Technologia oczyszczania

Technologia oczyszczania

ścieków i unieszkodliwiania

ścieków i unieszkodliwiania

osadów

osadów

Wykład wprowadzający

Wykład wprowadzający

Definicja pojęć, charakterystyka

Definicja pojęć, charakterystyka

ilościowa i jakościowa ścieków

ilościowa i jakościowa ścieków

komunalnych

komunalnych

Rodzaje ścieków

Rodzaje ścieków

Ścieki

Ścieki

są wodami zużytymi

są wodami zużytymi

w

w

gospodarstwach domowych, obiektach

gospodarstwach domowych, obiektach

komunalnych

komunalnych

i

i

przemysłowych

przemysłowych

lub

lub

wodami

wodami

pochodzącymi z opadów atmosferycznych.

pochodzącymi z opadów atmosferycznych.

↓

↓

Rodzaje

Rodzaje

ścieków

ścieków

:

:

-

ścieki

ścieki

bytowo-gospodarcze

bytowo-gospodarcze

-

ścieki

ścieki

przemysłowe

przemysłowe

-

ścieki

ścieki

opadowe

opadowe

-

ścieki

ścieki

komunalne

komunalne

(miejskie)

(miejskie)

-

Ścieki radioaktywne

Ścieki radioaktywne

(zakłady przeróbki rud radioaktywnych, materiałów

(zakłady przeróbki rud radioaktywnych, materiałów

rozszczepialnych, lecznicze i naukowe-wykorzystujące radioizotopy)

rozszczepialnych, lecznicze i naukowe-wykorzystujące radioizotopy)

Transport ścieków - rodzaje sieci

Transport ścieków - rodzaje sieci

kanalizacyjnych

kanalizacyjnych

Do oczyszczalni dopływają wszystkie (poza radioaktywnymi), lub

Do oczyszczalni dopływają wszystkie (poza radioaktywnymi), lub

tylko wybrane, rodzaje ścieków

tylko wybrane, rodzaje ścieków

, w zależności od rodzaju sieci

, w zależności od rodzaju sieci

kanalizacyjnej, z którą dany obiekt jest związany

kanalizacyjnej, z którą dany obiekt jest związany

Kanalizacja ogólnospławna

Kanalizacja ogólnospławna

(tylko

(tylko

jedna sieć kanałów

jedna sieć kanałów

do

do

odprowadzania

odprowadzania

wszystkich rodzajów ścieków

wszystkich rodzajów ścieków

z danego terenu :

z danego terenu :

ścieki bytowo-gospodarcze + przemysłowe + ścieki deszczowe)

ścieki bytowo-gospodarcze + przemysłowe + ścieki deszczowe)

→

→

1

1

oczyszczalnia

oczyszczalnia

Kanalizacja rozdzielcza

Kanalizacja rozdzielcza

(2 rodzaje sieci kanałów:

(2 rodzaje sieci kanałów:

sieć

sieć

gospodarcza

gospodarcza

–

–

ścieki bytowo-gospodarcze + ścieki przemysłowe

ścieki bytowo-gospodarcze + ścieki przemysłowe

→

→

1 oczyszczalnia

1 oczyszczalnia

i

i

sieć deszczowa

sieć deszczowa

→

→

2 oczyszczalnia

2 oczyszczalnia

)

)

Uwaga:

Uwaga:

dawniej istniała jeszcze

dawniej istniała jeszcze

Kanalizacja półrozdzielcza

Kanalizacja półrozdzielcza

(2 rodzaje sieci kanałów:

(2 rodzaje sieci kanałów:

sieć

sieć

gospodarcza

gospodarcza

–

–

ścieki bytowo-gospodarcze + ścieki przemysłowe + pierwsza fala ścieków

ścieki bytowo-gospodarcze + ścieki przemysłowe + pierwsza fala ścieków

opadowych

opadowych

→

→

1 oczyszczalnia

1 oczyszczalnia

i druga fala ścieków opadowych

i druga fala ścieków opadowych

→

→

2

2

oczyszczalnia lub

oczyszczalnia lub

bezpośrednio

bezpośrednio

odbiornik

odbiornik

We wszystkich

We wszystkich

systemach kanalizacyjnych

systemach kanalizacyjnych

do oczyszczalni może dopływać ze ściekami

do oczyszczalni może dopływać ze ściekami

woda gruntowa (infiltracyjna)

woda gruntowa (infiltracyjna)

przenikająca do sieci

przenikająca do sieci

kanalizacyjnej.

kanalizacyjnej.

