Rozwój układu

Rozwój układu

płciowego

płciowego

męskiego

męskiego

Rozróżniamy:

Rozróżniamy:



płeć chromosomalna i genetyczna

płeć chromosomalna i genetyczna

(zdeterminowana jest od momentu zapłodnienia;

(zdeterminowana jest od momentu zapłodnienia;

zależy od tego czy do kom. jajowej wpłynie

zależy od tego czy do kom. jajowej wpłynie

plemnik z chrom. X lub Y)

plemnik z chrom. X lub Y)



płeć gonadalna (kształtuje się od 6 tygodnia)

płeć gonadalna (kształtuje się od 6 tygodnia)



płeć fenotypowa, tj. somatyczna (określona wraz

płeć fenotypowa, tj. somatyczna (określona wraz

z rozwojem narządów płciowych)

z rozwojem narządów płciowych)



płeć ustalona podczas porodu

płeć ustalona podczas porodu



płeć przyswojona (w dalszych etapach życia

płeć przyswojona (w dalszych etapach życia

postnatalnego)

postnatalnego)

Okresy rozwoju gonady

Okresy rozwoju gonady

męskiej

męskiej

1.

1.

Okres niezróżnicowania-

Okres niezróżnicowania-

gradus

gradus

indifferentiae

indifferentiae

(brak różnic

(brak różnic

morfologicznych)

morfologicznych)

2.

2.

Odmienny przebieg procesów

Odmienny przebieg procesów

różnicowania morfologicznego u płci

różnicowania morfologicznego u płci

męskiej i żeńskiej

męskiej i żeńskiej

Gonada męska: jądro

Gonada męska: jądro

Trzy źródła pochodzenia komórek:

Trzy źródła pochodzenia komórek:

1.

1.

Mezotelialny nabłonek pochodzenia

Mezotelialny nabłonek pochodzenia

mezodermalnego pokrywający tylną

mezodermalnego pokrywający tylną

ścianę jamy brzusznej ciała

ścianę jamy brzusznej ciała

2.

2.

Komórki mezenchymalne leżące tuż pod

Komórki mezenchymalne leżące tuż pod

nabłonkiem

nabłonkiem

3.

3.

Pierwotne komórki płciowe

Pierwotne komórki płciowe

1.

Stek

2.

Przewód żółtkowy

3.

Omocznia

4.

Sznur
nerkotwórczy

5.

Grzebień
gonadalny

6.

Pierwotne komórki
płciowe

Etapy kształtowania gonad:

Etapy kształtowania gonad:

4 tydzień

4 tydzień



nabłonek mezotelialny przedniej i

nabłonek mezotelialny przedniej i

przyśrodkowej powierzchni śródnercza

przyśrodkowej powierzchni śródnercza

grubieje i razem z namnażającą się pod

grubieje i razem z namnażającą się pod

nim mezenchymą tworzy uwypuklenie

nim mezenchymą tworzy uwypuklenie

zwane

zwane

grzebieniem płciowym (6+7) lub

grzebieniem płciowym (6+7) lub

grzebieniem gonadalnym (

grzebieniem gonadalnym (

crista gonadalis)

crista gonadalis)

1.

Przewód śródnercza
(Wolffa)

2.

Pierwotne komórki
płciowe

3.

Jama otrzewnowa

4.

Aorta

5.

Kanalik śródnercza

6.

Mezenchyma

7.

Nabłonek
mezotelialny

8.

Jelito

9.

Krezka

6 + 7 →

grzebień

gonadalny



z namnażającego się nabłonka grzebieni

z namnażającego się nabłonka grzebieni

wytwarzają się palczaste wypustki wnikające do

wytwarzają się palczaste wypustki wnikające do

mezenchymy :

mezenchymy :

