Przeszczepy

Narządów

Unaczynionych

Pracownia Immunologii Klinicznej,

Transplantacyjnej i Genetyki

WSS im. M. Kopernika w Łodzi

•

autogeniczne (autologiczne)

- polegają na

przeniesieniu własnej tkanki lub narządu biorcy z
jednego miejsca na drugie np. przeszczep skóry

•izogeniczne

- polegają na przeniesieniu tkanki

lub narządu między osobnikami identycznymi
genetycznie np. bliźnietami jednojajowymi

•

allogeniczne

- polegają na przeniesieniu tkanki

lub narządu między osobnikami różnymi
genetycznie, ale tego samego gatunku np.
człowiek --> człowiek

•

ksenogeniczne (heterologiczne, ksenogenne)

-

polegają na przeniesieniu tkanki lub narządu
między osobnikami różnego gatunku np. świnia
--> człowiek

Podział przeszczepów

•

1954

- pierwszy przeszczep nerki (od brata bliźniaka)

- (

Joseph Murray

i

John Merrill

- Boston)

•

1963

- pierwsza próba przeszczepu wątroby

(

Thomas Starzl

- Denver)

•

1966

- pierwszy jednoczesny przeszczep nerki i

trzustki

(

William

Kelly i

Richard Lillehei

- Minneapolis)

•1967 - pierwszy udany

przeszczep wątroby

(

Thomas Starzl

-

Denver

)

•

1967

- pierwszy przeszczep serca

(

Christiaan Barnard

-

Kapsztad

)

•

1981

- pierwszy jednoczesny przeszczep serca i płuca

(

Bruce Reitz

-

Stanford

)

•

1998

- pierwszy przeszczep przedramienia

(

Jean Michel Dubernard

-

Lyon

)

•

2005

- pierwszy przeszczep fragmentu twarzy ze

zwłok

(

Jean Michel Dubernard

-

Amiens

)

Przeszczepy narządów u
ludzi

Świat

•

1965

- pierwsza próba przeszczepu nerki pobranej ze

zwłok

(

Wiktor

Bross -

Wrocław

) (31

marca

1965

)

•

1966

- pierwszy udany przeszczep nerki ze zwłok

(

Jan

Nielubowicz,

Tadeusz

Orłowski -

Warszawa

) (26

stycznia

)

•

1968

- pierwszy przeszczep nerki pobranej od żywego

dawcy

(

Wiktor

Bross - Wrocław)

•

1969

- pierwsza próba przeszczepu serca

(

Jan Moll

,

Antoni

Dziatkowiak - Łódź)

•1986 - pierwszy udany przeszczep serca (

Zbigniew

Religa

-

Zabrze

)

•1987 - pierwszy przeszczep wątroby (

Stanisław

Zieliński -

Szczecin

)

•

1988

- pierwsze udane jednoczasowe przeszczepienie

nerki i trzustki (

Jacek

Szmidt -

Warszawa

)

Przeszczepy narządów u
ludzi

Polska (część I )

Przeszczepy narządów u
ludzi

Polska (część II )

•1990 - pierwsze udane

przeszczepienie wątroby

u

dziecka (

Piotr

Kaliciński - Warszawa -

Centrum Zdrowia Dziecka

)

•

1994

- pierwsze udane

przeszczepienie wątroby

u

dorosłego

(

Jacek Pawlak

,

Bogdan

Michałowicz -

Warszawa)

•1999 - pierwszy przeszczep części wątroby od
żywego dawcy (Piotr Kaliciński,

Marek

Krawczyk -

Warszawa)

•2001 - pierwszy udany jednoczasowy przeszczep
płuc i serca

(

Marian

Zembala - Zabrze)

•

2003

- pierwszy przeszczep pojedynczego płuca

(Marian Zembala - Zabrze)

Przeszczepy narządów u
ludzi

Polska (część III )

•

2004

- pierwsze udane przeszczepienie trzustki u

osoby z uprzednio przeszczepioną nerką (

Marek

Durlik - Warszawa)

•2005 - pierwszy przeszczep obu płuc (Marian
Zembala - Zabrze)

•

2006

- pierwszy przeszczep wątroby i jelita (Piotr

Kaliciński -

Warszawa - Centrum Zdrowia Dziecka)

(

28

marca

2006)

•2006 - pierwszy przeszczep ręki (Jerzy Jabłecki -
Trzebnica)

(

2

kwietnia 2006 )

Powodzenie przeszczepu zależy od:

odpowiedniego doboru dawcy z punktu
widzenia

antygenów zgodności

tkankowej;

odpowiedniego doboru klinicznego biorcy i
dawcy tzn. zwracając uwagę na chorobę
podstawową,

wiek, predyspozycje

psychiczne;

odpowiedniego zabezpieczenia narządu
pobranego;

odpowiedniej techniki chirurgicznej.

Można zapobiegać odrzucaniu przeszczepu
poprzez podawanie leków immunosupresyjnych
powodujących zmniejszenie antygenów.

Pełna zgodność w zakresie

grupy krwi ABO

DAWCA

 

BIORCA

liczba

antygenów

 

 

zgodność

 

 

4

ABO

100%

 

ABO

 

24

DR

2  1

100%  50%

DR

MHC II

klasa

7 pkt.

61

B

2  1  0

100%  50%

 0%

 

B

MHC I

klasa

4 pkt.

28

A

2  1  0

 

A

MHC I

klasa

1 pkt.

