykonywanie budżetu
3. faza kontroli wykonywania budżetu (2 stadia)
-sporządzenie przez organy administracji
rządowej sprawozdania z wykonania budżetu
-kontrola wykonania budżetu przez parlament
kończąca się udzieleniem rządowi absolutorium
z wykonania budżetu

Budżet

państwa składa

się z dwóch części:

1) budżet władz centralnych finansujący:

administrację państwową

obronę narodową

wymiar sprawiedliwości

2) budżet władz lokalnych finansujący:

ochronę porządku publicznego

oświatę i kulturę

ochronę zdrowia

gospodarkę komunalną i mieszkalnictwo

infrastrukturę

Budżet Polski

-przykłady liczbowe z

ostatnich lat

Rok

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Partia

AWS

SLD

SLD

SLD

SLD

PIS

PIS

PIS

PO

PO

PO

Premier

JB

JB/LM LM

LM

MB

MB/K
M

KM/JK JK/DT DT

DT

DT

DOCHODY

135657,

2

140300

14353

8

15217

6

15629

0,2

17980

1,6

19767

3,5

23597

6,5

25408

3,8

27436

6,6

240269,

85

a) dochody
podatkowe

121793,

7

129004

,3

13137

6,2

13949

1,4

14340

4,7

16216

6,6

19767

3,5

22844

3,4

23885

8,8

24224

8,5

214698,

3

b) dochody
niepodatkowe

5080,3 4086,1

3812 3033,6 2282,4 1270,6 16651

18508,

6

17796,

2

22206,

4

24805,6

5

c) środki z U E
i z innych
źr.niepodl.
zwrotowi

7533,1 15225

32118,

1

765,9

WYDATKI

151051,

7

172880

18295

0

18916

5,2

19779

4,7

20836

0,8

22275

7,6

25289

8,2

27867

4,3

29815

6,6

295647

-obsługa długu
krajowego

13726,5

17104,

7

20323,

9

20378,

3

18494,

8

21286,

5

23341,

2

22627,

5

19994,

7

25552,

5

21992,7

-obsługa długu
zagranicznego

4296,6 3793,8 3724,4 3759,1 4179,4 3689,7 4508,4 4953,5

5122 6675,2 9308,85

-dotacje dla
Fund.Emer-
Rentowego

13212,5

14883,

4

15391,

2

15013,

9

15130,

7

14710

14932,

7

14680,

7

14867,

5

15705,

4

14777,8

5

-dotacje dla
Funduszu U.S.

15919,3

21506,

6

26987,

9

28277

22959,

2

20112,

1

24483,

4

23893 33230

30503,

3

51051,7

5

- subwencje
ogólne dla
j.s.t.

25860,2

29434,

4

29701,

6

31742,

9

31387

32486,

7

34542,

6

36759,

2

40667,

4

45303,

6

52341,6

Rok

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Partia

AWS

SLD

SLD

SLD

SLD

PIS

PIS

PIS

PO

PO

PO

Premier

JB

JB/LM LM

LM

MB

MB/K
M

KM/J
K

JK/DT DT

DT

DT

DEFICYT
(-)/
NADWYŻK
A (+)

-15394,5 -32580 -39412

-

36989,

2

-

41504,

5

-

28559,

2

-

25084,

1

-

16921,

7

-

24590,

5

-23790 -55377,15

ŹRÓDŁA
FINANS.
DEFICYTU

15394,5 32580 39412

36989,

2

41504,

5

28559,

2

25084,

1

16921,

7

24590,

5

23790

55379,1

FINANSO
WANIE
DEF. KRAJ.

20414,3

43892,

5

35964

31027,

6

38379,

8

16528,

7

18178,

9

12034,

5

21063,

8

5233,7 36584,55

- bony
skarbowe

-4328,4

10792,

6

7993,6 6774,5

-

1628,5

-

20778,

3

1633

-

3022,5

26054,

3

-

2475,4

-13262,85

- obligacje

10006,2

26819,

3

28365

27564,

8

38514,

3

47508 38805 31741 9872,6

42420,

2

67200,6

- środki
przechodzą
ce z 2009 r.

4400,7 9157,2 7203,5 7197,2

10392,

1

3427,8 4223,9 7904,4 9461,6 6543,8

15638,1

- przychody
z
prywatyzacj
i

26746,2 6490,1 2178,4 2962,9 10254 3847,7 621,9 1947,1 2371,7 4903,7 17914,35

- stan
środków na
rachunkach
budżetowyc
h

5591,2 5009,4 3766,6 9661,8 839,4 4178,6 7893,9 8496,3 6299,1 6481,5

-57577,8

FINANSO
WANIE
DEF.
ZAGRAN.

