Choroba Parkinsona

Definicja :

• Jest to dosyć częsta choroba u osób

starszych, stopniowo zmniejszająca ich
sprawność ruchową, a nierzadko
również intelektualną. U podstaw tej
choroby leży proces zwyrodnieniowy
ograniczony wybiórczo do jednej grupy
neuronów (komórek nerwowych)
umiejscowionych w śródmózgowiu i
nazywanych istotą czarną.

Objawy :

• Objawy choroby Parkinsona pojawiają się i narastają

powoli i stopniowo w ciągu kilkunastu lat.

Początkowo chorzy zauważają pewne spowolnienie

ruchowe i jakby niezgrabność w ruchach, pojawiają

się zaburzenia pisania (mikrografizm – bardzo

drobne pismo). Spowolnieniu ulegają procesy

psychiczne. Niekiedy chorzy sądzą, iż są to objawy

zmian reumatycznych lub starszego wieku. Jednak

po pewnym czasie osoby chore na chorobę

Parkinsona zauważają u siebie zaburzenia równowagi

lub trudności z wykonywaniem takich prostych

czynności jak wstawanie z krzesła czy z łóżka. Na

tym etapie choroby pacjent z reguły zjawia się u

lekarza.

Podstawowymi objawami są:

•

bradykinezja

– spowolnienie i zubożenie

ruchów, szczególnie trudności z wykonywaniem

ruchów precyzyjnych; chód szurający, drobnymi

kroczkami, brak fizjologicznych współruchów

(balansowania kończyn górnych) i akinezja

(trudności w rozpoczęciu ruchów)

• sztywność mięśniowa (plastyczne zwiększenie

napięcia mięśniowego, twarz maskowata)

•

drżenie spoczynkowe

- rytmiczne, oscylacyjne

ruchy mimowolne

różnych części ciała

wywołane naprzemiennymi lub

synchronicznymi skurczami mięśni

antagonistycznych

Przebieg

• Przebieg choroby jest zwykle

powolny, wieloletni i postępujący,
mimo skrupulatnego leczenia po
pewnym czasie doprowadza do
inwalidztwa. Bardzo ważnym
elementem postępowania
leczniczego jest rehabilitacja, która
pozwala choremu na dłużej zachować
sprawność.

Jakie są przyczyny choroby

Parkinsona?

• Objawy choroby Parkinsona wywołane są zmianami

zwyrodnieniowymi komórek nerwowych znajdujących się w

pewnych rejonach mózgu zwanych jądrami podstawy, które to

jądra odgrywają ważną rolę w kontroli czynności ruchowych. W

jednym z tych jąder, a mianowicie w istocie czarnej znajdują się

barwnikonośne komórki nerwowe (neurony), które wytwarzają

bardzo ważny chemiczny neuroprzekaźnik zwany dopaminą.

Dopamina powstaje z prekursorowego związku chemicznego

zwanego lewodopą i jest ona odpowiedzialna za koordynację

czynności ruchowych. W chorobie Parkinsona te komórki

wytwarzające dopaminę obumierają i w ten sposób zostaje

zaburzony, a nawet przerwany system wewnątrzmózgowych

połączeń komunikacyjnych. Ponieważ mózg ma znaczne

zdolności kompensacyjne, kliniczne objawy parkinsonowskie

pojawiają się dopiero wówczas, gdy obumrze ok. 80 % komórek

wytwarzających dopaminę. Mimo, iż choroba Parkinsona jest

znana i badana już od początków XIX wieku, przyczyna

obumierania komórek dopaminowych ciągle nie jest jeszcze

poznana.

Leczenie obejmuje :

• Farmakoterapie,

To głównie leki hamujące rozkład
dopaminy w mózgu (np.Segan, Selerin,
Jumex, Niar, Selenor, Selgin, Selgres),
naśladujące działanie dopaminy
(np.Bromergon, Parlodel, Bromocorn)
naśladujące również atropinę i hamujące
działanie tak zwanych aminokwasów
pobudzających (np.Viregyt-K, Amantix).