Dopływ do komunalnych oczyszczalni

Dopływ do komunalnych oczyszczalni

ścieków

ścieków

W czasie

W czasie

pogody bezdeszczowej do

pogody bezdeszczowej do

komunalnej

komunalnej

oczyszczalni

oczyszczalni

ścieków

ścieków

kanalizacją

kanalizacją

dopływają:

dopływają:

ścieki bytowo-gospodarcze,

ścieki bytowo-gospodarcze,

ścieki przemysłowe,

ścieki przemysłowe,

wody infiltracyjne

wody infiltracyjne

W czasie

W czasie

pogody deszczowej i w okresie roztopów

pogody deszczowej i w okresie roztopów

do kanalizacji ogólnospławnej

do kanalizacji ogólnospławnej

dopływają

dopływają

ścieki bytowo-gospodarcze,

ścieki bytowo-gospodarcze,

ścieki przemysłowe,

ścieki przemysłowe,

wody infiltracyjne

wody infiltracyjne

oraz

oraz

pewna część ścieków opadowych

pewna część ścieków opadowych

Ilość ścieków

Ilość ścieków

Ścieki bytowo gospodarcze

Ścieki bytowo gospodarcze

Przyjmuje się, że

Przyjmuje się, że

ilość ścieków

ilość ścieków

=

=

ilość zużywanej wody

ilość zużywanej wody

Jako wartość przeciętną, racjonalnie uzasadnioną można

Jako wartość przeciętną, racjonalnie uzasadnioną można

przyjmować:

przyjmować:

Dla

Dla

miejskich jednostek osadniczych

miejskich jednostek osadniczych

0,12- 0,15 m3/M•d

0,12- 0,15 m3/M•d

Dla

Dla

wiejskich jednostek osadniczych

wiejskich jednostek osadniczych

0,08-0,1 m3/M•d

0,08-0,1 m3/M•d

W literaturze technicznej podawane jest coraz częściej

W literaturze technicznej podawane jest coraz częściej

roczne zużycie wody w miastach = ilości powstających ścieków

roczne zużycie wody w miastach = ilości powstających ścieków

50-100 m3/M•a, najczęściej

50-100 m3/M•a, najczęściej

55 m3/M•a

55 m3/M•a

Uwaga:

Uwaga:

Ilość ścieków odprowadzanych do oczyszczalni podlega

Ilość ścieków odprowadzanych do oczyszczalni podlega

okresowo znacznym zmianom tak w cyklu dobowym, jak i rocznym.

okresowo znacznym zmianom tak w cyklu dobowym, jak i rocznym.

Ścieki przemysłowe

Ścieki przemysłowe

Szacowanie ilości ścieków przemysłowych powinno

Szacowanie ilości ścieków przemysłowych powinno

odbywać się poprzez :

odbywać się poprzez :

przeprowadzenie

przeprowadzenie

pomiarów w poszczególnych zakładach

pomiarów w poszczególnych zakładach

lub

lub

na podstawie zużycia wody

na podstawie zużycia wody

, z uwzględnieniem rodzaju

, z uwzględnieniem rodzaju

procesu produkcyjnego

procesu produkcyjnego

Uwaga

Uwaga

:

:

Należy zwracać uwagę na wody chłodnicze, które

Należy zwracać uwagę na wody chłodnicze, które

nie powinny być odprowadzane do kanalizacji, z wyjątkiem

nie powinny być odprowadzane do kanalizacji, z wyjątkiem

określonych zrzutów zatężonych porcji wody i ewentualnie

określonych zrzutów zatężonych porcji wody i ewentualnie

ścieków powstających wskutek czyszczenia urządzeń

ścieków powstających wskutek czyszczenia urządzeń

chłodniczych lub uzdatniania wody do celów chłodniczych

chłodniczych lub uzdatniania wody do celów chłodniczych

Ścieki opadowe

Ścieki opadowe

Za miarodajne do projektowania kanalizacji ścieków

Za miarodajne do projektowania kanalizacji ścieków

opadowych przyjmuje się ilości wód deszczowych

opadowych przyjmuje się ilości wód deszczowych

pochodzących z opadów ulewnych bądź nawalnych.

pochodzących z opadów ulewnych bądź nawalnych.

Spływ ścieków opadowych:

Spływ ścieków opadowych:

Q =F•

Q =F•

Ψ

Ψ

•q

•q

Gdzie:

Gdzie:

Q-spływ ścieków deszczowych ze skanalizowanego terenu, dm3/s

Q-spływ ścieków deszczowych ze skanalizowanego terenu, dm3/s

F- powierzchnia terenu skanalizowanego (zlewni), z którego ścieki

F- powierzchnia terenu skanalizowanego (zlewni), z którego ścieki

spływają do określonego odcinka kanału, ha

spływają do określonego odcinka kanału, ha

Ψ

Ψ

-współczynnik spływu powierzchniowego (stosunek ilości

-współczynnik spływu powierzchniowego (stosunek ilości

ścieków, ktore spłynęły do kanalizacji do ilości ścieków, które

ścieków, ktore spłynęły do kanalizacji do ilości ścieków, które

spadły na dany teren

spadły na dany teren

(0,10-0,95 w zależności od gęstości zabudowy

(0,10-0,95 w zależności od gęstości zabudowy

i szczelności powierzchni)

i szczelności powierzchni)

q-natężenie deszczu (ilość dm3 deszczu, która spadła na

q-natężenie deszczu (ilość dm3 deszczu, która spadła na

powierzchnię 1ha w czasie 1s), dm3/s•ha

powierzchnię 1ha w czasie 1s), dm3/s•ha

Ilość

Ilość

wód infiltracyjnych

wód infiltracyjnych

Wody gruntowe (infiltracyjne) dopływają do kanalizacji

Wody gruntowe (infiltracyjne) dopływają do kanalizacji

(poprzez nieszczelności kanałów i studzienek

(poprzez nieszczelności kanałów i studzienek

kanalizacyjnych )

kanalizacyjnych )

gdy

gdy

kanały ściekowe są ułożone

kanały ściekowe są ułożone

w gruncie

w gruncie

nawodnionym

nawodnionym

poniżej poziomu zwierciadła wody gruntowej.

poniżej poziomu zwierciadła wody gruntowej.

Orientacyjnie , jednostkowa ilość wód infiltracyjnych wynosi

Orientacyjnie , jednostkowa ilość wód infiltracyjnych wynosi

0,1 – 0,2 dm3/s•ha

0,1 – 0,2 dm3/s•ha

(terenu objętego

(terenu objętego

kanalizacją)

kanalizacją)

Skład (jakość) ścieków

Skład (jakość) ścieków

charakterystyczne zanieczyszczenia

charakterystyczne zanieczyszczenia

i

i

wskaźniki zanieczyszczeń

wskaźniki zanieczyszczeń

Ścieki komunalne charakteryzują

Ścieki komunalne charakteryzują

następujące grupy

następujące grupy

zanieczyszczeń

zanieczyszczeń

:

:

Zawiesiny opadające i nieopadające (

Zawiesiny opadające i nieopadające (

zawiesiny ogólne

zawiesiny ogólne

lub w

lub w

podziale na frakcje

podziale na frakcje

) oraz substancje rozpuszczone (pochodzenie

) oraz substancje rozpuszczone (pochodzenie

organiczne lub nieorganiczne)

organiczne lub nieorganiczne)

Substancje organiczne pochodzenia chemicznego lub biologicznego

Substancje organiczne pochodzenia chemicznego lub biologicznego

– (

– (

BZT

BZT

5

5

, ChZT, OWO, straty prażenia

, ChZT, OWO, straty prażenia

)

)

Substancje nieorganiczne (

Substancje nieorganiczne (

amoniak, azotyny, azotany, chlorki,

amoniak, azotyny, azotany, chlorki,

siarczany, fosforany, węglany, metale

siarczany, fosforany, węglany, metale

itp.)

itp.)

