Mgr Kamila Gwizdała

Wybrane stany zagrożenia życia- zawał
mięśnia sercowego, udar mózgu, urazy
czaszkowo- mózgowe. Najczęstsze
zatrucia- rozpoznawanie, pierwsza pomoc,
eliminacja trucizny, specyficzne odtrutki.

Urazy czaszkowo-
mózgowe

Uraz głowy może być przyczyną:
Wstrząśnienia mózgu – krótkotrwała utrata

przytomności, po odzyskaniu której,
poszkodowany: skarży się na bóle głowy,
ma nudności i wymioty, ma niepamięć
wsteczną (nie pamięta zdarzeń, które
miały miejsce przed wypadkiem).

Stłuczenia mózgu - długotrwała utrata

przytomności z możliwością
wystąpienia zaburzeń oddechowych i
krążeniowych, związanych ze wzmożonym
ciśnieniem śródczaszkowym.

Urazy czaszkowo-
mózgowe

Krwiaka mózgu, powstającego w

wyniku gromadzenia się krwi:
tętniczej,

najczęściej

w

przestrzeni nadoponowej (krwiak
nadoponowy) lub żylnej między
oponą twardą a pajęczą (krwiak
podtwardówkowy).

Otwartych

zranień

czaszkowo-

mózgowych.

Urazy czaszkowo-
mózgowe

Objawami krwiaka są:
· bóle głowy,
· zaburzenia świadomości,
· niedowład kończyn,
· rozszerzenie źrenicy po stronie

krwiaka,

·  zwolnienie czynności serca (tętna),
· zaburzenia oddechu (oddech szybki

i głęboki, a następnie wolny),

· zatrzymanie krążenia.

Urazy twarzoczaszki

W następstwie urazu twarzoczaszki spotyka

się również złamania kości nosowej,

jarzmowej i żuchwy.

· Obrażenia nosa i jamy nosowej mogą stać

się przyczyną wystąpienia obturacji dróg

oddechowych u leżącego na wznak

nieprzytomnego poszkodowanego (obrzęk

śluzówki, zatkanie krwią i skrzepami).

· Utrudniają

prowadzenie

wentylacji

zastępczej metodami bezprzyrządowymi

lub przez maskę worka samorozprężalnego.

· Występuje często, konieczność wykonania

konikopunkcji (konikotomii) lub wczesnej

tracheotomii.

Urazy twarzoczaszki

Obrażenia oka mogą mieć charakter urazu

mechanicznego,

a

niekiedy

oparzenia

termicznego lub chemicznego (wymaga ono
natychmiastowego płukania gałek ocznych
roztworem wody destylowanej, za wyjątkiem
sytuacji, w której stwierdzamy obecność grudek
wapna – wtedy wskazane jest bezzwłoczne ich
usunięcie – bez płukania wodą).

 
·    Pozostałe rany oka zabezpiecza się grubym

opatrunkiem z jałowej gazy.

Pierwsza pomoc w obrażeniach
głowy

Przywrócenie i utrzymanie drożności

dróg oddechowych:

· stabilizacja kręgosłupa szyjnego –

kołnierz stabilizujący,

· toaleta

dróg

oddechowych

–

ewakuacja

protez

zębowych,

jedzenia, skrzepów krwi,

· rękoczyny przewracające drożność

dróg oddechowych,

·    wdrożenie oddechu zastępczego

(jeżeli obserwuje się bezdech).

Pierwsza pomoc w obrażeniach
głowy

3.

Rozpoczęcie tlenoterapii.

4. Zabezpieczenie poszkodowanego przed

utratą ciepła lub przegrzaniem.

5. Wydobycie ofiary wypadku (uwięzienie w

pojeździe,

przysypanie

gruzem)–

poszkodowanego nie należy wyciągać !:

·    z przysypanego, zdejmować stopniowo

gruz

lub

ziemię,

a

następnie

transportować - nosze podbierakowe,

· z uszkodzonego pojazdu poszkodowanych

należy wynosić przy pomocy kilku osób,

·  po wydobyciu poszkodowanych układa się

na plecach, na twardym, równym podłożu

.

Pierwsza pomoc



. Wdrożenie oddechu

zastępczego – szczególnie u
poszkodowanych z
uszkodzeniem rdzenia, na
wysokości czwartego kręgu
szyjnego (na tej wysokości
opuszcza rdzeń, nerw
przeponowy, który zaopatruje
ruchowo główny mięsień
oddechowy – przeponę -
dochodzi do niewydolności
oddechowej – poszkodowany się
dusi).