• Rehabilitację i fizykoterapią;

Regularny udział w zajęciach rehabilitacji ruchowej

wyraźnie zmniejsza parkinsonizm w początkowym

okresie choroby, korzystnie wpływa na stan

psychiczny, ogranicza bóle towarzyszące chorobie,

poprawia równowagę i chód, utrzymuje prawidłową

sylwetkę ciała oraz opóźnia wystąpienie zmian

zwyrodnieniowych kręgosłupa, na które osoby z

chorobą Parkinsona są szczególnie narażone. Ruch

pomaga w zwalczaniu zaparć i jest potrzebny dla

prawidłowego działania wielu narządów

wewnętrznych. Spośród metod fizykoterapeutycznych

największe znaczenie mają zabiegi przeciwbólowe

(jonoforezy ksylokainowe i hydrokortyzonowe),

rozgrzewające (tzw. solux) oraz masaże.

•

Metody neurochirurgiczne;

Metody stereotaktyczne polegające na niszczeniu tkanki

mózgowej, niosą pewne ryzyko wystąpienia zaburzeń

neurologicznych, szczególnie przy obustronnej operacji.

Ten rodzaj operacji neurochirurgicznej jest coraz

powszechniej dostępny. Stanowi ważne uzupełnienie

możliwości pomocy pacjentom.

Stymulacja elektryczna elektrodą wszczepioną do części

mózgu zwanej wzgórzem, nie wiąże się z niszczeniem,

lecz polega na czasowym zablokowaniu funkcji

określonego miejsca. Ten sposób leczenia jest obecnie

wysoko oceniany. Poprawia stan ruchowy pacjenta,

zmniejsza dyskinezy i wydłuża czas dobrej sprawności.

• Dieta :
Dieta jest uzupełnieniem leczenia objawowego.

Ma ona istotny wpływ na samopoczucie

chorego, gdyż choroba Parkinsona wiąże się

również z zaburzeniami funkcji automicznych.

Najczęściej są to zaparcia jako objaw

zaburzeń żołądkowo-jelitowych, nadmierne

wydzielanie śliny, zaburzenia w oddawaniu

moczu, rzadziej niedociśnienie tętnicze,

wzmożona potliwość skóry. Są to dolegliwości

w których odpowiednia dieta może pomóc

choremu.

Ogólne zasady prawidłowego

żywienia:

• - spożywanie różnorodnych potraw, złożonych (w kolejności

od największej do najmniejszej ilości)

z warzyw, owoców, pieczywa, ryżu, ziaren, jaj, serów, ryb,

drobiu i mięsa

- ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, zastąpienie ich

tłuszczami roślinnymi, używanie niskotłuszczowego mleka,

ograniczanie masła i tłustych serów

- więcej pieczywa razowego i roślin strączkowych

- utrzymywanie rozsądnej wagi ciała; poruszanie się jest

trudniejsze przy otyłości.

- sól jest przeciwwskazana w nadciśnieniu tętniczym; osoby

z chorobą Parkinsona, które najczęściej cierpią z powodu

spadków ciśnienia, nie muszą unikać soli

- wskazane jest unikanie nadmiaru białka, które utrudnia

wchłanianie leków z przewodu pokarmowego do krwi oraz

przechodzenie lewodopy z krwi do mózgu.

Ćwiczenia usprawniające

funkcje ruchowe

• Choroba Parkinsona należy do chorób układu

pozapiramidowego. Oznacza to, że następuje upośledzenie

funkcji ruchowej jednak bez zmian o cechach porażenia jak w

np. stwardnieniu rozsianym. Problem stanowi natomiast

spowolnienie i zubożenie ruchów, występowanie nieraz

znacznie nasilonego drżenia spoczynkowego i wzrost

ogólnego napięcia mięśni. W bardziej zaawansowanej postaci

chorzy nie są w stanie chodzić i wykonywać tak prostych

czynności jak np. wstanie z łóżka.

• Podstawowym celem u takich chorych jest usprawnienie chodu

i utrzymanie prawidłowej postawy ciała. Zestaw ćwiczeń musi

być dobrany indywidualnie do danego pacjenta, a następnie

systematycznie i konsekwentnie realizowany. Wymaga to od

chorego determinacji i współpracy z terapeutą.

• W czasie rehabilitacji chory na początku zostaje poinstruowany

przez rehabilitanta, a potem ćwiczy samodzielnie w domu.

Odpowiednio prowadzona rehabilitacja ruchowa pozwala na

długie zachowanie sprawności.

Rokowanie

• Choroba nie powoduje bezpośrednio

śmierci, lecz pogarsza jakość życia i
wiąże się z potencjalnie śmiertelnymi
powikłaniami. Zgon następuje w
wyniku powikłań, przede wszystkim
zapaleń płuc (najczęstsza
bezpośrednia przyczyna zgonu).