ZATOR

ZATOR

TĘTNICY

TĘTNICY

PŁUCNEJ

PŁUCNEJ

Definicja

Definicja



zatkanie tętnicy płucnej lub jej odgałęzień

zatkanie tętnicy płucnej lub jej odgałęzień

przez materiał zatorowy, którym najczęściej

przez materiał zatorowy, którym najczęściej

jest skrzepnięta krew

jest skrzepnięta krew



Zatkanie tętnicy płucnej powoduje całkowite

Zatkanie tętnicy płucnej powoduje całkowite

lub częściowe zamknięcie przepływu krwi

lub częściowe zamknięcie przepływu krwi

przez płuca.

przez płuca.



Jeśli skrzeplina jest mniejsza zatyka mniejsze

Jeśli skrzeplina jest mniejsza zatyka mniejsze

odgałęzienie tętnicy płucnej nie zamykając

odgałęzienie tętnicy płucnej nie zamykając

całkowicie przepływu krwi przez płuca

całkowicie przepływu krwi przez płuca



Stopień nasilenia objawów i zagrożenie życia

Stopień nasilenia objawów i zagrożenie życia

pacjenta zależy od ilości zatkanych

pacjenta zależy od ilości zatkanych

odgałęzień tętnicy płucnej.

odgałęzień tętnicy płucnej.

Mikrozatorowość płucna

Mikrozatorowość płucna

Materiał zatorowy (skrzepliny) mają

Materiał zatorowy (skrzepliny) mają

małą średnicę i zatykają małe

małą średnicę i zatykają małe

odgałęzienia tętnicy płucnej. Objawy

odgałęzienia tętnicy płucnej. Objawy

są mniej burzliwe, czasami trudne do

są mniej burzliwe, czasami trudne do

rozpoznania.

rozpoznania.

CZYNNIKI RYZYKA

CZYNNIKI RYZYKA



- otyłość

- otyłość



- unieruchomienie (powoduje zastój krwi i jej

- unieruchomienie (powoduje zastój krwi i jej

wykrzepianie w żyłach - głównie w żyłach miednicy i

wykrzepianie w żyłach - głównie w żyłach miednicy i

kończyn dolnych, co stanowi źródło materiału

kończyn dolnych, co stanowi źródło materiału

zatorowego przenoszonego do płuc)

zatorowego przenoszonego do płuc)



- podeszły wiek

- podeszły wiek



- ciąża (sprzyja zaburzeniom krążenia w układzie

- ciąża (sprzyja zaburzeniom krążenia w układzie

żylnym).

żylnym).



Choroby współistniejące lub sprzyjające

Choroby współistniejące lub sprzyjające

wystąpieniu tej choroby:

wystąpieniu tej choroby:



- żylaki podudzi i zespół pozakrzepowy żył podudzia

- żylaki podudzi i zespół pozakrzepowy żył podudzia



- niewydolność krążenia

- niewydolność krążenia



- choroby nowotworowe w jamie brzusznej

- choroby nowotworowe w jamie brzusznej

PRZYCZYNY

PRZYCZYNY

materiał

materiał

zatorowy

zatorowy

OBJAWY

OBJAWY



- nagły ból w klp

- nagły ból w klp



- silna duszność spoczynkowa

- silna duszność spoczynkowa



- krótkotrwała utrata przytomności

- krótkotrwała utrata przytomności



- sinica

- sinica



- tachykardia

- tachykardia



- przyspieszenie oddechów

- przyspieszenie oddechów



- przepełnienie szył szyjnych

- przepełnienie szył szyjnych



- powiększenie wątroby

- powiększenie wątroby



- czasami suchy kaszel, gorączka,

- czasami suchy kaszel, gorączka,

krwioplucie

krwioplucie

powikłania

powikłania



- ostra niewydolność oddechowa

- ostra niewydolność oddechowa



- wstrząs (w przebiegu ciężkiej i

- wstrząs (w przebiegu ciężkiej i

ostrej niewydolności prawej komory)

ostrej niewydolności prawej komory)



- zawał serca lub zaostrzenie choroby

- zawał serca lub zaostrzenie choroby

wieńcowej

wieńcowej



- płyn (wysięk w jamie opłucnowej)

- płyn (wysięk w jamie opłucnowej)



- zapalenie płuc

- zapalenie płuc

ROKOWANIE

ROKOWANIE



Zależy od stopnia zaawansowania choroby

Zależy od stopnia zaawansowania choroby

oraz w mniejszym stopniu od wieku

oraz w mniejszym stopniu od wieku

pacjenta (masywny zator tętnicy płucnej

pacjenta (masywny zator tętnicy płucnej

daje burzliwe objawy i jest obarczony

daje burzliwe objawy i jest obarczony

większą śmiertelnością niż

większą śmiertelnością niż

mikrozatorowość płucna).

mikrozatorowość płucna).



Zawsze poważne, śmiertelność w ostrej

Zawsze poważne, śmiertelność w ostrej

fazie wynosi ponad 10%, częste są

fazie wynosi ponad 10%, częste są

nawroty choroby (ponad 1/3 przypadków

nawroty choroby (ponad 1/3 przypadków

zatorowości płucnej).

zatorowości płucnej).