ZATRUCIA

Zatrucia:



Wiodąca przyczyna NZK wśród

osób poniżej 40 roku życia



Najczęstsza przyczyna przyjęć do

szpitala są celowe zatrucia lekami
lub substancjami narkotycznymi.



Przypadkowe zatrucia występują

najczęściej u dzieci.

Trucizna



jest to substancja, która po

wchłonięciu do organizmu lub
wytworzona w organizmie
powoduje zaburzenie jego funkcji
lub śmierć.

Zatrucia:



Ostre - Charakteryzują się one szybkim rozwojem

szkodliwych zmian w organizmie, powstających w

ciągu krótkiego czasu po wprowadzeniu jednorazowej

dawki trucizny do żołądkowo, inhalacyjnie lub po

naniesieniu na skórę. Na ogół objawy uszkodzenia lub

śmierć występują po 24 h. Charakteryzują się

przeważnie dużą dynamiką objawów klinicznych.



Zatrucia przewlekłe - Powstają wskutek działania

małych dawek trucizny podawanych przez dłuższy

okres na ogół pod wpływem kumulacji trucizny w

organizmie. Zatrucia przewlekłe powstają zwykle w

wyniku zatruć przypadkowych, np. przebieg zatruć

zawodowych ma przeważnie charakter przewlekły.

Substancje toksyczne, zanieczyszczające środowisko

człowieka, występują przeważnie w tak małych

stężeniach, że wywołują tylko działanie przewlekłe.

Zatrucia:



Rozmyślne



Przypadkowe

Drogi wchłaniania trucizn:



- pokarmową,



- skórną (dermalną),



- wziewną (inhalacyjną),



- pozajelitową (parenteralną) —
dożylną, dootrzewnową,
domięśniową, skórną, podskórną,
dordzeniową,



- przez jamy ciała — dospojówkową,
donosową, doodbytniczą,
dopochwową.

Tlenek węgla- CO



Zatrucie tlenkiem węgla

(popularnie nazywane
zaczadzeniem) jest najczęściej
spotykanym

zatruciem

gazowym

.

Stanowi 75% wszystkich zatruć
samobójczych i od 32% (w
Szwajcarii) do 55% (w Austrii)
zatruć przypadkowych. Jest
najczęstszą przyczyną
śmiertelnych zatruć w wielu
krajach

.

Tlenek węgla- CO



czad wchłania się drogą

oddechową w ilości zależnej od
jego stężenia w powietrzu,
częstości oddechów (wentylacji
płuc) i czasu narażenia. Wydalany
jest tą samą drogą, w stanie
niezmienionym.



Jego trujące działanie polega na

łączeniu się z

hemoglobiną

tworząc karboksyhemoglobinę.

Karboksyhemoglobina



tworzy się 210 razy łatwiej i

charakteryzuje się znacznie
większą trwałością niż połączenie
z

tlenem

, co powoduje że

transport tlenu z płuc do tkanek
jest drastycznie zmniejszony.

Objawy zatrucia w zależności od
stężenia CO w powietrzu

s

tężenie objętościowe CO w powietrzu

objawy zatrucia

100-200 ppm (0,01% - 0,02%)

lekki ból głowy przy ekspozycji przez 2-3
godziny

400 ppm (0,04%)

silny ból głowy zaczynający się ok. 1
godzinę po wdychaniu tego stężenia;

800 ppm (0,08%)

zawroty głowy, wymioty i konwulsje po
45 minutach wdychania; po dwóch
godzinach trwała śpiączka;

1 600 ppm (0,16%)

silny ból głowy, wymioty, konwulsje po
20 minutach; zgon po dwóch godzinach

3 200 ppm (0,32%)

intensywny ból głowy i wymioty po 5-10
minutach; zgon po 30 minutach;

6 400 ppm (0,64%)

ból głowy i wymioty po 1-2 minutach;
zgon w niecałe 20 minut;

12 800 ppm (1.28%)

utrata przytomności po 2-3 wdechach;
śmierć po 3 minutach.

