Teoria współzależności
Jak zadowolenie ze związku wpływa na
jego trwałość?
Korelacja 0,14 – 0,44.
Teoria wymiany społecznej
John Thibaut i Harold Kelley (np. 1959, 1978)
Teoria Współzależności:
Ludzie oceniają swoje związki i podejmują decyzje z
nimi związane racjonalnie analizując zyski i koszty.
Ludzie są motywowani do maksymalizowania zysków i
minimalizowania kosztów.
Wynik = Zyski – Koszty
Poziom odniesienia
Wynik – Poziom Odniesienia = Poziom Zadowolenia
6 – 5 = 1
6 – 9 = - 3
9
5
6
10
Porównawczy poziom odniesienia
Wynik – PPO = zależność lub
niezależność
PPO
PPO jest spostrzegany subiektywnie. Może zależeć od:
samooceny
wyuczonej bezradności
inwestycji włożonych w związek
dostępu do informacji
zadowolenie
zależność
PO
PPO
WYNIK
(zyski – straty)
Cztery typy związków
PO
PPO
szczęśliwy
stabilny
PO
PO
PO
szczęśliwy
niestabilny
nieszczęśliwy
niestabilny
nieszczęśliw
y
stabilny
PPO
PPO
PPO
B
A
C
D
(nie)zależność a władza
PPO Tomka
Zadowolenie Kasi i Tomka
PPO Kasi
Poziom zaangażowania a dominacja
zaangażowany mężczyzna
zaangażowana kobieta
równo zaangażowani
Jak PO zmienia się z czasem?
PO
szczęśliwy
stabilny
PPO
nieszczęśliw
y
stabilny
Jak PPO zmienia się z czasem?
Podniesienie PO
Dużo zysków w dobrym związku
Wpływy kulturowe
Podniesienie PPO
Wpływy kulturowe
Praca kobiet
Mobilność
Mniejsze bariery natury religijnej i społecznej
Internet
Jak PPO zmienia się z czasem?
PO
stabilny
PPO
niestabilny
Bilans zysków i strat
Zyski
Intensywność uczuć oraz poziom wzajemnej życzliwości i
otwartości na początku związku jest predyktorem stałości
związku.
Pary które są dla siebie miłe są razem dłużej niż te, które
oferują sobie wzajemnie mniej tego typu nagród.
Koszty
44% ludzi codziennie złości się na bliską osobę.
8,7 konfliktowych sytuacji z partnerem na tydzień.
1 – 2 nieprzyjemne kłótnie małżeńskie na miesiąc.
Koszty, czyli zło jest silniejsze niż dobro
Ludzie są wobec bliskich bardziej krytyczni i bezpośredni
Negatywne niepożądane zachowania
partnera są lepiej zauważane i dłużej
pamiętane niż dobre.
Z czasem spada zdolność do sprawiania
partnerowi przyjemności, natomiast rośnie
zdolność do wyrządzenia przykrości.
wysokie ryzyko rozwodu
niskie ryzyko rozwodu
Gottman i Levenson 1992
54
%
24%
Proporcja nagród do kosztów
5:1
Koszty i zyski z biegiem czasu...
Kurdek, 1999
Gorszy bilans
Powody:
Brak wysiłku i troski o związek
Współzależność wzmacnia konflikty
Bliskość - odsłonięcie słabszych stron
Nierealistyczne oczekiwania
zbliżanie się
unikanie
nudne
pasjonujące
bezpieczne
niebezpieczne
niskie koszty
małe zyski
duże zyski
wysokie koszty
Shelly Gable (2008)
Przyjemność i ból doświadczane w związku nie są skorelowane!
Bezpieczne związki nie zawsze przynoszą satysfakcję,
satysfakcjonujące – nie zawsze dają poczucie bezpieczeństwa.
Ludzie różnią się tendencjami do używania tych dwóch
rodzajów motywacji.
To co dla jednego jest „kosztowne” dla innego wcale nie jest.
Silna motywacja do unikania kosztów skłania ludzi do
monitorowania wad partnera.
Silna motywacja maksymalizowania zysków skłania do
skupiania się na zaletach partnera.
Inwestycyjny model związku. Caryl
Rusbult
Poziom zadowolenia
Poziom inwestycji
Jakość alternatyw
Poziom zaangażowania
Decyzja
+
+
+
_
Zaangażowanie
Zaangażowanie skłania ludzi do działań, które chronią i
podtrzymują związek:
Dostosowanie się, brak akcji odwetowych
Poświęcenie własnych interesów
Tendencyjne spostrzeganie własnego związku
Tendencyjne spostrzeganie alternatyw
Dewaluowanie atrakcyjnych alternatyw
Świadome kierowanie uwagą
Badani, którzy byli bardziej zadowoleni
ze swojego związku spędzali mniej
czasu na wpatrywania się w zdjęcia
atrakcyjnych modelek i aktorów.
Ci mniej zadowoleni ze związku
wpatrywali się dłużej.
Miller (1997). Inattentive and contented: Relationship commitment
and attention to alternatives.
Dewaluowanie atrakcyjnych
alternatyw
Maner, Gailliot, Miller (2009). The implicit cognition of
relationship maintenance: Inattention to attractive alternatives
Dewaluowanie atrakcyjnych alternatyw
Maner, Gailliot, Miller (2009). The implicit cognition of relationship
maintenance: Inattention to attractive alternatives
Dewaluowanie atrakcyjnych alternatyw
osoby będące w związku, dewaluują wartość
alternatywnych partnerów – oceniają ich jako mniej
atrakcyjnych niż ludzie nie będący w związku.
Negatywna ocena atrakcyjności alternatywnych
partnerów
pomaga redukować zagrożenie dla związku i
podtrzymać
zaangażowanie w stosunku do obecnego partnera.
(Lydon, Meana, Sepinwall, Richards, Mayman,1999; Simpson et al., 1990).
Inwestycyjny model związku. Caryl
Rusbult
Poziom zadowolenia
Poziom inwestycji
Jakość alternatyw
Poziom zaangażowania
Decyzja
+
+
+
_