Związki biogenne

Związki biogenne

(azot i fosfor) -

(azot i fosfor) -

organiczne i nieorganiczne

organiczne i nieorganiczne

Drobnoustroje (

Drobnoustroje (

bakterie, pierwotniaki, grzyby

bakterie, pierwotniaki, grzyby

itp.)

itp.)

Inny podział

Inny podział

:

:

zanieczyszczenia

zanieczyszczenia

fizyczne

fizyczne

(barwa, mętność, temperatura,

(barwa, mętność, temperatura,

zawiesiny),

zawiesiny),

chemiczne

chemiczne

(zw. organiczne i nieorganiczne, pH) ,

(zw. organiczne i nieorganiczne, pH) ,

biologiczne

biologiczne

.

.

Ścieki komunalne

→

wieloskładnikowa

mieszanina

woda

woda

+

+

cząsteczki związków org. i nieorg

cząsteczki związków org. i nieorg

.

.

Związki organiczne i nieorganiczne

Związki organiczne i nieorganiczne

mają postać

mają postać

(w zależności od

(w zależności od

stopnia dyspersji

stopnia dyspersji

):

):

roztworów rzeczywistych

roztworów rzeczywistych

jonowych lub molekularnych

jonowych lub molekularnych

układów koloidalnych

układów koloidalnych

rozproszonej fazy stałej (zawiesiny), płynnej (emulsje)

rozproszonej fazy stałej (zawiesiny), płynnej (emulsje)

lub

lub

gazowej (piana)

gazowej (piana)

Stopień dyspersji

stopień dyspersji

= V

cząstki

: F

cząstki

↓

↓

ma wymiar długości

dla

dla

cząstek kulistych

cząstek kulistych

stopień dyspersji =

stopień dyspersji =

1/6 średnicy cząstki

1/6 średnicy cząstki

Uwaga:

Uwaga:

w uproszczeniu

stopień dyspersji

określa się

jako

średnią średnicę

cząstek

pozostających w wodzie

(ściekach)

Klasyfikacja związków ze względu na rozpuszczalność w

Klasyfikacja związków ze względu na rozpuszczalność w

funkcji wielkości cząstek (wielkości porów filtru)

funkcji wielkości cząstek (wielkości porów filtru)

1.Roztwory rzeczywiste

1.Roztwory rzeczywiste

(z wodą)

(z wodą)

