Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Wykład

Handel

międzynarodowy

MAKRO

MAKRO

€

€

konomia

konomia

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Handel Międzynarodowy -
definicja

Handel międzynarodowy to łączna wartość
eksportu i importu poszczególnych krajów

Używany zamiennie z terminem

handel zagraniczny

Handel zagraniczny wymiana części własnej
produkcji danego kraju na dobra lub usługi
wytwarzane przez inne kraje

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Handel międzynarodowy
c.d.

• Jest wynikiem i przejawem udziału danego
kraju
w międzynarodowym podziale pracy;

• Umożliwia bardziej racjonalne wykorzystanie
zasobów i mocy produkcyjnych;

• Umożliwia rozwój produkcji na większą skalę;

• Pobudza postęp techniczny;

• Przyczynia się do zwiększenia wydajności pracy
oraz efektywności gospodarowania;

• Zwiększa również elastyczność gospodarki;

• Umożliwiając szybsze i bardziej efektywne;
przystosowanie struktury podaży do potrzeb;

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Import, Eksport,
Reeksport

Import - przywóz z innych krajów towarów,
które

•nie są i nie mogą być wytwarzane ze względu na
naturalne warunki produkcji lub są produkowane w
ilościach niewystarczających na pokrycie wewn.
zapotrzebowania;

• nie są wytwarzane, gdyż można je zakupić w
innych krajach, przeznaczając na to mniejsze nakłady
niż na uruchomienie własnej produkcji;

• nie mogą być wykonane w danym kraju w
wymaganym terminie

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Import, Eksport, Reeksport
c.d.

Reeksport

- wywóz towarów przywiezionych

uprzednio z innych krajów i zazwyczaj
poddanych operacjom uszlachetniającym

Eksport - to wywóz do innych krajów:

• surowców miner. i płodów rolnych;

• wyrobów przemysłu przetwórczego, w których
produkcji
specjalizuje się dany kraj,

Import

+

Eksport

= Bilans Handlowy

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Import/EksportPolska na tle
świata

OBROTY HANDLU ZAGRANICZNEGO WEDŁUG

WAŻNIEJ SZYCH KRAJ ÓW I-IX 2004

4087

3742,4

12924,4

2605

2596,6

2236,9

1517

1518,4

1783,4

1838,8

42,2

12438

3742,4

1735,3

1416,6

1855,4

1728,4

51,4

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

Niemcy

Włochy

Francja

W.

Brytania

Niderlandy Czeska

Republika

Szwecja

Rosja

Polska

m

ln

E

U

R

Eksport
Import

Opracowano na podstawie informacji GUS:
http://www.stat.gov.pl/nowosci

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Bilans Handlowy

Bilans handlowy - zestawienie wpływów i
wydatków dewizowych z tytułu eksportu i
importu dóbr i usług.

Eksport > Import

Eksport = Import

Eksport < Import

Nadwyżka bilansu

Bilans czynny(aktywny)

Zrównoważony

Deficyt bilansu

Bilans bierny (pasywny)

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Bilans płatniczy

Bilans płatniczy - zestawienie wszelkich
międzynarodowych transakcji ekonomicznych
i finansowych w ciągu roku między danym
krajem
(np. Polska), a resztą świata

Bilans obrotów bieżących

Bilans obrotów kapitałowych

+ Saldo rezerw dewizowych

= Bilans płatniczy

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Bilans płatniczy c.d.

Bilans obrotów bieżących obejmuje

:

• transakcje handlowe,

• dochody i wydatki z tytułu inwestycji zagranicznych,

• transakcje związane ze sprzętem wojskowym,

• wpływy z usług transportowych i turystyki, a także związane
z nimi
wydatki oraz dary

Bilans obrotów kapitałowych obejmuje

:

• salda kredytów średnio-długookresowych,

• sumę zobowiązań kredytowych umorzonych i
zrestrukturyzowanych,

• rewaloryzację rezerw oficjalnych oraz należności i zobowiązań

spowodowanych zmianą kursów walut,

• aktywa za granicą,

• zagraniczne aktywa

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Bilans płatniczy c.d.