pierwotne sznury płciowe

pierwotne sznury płciowe

, które

, które

pozostają w łączności z nabłonkiem pokrywającym

pozostają w łączności z nabłonkiem pokrywającym



w tym stadium niezróżnicowana gonada składa

w tym stadium niezróżnicowana gonada składa

się z zewnętrznej części korowej i wewnętrznej

się z zewnętrznej części korowej i wewnętrznej

części rdzeniowej, u zarodków XY

części rdzeniowej, u zarodków XY

część rdzenna

część rdzenna

przekształca się w jądro a część korowa zanika

przekształca się w jądro a część korowa zanika

6 tydzień

6 tydzień



do grzebieni płciowych (6+7) wnikają

do grzebieni płciowych (6+7) wnikają

pierwotne komórki płciowe (2)

pierwotne komórki płciowe (2)

zwane także

zwane także

komórkami prapłciowymi lub gonocytami, które

komórkami prapłciowymi lub gonocytami, które

różnicują się wcześnie w życiu prenatalnym

różnicują się wcześnie w życiu prenatalnym



w zarodku komórki te powstają około 21 dnia z

w zarodku komórki te powstają około 21 dnia z

endodermy pęcherzyka żółtkowego

endodermy pęcherzyka żółtkowego

1.

Przewód śródnercza
(Wolffa)

2.

Pierwotne komórki
płciowe

3.

Jama otrzewnowa

4.

Aorta

5.

Kanalik śródnercza

6.

Mezenchyma

7.

Nabłonek
mezotelialny

8.

Jelito

9.

Krezka

10.

Przewód
przyśródnerczowy
(Müllera)



z pęcherzyka żółtkowego gonocyty w liczbie około

z pęcherzyka żółtkowego gonocyty w liczbie około

tysiąca dzięki własnym ruchom amebowatym

tysiąca dzięki własnym ruchom amebowatym

oraz transportowi biernemu wędrują w kierunku

oraz transportowi biernemu wędrują w kierunku

grzebieni płciowych.

grzebieni płciowych.



pierwotne komórki płciowe indukują dalszy rozwój

pierwotne komórki płciowe indukują dalszy rozwój

gonad.

gonad.

2.

Przewód żółtkowy

5.

Grzebień

gonadalny

6.

Pierwotne komórki

płciowe

Rozwój gonady męskiej

Rozwój gonady męskiej

7 tydzień

7 tydzień



Rozrastanie, rozgałęzianie i połączenie

Rozrastanie, rozgałęzianie i połączenie

pierwotnych sznurów płciowych

pierwotnych sznurów płciowych



Oddzielenie sznurów od nabłonka przez torebkę

Oddzielenie sznurów od nabłonka przez torebkę

włóknistą - osłonkę białawą

włóknistą - osłonkę białawą

(tunica albuginea)

(tunica albuginea)

    

    

sznury płciowe

sznury płciowe





sznury kręte

sznury kręte





kanaliki kręte

kanaliki kręte





kanaliki proste

kanaliki proste





sieć jądra

sieć jądra

6. Sznury płciowe

7. Sznury kręte

7. Sznury kręte

8. Osłonka biaława

8. Osłonka biaława

7 tydzień

7 tydzień

8 tydzień

8 tydzień

8 tydzień

8 tydzień



Kom. Leydiga

Kom. Leydiga

~

~

kom. Śródmiąższowe

kom. Śródmiąższowe

»

»

powstają z komórek mezenchymalnych,

powstają z komórek mezenchymalnych,

oddzielających poszczególne kanaliki

oddzielających poszczególne kanaliki



Komórki nabłonka kanalików nasiennych

Komórki nabłonka kanalików nasiennych

»

»

komórki podpórkowe (komórki Sertolego)

komórki podpórkowe (komórki Sertolego)

powstają z mezodermy

powstają z mezodermy

»

»

spermatogonia- powstają z komórek

spermatogonia- powstają z komórek

prapłciowych

prapłciowych

Wydzielanie komórek

Wydzielanie komórek

śródmiąższowych :

śródmiąższowych :



Testosteron w komórkach Leydiga

Testosteron w komórkach Leydiga

~

~

rozwój przewodów śródnerczowych

rozwój przewodów śródnerczowych

~

~

rozwój zewnętrznych narządów płciowych

rozwój zewnętrznych narządów płciowych



MIF (Müller inhibitory factor)

