Błąd kotwiczenia

Dr Tomasz Kucharski

•

Uczestnikami badania były osoby, które
profesjonalnie zajmują się wyceną
nieruchomości. Ich zadaniem było
oszacowanie wartości pewnego domu.
Przed wyceną wszyscy eksperci
otrzymali dziesięciostronicowy pakiet
informacji o nieruchomości wraz z
ceną, której zażądał dotychczasowy
właściciel (tzw. ceną katalogową).

•

Każdy ekspert mógł także przez 20
minut oglądać dom. Jest oczywiste, że
specjaliści powinni się skoncentrować
przede wszystkim na informacjach o
analizowanym obiekcie, nie przejmując
się zbytnio ceną, której zażądał
właściciel.

•

I rzeczywiście, gdy po zakończeniu
badania zapytano ekspertów o to,
jakimi kryteriami się kierowali podczas
dokonywania wyceny, tylko 8% spośród
nich przyznało, że zwracało uwagę
także na cenę katalogową. Ponad 90%
ekspertów twierdziło, że ta cena w
żaden sposób nie wpływała na ich
oceny. Czy faktycznie tak było?

•

Northcraft i Neale, autorzy tego
eksperymentu, podzielili specjalistów
na grupy i każdej z nich podawali różne
ceny katalogowe. Pozostałe informacje
o nieruchomości były takie same.
Okazało się, że wyceny proponowane
przez ekspertów były silnie uzależnione
od tego, jak wysoka była sugerowana
cena katalogowa.

Cena
katalogow
a(kotwica)

Średnia wycena
ekspertów

Najniższa
możliwa cena
sugerowana
przez
eksperta

119 900 $

114 204 $

111 136 $

149 900 $

128 754 $

123 818 $

•

Błąd kotwiczenia ma, jak widać,
ogromny wpływ na nasze prognozy, i to
także w tych dziedzinach, w których
jesteśmy (lub przynajmniej wydaje nam
się, że jesteśmy) specjalistami.

•

W jednym z eksperymentów
profesjonalni inwestorzy mieli
przewidzieć, jaką wartość osiągnie po
12 miesiącach główny indeks na rynku
niemieckim - DAX

•

Wszystkim inwestorom pokazano
wykres indeksu z ostatnich 21
miesięcy, a następnie podzielono ich
na dwie grupy. Osoby z pierwszej grupy
miały odpowiedzieć na pytanie, czy
wartość indeksu będzie niższa niż 4500
punktów, a osoby z grupy drugiej
zapytano, czy ten indeks będzie
wyższy od 6500 punktów.

•

Gdy uczestników eksperymentu
poproszono, aby podali przewidywaną
wartość indeksu, to okazało się, że
średnia prognoza w grupie pierwszej
(gdzie kotwica wynosiła 4500) była
równa 5765 punktów, a w grupie
drugiej (gdzie kotwica wynosiła 6500)
średnia prognoza osiągnęła 5930
punktów.

•

Można przypuszczać, że gdyby podano
inne wartości danych kotwiczących, to
przewidywania ankietowanych
inwestorów także by się zmieniły.

•

W pewnym eksperymencie uczestnicy
mieli przewidywać wartość indeksu
giełdowego, ale zanim to zrobili,
wyświetlano im, w bardzo krótkich
migawkach, liczby, które miały odegrać
rolę kotwicy poznawczej. I rzeczywiście
odegrały.

•

Osoby, które widziały na ekranie
większą liczbę, prognozowały także
wyższą wartość indeksu. Co więcej, nie
potrafiły sobie przypomnieć tych liczb,
co świadczy o niekontrolowanym
wpływie kotwicy na ich przewidywania

•

przewidywanie ceny waluty

•

akcje długo tanie