MITOZA I MEJO

ZA

Podział komórkowy-

nowe komórki powstają jedynie

wskutek podziału komórki macierzystej. Podział komórki zwykle

oznacza:

1. Podział jądra –

KARIOKINEZA

- która odbywa się tak, by komórki

potomne otrzymały pełny zestaw chromosomów, dzieli się na fazy:

profaza, metafaza, anafaza, telofaza

.

2. Podział cytoplazmy –

CYTOKINEZA

- który rozpoczyna się pod koniec

anafazy.

Cykl komórkowy

– jest to moment powstania nowej

komórki somatycznej.

Składa się z

INTERFAZY

I MITOZY

.

Interfaza jest najdłuższą fazą cyklu komórkowego zajmującą 70 - 90 %

czasu całego cyklu mitotycznego. Dzieli się na charakterystyczne okresy:

G

1

, S, G

2

, oraz u niektórych organizmów tkankowych część komórek po

okresie G

1

zaprzestaje aktywności podziałowej i przechodzi specjalizację

funkcjonalną G

0

.

CYKL
KOMÓRKOWY



okres G

1

– zachodzą tu procesy

anaboliczne (wzrost, czynności

życiowe komórki – duże zużycie

tlenu, synteza białek),

przygotowuje się do skopiowania

swojego materiału genetycznego,



okres G

0

– faza spoczynkowa

komórki,



okres S

– trwający najdłużej,

zmniejsza się synteza białek

budulcowych, następuje replikacja

DNA czyli podwojenie materiału

genetycznego,



okres G

2

– końcowe

przygotowania składników

protoplastu do podziału, poprzedza

profazę zbliżającej się mitozy.

PODZIAŁ KOMÓRKOWY-

MITOZA

To proces podziału jądra komórkowego, w wyniku którego dochodzi również

do podziału cytoplazmy; powstają komórki potomne o jądrach zawierających

taką samą liczbę chromosomów jak jądro komórki macierzystej.

Zachodzi w komórkach somatycznych ( budujących ciało organizmu) i

prowadzi do ich namnażania.

KARIOKINEZA – podział jądra komórkowego

PROFAZA

METAFAZA

ANAFAZA

TELOFAZA

CYTOKINEZA – podział cytoplazmy, rozdzielenie organelli komórki

PROFAZA



następuje kondensacja

chromatyny (składnik

chromosomów),



chromosomy zaczynają być

widoczne,



ujawnia się struktura

chromosomu,



chromatydy (ramiona

chromosomów) ulegają

pogrubieniu, widać miejsce ich

złączenia (centromer),



formuje się wrzeciono

podziałowe (kariokinetyczne),



zanik jąderka.

METAFAZ
A



chromosomy podzielone

na dwie chromatydy,

ustawiają się centromerami

w płaszczyźnie równikowej

wrzeciona

kariokinetycznego,



ostatecznie formuje się

wrzeciono kariokinetyczne,



włókna wrzeciona jednym

końcem skupiają się na

biegunie komórki, drugim

przyczepiają się do

centromerów

chromosomów.

ANAFAZA



centromery dzielą się,

włókna wrzeciona

kariokinetycznego, skręcając

się, odciągają ku biegunom

komórki rozdzielające się

połówki chromosomów, czyli

chromatydy,



w centrum komórki zaczyna

powstawać fragmoplast

( wrzeciono cytokinetyczne),

które odgrywa istotną rolę

przy podziale cytoplazmy



podział organelli na równe

zespoły,



początek cytokinezy

TELOFAZ
A



połówki chromosomów (chromatydy)

osiągają bieguny komórki,



zanika wrzeciono kariokinetyczne,



kontynuowany

jest

proces

cytokinezy,



stopniowo tworzą się nowe jądra

komórkowe, błony jądrowe,



chromosomy

potomne

ulegają

despiralizacji ( rozkręcają się z

powrotem w długie i cienkie nici

chromatyny),



w wyniku kariokinezy i cytokinezy z

jednej diploidalnej (2n) komórki

macierzystej powstają w następstwie

podziału dwie diploidalne komórki

potomne.

MEJOZA



to proces podziału jądra komórkowego, podczas którego następuje redukcja

liczby chromosomów,



podczas mejozy zachodzą dwa sprzężone ze sobą podziały:

I podział mejotyczny zwany redukcyjnym ,

II podział mejotyczny o przebiegu podobnym do mitozy zwanym też

mitotycznym,



podczas mejozy zachodzi wymieszanie materiału genetycznego – CROSSING

OVER



w wyniku kariokinezy i cytokinezy z 1 diploidalnej komórki macierzystej

powstają w następstwie obu podziałów mejotycznych 4 haploidalne komórki

potomne,



mejoza zachodzi w gonadach męskich i żeńskich

MEJOZ
A

II PODZIAŁ

MEJOTYCZNY

II PODZIAŁ

MEJOTYCZNY

profaza II

profaza II

metafaza

II

metafaza

II

anafaza II

anafaza II

telofaza

II

telofaza

II

PROFAZ
A I

LEPTOTEN

- z chromatyny wyodrębniają się chromosomy ,

ZYGOTEN

- chromosomy homologiczne układają się w pary (koniugują ze

sobą) tworząc biwalenty, liczba biwalentów stanowi połowę liczby

chromosomów w leptotenie ,

PACHYTEN

- chromosomy dzielą się podłużnie na dwie chromatydy, w wyniku

czego tworzą się tetrady ( jedna tetrada to cztery chromatydy), chromosomy

skręcają się i grubieją

,

DIPLOTEN

- pary chromatyd rozchodzą się ale pozostają złączone w punktach

zwanych chiazmami, zachodzi proces crossing- over,

DIAKINEZA

– zanika błona jądrowa, jąderka, tworzą się włókna wrzeciona

.