Objawy zatrucia w zależności od
stężenia CO-Hb

% karboksyhemoglobiny we krwi

objawy zatrucia

<4

brak objawów

4-8

niższa koncentracja, popełnianie drobnych błędów w testach

8-10

popełnianie ważnych błędów w testach

10-20

uczucie ucisku i lekki ból głowy, rozszerzenie naczyń skórnych

20-30

ból głowy, tętnienie w skroniach

30-40

silny ból głowy, osłabienie, oszołomienie, nudności, możliwość
zapaści

40-50

silny ból głowy, osłabienie, oszołomienie, nudności, zaburzenia

czynności serca, przyspieszenie tętna, zapaść

50-60

zaburzenia czynności serca, przyspieszenie tętna, śpiączka
przerywana drgawkami

60-70

śpiączka przerywana drgawkami, upośledzenie czynności serca i

oddychania, możliwość śmierci

70-80

tętno nikłe, oddychanie zwolnione aż do porażenia, zgon

Leczenie



przerwanie kontaktu osoby zatrutej z
tlenkiem węgla



Tlenoterapia

konwencjonalna i w

komorze hiperbarycznej

. Określenie

optymalnego schematu leczenia jest
kontrowersyjne

]

.



transfuzja krwi



zapobieganie

obrzękowi mózgu



leczenie

kwasicy metabolicznej



leczenie

hipertermii



ogólne leczenie objawowe (np. zapobieganie
zapaleniu płuc, odleżynom itp.)

Komora hiperbaryczna



Czas półtrwania CoHb we krwi

wynosi przy oddychaniu
powietrzem atmosferycznym
520min, przy oddychaniu 100%
tlenem- 80 min., a przy
zastosowaniu komory
hiperbarycznej ok.20min..

Metanol



Alkohol metylowy nie jest

całkowicie spalany w organizmie
człowieka, a w wyniku jego
bardzo szybkiego
metabolizowania powstają
szkodliwe produkty: formaldehyd
i

kwas mrówkowy

, które są

bardzo toksyczne i prowadzą do

kwasicy metabolicznej

.



Bardzo dobrze wchłania się drogą

pokarmową.

Fazy zatrucia metanolem:



Faza narkotyczna - działanie

zbliżone do działania

etanolu

, nie

ma jeszcze toksycznych
metabolitów, objawy:

◦

przyśpieszony oddech

◦

bóle i zawroty głowy

◦

nudności i wymioty.

Fazy zatrucia metanolem:



Faza kwasicza - powstający

kwas mrówkowy powoduje
kwasicę metaboliczną, objawy:

◦

bóle brzucha

◦

skóra zaczerwieniona, spojówki
przekrwione

◦

spadek ciśnienia krwi.

Fazy zatrucia metanolem



Faza uszkodzenia OUN –

uszkodzenie nerwów, objawy:

◦

zaburzenia widzenia, problemy z
ostrością widzenia

◦

rozkojarzenie motoryczne

◦

pobudzenie, a później zaburzenia
świadomości do śpiączki włącznie

◦

w końcowym stadium zniesienie
odruchów fizjologicznych i porażenie
ośrodka oddechowego.

Leczenie:



podać ok. 100 ml

etanolu

40%

(zapobiega dalszemu wchłanianiu
się metanolu i spowalnia jego
metabolizm);



zabezpieczyć funkcje życiowe;



wezwać pogotowie ratunkowe.



ETANOL= ODTRUTKA W ZATRUCIU
METANOLEM!!!

Inne swoiste odtrutki

Substancja

Odtrutka

Paracetamol

N-acetylocysteina

Benzodwuazepiny

Flumazenil

Opioidy

Nalokson

Związki fosforoorganiczne

Wysokie dawki atropiny

Digoksyna

Specyficzne przeciwciała Fab

Cyjanki

Azotan sodu, tiosiarczan sodu

Postępowanie ogólne



ABC



Umieść pacjenta poza środowiskiem
szkodliwym.



Unikaj wentylacji usta-usta zwłaszcza w
przypadku zatruć cyjankami



Stosuj możliwie jak najwyższe stężenia
tlenu- wyjątek parakwat!!!



Zabezpiecz materiał do badań
toksykologicznych: mocz, krew, wymiociny.



Jak najszybszy kontakt z ośrodkiem
toksykologicznym!

Zawał mięśnia sercowego



Definicja, rozpoznanie,

postępowanie

Statystyka



W Polsce co roku ok. 100

tysięcy osób przechodzi ostry

zawał mięśnia sercowego.



Nagłe zatrzymanie krążenia

jest główną przyczyną śmierci

w Europie.



Do nagłego zatrzymania

krążenia w ok. 20% dochodzi

na skutek zawału mięśnia

sercowego.

Statystyka

(2)



Aż 50% zawałów kończy się

zgonem w pierwszej godzinie
od wystąpienia objawów
dlatego niezmiernie ważna
jest szybki transport chorego
do szpitala, a także nasze
wcześniejsze działania.



OD TEGO ZALEŻY

LUDZKIE ŻYCIE!

Budowa układu
krążenia.

(1)



Układ krążenia tworzą przede

wszystkim:



Serce,



Tętnice,



Żyły,



Naczynia włosowate.