tworzą substancje, których

tworzą substancje, których

rozmiar cząstek < 0,1 μm

rozmiar cząstek < 0,1 μm

↓

↓

/jony, proste związki organiczne, gazy rozpuszczalne

/jony, proste związki organiczne, gazy rozpuszczalne

w wodzie/

w wodzie/

2.Układy koloidalne

2.Układy koloidalne

wielkość cząstek 0,1 μm ÷ 1,2 μm

wielkość cząstek 0,1 μm ÷ 1,2 μm

↓

↓

/stan koloidalny może powstawać

/stan koloidalny może powstawać

w wyniku rozproszenia ciał stałych, cieczy (

w wyniku rozproszenia ciał stałych, cieczy (

emulsje

emulsje

) i

) i

gazu (

gazu (

piana

piana

)/

)/

3.Zawiesiny

3.Zawiesiny

wielkość cząstek > 1,2 μm

wielkość cząstek > 1,2 μm

zwilżalność powierzchni

zwilżalność powierzchni

przez cząsteczki wody

przez cząsteczki wody

Zawiesiny i koloidy w ściekach

Zawiesiny i koloidy w ściekach

wykazują różną

wykazują różną

zwilżalność powierzchni

zwilżalność powierzchni

/zależną ściśle od chemicznej budowy cząsteczki/

/zależną ściśle od chemicznej budowy cząsteczki/

zawiesiny

zawiesiny

dobrze zwilżalne

dobrze zwilżalne

-

-

hydrofilowe

hydrofilowe

słabo

słabo

lub

lub

niezwilżalne

niezwilżalne

-

-

hydrofobowe

hydrofobowe

schemat budowy cząstki koloidalnej

schemat budowy cząstki koloidalnej

Koloidy

Koloidy

w wodzie /ściekach

w wodzie /ściekach

tworzą czastki o dużej

tworzą czastki o dużej

powierzchni właściwej

powierzchni właściwej

obdarzone nadmiarem

obdarzone nadmiarem

powierzchniowych ładunków

powierzchniowych ładunków

elektrycznych jednego znaku

elektrycznych jednego znaku

warstwa adsorpcyjna

- w

- w

bezpośrednim sąsiedztwie

bezpośrednim sąsiedztwie

powierzchni cząstki koloidu

powierzchni cząstki koloidu

/utworzona z jonów i dipoli

/utworzona z jonów i dipoli

wody

wody

o znaku przeciwnym do

o znaku przeciwnym do

ładunku cząstki

ładunku cząstki

/

/

warstwa dyfuzyjna

– jony nie

– jony nie

są związane trwale z koloidem

są związane trwale z koloidem

Koloidy -

Koloidy -

potencjał elektrokinetyczny ξ

potencjał elektrokinetyczny ξ

Trwałość układu koloidalnego

Trwałość układu koloidalnego

zależy od

zależy od

potencjału elektrokinetycznego ξ

potencjału elektrokinetycznego ξ

ξ -

określa napięcie pomiędzy warstwą adsorpcyjną a dyfuzyjną

wartość potencjału ξ określa sie za pomocą zetametrów

wartość potencjału ξ określa sie za pomocą zetametrów

IξI > 30 mV

IξI > 30 mV

–

–

układy koloidalne bardzo

układy koloidalne bardzo

trwałe

trwałe

↓

↓

Czastki koloidalne

Czastki koloidalne

mające duży ładunek elektryczny

mające duży ładunek elektryczny

odpychają się od

odpychają się od

siebie

siebie

/ nie dochodzi do ich aglomeracji i powstania zawiesiny /

/ nie dochodzi do ich aglomeracji i powstania zawiesiny /

Koagulacja /

Koagulacja /

łączenie się cząstek koloidalnych

łączenie się cząstek koloidalnych

i

i

powstawanie zawiesiny/

powstawanie zawiesiny/

wymóg

wymóg

- 30 mV<

- 30 mV<

ξ

ξ

<+30 mV

<+30 mV

spadek ξ

spadek ξ

uzyskuje się poprzez:

uzyskuje się poprzez:

dodatek elektrolitów silnie wiążących się w warstwie
adsorpcyjnej
wzrost temperatury
zmianę pH
dodanie koloidu o znaku przeciwnym

uwaga:

uwaga:

o szybkości koagulacji decyduje nie tylko wartość ξ,

o szybkości koagulacji decyduje nie tylko wartość ξ,

ale także siły van der Waalsa-Londona, powodujące

ale także siły van der Waalsa-Londona, powodujące

przyciąganie się cząsteczek.

przyciąganie się cząsteczek.

Uwagi

koagulacja następuje szybciej

koagulacja następuje szybciej

gdy do ścieków

gdy do ścieków

dodaje się syntetyczne cząstki koloidalne o znanym

dodaje się syntetyczne cząstki koloidalne o znanym

ładunku powierzchniowym

ładunku powierzchniowym

(polielektrolity)

(polielektrolity)

w ściekach układy koloidalne tworzą cząstki

w ściekach układy koloidalne tworzą cząstki

hydrofilowe

hydrofilowe

i

i

hydrofobowe

hydrofobowe

Większość to

Większość to

koloidy hydrofilowe

koloidy hydrofilowe

/białka,

/białka,

polipeptydy, cząsteczki kału/ - mają postać

polipeptydy, cząsteczki kału/ - mają postać

galaretowatą, pienią się podczas napowietrzania,

galaretowatą, pienią się podczas napowietrzania,

trudno koagulują !!!!

trudno koagulują !!!!