 

 

 

 

przeciwciała

cytotoksyczne

( PRA ) < 50 %

cross – match

( próba krzyżowa = limfocyty dawcy + surowica

biorcy

)

wynik dodatni

wynik dodatni

 

wynik

wynik

ujemny

ujemny



 



NIE

NIE

 

TAK

TAK

 



nadostre

nadostre

odrzucanie

odrzucanie

 

immunosupresja

 

 

 



 

 

kontrola stanu pobudzenia układu

immunologicznego

 

 

 

 

 

 

biopsja : ocena histopatologiczna

nacieki komórek immunologicznych,

markery powierzchniowe komórek np.

DR

 

 

populacje limfocytów:

CD3 - limfocyty T,

CD4 - limfocyty T

H

,

CD25 - komórki z receptorem dla Il-2

I faza - rozpoznanie antygenu

w organizmie

II faza - namnożenie różnych

populacji limfocytów T i

B

oraz powolne

niszczenie

przeszczepu

III faza - odczyn
immunologiczny
doprowadzający do
całkowitego zniszczenia
przeszczepu

Etapy Odrzucania Przeszczepu

Superostre ( nadostre ) odrzucenie

- jest pośrednią

odpowiedzią

organizmu biorcy z powodu istnienia

antygenów dawcy (np. różna

grupa krwi). Ujawnia się w

kilka minut

i taki przeszczep musi

zostać natychmiast

usunięty

aby zapobiec silnej odpowiedzi

immunologicznej organizmu.

Ostre odrzucenie

- jest pośrednią odpowiedzią

organizmu,

występuje około

5 - 10 dni

od dnia

przeszczepu i może

zakończyć się zniszczeniem

przeszczepu jeżeli nie zostanie prawidłowo rozpoznany
przez organizm biorcy

Chroniczne odrzucanie

Rodzaje Reakcji Odrzucania

NERKA

  

 

BIORCA:

 surowica co 6 tygodni,

 oznaczanie PRA co 12 tygodni ( panel 30
niespokrewnionych osób ),

 bankowanie surowic o PRA > 11% ( do cross-match ),

 znajomość mismatch w MHC poprzednich dawców.

 oznaczenie MHC ( I i II klasa molekularnie ),

w przyszłości:
określenie specyficzności anty-HLA u uczulonych biorców,
 

 

CROSS-MATCH:

 limfocyty T i B ze świeżą surowicą biorcy,

 limfocyty T i B z historyczną surowicą biorcy
o najwyższym PRA, jeżeli uczulony ( PRA > 11% )
lub

 limfocyty z AGH ze świeżą surowicą biorcy,

 limfocyty z AGH z historyczną surowicą biorcy
o najwyższym PRA

 

w przyszłości:

cytometria przepływowa

 

Płuco

Zgodność w ABO
Oznaczenie HLA u biorcy

W przyszłości:
Oznaczenie PRA
Cross-match
( biorcy immunizowani lub

wszyscy )

Serce

Zgodność w ABO
Oznaczenie HLA u biorcy

W przyszłości:
Oznaczenie PRA
Cross-match
( biorcy immunizowani lub

wszyscy )

WĄTROBA

 

zgodność w ABO

  

w przyszłości:
oznaczenie MHC
( I i II klasa molekularnie ) u biorców

TRZUSTKA

przeszczepiana razem z nerką od tego
samego dawcy

 

 

zgodność w ABO i MHC ( I i II klasa

molekularnie )

 

w przyszłości:
określenie specyficzności anty-HLA u
uczulonych biorców,

  

CROSS-MATCH:

 limfocyty T i B ze świeżą surowicą biorcy,

 limfocyty T i B z historyczną surowicą biorcy
o najwyższym PRA, jeżeli uczulony ( PRA >
11% )
lub

 limfocyty z AGH ze świeżą surowicą biorcy,

 limfocyty z AGH z historyczną surowicą
biorcy
o najwyższym PRA

 
 

w przyszłości:
cytometria przepływowa

POLTRANSPLANT Statystyka 2007

www.poltransplant.org.pl

Krajowa Lista Oczekujących na Przeszczepienie

Nerki

Nerki i
trzust
ki

Wątrob
y

Serca

Płuca

Serca i
płuca

Razem

Styczeń

1178

13

141

200

19

14

1565

Luty

1167

13

154

220

20

14

1588

Marzec

1184

11

162

231

22

14

1624

Kwiecień

1217

13

182

243

23

15

1693

Maj

1189

14

184

249

22

15

1673

Czerwiec

1130

13

180

244

24

15

1606

Lipiec

1143

9

174

261

27

16

1630

Sierpień

1155

12

170

265

28

17

1647

Wrzesień

1164

12

172

233

28

17

1626

Październi
k

1173

13

170

324

28

19

1637

Listopad

1172

11

190

244

30

17

1664

Grudzień

1171

10

182

223

28

18

1632

POLTRANSPLANT Statystyka 2007

www.poltransplant.org.pl

Statystyka przeszczepiania narządów od zmarłych
dawców
w 2007

Nerki

Nerki i
trzust
ki

Wątrob
y

Serca

Płuca

Serca i
płuca

Razem

Styczeń

76

1

22

3

-

-

102

Luty

42

1

8

4

-

-

55

Marzec

44

1

11

7

1

-

64

Kwiecień

34

-

9

2

-

-

45

Maj

55

3

13

8

1

-

80

Czerwiec

73

4

13

8

1

-

101

Lipiec

56

2

15

7

1

-

81

Sierpień

43

-

13

4

-

-

60

Wrzesień

57

1

16

3

-

-

77

Październi
k

60

2

17

6

-

-

85

Listopad

58

3

22

8

1

-

92

Grudzień

54

3

15

5

3

-

80

Razem

652

21

178

64

7

-

922