Automatyczne przetwarzanie

informacji

Modyfikacja postaw

(projekt doktorski Izabeli Krejtz pod kierunkiem G.
Sędka)
Dr Izabela Krejtz SWPS i Instytut Psychologii PAN

Plan prezentacji



Kontekst teoretyczny



Automatyczne a kontrolowane przetwarzanie informacji



Automatyczny mechanizm selektywnej uwagi (attentional
bias)



Metody eksperymentalne w psychopatologii
poznawczej



Zadanie na szybką detekcję punktu

(probe detection task)



Emocjonalny test Stroopa



Prezentacja badań



Modyfikacja odczuć wobec pająków



Zmiana postaw politycznych

Niuanse terminologiczne



Przetwarzanie informacji:



Świadome – nieświadome

•

1980 Shevrin, Dickman – postulat odmiennej
organizacji tych procesów



Jawne – utajone (Greenwald i Banaji, 1995)

•

Utajone poznanie – przeszłe doświadczenie wpływa na
dokonywane sądy w sposób introspekcyjnie
niedostępny aktorowi.

•

Postawy mogą być aktywizowane poza świadomą
uwagą poprzez bodziec, świadomie nie zauważony



Kontrolowane – automatyczne

(Schneider, Dumais & Schiffri
n, 1984)

Automatyczne a kontrolowane
przetwarzanie informacji

CHARAKTERYSTYKA

AUTOMATYCZNE

KONTROLOWANE

zasoby poznawcze

niezależne

zależne

kontrola intencjonalna

niepełna

całkowita

uwaga

niekonieczna, może

być przywołana

wymagana

wysiłek poznawczy

mały

duży

przetwarzanie

równoczesne

seryjne

globalność

całościowe

fragmentaryczne

przechowywanie w LTM

prawie żadne

w dużym stopniu

modyfikacja

trudna

łatwa

Automatyczne przetwarzanie informacji



Automatyczne zjawiska psychiczne pojawiają się
natychmiast po wystąpieniu określonych
warunków wyzwalających;



(Bargh, 1989;1996)



Możliwa jest automatyczna, nieświadoma
interpretacja bodźców społecznych



(Bargh i Pietromonaco, 1982; Devine, 1989)

Badania nad procesami
automatycznymi



Pamięć



Świadoma prezentacja
bodźca, ale nie można
go sobie przypomnieć



Nurt badań nad
przetwarzaniem i
kodowaniem informacji
fałszywych



Gilbert (1991, 1993)



Procesy uwagi



Badania nad
nieświadomymi
procesami
emocjonalnymi (Clore,
1994; Le Doux, 1996)



Bodźce prezentowane
podprogowo lub
nadprogowo

Selektywność uwagi



Koncepcja ograniczonych zasobów poznawczych



Selektywność procesów uwagi – płynne i
strategiczne rozdzielanie zasobów poznawczych
(Kahneman, 1973 – koncepcja wąskiego gardła)



Rozdzielenie procesów kontroli uwagi na związane
ze świadomymi i nieświadomymi procesami
umysłowymi



Neuropsychologia – prozopagnostycy – nieświadome
rozpoznawanie twarzy – podwyższone SCRs (Bauer,
1984, Tranel i Damasio, 1985)



Badania nad nieświadomym primingiem semantycznym

Psychopatologia poznawcza



Tendencyjność uwagowa(attentional bias -
skrzywienie uwagi na bodźce ważne emocjonalnie,
zwłaszcza zagrażające – fałszywe alarmy



Mechanizm percepcji automatycznie skanujący
otoczenie w poszukiwaniu potencjalnych zagrożeń,
przy aktywizacji kontekstu (Fanselow, 1994;
Russell, 1979)



Automatyczny mechanizm uwagi

Automatyczny mechanizm uwagi



Ewolucyjnie zdeterminowany – lęk przed pająkami



Nabyty – bodźce nabierają specyficznego znaczenia,
pierwszeństwo przetwarzanie, kiedy pojawią się w
otoczeniu

Metody stosowane w
psychopatologii poznawczej



Procedury dual task



Czas reakcji na zadanie główne jest wskaźnikiem
zaabsorbowania uwagi bodźcami ważnymi



Dwa rodzaje efektów

:

Zadanie na szybką lokalizację punktu



Punkt może być szybciej lub wolniej zauważany,
zależnie od tego, na którym z dwóch słów wcześniej
prezentowanych (emocjonalnym, czy też neutralnym)
skupiona była uprzednio uwaga badanego.



MacLeod, Mathews i Tata (1986) - lękowi

powódź

stół

Emocjonalny test Stroopa



Głównym zadaniem badanych jest nazwanie
koloru paska, na którym pokazywane jest
słowo. Słowa nasycone są afektem
pozytywnym bądź negatywnym.



Dłuższy czas reakcji przy słowach
negatywnych, specyficznie odnoszących się do
problemu.



Pozwala na uchwycenie specyfiki przetwarzania
treści afektywnych zarówno w przypadku
zaburzeń emocjonalnych (MacLeod, 1991;
Williams, Mathews i MacLeod, 1996), jak i
postaw społecznych, zwłaszcza silnie
nasyconych negatywnymi odczuciami
(uprzedzenia, negatywne ustosunkowania
polityczne).

pająk

x

fuglit