Crossing-over

to proces wymiany materiału genetycznego między
chromosomami homologicznymi, w wyniku którego zwiększa się
zmienność genetyczna.

METAFAZA I

ANAFAZA I



w płaszczyźnie równikowej wrzeciona

kariokinetycznego ustawiają się tetrady,



włókna wrzeciona kariokinetycznego

organizują się jednym końcem przy

biegunach komórki, drugim

przyczepiają się do centromerów

chromosomów.



włókna wrzeciona kariokinetycznego

skracają się i odciągają chromosomy

(podzielone na 2 chromatydy) do

biegunów komórki,



następuje

redukcja

liczby

chromosomów R!

TELOFAZA I

chromosomy

osiągają

bieguny

komórki,

powstają

dwa

jądra

potomne,
liczba chromosomów w jądrach

potomnych jest o połowę mniejsza niż

w komórce macierzystej, a więc

zaszła redukcja chromosomów ,
wokół

grup

chromosomów

odtwarzana jest otoczka jądrowa.

MEJOZA II

Przebiega podobnie

do

podziału

mitotycznego,

jednakże

nie

poprzedza

go

replikacja

DNA,

powstają 4 komórki

haploidalne.

PODSUMOWANIE

MITOZA

MEJOZA



prowadzi do powstania

dwóch komórek potomnych

o takiej samej liczbie

chromosomów jak komórka

macierzysta,



składa się z czterech faz

(profazy, metafazy, anafazy

i telofazy),



dotyczy komórek

somatycznych



prowadzi do powstania

czterech komórek potomnych

o liczbie chromosomów

zredukowanej do połowy,



składa się z dwóch podziałów

mejotycznych, z których każdy

dzieli się na cztery fazy,



dotyczy komórek rozrodczych.

SPERMATOGENEZA

Jeden z etapów powstawania plemników. To równy podział mejotyczny

niewyspecjalizowanych diploidalnych komórek (2n)– spermatogoniów,

licznie występujących w ścianach kanalikach nasiennych jąder. Proces

rozpoczyna się, gdy jeden z hormonów płciowych, tzw. luteinizujący,

powoduje, że część spermatogoniów zwiększa swoje rozmiary

kilkakrotnie i przekształca się w spermatocyty I rzędu (zawsze jednak

pozostaje grupa spermatogonii zachowująca pierwotny charakter - jest

to tzw. stała pula komórek namnażających się). Praktycznie spermatocyt

I rzędu jest diploidalną komórką przygotowaną do wejścia w mejozę. Po

pierwszym podziale mejotycznym powstają dwa spermatocyty II

rzędu, które szybko wchodzą w drugi podział mejotyczny - każdy dzieli

się na dwie komórki potomne. Wskutek tego powstają cztery

haploidalne spermatydy (n).

SPERMIOGENEZA

Spermadyty nie dzielą się, lecz przekształcają się (dojrzewają) w

plemniki- tracą cytoplazmę, wytwarzają witkę i aksosom.

Tak więc w procesie tworzenia plemników z jednego spermatocytu

powstają zawsze cztery gamety. Kuliste spermatydy, posiadające duże

jądro i komplet organelli, ulegają przekształceniu w świetle

kanalików nasiennych. Cytoplazma i większość struktur ulegają

redukcji tak, że zostają tylko: jądro o zwartej chromatynie

(pozbawione jąderka), mitochondria oraz przekształcone w akrosom

aparaty Golgiego.

To proces powstawania i dojrzewania plemników - gamet męskich,

który odbywa się w jądrach .

OOGENE
ZA

Proces zachodzący w warstwie korowej jajnika prowadzący do powstawania dojrzałych

żeńskich komórek płciowych. Jest to nierówny podział mejotyczny niewyspecjalizowanych

diploidalnych komórek (2n) – oogoniów. Oogonia dzielą się mitotycznie w jajnikach w czasie

rozwoju płodu żeńskiego. Nieco później część oogoniów rośnie i przekształca się w

oocyty I

rzędu

, które w pęcherzykach jajnikowych (pęcherzykach Graafa) wchodzą w mejozę.

Jednakże w diakinezie I podziału mejotycznego podział redukcyjny zostaje zatrzymany aż do

momentu osiągnięcia dojrzałości płciowej. Pod wpływem hormonów przysadkowych (tu FSH)

wiele pęcherzyków jajnikowych wraz z oocytami rozpoczyna tzw. dojrzewanie. Jednak

większość ulega zanikowi. Proces dojrzewania polega na dokończeniu pierwszego podziału

mejotycznego. Powstają wówczas dwie komórki potomne: duży

oocyt

II rzędu

i niewielki

polocyt I rzędu

. Ta pierwsza odziedziczyła prawie całą cytoplazmę i będzie się rozwijała

dalej, ten drugi zwykle przekształca się w tzw. ciałko kierunkowe. Drugi podział

mejotyczny w oocycie II rzędu dochodzi do stadium metafazy II i mejoza ponownie zostaje

zatrzymana. W tym stadium oocyt staje się komórką jajową i jest uwalniany do jajowodu,

dopiero po zapłodnieniu zostaje zakończony drugi podział mejotyczny.

PODSUMOWANIE

SPERMATOGENEZA

OOGENEZA