NARZĘDZIA ANALIZY

EKONOMICZNEJ

dr Katarzyna Bentkowska

Pytanie

•Jak możemy prezentować

dane ekonomiczne?

•Co to jest model

ekonomiczny?

Back to

City

Czy poniższe opinie są
prawdziwe?

• Wykresy są lepszą formą prezentacji

danych od tablic. Na przykład, tendencja
do zmian wielkości zmiennej tworzących
szereg czasowy jest wyraźniej widoczna
na wykresie liniowym niż w tablicy z
danymi.

• Pojawienie się w modelu nieliniowej

zależności między zmiennymi oznacza, że
model źle opisuje gospodarkę.

• Modele ekonomiczne powstają m.in. dzięki

obserwacji procesu gospodarowania.

Zadanie 1

Pomyśl o modelu, w którym popyt klientów
baru mlecznego „Boston" na „ziemniaki z
tłuszczem" za 3zł zależy od ich dochodów i
ceny dania.

a)

Załóż, że dochód klientów baru jest stały.
Jakiej zależności popytu od ceny oczekujesz:
dodatniej czy ujemnej?

b)

Tym razem stała jest cena. Co powiesz o
zależności popytu od dochodu?

c)

Spróbuj rozbudować model o dodatkową
zmienną wyjaśniającą.

Pytania

•Co pokazuje krzywa

możliwości
produkcyjnych?

•Co to jest koszt

alternatywny?

Back to

City

Zadanie 2

W tabeli podane są możliwości produkcyjne pewnego
przedsiębiorstwa.

a. Narysuj krzywą możliwości produkcyjnych.
b. Ile dobra A mogłoby wytworzyć

społeczeństwo, gdyby zgodziło się zupełnie
zrezygnować z dobra B?

c. Co powiesz o punktach A i B, których

współrzędne są równe (1,1) i (4,4)? Czy w
punkcie A można dostać darmowy obiad?
Co oznaczają te punkty?

d. Dlaczego punkty nad krzywą możliwości

produkcyjnych są nieosiągane?

e. Ile wynosi koszt alternatywny zwiększenia

produkcji dobra A z 2 do 3?

f. Czy w tym przedsiębiorstwie występuje

prawo malejących przychodów (rosnących
kosztów)?

g. Przedstaw wpływ postępu technicznego na

możliwości produkcyjne.

Zatrudnieni

e

Produkcja

A

B

A

B

0

4

0

4

1

3

1

3

2

2

2

2

3

1

3

1

4

0

4

0

Zadanie 3

W gospodarce jest 5 robotników.
Każdy z nich może wytworzyć albo
4 ciastka albo 3 koszule dziennie.
Produkcja na 1 zatrudnionego nie
zależy od liczby robotników w tej
samej gałęzi.
Wykreśl krzywą możliwości
produkcyjnych.

Back to

City

Test 1

Za

pomocą

krzywej

możliwości

produkcyjnych pokazujemy:

a) Obowiązującą w gospodarce zasadę „coś

za coś”

b) Minimalną możliwą do wytworzenia ilość

jednego dobra przy danej wielkości
produkcji drugiego dobra

c) Działanie prawa popytu
d) Najlepsze możliwe do wytworzenia przy

danych zasobach i technologii kombinacje
dóbr.

A.(a,b) B. (a,b,d) C. (a,c,d) D. (a,d) E. (c,d)

Back to

City

Pytanie

Back to

City

Co to jest siła
nabywcza pieniądza?

Zadanie 4

W lipcu 1998 r. tempo inflacji w
Polsce wyniosło -0,4%; oznacza to,
że cena porcji dóbr, która w końcu
czerwca kosztowała 1 zł, w końcu
lipca wynosiła przeciętnie rzecz
biorąc 0,996 zł.
a. Wyjaśnij, co znaczy to
„przeciętnie rzecz biorąc".
b. Czy bez niego to zdanie byłoby
prawdziwe?

Back to

City

Zadanie 5

Na początku stycznia koszyk dóbr
nabywany przez przeciętnego
mieszkańca kosztował 10 zł. W styczniu
ceny przeciętnie wzrosły o 20%, a w
lutym o 25% (w porównaniu z końcem
stycznia).

a. Ile musisz zapłacić, jeśli chcesz nabyć

taki sam koszyk dóbr 1 marca?

b. Na jaką część tego koszyka możesz

sobie pozwolić, jeśli Twój dochód nie
zmienił się od początku stycznia i
nadal wynosi 10 zł?

