DIAGNOSTYKA

MOLEKULARNA

WIRUSA GRYPY

TYPU A

Natalia Pająk

BUDOWA CZĄSTECZKI

WIRUSA GRYPY

Materiał genetyczny wirusa ma postać RNA zawartego w lipidowo
białkowej otoczce (nukleokapsyd). Materiał genetyczny tworzy
rybonukleoproteina, która składa się z 8 segmentów RNA,
nukleoproteiny i polimeraz (PB1, PB2 i PA).
Rdzeń otoczony jest przez białko M, które z kolei otacza osłonka

lipidowa.

W błonie zewnętrznej znajdują się dwie glikoproteiny:
hemaglutynina i neuraminidaza. Glikoproteiny są najbardziej
zmiennymi elementami wirusa i stanowią główny cel dla systemu
immunologicznego.

BUDOWA CZĄSTECZKI

WIRUSA GRYPY

BUDOWA CZĄSTECZKI

WIRUSA GRYPY

HEMAGLUTYNINA ( H,
HA)



glikoproteina o właściwościach antygenowych



funkcją tego białka jest przyłączenie cząsteczki wirusa do
powierzchni infekowanej komórki



nazwa hemaglutynina pochodzi od zdolności tej
glikoproteiny do powodowania aglutynacji (zlepiania się
ze sobą) erytrocytów

NEURAMINIDAZA
( N,NA )



enzym odpowiedzialny za rozkład kwasu sialowego
(należący do glikoprotein)



umożliwia wirusom opuszczenie komórek poprzez rozpad
błony komórkowej zarażonej komórki



umożliwia także przyłączenie się wirusa do błony
komórkowej, co ułatwia proces wnikania do wnętrza
komórki (neuraminidaza ma duże powinowactwo do
kwasu sialowego receptorów błonowych)

TYPY WIRUSA GRYPY

Dzięki

różnicom

antygenowym

występujących

w białkach wewnętrznych możliwe jest
rozróżnienie trzech głównych typów

wirusa:



A



B



C

WIRUS GRYPY TYPU A



genom wirusa stanowi jednoniciowy RNA, mający 8 segmentów



występuje u ludzi i zwierząt (świnie, konie, foki, norki, wieloryby
oraz ptaki)



jest przyczyną najbardziej gwałtownych objawów chorobowych
(bardzo wysoka gorączka, skrajne wyczerpanie, silne bóle) i
niebezpiecznych powikłań



odpowiedzialny jest za występowanie poważnych epidemii i
pandemii



nazywany jest często wirusem podwyższonego ryzyka bo łatwo i
często się mutuje

KLASYFIKACJA W OPARCIU O TYPY
BIAŁEK TWORZĄCYCH OTOCZKĘ
BIAŁKOWĄ

Wirus grypy typu A można poddać dalszej klasyfikacji na podtypy w
oparciu o rodzaj białek tworzących otoczkę białkową
hemaglutynina (HA lub H) oraz neuraminidazy (NA lub N). Białka te
są niezbędne do poprawnej replikacji wirusa. Wyróżniono 16
podtypów HA (H1-H16) oraz 9 podtypów NA (N1-N9), co daje
łącznie 144 możliwych kombinacji segmentów genowych i
powoduje istnienie ogromnej różnorodności wirusów typu A.

Obecnie najpowszechniejsze są szczepy wirusa należące do
podtypów H1N1 oraz H3N2.

Poszczególne szczepy oznacza się określając rodzaj, miejsce
wyizolowania zarazka, numer próbki, rok oraz typ hemaglutyniny i
neuraminidazy np. A/Moscow/10/99 (H3N2)

WIRUS GRYPY TYPU B



genom wirusa składa się z jednoniciowego RNA
podzielonego na 8 segmentów



ma tylko po jednym podtypie HA i NA



występuje tylko u ludzi



grypa nim spowodowana ma z reguły łagodniejszy
przebieg i nie miewa charakteru pandemicznego



może być przyczyną corocznych epidemii

WIRUS GRYPY TYPU C



występuje u ludzi i świń



powoduje tylko lekkie infekcje, np. zapalenie spojówek i
nie powoduje występowania epidemii



w odróżnieniu od typów A i B, jednoniciowy RNA ma tylko
7 segmentów



cząsteczka wirusa nie posiada białka neuraminidazy, za to
jest wyposażona w dodatkowe białko HEF

EDPIDEMIE GRYPY

Epidemia

- występowanie w określonym czasie i na określonym

terenie przypadków zachorowań lub innych zjawisk związanych ze
zdrowiem w liczbie większej niż oczekiwana.

O

pandemii grypy

mówi się wtedy, kiedy ogarnia ona swoim

zasięgiem poszczególne kraje, całe kontynenty, a nawet cały świat.
Pandemia

jest

epidemia

o

bardzo

dużym

zasięgu

i

rozprzestrzenianiu się.