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE



Nasilenie objawów u poszczególnych chorych z

Nasilenie objawów u poszczególnych chorych z

zatorowością płucną bywa różne: od nieznacznie

zatorowością płucną bywa różne: od nieznacznie

nasilonych do zatrzymania krążenia.

nasilonych do zatrzymania krążenia.



Podstawowe znaczenie ma zapewnienie drożności

Podstawowe znaczenie ma zapewnienie drożności

światła dróg oddechowych i utrzymanie

światła dróg oddechowych i utrzymanie

prawidłowego oddychania i krążenia. U wszystkich

prawidłowego oddychania i krążenia. U wszystkich

chorych należy stosować tlenoterapię. Jeżeli pomimo

chorych należy stosować tlenoterapię. Jeżeli pomimo

podawania krystaloidów utrzymuje się niskie

podawania krystaloidów utrzymuje się niskie

ciśnienie tętnicze krwi, to należy zastosować leki

ciśnienie tętnicze krwi, to należy zastosować leki

podwyższające ciśnienie tętnicze np. Dopaminę

podwyższające ciśnienie tętnicze np. Dopaminę

dożylnie w dawce 5 μg/kg m.c./min. celem

dożylnie w dawce 5 μg/kg m.c./min. celem

utrzymania odpowiedniego ciśnienia tętniczego krwi.

utrzymania odpowiedniego ciśnienia tętniczego krwi.

Leczenie

Leczenie

przeciwzakrzepowe

przeciwzakrzepowe



Stosuje się u większości chorych z zatorowością

Stosuje się u większości chorych z zatorowością

płucną: w leczeniu przeciwzakrzepowym stosuje

płucną: w leczeniu przeciwzakrzepowym stosuje

się dożylnie Heparyny.

się dożylnie Heparyny.



Początkową dawkę 5000-10000 j. (100 j./kg m.c.)

Początkową dawkę 5000-10000 j. (100 j./kg m.c.)

podaje się uderzeniowo dożylnie (bolus).

podaje się uderzeniowo dożylnie (bolus).



Następnie podaje się w dawce 1000 j./h (18 j./kg

Następnie podaje się w dawce 1000 j./h (18 j./kg

m.c./h) we wlewie kroplowym.

m.c./h) we wlewie kroplowym.



U chorego, u którego obraz kliniczny wskazuje z

U chorego, u którego obraz kliniczny wskazuje z

dużym prawdopodobieństwem na zatorowość

dużym prawdopodobieństwem na zatorowość

płucną, leczenie heparyną należy rozpocząć

płucną, leczenie heparyną należy rozpocząć

jeszcze przed zyskaniem potwierdzenia

jeszcze przed zyskaniem potwierdzenia

rozpoznania.

rozpoznania.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

bezwzględne

bezwzględne

do stosowania

do stosowania

heparyn

heparyn



występujące w danej chwili

występujące w danej chwili

krwawienia

krwawienia



uszkodzenia śródczaszkowe lub

uszkodzenia śródczaszkowe lub

znacznie i nie leczone nadciśnienie

znacznie i nie leczone nadciśnienie

tętnicze krwi

tętnicze krwi

Przeciwwskazania względne

Przeciwwskazania względne



niedawno przebyty udar mózgu

niedawno przebyty udar mózgu



niedawno przeprowadzony duży

niedawno przeprowadzony duży

zabieg chirurgiczny

zabieg chirurgiczny



zaawansowana niewydolność

zaawansowana niewydolność

wątroby lub nerek

wątroby lub nerek



bakteryjne zapalenie wsierdzia

bakteryjne zapalenie wsierdzia



skaza krwotoczna.

skaza krwotoczna.

LECZENIE

LECZENIE

TROMBOLITYCZNE

TROMBOLITYCZNE

(Streptokinaza, Urokinaza, tkankowy

(Streptokinaza, Urokinaza, tkankowy

aktywator plazminogenu Agrastat),

aktywator plazminogenu Agrastat),

może ono być zastosowane u tych

może ono być zastosowane u tych

chorych z zatorowością płucną u

chorych z zatorowością płucną u

których nie występują zaburzenia

których nie występują zaburzenia

hemodynamiczne.

hemodynamiczne.

Chorzy z

Chorzy z

przeciwwskazaniami do

przeciwwskazaniami do

leczenia

leczenia

przeciwzakrzepliwego

przeciwzakrzepliwego



można wprowadzić filtry (Greenfielda)

można wprowadzić filtry (Greenfielda)

do żyły czczej dolnej.

do żyły czczej dolnej.



Inną metodą leczenia jest

Inną metodą leczenia jest

przeprowadzenie chirurgicznej

przeprowadzenie chirurgicznej

embolektomii, polegające na

embolektomii, polegające na

usunięciu zatoru z tętnicy płucnej.

usunięciu zatoru z tętnicy płucnej.

Zabieg ten u chorych

Zabieg ten u chorych

hemodynamicznie niestabilnych bywa

hemodynamicznie niestabilnych bywa

obecnie zastępowany przez leczenie

obecnie zastępowany przez leczenie

trombolityczne.

trombolityczne.