Rezerwy dewizowe to zasób walut

obcych przechowywanych przez bank

centralny

i nagromadzonych w minionych latach

w wyniku dodatniego salda bilansu

płatniczego

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Saldo bilansu handlowego,
a popyt globalny i dochód
narodowy

Dochód narodowy (Y)

Po

p

y

t

g

lo

b

a

ln

y

(

P

g

)

0

P

g

=

YE

4

=C+I+(E

x

-

I

m

)

E

3

=

C+I+G

E

2

= K+I

E

1

= K

E

4

E

3

E

2

E

1

Y

1

Y

2

Y

4

Y

3

Y

ma

x

Wielkość nadwyżki eksportu
nad importem decyduje o
przyroście dochodu
narodowego
w rozmiarach Y

4

-Y

3

Przy ujemnym bilansie
handlowym krzywa
dochód narodowy spadnie
poniżej Y

3

Wniosek

W warunkach niepełnego wykorzystania zdolności

produkcyjnych nadwyżka eksportu nad importem jest na

ogół zjawiskiem korzystnym dla kraju, pobudza wzrost

dochodu narodowego

i wzrost zatrudnienia

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Terms of Trade

Wskaźniki terms of trade (TT) mierzone są
stosunkiem względnych zmian cen towarów
eksportowych do względnych zmian cen
towarów importowych

TT>10
0

TT=100

TT>100

Ceny towarów eksportowych rosną
szybciej od importowych, korzystny
wpływa na bilans handlowy

Relacje cen nie zmieniały się

Za zakupienia tego samego importu
kraj musi eksportować więcej,
pogarsza się bilans handlowy

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Terms of Trade w Polsce

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Terms of Trade c.d.

TT długim okresie kształtuje się niekorzystnie dla krajów

surowcowych,

Ceny towarów przetworzonych rosną szybciej

niż ceny surowców i materiałów

Kraje pragnące wzmocnić swoja pozycję na

rynkach międzynarodowych musza najpierw

importować nowoczesna technologię

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Obroty handlu zagranicznego

Obroty handlu zagranicznego ogółem i według

krajów I-IX 2004 r.

3494

33745

2386

35225

7214,8

503,2

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

Kraje Rozwinięte

Europy

Kraje

Rozwijajace się

Kraje Europy

Środkowo-

Wschodniej

m

ln

E

U

R

Eksport
Import

Opracowano na podstawie informacji GUS:
http://www.stat.gov.pl/nowosci

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Teoria kosztów komparatywnych

Zaleca by:
Każdy kraj specjalizował się w produkcji tego
dobra, którego względne koszty produkcji
(koszty komparatywne) są niższe niż za
granicą

Międzynarodowy podział pracy

Przeciwko protekcjonizmowi;

Wolny handel,

Łączna produkcja w obu krajach jest

większa od produkcji w warunkach

izolacji;

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Teoria kosztów
komparatywnych

Przykład

Koszty oraz wielkość produkcji sukna i wina w krajach A i P przed
specjalizacją

Po dokonaniu specjalizacją

Nakłady

globalne przeznaczone

na produkcję

Nakłady

jednostkowe

na produkcję

Wielkość

wytworzonej

produkcji

sukna

wina

sukna

wina

sukna

wina

Kraj

1

2

3

4

1:3

2:4

A

600

300

5

2

120

150

P

600

300

15

3

40

100

Razem 1200

600

-

-

160

250

Nakłady

globalne przeznaczone

na produkcję

Nakłady

jednostkowe

na produkcję

Wielkość

Wytworzonej

produkcji

sukna

wina

sukna

wina

sukna

wina

Kraj

1

2

3

4

1:3

2:4

A

900

-

5

-

180

-

P

-

900

-

3

-

300

Razem

900

900

-

-

180

300

Kraj P ma nad krajem A
względną, ale nie absolutną
przewagę w produkcji wina.
Dlatego A powinien
specjalizować się w produkcji
wina

Dodatkowa produkcja sukna
wynosi 20 jednostek, a wina 50

Proporcje podziału korzyści między krajami

zależy od stosunku relacji cen w kraju i za

granicą

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Kurs walut

Kurs walut jest cena jednostki

pieniężnej jednego kraju wyrażoną w

jednostkach pieniężnych innych

krajów

Miarą relatywnej ceny dóbr i usług
pochodzących z porównywalnych krajów
jest kurs realny R

k

.