EPIDEMIE GRYPY DO XX
WIEKU

EPIDEMIE GRYPY W XX I
XXI WIEKU

GRYPA HISZPANKA

Pandemia, która miała miejsce w latach 1918-1919, znana

pod

potoczną nazwą "hiszpanka" była pandemią wywołaną przez
wyjątkowo groźną odmianę podtypu

H1N1

wirusa A grypy.

Pochłonęła ona jak się ocenia od 50 do 100 mln ofiar

śmiertelnych

na całym świecie. Była to jedna z największych pandemii w

historii

ludzkości, w przebiegu której zachorowało ok. 500 mln

ludzi, co

stanowiło wówczas 1/3 ludzkości.

GRYPA HISZPANKA



Śmierć ofiar grypy hiszpanki była w większości
powodowana przez wirusowe krwotoczne zapalenie płuc,
które

zabijało

w

ciągu

kilku

pierwszych

dni

zachorowania.



Nietypową cechą tej pandemii był odwrócony profil
wiekowy jej ofiar. Umierali przede wszystkim ludzie
młodzi i w średnim wieku (20-40 lat), podczas gdy zwykle
na grypę umierają dzieci, osoby starsze i z osłabioną
odpornością.

GRYPA AZJATYCKA



Szczep grypy azjatyckiej powstał w prowincji Junan w Chinach w
1957 roku.



Wirus, który spowodował epidemię grypy azjatyckiej uzyskał
miano

H2N2



Ten wariant wirusa najprawdopodobniej pojawił się poprzez
zmieszanie szczepu ludzkiego z wirusem atakującym dzikie
kaczki.



W sumie epidemia dotknęła do 50% populacji świata, a 25%
odczuwało objawy. Śmiertelność wyniosła 1/4000 osób, głównie
wśród dzieci i osób starszych. Całkowita ilość zgonów
przekroczyła 1 milion, mogła dojść nawet do kilku milionów.



Po mutacji powstał wirus H3N2, który wywołał później grypę
Hong-Kong

GRYPA HONG-KONG



wywołana przez podtyp

H3N2



miała miejsce w 1968 r.



w porównaniu z innymi pandemiami poprzedniego
stulecia grypa Hongkong okazała się stosunkowo łagodna



jedna z hipotez takiego przebiegu wskazuje na fakt , iż
antygen N2, podtyp neuraminidazy, który zawiera ten
szczep jest identyczny jak w przypadku krążącego w
populacji podtypu- H2N2. Oznacza to, że większość ludzi
miała w przeszłości styczność z tym antygenem, organizm
wykształcił

więc

przeciwciała

potrafiące

szybko

rozpoznać, a dzięki temu zwalczyć wirusa



na całym świecie z powodu tej epidemii zmarło nawet do
1 miliona osób, głównie pośród starszych

GRYPA MEKSYKAŃSKA

(ŚWIŃSKA)



Najnowszym

i

zarazem

najgroźniejszym

obecnie

podtypem wirusa jest

A/H1N1v

(wariant).



11.06.2009r. WHO ogłosiła najwyższy 6. stopień
zagrożenia- pandemię



Jego źródłem są świnie, które zostały zakażone różnymi
typami wirusów grypy (ludzkiej, ptasiej, świńskiej).
Następnie wirus zainfekował ludzi.

PRZYCZYNY ZMIENNOŚCI
WIRUSA GRYPY



Przesunięcie antygenowe (ang.
antigenic drift)



Skok antygenowy (ang. antigenic shift),
reasortacja

PRZESUNIĘCIE

ANTYGENOWE (DRYFT)

Występuje w przypadku wirusów
zarówno typu A, jak i typu B.
Polega na zajściu mutacji
punktowych.

Wśród

nich

najczęściej

obserwowane są podstawienia,
delecje i insercje. Efektem
zachodzenia mutacji punktowych

są

zmiany w genach, które kodują
hemaglutynine i neuraminidazę, a

to

kolei powoduje występowanie co
roku epidemii grypy.

SKOK ANTYGENOWY

(REASORTACJA)

Występuje tylko u wirusów grypy typu A.
Reasortacja możliwa jest dzięki
segmentowej budowie genomu wirusa
grypy. Podczas skoku antygenowego
dochodzi do wymiany całych segmentów
RNA między różnymi wariantami wirusów,
które zakażają tą samą komórkę. Do
reasortacji może dochodzić zarówno
pomiędzy ludzkimi wirusami grypy, jak też
między wirusami wstępującymi u ludzi oraz
u zwierząt. Reasortacja genetyczna może
powodować pojawianie się nowych białek
hemaglutyniny (lub niekiedy
neuraminidazy), na które populacja nie
wytworzyła odporności. W konsekwencji
nowe wirusy mogą powodować pandemie.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