W organizmie człowieka

występują dwa układy (krążenia)

przepływu krwi:



Duży,



Mały (płucny).

Budowa układu
krążenia.

(2)

Duży obieg krwi:



W dużym układzie krążenia

krew utlenowana (bogata w
tlen) wypływa z lewej komory
serca do tętnic, a następnie
przechodząc przez sieć
naczyń włosowatych we
wszystkich narządach ciała,
powraca jako krew
nieutlenowana (uboga w tlen)
do prawego przedsionka
serca.

Mały (płucny) obieg
krwi:



W małym układzie krążenia

krew nieutlenowana
wypompowywana jest z
prawej komory do tętnic
płucnych, rozgałęzia się w
sieć naczyń włosowatych w
płucach i powraca żyłami
płucnymi, jako krew
utlenowana, do prawego
przedsionka serca.

Serce.

(1)



Jest pompą ssąco-tłoczącą,
położoną wewnątrz klatki
piersiowej, w części
określanej anatomicznie jako
śródpiersie środkowe.



Z zewnątrz otoczone jest
workiem zwanym osierdziem.

Serce.

(2)



Żeby pracować w sposób
ciągły, serce również
potrzebuje tlenu i substancji
odżywczych.



Im bije ono szybciej np.
podczas wysiłku lub
zdenerwowania, tym więcej
potrzebuje tlenu.

Serce.

(3)



Przez serce przepływają dwa
prądy krwi: krążenie przez
jamy serca i krążenie
wieńcowe, zaopatrujące
ściany serca.



Krążenie wieńcowe odznacza
się m.in. tym że: mięsień
sercowy jest zaopatrywany
przez niezwykle bogatą sieć
naczyń wieńcowych.

Budowa serca i jego
unaczynienie.

(1)

Budowa serca i jego
unaczynienie.

(2)

Unaczynienie wieńcowe
serca.

Zawał mięśnia sercowego-
definicja



Zawałem nazywamy odcięcie

pewnego

obszaru

mięśnia

sercowego

od

ukrwienia

wieńcowego

na

czas

wystarczająco

długi,

aby

doszło do jego martwicy, której
towarzyszy wzrost aktywności
enzymów sercowych takich jak
np.. troponina.

Zawał mięśnia
sercowego.

Niedokrwienie- przyczyny
powstawania



Najczęstszą

przyczyną

niedokrwienia jest miażdżyca
tętnic wieńcowych.



Inne przyczyny niedokrwienia
to:



skurcz naczynia wieńcowego,



groźne zaburzenia rytmu

serca.

Etapy powstawania blaszki
miażdżycowej.

(1)

Etapy powstawania blaszki
miażdżycowej.

(2)

Etapy powstawania blaszki
miażdżycowej.

(3)

Proces odkładania się blaszek
miażdżycowych w naczyniach.

Miażdżyca naczyń
krwionośnych.

Główny objaw zawału
mięśnia sercowego to:

BÓL!!!

Ale

jestem

silny!

Charakterystyka bólu
zawałowego:



Silny ból w klatce piersiowej w

okolicy przedsercowej lub/i

zamostkowej pojawiający się w

spoczynku,



Trwający powyżej 20 minut,



Nie ustępujący po podaniu

azotanów (tj. np.. Nitrogliceryny),



Opisywany jest przez chorych jako

ból dławiący, rozrywający,

gniotący, występujący

symetrycznie po obu stronach

klatki piersiowej.

Charakterystyka bólu
zawałowego

(2)

:



Może promieniować do

żuchwy, szyi, pleców,
lewego ramienia, a także
w okolice nadbrzusza.



Może także nie

występować przy zawale
tzw. „niemy zawał
serca”!!!

Inne objawy zawału to:



Trudności w oddychaniu,



Uczucie nudności,



Uczucie słabości i zawrotów

głowy,



Zlewne poty,



Szaroblada skóra z sinicą

warg,



Tętno może być szybkie lub

wolne, regularne bądź

nieregularne, całkowicie

prawidłowe.

Pacjent z zawałem.

Postępowanie:

1)

Zapewnienie choremu

komfortu i spoczynku, aby

zredukować pracę jego

serca.

2)

Zastosować, jeśli to możliwe

ułożenie chorego w pozycji

półsiedzącej ze zgiętymi

kolanami.

3)

Nie podawać nic do jedzenia

ani picia!

4)

Wezwać pogotowie.

Jak zapobiegać chorobom
serca?



Nie palić papierosów!



Kontrolować poziom

cholesterolu i glukozy we
krwi.