Back to

City

Zadanie 6

Tablica informuje o cząstkowych indeksach cen detalicznych i o
udziałach wydatków gospodarstw domowych na główne grupy dóbr
konsumpcyjnych w całości wydatków gospodarstw domowych w
Polsce w 1996 r. (1995 = 100)

a. Oblicz zagregowany (syntetyczny)

indeks cen detalicznych. Ile
wynosiło tempo inflacji w Polsce w
1996 r.?

b. A teraz oblicz stopę inflacji dla

abstynentów, którzy nie kupują
napojów alkoholowych, lecz
odpowiednio więcej usług.

Żywność

Napoje

alkoholowe

Towary

nieżywności

owe

Usługi

Indeksy

118,6

125,4

120,7

120,1

Udziały

39,6%

4,2%

29,8%

26,4%

Zadanie 7

W Hipotecji nikt nie oszczędza.
Ludność wydaje swoje dochody
tylko na żywność i usługi. Wskaźnik
cen żywności i usług wyniósł we
wrześniu 110; wskaźnik cen usług
był równy 102, a wskaźnik cen
żywności osiągnął poziom 118.
Jaki procent dochodów mieszkańcy
Hipotecji wydają na usługi?
Odpowiedź uzasadnij

.

Back to

City

Czy poniższe opinie są
prawdziwe?

• Wyrażony w złotych wskaźnik cen

detalicznych mierzy poziom cen
wszystkich dóbr produkowanych w
polskiej gospodarce.

• Obliczenie wskaźnika (indeksu)

wystarcza, aby ustalić przyczynę
zmian analizowanej zmiennej
ekonomicznej.

Back to

City

Zadanie 8

Wykorzystując dane z tabeli oblicz realną wartość wolnorynkową dolara
amerykańskiego w Polsce w końcu stycznia 1992 r. (Załóż, że dane w
tablicy z kursami dolara dotyczą końca miesiąca).
a. Do obliczeń użyj złotych z początku stycznia 1992 r.
b. A teraz posłuż się złotymi z początku listopada 1991 r.
c. Ile wyniosła absolutna zmiana ceny dolara w styczniu 1991 r. w
porównaniu do stycznia roku ubiegłego a ile względna zmiana ceny ?

.

Kurs wolnorynkowy dolara amerykańskiego w Polsce

1989

1990

1991

1992

Styczeń

3410

9344

9460

11425

Ceny towarów i usług w Polsce (wzrost w % w stosunku do poprzedniego
miesiąca)
Styczeń

11

79,6

12,7

7,5

Listopad

22,4

4,9

3,2

2,3

Grudzień

17,7

5,9

3,1

2,2

Zadanie 9

Tablica zawiera dane o wielkości produkcji, czyli tzw. produkcie
krajowym brutto (PKB) i bezrobociu w Polsce w latach 1992-
1996 (w mln PLN, w cenach bieżących; w tyś. osób).

a. Oblicz indeksy zmian obu zmiennych

(1992 r. =100). O czym one informują?

b. Czy dostrzegasz jakąś zależność tych

zmiennych? Czy jest ona liniowa, czy
nieliniowa? Dodatnia, czy ujemna?

1992

1993

1994

1995

1996

PKB

114944

155780

210407

288701

362814

Bezrobo
cie

2509,3

2889,6

2838

2628,8

2359,5

Test 2

Cena masła wzrosła z 80 gdybów
do 100 gdybów. W tej sytuacji:

a. Wskaźnik wzrostu ceny masła

wynosi 120.

b. Stopa wzrostu ceny równa się

20%.

c. Cena wzrosła o 1/4.
d. Cena zwiększyła się o 20 punktów

procentowych.

a) (A); b) (A, B); c) (B); d) (B, C);

e) (C).

Test 3

Tempo inflacji w marcu wynosiło 10%, a w
kwietniu wzrosło do 14%. Oznacza to
zmianę tego tempa o:

a. 4 punkty procentowe.
b. 4%.
c. 40%.
d. 40 punktów procentowych.

a) (A, B); b) (A, C); c) (B); d) (C, D); e) (D).

Back to

City

Test 4

Wskaźniki (indeksy):

a. Pomniejszone o 100 dają wyrażoną w

procentach stopę zmiany zmiennej między
okresem bazowym a okresem, którego dotyczą.

b. Służą do opisu tempa zmian zmiennych

ekonomicznych.

c. Pozostają w takim stosunku do 100, jak zmienna

z okresu bazowego do zmiennej z okresu, dla
którego obliczamy wskaźnik.

d. Służą do opisu struktury gospodarki.
a) (A, B); b) (A, B, C, D); c) (A, C, D); d) CB, C, D); e)

(C, D).