MIF (Müller inhibitory factor)

wydzielany przez

wydzielany przez

komórki Sertolego

komórki Sertolego

~

~

czynnik hamujący rozwój przewodów

czynnik hamujący rozwój przewodów

przyśródnerczowych

przyśródnerczowych



Wrastające jądro oddziela się od zanikającego

Wrastające jądro oddziela się od zanikającego

śródnercza i zostaje zawieszone we własnej

śródnercza i zostaje zawieszone we własnej

krezce

krezce



Kanaliki śródnercza łączą się z siecią jądra i biorą

Kanaliki śródnercza łączą się z siecią jądra i biorą

udział w wytworzeniu dróg wyprowadzających

udział w wytworzeniu dróg wyprowadzających

nasienie

nasienie



Kanaliki wyprowadzające jądra uchodzą do

Kanaliki wyprowadzające jądra uchodzą do

przewodu najądrza, który pochodzi z przewodu

przewodu najądrza, który pochodzi z przewodu

śródnercza

śródnercza

Rozwój narządów płciowych

Rozwój narządów płciowych

wewnętrznych

wewnętrznych

W fazie zawiązków niezróżnicowanych płciowo, w

W fazie zawiązków niezróżnicowanych płciowo, w

szóstym tygodniu zarodek zawiera:

szóstym tygodniu zarodek zawiera:



Dwie pary przewodów śródnercza (Wolffa).

Dwie pary przewodów śródnercza (Wolffa).



Przewody przyśródnerczowe (M

Przewody przyśródnerczowe (M

ü

ü

llera).

llera).

1.

Przewód śródnercza
(Wolffa)

10.

Przewód

przyśródnerczowy
(Müllera)

Przewód przyśródnerczowy

Przewód przyśródnerczowy



Powstaje jako wpuklenie mezodermalnego

Powstaje jako wpuklenie mezodermalnego

nabłonka jamy ciała w boczną ścianę śródnercza

nabłonka jamy ciała w boczną ścianę śródnercza



Odcinek głowowy przewodu ma otwarte

Odcinek głowowy przewodu ma otwarte

połączenie z jamą ciała

połączenie z jamą ciała



Odcinek ogonowy przewodu łączy się z

Odcinek ogonowy przewodu łączy się z

analogicznym przewodem po drugiej stronie,

analogicznym przewodem po drugiej stronie,

tworząc kanał maciczno-pochwowy

tworząc kanał maciczno-pochwowy

11 tydzień

11 tydzień



Przewody przyśródnerczowe zanikają, z ich

Przewody przyśródnerczowe zanikają, z ich

pozostałości powstają:

pozostałości powstają:



przyczepek jądra

przyczepek jądra



łagiewka sterczowa (narząd szczątkowy

łagiewka sterczowa (narząd szczątkowy

analogiczny do macicy)

analogiczny do macicy)



Przewód śródnercza przechodzi w:

Przewód śródnercza przechodzi w:

Przewód najądrza

Przewód najądrza

Nasieniowód

Nasieniowód

Pęcherzyk nasienny

Pęcherzyk nasienny

Przewód wytryskowy

Przewód wytryskowy



Kanaliki śródnercza przechodzą w:

Kanaliki śródnercza przechodzą w:

Przewody wyprowadzające jądra

Przewody wyprowadzające jądra

Przyczepek najądrza

Przyczepek najądrza

Przyjądrze

Przyjądrze

Przewodziki zbaczające

Przewodziki zbaczające

Gruczoł krokowy

Gruczoł krokowy



Powstaje w 3 miesiącu w wyniku rozrostu

Powstaje w 3 miesiącu w wyniku rozrostu

nabłonka endodermalnego tylnej ściany zatoki

nabłonka endodermalnego tylnej ściany zatoki

moczowo-płciowej

moczowo-płciowej



Endoderma → nabłonek gruczołowy

Endoderma → nabłonek gruczołowy



Mezenchyma → mięśnie gładkie i zrąb

Mezenchyma → mięśnie gładkie i zrąb

łącznotkankowy gruczołu

łącznotkankowy gruczołu



Gruczoły opuszkowo-cewkowe powstają z

Gruczoły opuszkowo-cewkowe powstają z

endodermy części błoniastej cewki moczowej

endodermy części błoniastej cewki moczowej

1. Moczowód
2. Nasieniowód
2a. Bańka nasieniowodu
3. Pęcherzyki nasienne
4. Przewód wytryskowy
5. Łagiewka sterczowa

6. Gruczoł krokowy

9. Pęcherz

Wspólnymi zawiązkami zewnętrznych narządów

Wspólnymi zawiązkami zewnętrznych narządów

płciowych są:

płciowych są:

•

Nieparzysty guzek płciowy

Nieparzysty guzek płciowy

•

Nieparzyste fałdy moczowo- płciowe

Nieparzyste fałdy moczowo- płciowe

•

Wyniosłości płciowe

Wyniosłości płciowe

Rozwój narządów płciowych

Rozwój narządów płciowych

zewnętrznych

zewnętrznych

2.

2.

Wyniosłość stekowa

Wyniosłość stekowa

3.

3.

Fałdy stekowe

Fałdy stekowe

4.

4.

Błona stekowa

Błona stekowa



Komórki mezenchymalne ze smugi pierwotnej

Komórki mezenchymalne ze smugi pierwotnej

skupiają się w pobliżu błony stekowej

skupiają się w pobliżu błony stekowej



Powstają parzyste wzniesienia tj. fałdy

Powstają parzyste wzniesienia tj. fałdy

stekowe

stekowe



Fałdy łącząc się tworzą wyniosłość stekową

Fałdy łącząc się tworzą wyniosłość stekową

3 tydzień

3 tydzień

6 tydzień

6 tydzień



Przegroda moczowo-odbytowa dzieli się na część

Przegroda moczowo-odbytowa dzieli się na część

odbytową i część moczowo-płciową

odbytową i część moczowo-płciową



Błona moczowo-płciowa pęka i tworzy odbyt oraz

Błona moczowo-płciowa pęka i tworzy odbyt oraz

ujście moczowo-płciowe

ujście moczowo-płciowe



Podział fałdów stekowych na fałdy moczowo-

Podział fałdów stekowych na fałdy moczowo-

płciowe i fałd odbytowy

płciowe i fałd odbytowy



Wyniosłość stekowa tworzy guzek płciowy, który

Wyniosłość stekowa tworzy guzek płciowy, który

zależności od płci przekształca się w prącie lub

zależności od płci przekształca się w prącie lub

łechtaczkę

łechtaczkę



Powstają parzyste wzniesienia zwane

Powstają parzyste wzniesienia zwane

wyniosłościami lub wałami płciowymi, które u płci

wyniosłościami lub wałami płciowymi, które u płci

męskiej przekształcają się w fałdy mosznowe,

męskiej przekształcają się w fałdy mosznowe,

2. Guzek płciowy

2. Guzek płciowy

→ pr

→ pr

ą

ą

cie

cie

5. Fa

5. Fa

ł

ł

d moczowo-

d moczowo-

płciowy

płciowy

6. Fałd odbytowy

6. Fałd odbytowy

10. Wyniosłość płciowa

10. Wyniosłość płciowa

Narządy płciowe zewnętrzne

Narządy płciowe zewnętrzne

męskie

męskie



Guzek płciowy tworzy prącie

Guzek płciowy tworzy prącie



W końcu 12 tygodnia tworzy się część gąbczasta

W końcu 12 tygodnia tworzy się część gąbczasta

cewki moczowej

cewki moczowej



Ujście zewnętrzne cewki powstaje gdy ektoderma

Ujście zewnętrzne cewki powstaje gdy ektoderma

tworzy lity sznur komórkowy- płytkę gruczołową,

tworzy lity sznur komórkowy- płytkę gruczołową,

następuje udrożnienie tej płytki i połączenie z

następuje udrożnienie tej płytki i połączenie z

częścią endodermalną cewki.

częścią endodermalną cewki.