-5019,8

-

11312,

5

3448 5961,6 3124,7

12030,

5

6905,2 4887,2 3526,7

18556,

3

18794,55

Porównanie budżetu

2000-2009

Niebieski-2000
Czerwony-2009

Bibliografia



S. Owsiak, Finanse Publiczne, PWN, Warszawa 2005



W. Misiąg, Finanse Publiczne w Polsce, Presspublica, Warszawa

1996



W. Pluta Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie Polskie

Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 1999 s. 59



red. Z. Dych i B Szopa Podstawy makroekonomii Polskie

towarzystwo ekonomiczne Kraków 2004 s.92



D. Begg, S. Fischer R. Dornbusch Makroekonomia Polskie

Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 s.82



Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne , Budżet władz lokalnych,

Warszawa 2001



Komorowski J., Budżetowanie jako metoda zarządzania

przedsiębiorstwem, PWN, Warszawa 1997



Wernik A., Finanse publiczne, PWN, Warszawa 2000

-Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240)
-prof. Andrzej Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys
ogólny, Toruń 2005,.
-prof. Andrzej Gomułowicz, prof. Jerzy Małecki, Polskie
prawo finansowe, Lexis Nexis, 2006,.
-prof. Zbigniew Ofiarski, Prawo finansowe, C.H. Beck,

PYTANIA

DO

TEMATU

Jakie procesy

obejmują finanse

publiczne?

1) gromadzenie dochodów i przychodów
publicznych;
2) wydatkowanie środków publicznych;
3) finansowanie potrzeb pożyczkowych
budżetu państwa;
4) zaciąganie zobowiązań angażujących
środki publiczne;
5) zarządzanie środkami publicznymi;
6) zarządzanie długiem publicznym;
7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

Jakie są funkcje

finansów

publicznych?

Alokacyjna

Redystrybucyjna

Kontrolna

Stabilizacyjna

Na jaki okres

uchwalany jest

budżet?

Budżet państwa jest uchwalany w

formie ustawy budżetowej na okres
roku zwanego rokiem budżetowym,

który w Polsce pokrywa się z rokiem

kalendarzowym.

Wymień trzy

źródła prawa

budżetowego

1. Konstytucja
2. wśród ustaw stanowiących źródło prawa
budżetowego wymienić należy:
-ustawa o finansach publicznych
-ustawy ustrojowe dotyczące jednostek samorządu
terytorialnego
-ustawa o radzie ministrów
-ustawy o organach kontroli państwowej
-ustawy o TK i TS
-ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych

Według jakich

zasad ustanawiany

jest polski budżet?

zupełności - budżet dotyczy wszystkich dochodów i
wydatków państwa
jedności - budżet powinien być ujęty w jednym
zestawieniu
szczegółowości
jawności - budżet powinien być ogólnodostępny
jasności
roczności - budżet obejmuje rok (niekoniecznie
kalendarzowy)
równowagi budżetowej - dochodu powinny pokrywać
wydatki ( w praktyce zasada trudna do zrealizowania)
uprzedniości

Czym różni się

subwencja od

dotacji?

Wymień szczeble

władz

ustawodawczych

centralny-parlament

pośredni-rady regionalne

samorządowy-rady gminne

Jakie izby

wchodzą w skład

władz kontrolnych

w Polsce ?

Najwyższa Izba Kontroli

Regionalne Izby Obrachunkowe

Jakie są

najważniejsze

narzędzia

systemu

finansów

publicznych?

podatki centralne i lokalne,

opłaty, cła, subwencje i dotacje,

składki

na ubezpieczenia społeczne,

dochody pochodzące z majątku

publicznego, kredyty

państwowe i pożyczki publiczne.

Wymień zasady

tworzenia budżetu

zupełności

jedności

jawności

realności

szczególności

równowagi

jasności

Na czym polega

Złota Zasada

Budżetowa?

nadwyżka budżetowa wypracowana

podczas okresu wysokiej koniunktury

powinna służyć pokryciu deficytu

podczas recesji

Jak wygląda

podział budżetu

ze względu na

sposób

finansowania?

bieżący-powstaje z wpływów

podatkowych

inwestycyjny tzw. kapitałowy-

powstaje z zaciąganych pożyczek

Podaj funkcje

budżetu

(3 główne)

polityczna

ekonomiczna

prawna

Z jakich części

stworzony jest

budżet?

budżet władz centralnych

budżet władz lokalnych

Co finansuje

budżet władz

centralnych?

administracja państwowa

obrona narodowa

wymiar sprawiedliwości

Co finansuje

budżet władz

lokalnych?

ochrona porządku publicznego

oświata i kultura

ochrona zdrowia

gospodarka komunalna i

mieszkalnictwo

infrastruktura

KONIEC

dziękujemy za uwagę ;)