Koloidy hydrofobowe

Koloidy hydrofobowe

/ cząstki ilaste, wodorotlenki

/ cząstki ilaste, wodorotlenki

żelaza, glinu/

żelaza, glinu/

łatwo ulegają koagulacji

łatwo ulegają koagulacji

Zanieczyszczenia ścieków tworzące osobną grupę

Zanieczyszczenia ścieków tworzące osobną grupę

domieszki biologiczne

wchodzące w skład mikro-

lub makrozawiesin

/ bakterie, wirusy, pierwotniaki, grzyby, fito- i

zooplankton, jaja helmintów, larwy owadów/

energia cieplna

zawarta w ściekach /wysoka lub niska

temperatura wpływa na przebieg procesów
technologicznych oczyszczania oraz odbiornik ścieków

/

promieniowanie radiacyjne

Skład (jakość) ścieków-

Skład (jakość) ścieków-

charakterystyczne

charakterystyczne

wskaźniki zanieczyszczeń

wskaźniki zanieczyszczeń

Przy projektowaniu i eksploatacji oczyszczalni ścieków

Przy projektowaniu i eksploatacji oczyszczalni ścieków

uwzględnia się wybrane

uwzględnia się wybrane

wskaźniki

wskaźniki

, uznane za

, uznane za

najbardziej

najbardziej

miarodajne

miarodajne

do oceny stopnia zanieczyszczenia ścieków:

do oceny stopnia zanieczyszczenia ścieków:

Zawiesiny ogólne

Zawiesiny ogólne

BZT

BZT

5,

5,

ChZT, OWO

ChZT, OWO

Związki azotu i fosforu

Związki azotu i fosforu

ChZT: BZT

ChZT: BZT

5

5

ChZT: P, BZT

ChZT: P, BZT

5

5

: P

: P

ChZT : N, BZT

ChZT : N, BZT

5

5

: N

: N

pH, zasadowość i temperatura

pH, zasadowość i temperatura

Całkowitą ilość zanieczyszczeń zawartych w ściekach określa

Całkowitą ilość zanieczyszczeń zawartych w ściekach określa

sucha pozostałość [mg/l]

sucha pozostałość [mg/l]

↓

↓

masa substancji pozostałych po odparowaniu wody i

masa substancji pozostałych po odparowaniu wody i

wysuszeniu w temp. 105˚C do stałego ciężaru

wysuszeniu w temp. 105˚C do stałego ciężaru

sucha

sucha

substancje

substancje

zawiesiny

zawiesiny

pozostałość

pozostałość

=

=

rozpuszczone

rozpuszczone

+

+

ogólne

ogólne

= = =

= = =

substancje

substancje

zawiesiny

zawiesiny

pozostałość

pozostałość

=

=

rozpuszczone

rozpuszczone

+

+

mineralne

mineralne

po prażeniu

po prażeniu

mineralne

mineralne

+ + +

+ + +

straty prażenia

straty prażenia

=

=

substancje

substancje

+

+

zawiesiny

zawiesiny

rozpuszczone

rozpuszczone

lotne

lotne

lotne

lotne

( organiczne)

( organiczne)

( organiczne)

( organiczne)

pozostałość po prażeniu

pozostałość po prażeniu

-

-

wyłącznie masa

wyłącznie masa

związków mineralnych pozostała po prażeniu

związków mineralnych pozostała po prażeniu

suchej pozostałości w temp. 550˚C

suchej pozostałości w temp. 550˚C

straty prażenia

straty prażenia

-

-

związki organiczne i część

związki organiczne i część

nieorganicznych

nieorganicznych

(wodorowęglany, azotany,

(wodorowęglany, azotany,

azotyny, zw. amonowe)

azotyny, zw. amonowe)

pH

pH

i

i

zasadowość

zasadowość

Zwyczajowo hydrolizę wody opisuje się równaniem:

Zwyczajowo hydrolizę wody opisuje się równaniem:

H

H

2

2

O ↔ H

O ↔ H

(+)

(+)

+ OH

+ OH

(-)

(-)

Ilość jonów wodorowych określa się za pomocą wskaźnika pH

Ilość jonów wodorowych określa się za pomocą wskaźnika pH

pH = - log [H+] = log 1/[ H+]

pH = - log [H+] = log 1/[ H+]

jony wodorowe są najmniejszymi znanymi jonami

jony wodorowe są najmniejszymi znanymi jonami

wykazującymi największą ruchliwość w roztworach

wykazującymi największą ruchliwość w roztworach

wodnych

wodnych

↓

↓

ilość jonów H+ wpływa na szybkość procesów chemicznych i

ilość jonów H+ wpływa na szybkość procesów chemicznych i

biochemicznych

biochemicznych

pH

pH

gdy [H+] = [OH-] to pH =7 /roztwór o odczynie

gdy [H+] = [OH-] to pH =7 /roztwór o odczynie

obojętnym/

obojętnym/

gdy [H+] >[OH-] to pH < 7 / roztwór o odczynie kwaśnym/

gdy [H+] >[OH-] to pH < 7 / roztwór o odczynie kwaśnym/

gdy [H+] <[OH-] to pH > 7 / roztwór o odczynie

gdy [H+] <[OH-] to pH > 7 / roztwór o odczynie

zasadowym/

zasadowym/

ścieki komunalne → wartość pH bliska 7 /lub nieco powyżej/

ścieki komunalne → wartość pH bliska 7 /lub nieco powyżej/

Ad. zasadowość

Ad. zasadowość

Dodatek małych ilości kwasów lub zasad do ścieków nie

Dodatek małych ilości kwasów lub zasad do ścieków nie

powoduje istotnych zmian w ich pH

powoduje istotnych zmian w ich pH

/ wynik

/ wynik

obecności roztworów buforowych

obecności roztworów buforowych

/

/

(mieszanina słabego kwasu i jego soli z mocną zasadą

(mieszanina słabego kwasu i jego soli z mocną zasadą

lub

lub

słabej zasady i jej soli z mocnym kwasem)

słabej zasady i jej soli z mocnym kwasem)

W środowisku wodnym najbardziej rozpowszechnionym

W środowisku wodnym najbardziej rozpowszechnionym

buforem jest

buforem jest

bufor wodorowęglanowy

bufor wodorowęglanowy

→

→

zachowana jest

zachowana jest

równowaga

równowaga

pomiędzy wolnym CO

pomiędzy wolnym CO

2

2

a jonami CO

a jonami CO

3

3

(2-)

(2-)

CO

CO

2

2

+ H

+ H

2

2

O ↔ H

O ↔ H

2

2

CO

CO

3

3

↔ H

↔ H

(+)

(+)

+ HCO

+ HCO

3

3

(-)

(-)

Dodanie

Dodanie

do roztworu

do roztworu

kwasu

kwasu

→ przesunięcie równowagi

→ przesunięcie równowagi

węglanowej w lewo →

węglanowej w lewo →

z HCO

z HCO

3

3

(-)

(-)

powstaje H

powstaje H

2

2

CO

CO

3

3

Dodanie

Dodanie

do roztworu

do roztworu

zasady

zasady

→ wiązanie wolnego CO

→ wiązanie wolnego CO

2

2

i

i

tworzenie HCO

tworzenie HCO

3

3

(-)

(-)

Ad. Zasadowość

Ad. Zasadowość

cd

cd

Przekroczenie zdolności buforowych

Przekroczenie zdolności buforowych

następuje gdy:

następuje gdy:

pH spada poniżej 4,5

pH spada poniżej 4,5

(całkowity rozkład wodorowęglanów)

