Gospodarka
odpadami

W Polsce i Unii Europejskiej

Recykling



Recykling to wielokrotne wykorzystywanie
materiałów do wytwarzania nowych produktów.
Zadania recyklingu to przede wszystkim
zmniejszenie ilości odpadów, zmniejszenie ich
szkodliwości dla środowiska oraz oszczędzanie
zasobów naturalnych.

Spalanie odpadów



Spalanie odpadów komunalnych stanowi stosunkowo
nową metodę ich utylizacji. Nowoczesne urządzenia
do spalania odpadów pełnią dwie funkcje: redukują
ilość (objętość) odpadów mających trafić na
wysypisko oraz stanowią źródło energii elektrycznej
i/lub cieplnej.



Spalarnia to jednocześnie urządzenie zamieniające
stosunkowo małoagresywne odpady komunalne w
prawie taką samą ilość znacznie groźniejszych
popiołów, pyłów, ścieków i pozostałości z
oczyszczania spalin

O EFEKTACH GOSPODARKI
ODPADAMI W POLSCE



W 2000 r. wytworzono w Polsce ogółem
139.340.000 Mg (139 mln ton) odpadów.
W tym:



Wytwarzanie odpadów w Polsce jest
nierównomierne przestrzennie. Ponad
70% odpadów powstaje w trzech
województwach: śląskim,
dolnośląskim, małopolskim.



Województwa śląskie i dolnośląskie
"przodują" nie tylko pod względem
wytwarzania odpadów gospodarczych
lecz także komunalnych.



Dane obrazujące produkcję
poszczególnych odpadów w Polsce

Przewidywane przez KPGO (Krajowy Plan

Gospodarki Odpadami) nakłady na przedsięwzięcia

w latach 2003-2014:



instalacja do odzysku i unieszkodliwiania urządzeń

elektrycznych i elektronicznych - 200 mln zł,



składowisko odpadów niebezpiecznych o

pojemności 500 000 Mg - 80 mln zł,



instalacja termicznego przekształcania odpadów

niebezpiecznych o wydajności 20 000 Mg  - 70 mln

zł,



instalacja do unieszkodliwiania urządzeń

chłodniczych - 10 mln zł,



instalacja do dekontaminacji transformatorów

zawierających PCB -  10 mln zł.

Orientacyjne koszty eksploatacyjne związane z

unieszkodliwianiem odpadów  niebezpiecznych:



indywidualne procesy - 10.000 zł/Mg,



odzysk rtęci - 4.000 zł/Mg,



termiczne unieszkodliwianie - 2.500 zł/Mg,



odzysk rozpuszczalników - 2.500 zł/Mg,



unieszkodliwianie odpadów materiałów wybuchowych -

2.000 zł/Mg,



obróbka fizykochemiczna - 1.500 zł/Mg,



składowanie do czasu opracowania technologii - 800

zł/Mg,



chemiczne oczyszczanie ścieków - 800 zł/Mg,



składowanie azbestu - 600 zł/Mg,



odzysk metali - 500 zł/Mg,



wykorzystanie w procesach przemysłowych - 400 zł/Mg,



rozdział emulsji - 300 zł/Mg.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja
recyklingu i odzysku akumulatorów
ołowiowych i olejów odpadowych:



przerób akumulatorów ołowiowych -

zyski przewyższają koszty,



regeneracja olejów odpadowych - zyski

przewyższają koszty.

 

REGULACJE PRAWNE UNII
EUROPEJSKIEJ W
OBSZARZE GOSPODARKI
ODPADAMI



Regulacją o charakterze ramowym w
gospodarce odpadami jest dyrektywa
Rady Europy 75/442/EWG zmieniona w
roku 1991 (91/156/EWG). Zobowiązuje
ona kraje członkowskie do zapobiegania
powstawaniu odpadów, ograniczania ich
ilości i zmniejszania szkodliwości.
Przenosi ona ze szczebla lokalnego
na krajowy nadzór nad gospodarką
odpadami.

KRAJOWY I
SAMORZĄDOWE PLANY
GOSPODARKI ODPADAMI

Obowiązujący stan prawny w dziedzinie
gospodarki odpadami, opiera się na
następujących,  kardynalnych zasadach :



zasadzie zintegrowanego podejścia do

ochrony środowiska,



zasadzie zapobiegania - ten kto podejmuje

negatywne dla środowiska działania,
odpowiada za usunięcie ich skutków,



zasadzie przezorności - ten kto
podejmuje działania które w przyszłości
mogą negatywnie oddziaływać na
środowisko, odpowiada za podjęcie
wszelkich możliwych środków
zapobiegawczych,



unieważniania z mocy prawa
wszelkich decyzji naruszających
przepisy dotyczące ochrony
środowiska,



zasadzie bliskości - unieszkodliwianie w
miejscu ich postępowania,



zasadzie "zanieczyszczający płaci" -
odpowiedzialność ekonomiczna sprawcy
za szkody bieżące lub przyszłe w
środowisku,



zasadzie dostępu obywateli do
informacji o środowisku,



zasadzie uwzględniania wymogów
ochrony środowiska we wszelkich
sporządzanych planach i programach,



prawie obywateli do udziału w
postępowaniu w sprawie wydania decyzji
z zakresu ochrony środowiska, itp.

Gospodarka odpadami w
Unii Europejskiej

EKONOMICZNE ASPEKTY
GOSPODARKI ODPADAMI



To co stanowi pożądany element gry

rynkowej - cena równowagi popytu i podaży,

ustalana jest  na rynku odpadów w wyniku

zawarcia przez firmy zajmujące się

wywozem śmieci umów cywilnoprawnych z

mieszkańcami, którzy płacą im za usuwanie

odpadów. Tym samym, w Polsce strumień

pieniędzy z tego rodzaju usług omija budżet

gminy. Nie byłaby to sytuacja zła, o ile na

gminach nie spoczywałyby inne ustawowe

obowiązki np. w zakresie organizacji

systemu selektywnej zbiórki odpadów.

Na każde 100 złotych
wydanych na
kosztowny system
zbiórki selektywnej
polskie gminy ze
sprzedaży surowców
wtórnych uzyskują
najwyżej 20 zł.



Efektem takiego mechanizmu finansowania

jest to, że 40 proc. gmin ustawiło pojemniki

do selektywnej zbiórki, ale 95 proc.

odpadów komunalnych i tak ląduje na

składowiskach. Unijna zasada, iż

zanieczyszczający ponoszą koszty związane

z gospodarką odpadami, pozostaje na

papierze. Co więcej, firmy wywożą odpady

tam, gdzie przyjmuje się je najtaniej.

Ponieważ praktycznie nie ma możliwości

skutecznej kontroli (przez Inspekcję Ochrony

Środowiska i inne organy administracji

publicznej), często kolejny posiadacz

odpadów najczęściej je składuje, nie mając

do tego stosownych warunków ani zezwoleń.



Krzysztof Rawa,
Ekonomia SSL