Back to

City

Test 5

Wskaźnik cen detalicznych:

a. Jest średnią ważoną wskaźników zmiany cen

głównych grup towarów nabywanych przez
gospodarstwa domowe.

b. Pozwala ustalić tempo zmiany cen każdego z

dóbr wytwarzanych w gospodarce.

c. Informuje o zmianach kosztów utrzymania

ludności.

d. Może się zmienić pod wpływem zmiany

struktury wydatków gospodarstw domowych.

a) (A, B); b) (A, B, C, D); c) (A, C, D); d) (B, C); e)
(B, C, D).

Back to

City

Test 6

Wykres punktowy:

a) Umożliwia porównanie kierunku zmian obu

zmiennych.

b) Może zostać wykonany tylko w przypadku

zależności liniowej zmiennych.

c) Może zostać wykonany tylko wtedy, gdy jedna

zmienna nie jest przyczyną zmian drugiej
zmiennej.

d) Umożliwia ustalenie kierunku zależności

przyczynowej obu zmiennych.

a) (A); b) (A, B); c) (B); d) (C); e) (D).

Back to

City

Test 7

Model ekonomiczny:

a. Jest uproszczoną wersją teorii

ekonomicznej.

b. Powstaje dzięki obserwacji

gospodarowania.

c. Opisuje tylko nieliniowe zależności

zmiennych ekonomicznych.

d. Opisuje wszystkie czynniki, które

wpływają na badane zjawisko.

a) (A); b) (A, B); c) (B); d) (C, D); e)

(D).

Zadanie 10

Oto wykresy pokazujące zmiany realnego kursu dolara na wolnym
rynku w Polsce w 1991 r. Z rysunku 2A wynika, że były one
niewielkie. Wymowa rysunku 2B jest odwrotna. Który z nich
zawiera fałszywe informacje?

Czy poniższe opinie są
prawdziwe?

• Wielkości realne są wyrażone w

cenach bieżących, a wielkości
nominalne w cenach stałych.

• Odkrycie korelacji statystycznej

wystarcza, aby wskazać przyczyny
zmian analizowanych zmiennych
ekonomicznych.

Back to

City

Test 8

„Ceny w Polsce w sierpniu 1998 r. obniżyły
się przeciętnie o 8,4% w porównaniu z
miesiącem poprzednim”. Opinia ta:

a. Potwierdza tezę, że rola doświadczenia w

ekonomii jest ograniczona.

b. Należy do makroekonomii.
c. Jest niemożliwa do zaprzeczenia z powodu

języka, w którym została sformułowana.

d. Należy do ekonomii normatywnej.

A.(a,b) B. (b) C. (b,c) D. (c) E. (d)

Back to

City

Test 9

„W ubiegłym roku tempo inflacji w Hipotecji
wyniosło 10%, ponieważ Ministerstwo Finansów
prognozowało wzrost cen w przybliżeniu o 10% i
przedsiębiorcy, aby uniknąć strat, o tyle właśnie
podnieśli ceny swoich produktów. Wypowiedź ta:
a. Jest przykładem wyjaśnienia zjawiska

makroekonomicznych w kategoriach przeżyć
psychicznych jednostek.

b. Wskazuje, że ustalenia ekonomistów miewają

charakter samosprawdzającej się prognozy.

c. Wskazują, że wypowiedzi ekonomistów

nieuchronnie wiążą się z wartościowaniem.

d. Jest niemożliwa do zaprzeczenia z powodu

języka, w którym została sformułowana.

A.(a, b) B. (a, c) C. (b) D. (b, c) E. (c,d)

Back to

City

Test 10

„W gospodarce nakazowo-rozdzielczej, inaczej

niż w gospodarce rynkowej, tempo inflacji wcale
nie zmienia się odwrotnie do stopy bezrobocia,
bo o wysokości cen decydują urzędnicy. Opinia
ta:

a. Należy do ekonomii normatywnej.
b. Opisuje przykład pogwałcenia klauzuli ceteris

paribus.

c. Jest niemożliwa do zaprzeczenia z powodu

języka, w którym została sformułowana.

d. Wskazuje, że zmienność warunków

społecznych (kulturowych, politycznych itp.)
ogranicza zasięg działania praw
ekonomicznych.

A.(a) B. (a,c) C. (b,d) D. (c,d) E. (d)

Back to

City