12 tydzień

12 tydzień



Ektoderma tworzy napletek

Ektoderma tworzy napletek



Z mezenchymy prącia powstają 2 ciała jamiste i

Z mezenchymy prącia powstają 2 ciała jamiste i

ciało gąbczaste prącia

ciało gąbczaste prącia



Połączone wyniosłości wargowo- mosznowe

Połączone wyniosłości wargowo- mosznowe

tworzą mosznę, a linia ich połączenia- szew

tworzą mosznę, a linia ich połączenia- szew

moszny

moszny

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Połączone fałdy moczowo-płciowe w trzon prącia

4. Połączone fałdy moczowo-płciowe w trzon prącia

5. Prącie

5. Prącie

6. Fałd odbytowy

6. Fałd odbytowy

8. Połączone wyniosłości płciowe – moszna

8. Połączone wyniosłości płciowe – moszna

9. Szew

9. Szew

10. Ujście cewki moczowej

10. Ujście cewki moczowej

11. Krocze

11. Krocze

12. Odbyt

12. Odbyt

Rozwój kanału pachwinowego i

Rozwój kanału pachwinowego i

zstępowanie jąder

zstępowanie jąder

Kanały pachwinowe powstają u obu płci. Etapy procesu:

Kanały pachwinowe powstają u obu płci. Etapy procesu:



Więzadło jądrowe powiększając się tworzy jądrowód,

Więzadło jądrowe powiększając się tworzy jądrowód,

który wnika do wyniosłości wargowo-mosznowych

który wnika do wyniosłości wargowo-mosznowych



Przekształcenie więzadła śródnercza w więzadło

Przekształcenie więzadła śródnercza w więzadło

jądrowe dolne

jądrowe dolne



Powstanie wyrostka pochwowego i kanału

Powstanie wyrostka pochwowego i kanału

pachwinowego

pachwinowego



Utworzenie pierścienia pachwinowego głębokiego i

Utworzenie pierścienia pachwinowego głębokiego i

zewnętrznego, czyli powierzchniowego

zewnętrznego, czyli powierzchniowego

1. Jądrowód
2. Prącie
3. Kanał pachwinowy
4. Jądro
5. Jama otrzewnowa
6. Nasieniowód



Proces odbywa się pod wpływem testosteronu,

Proces odbywa się pod wpływem testosteronu,

zaczyna się około 12 tygodnia i trwa do końca

zaczyna się około 12 tygodnia i trwa do końca

okresu płodowego

okresu płodowego



Z pozostałości wyrostka pochwowego wytwarza

Z pozostałości wyrostka pochwowego wytwarza

się podwójna błona surowicza jądra

się podwójna błona surowicza jądra



Około 28 tygodnia jądro wchodzi do pierścienia

Około 28 tygodnia jądro wchodzi do pierścienia

głębokiego kanału pachwinowego

głębokiego kanału pachwinowego



Około 32 tygodnia wnika do moszny

Około 32 tygodnia wnika do moszny

Wady wrodzone układu

Wady wrodzone układu

płciowego

płciowego



Wadliwy rozwój gonad

Wadliwy rozwój gonad



Zespół feminizujących jąder

Zespół feminizujących jąder



Obojnactwo

Obojnactwo



Obojnactwo rzekome

Obojnactwo rzekome



Spodziectwo

Spodziectwo



Wierzchnactwo

Wierzchnactwo



Stulejka

Stulejka



Wnętrostwo

Wnętrostwo



Wodniak jądra, wodojądrze

Wodniak jądra, wodojądrze



Wrodzona przepuklina kanału pachwinowego

Wrodzona przepuklina kanału pachwinowego



Brak zawiązka prącia, prącie rozdwojone lub

Brak zawiązka prącia, prącie rozdwojone lub

podwójne, szczególnie małe prącie

podwójne, szczególnie małe prącie

Nieprawidłowy szew

Nieprawidłowy szew

prącia

prącia

Spodziectwo

Spodziectwo

Obojnactwo

Obojnactwo

Szczególnie małe prącie-

Szczególnie małe prącie-

micropenis

micropenis

Sandra Święcka

Sandra Święcka

Anna Waga

Anna Waga

Karolina Zasztoft

Karolina Zasztoft