R

k

= W

kc

N

k

W

cz

N

k

- nominalny kurs krajowy

np. złotego do euro

W

ck

- wsk. Cen towarów krajowych

W

cz

- wsk. Cen towarów w kraju

do którego porównujemy
walutę

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Środki polityki handlowej



Cła



Ograniczenia ilościowe



Subwencje



Embargo



Bariery pozataryfowe

Polityka handlowa - oddziaływanie przez
rząd na wymianę międzynarodową za
pomocą takich narzędzi jak:

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Cło - definicja, rodzaje

Cło -płata pobierana przez państwo od
przywozu
i wywozu towarów przez jego granice

Podstawowy podział obejmuje:

•cła przywozowe (importowe)

•cła wywozowe (eksportowe)

Ze względu na sposób obliczania rozróżnia się

• cła ad valorem (od wartości), jako procent wartości
towaru

• cła specyficzne określona kwota od ilości lub wagi
towaru

Z punktu widzenia celu wprowadzania cła dzieli się na:

• cła fiskalne zapewniające dochody skarbowi państwa,

• cła gospodarcze, nakładane w celu realizowania
określonej polityki handlu zagr. danego państwa;

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Cło - Mechanizm
oddziaływania

Ilość towaru

0

Cena

P

p

P

d

D

C

G

H

C

s

C

kr

Q

1

Q

3

Q

4

Q

2

A B

F

E

Cło (h)

Wskutek nałożenia cła popyt krajowy i

import maleją, a podaż krajowa rośnie

•

popyt na towar

spadnie z Q

2

do Q

4

• podaż krajowa
wzrośnie z Q

1

do Q

3

• wielkość importu
spadnie z Q

2

Q

1

do Q

4

Q

3

• ABCD - dochód do budżetu

• GDA, CBA - straty ponoszone
przez państwo

C

s

- cena światowa

C

kr

- cena krajowa C

s

(1+h)

Wprowadzono cło (h)

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Cło - Za i przeciw

Motywy nakładania ceł przez władze:

• Dążenie do zwiększenia dochodów budżetowych

• Popieranie działalności produkcyjnej
w wybranych dziedzinach

• Osłanianie zatrudnienia w niekonkurencyjnych
wobec zagranicy gałęziach

• Ochrona wybranych grup społecznych

• Strata dla konsumentów

• Nieefektywna alokacja zasobów i straty społeczne

Kontrargumenty:

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Inne środki polityki handlowej

Ograniczenia

ilościowe

(kwoty

importowe)

-

wprowadzenie górnego pułapu wolumenu importu do
danego, licencje.

Subwencje - bezzwrotna pomoc finansowa udzielana
poszczególnym podmiotom w celu poparcia ich
działalności

Embargo - ogólny zakaz wywozu określonych towarów
do danego kraju lub grupy krajów albo analogiczny
zakaz przywozu

Bariery pozataryfowe - przepisy administracyjne,
które dyskryminują towary zagraniczne w porównaniu z
krajowymi np. przedłużanie odprawy granicznej dóbr
importowanych.

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Ważniejsze Międzynarodowe
Organizacje

• EWG, Europejska Wspólnota Gospodarcza od 1958
(ang. EEC-European Economic Community)

• Wspólny Rynek Ameryki Środkowej od 1960
(CACM - Central American Common Market)

• Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową od 1960
(OPEC Organization of the Petroleum Exporting Countries)

• Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju od 1960
OECD-Organization for Economic Cooperation and Development )

• Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu od 1960
(EFTA - European Free Trade Association)

• Północno Amerykański Układ Wolnego Handlu od 1992
(NAFTA - North American Free Trade Agreement)

• Unia Europejska od 1993
(EU European Union)

• Światowa Organizacja Handlu od 1994
(WTO -World Trade Organization)

• Układ Ogólny w Sprawie Handlu Usługami od 1995
(GATS - General Agreement on Trade in Services)

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!