Pojęcie zdrowia i

choroby w

psychiatrii

lek. med. Adam Wysokiński

Klinika Psychiatrii Dorosłych UM w Łodzi

Norma a patologia



Nazewnictwo psychiatryczne odzwierciedla poglądy
społeczeństwa na zaburzenia psychiczne.



Granicę pomiędzy normą a chorobą jest
uwarunkowana czynnikami społeczno-kulturowymi,
poglądami filozoficznymi, sytuacją polityczną
(psychiatria polityczna w ZSRR, eutanazje osób
chorych psychicznie w III Rzeszy, sterylizacja w
okresie powojennym m.in. w USA i w krajach
skandynawskich).



To, co w społeczeństwach cywilizowanych uchodzi za
przejaw nienormalności, w innych może być cechą
normalną.

Choroba psychiczna



Bayle (XIX w.) wykazał, że u podłoża zaburzeń

psychicznych leżą zmiany organiczne
mózgu (kiła OUN).



Klasyfikacja Kraepelina (XIX w.) – wpływ na

współczesną klasyfikację.

Antypsychiatria



Połowa XX wieku.



Choroby psychiczne nie spełniają kryteriów jednostek
nozologicznych:



Ustalona etiologia i patogeneza



Jednolity obraz kliniczny



Przewidywalny przebieg i rokowanie



Określone postępowanie terapeutyczne



Udział czynników endogennych (cech osobowości) i
egzogennych (środowiskowych) – trudny do
rozdzielenia.



Choroby psychiczne stanowią inną jakość niż
schorzenia somatyczne

Antypsychiatria



Reprezentanci: Szasz, Laing, Facaoult.



Antypsychiatria miała charakter ideologiczny:



Zaburzenia zachowania u pacjentów są spowodowane
hospitalizacją w szkodliwych warunkach instytucji
totalitarnej (szpital psychiatryczny)



Choroby psychiczne są wymysłem psychiatrów



Diagnozy psychiatryczne piętnują pacjentów



Zasługa:



Modernizacja opieki psychiatrycznej (likwidacja dużych
szpitali, rozwój opieki ambulatoryjnej)



Odejście od określenia „choroba psychiczna”, „chory
psychiczny”

Zaburzenie psychiczne



Klasyfikacja DSM-IV, ICD-10: chorobę

psychiczną zastąpiono zaburzeniem.



Zaburzenie psychiczne – zespół objawów

klinicznych lub zachowań związanych z
cierpieniem i z zaburzeniami funkcjonowania
indywidualnego.



Większość definicji (np. Ustawa o ochronie

zdrowia psychicznego) utożsamia chorobę
psychiczną z zaburzeniem psychotycznym.



Kodeks karny, cywilny – stosują pojęcie

„choroby psychicznej”, ale jej nie definiuja.

Ustawa o ochronie zdrowia
psychicznego
Artykuł 3



Osoba z zaburzeniami psychicznymi to osoba:



Chora psychicznie (wykazująca zaburzenia

psychotyczne),



Upośledzona umysłowo,



Wykazująca inne zakłócenia czynności

psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy
medycznej zalicza się do zaburzeń
psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń
zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki
niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym
lub społecznym.