Kontrolować ciśnienie

tętnicze krwi.



Dbać o właściwą masę ciała.



Uprawiać czynną aktywność

fizyczną.

Udar mózgu



Udar mózgu jest poważnym
problemem zdrowotnym, bowiem
zajmuje 3 miejsce (po zawale serca i
nowotworach) wśród najczęstszych
przyczyn zgonów.



Częstość występowania udarów mózgu
wzrasta z wiekiem, tak więc wraz ze
starzeniem się społeczeństwa rośnie
ilość udarów mózgu. Częstość
występowania szacuje się na ok. 141
udarów na 100 tys. ludności.



Statystyki prowadzone

w Polsce podają
występowanie 75 tys.
udarów mózgu rocznie.

Rodzaje:



Wyróżnia się dwa typy udaru mózgu
mianowicie: udar niedokrwienny, tzw.
zawał mózgu (stanowi 85% wszystkich
udarów) -Udar niedokrwienny mózgu -
udar spowodowany gwałtownym
zatrzymaniem dopływu krwi do
mózgu. Może być wynikiem
niedrożności tętnicy zaopatrującej lub
niewystarczającym przepływem krwi
przez dany obszar mózgu.

Przyczyny:



MIAŻDŻYCA- 90% przypadków



zakrzepica tętnicy szyjnej,



kinking (zagięcia kątowe i pętle),



tętniaki,



wady wrodzone i nabyte,



zapalenia tętnic (choroba Takayasu,

periarteritis nodosa, zapalenie
tętnicy skroniowej i inne),



przerost włóknisto-mięśniowy.

Objawy:



Drętwienie twarzy oraz kończyn, a szczególnie
uczucie znieczulenia całej połowy ciała



Osłabienie siły mięśniowej kończyn, a
szczególnie paraliż całej połowy ciała



Wykrzywienie ust



Zaburzenia świadomości



Trudności w mówieniu lub rozumieniu mowy



Zaburzenia widzenia jedno-lub obuoczne



Zaburzenia chodzenia, zawroty głowy,
zaburzenia koordynacji ruchów



Silny ból głowy, nudności i wymioty



Upadek i utrata przytomności

Postępowanie:



Wezwać pogotowie ratunkowe



ABC



Podczas "grilowania" Ingrid się

potknęła i upadła.
Zaproponowano jej wezwanie
karetki pogotowia, jednak ona
zapewniała wszystkich, że
wszystko jest OK, a potknęła się o
kamień, tylko z powodu nowych
butów.



Ponieważ wydała sie ona trochę

blada i drżąca, osoby wokół niej
pomogły jej się oczyścić i
przyniesiono jej nowy talerz.



Ingrid spędziła zatem resztę

wieczoru pogodnie i wesoło.
Małżonek Ingrid zadzwonił później
z domu i zawiadomił wszystkich,
że jego żona została zabrana do
szpitala. O 23,00 Ingrid zmarła.



W czasie "grilowania" doznała

ona

udaru mózgu.

Gdyby jej

przyjaciele wiedzieli, jak można
rozpoznać oznaki wskazujące na
udar, Ingrid żyłaby nadal.



Niektórzy ludzie nie umierają

natychmiast. Często żyją oni
długo w sytuacji beznadziejnej i
są zdani na pomoc innych ludzi.



Jeden z neurologów powiedział,

że jeżeli on dotrze w przeciągu 3
godzin do ofiary udaru mózgu, to
może zmniejszyć skutki udaru
mózgu.



Powiedział, że cały szkopuł w

tym, aby trafnie rozpoznać udar
mózgu, zdiagnozować i leczyć
pacjenta w ciągu tych 3 godzin,
co jednakże nie jest łatwe.



Rozpoznanie udaru mózgu:

istnieją 4 kroki, którymi należy
się kierować, aby rozpoznać, czy
chodzi tu o udar mózgu.

4 proste pytania:



poprosić osobę, aby się uśmiechnęła (nie
będzie w stanie się uśmiechnąć).



poprosić osobę, aby powiedziała proste
zdanie (na przykład: "ładna dziś pogoda").



poprosić osobę, aby uniosła ramiona (nie
będzie potrafiła lub uniesie tylko
częściowo).



poprosić osobę, aby pokazała język (kiedy
język jest zakrzywiony i wije się z lewa do
prawa i na odwrót, to jest to również znak
udaru mózgu.)



Gdyby osoba miała problemy z

wykonaniem Choć jednej z tych
czynności, to należy bezzwłocznie
zawołać lekarza pogotowia
ratunkowego i opisać ww. oznaki
osobie przy telefonie.