(całkowity rozkład wodorowęglanów)

lub

lub

pH rośnie powyżej 8,3

pH rośnie powyżej 8,3

(wytrącanie z wody węglanów)

(wytrącanie z wody węglanów)

Optimum działania buforu wodorowęglanowego

Optimum działania buforu wodorowęglanowego

→ pH

→ pH

5,5-7,5

5,5-7,5

↓

↓

Stabilność pH ścieków zależy od stężenia jonów HCO

Stabilność pH ścieków zależy od stężenia jonów HCO

3

3

(-)

(-)

Zasadowość

Zasadowość

[

[

mval/l

mval/l

lub

lub

mg CaCO

mg CaCO

3

3

/l

/l

]

]

zasadowość

zasadowość

jest miarą

jest miarą

stężenia jonów HCO

stężenia jonów HCO

3

3

(-)

(-)

w ściekach

w ściekach

↓

↓

Ilość gramorównoważników jonów H

Ilość gramorównoważników jonów H

(+)

(+)

, jaką może związać 1 litr

, jaką może związać 1 litr

badanych ścieków do chwili , gdy nastąpi zmiana zabarwienia

badanych ścieków do chwili , gdy nastąpi zmiana zabarwienia

oranżu metylowego z żółtego na pomarańczowe (przy pH około

oranżu metylowego z żółtego na pomarańczowe (przy pH około

4,5) - oznaczenie techniką miareczkowania 0,1 molowym

4,5) - oznaczenie techniką miareczkowania 0,1 molowym

kwasem HCl

kwasem HCl

Zasadowość ścieków miejskich

Zasadowość ścieków miejskich

najczęściej występujący zakres wartości:

najczęściej występujący zakres wartości:

5-12 mval/l

5-12 mval/l

lub

lub

250-600 mg

250-600 mg

CaCO

CaCO

3

3

/l

/l

Skład (jakość) ścieków –

Skład (jakość) ścieków –

stężenie, ładunek

stężenie, ładunek

Wskaźniki zanieczyszczenia

Wskaźniki zanieczyszczenia

chemicznego

chemicznego

ścieków (poza pH) wyrażane są w jednostkach

ścieków (poza pH) wyrażane są w jednostkach

stężenia

stężenia

(masa zanieczyszczenia

(masa zanieczyszczenia

(lub jego

(lub jego

równoważnika )

równoważnika )

w przeliczeniu na jednostkę

w przeliczeniu na jednostkę

objętości)

objętości)

→ np.:

→ np.:

[mg/l, g/l, kg/m3]

[mg/l, g/l, kg/m3]

Zanieczyszczenie odniesione do czasu

Zanieczyszczenie odniesione do czasu

(dopływające do oczyszczalni lub danego

(dopływające do oczyszczalni lub danego

obiektu technologicznego w określonym czasie )

obiektu technologicznego w określonym czasie )

wyraża się poprzez

wyraża się poprzez

ładunek

ładunek

[kg/d]

[kg/d]

(

(

stężenie

stężenie

[np.

[np.

kg/m3]

kg/m3]

• przepływ Q

• przepływ Q

[m3/d])

[m3/d])

Wskaźniki związków organicznych:

Wskaźniki związków organicznych:

BZT

BZT

5

5

,

,

ChZT, OWO

ChZT, OWO

BZT

BZT

5

5

(Biochemiczne zapotrzebowanie

(Biochemiczne zapotrzebowanie

(ścieków)

(ścieków)

na

na

tlen)

tlen)

Ilość tlenu wyrażona w

Ilość tlenu wyrażona w

mgO

mgO

2

2

/l (g O

/l (g O

2

2

/m3, kg O

/m3, kg O

2

2

/m3

/m3

),

),

potrzebna do przeprowadzenia procesów

potrzebna do przeprowadzenia procesów

mineralizacji związków organicznych na drodze

mineralizacji związków organicznych na drodze

biochemicznej w warunkach tlenowych, w

biochemicznej w warunkach tlenowych, w

temperaturze 20˚C.

temperaturze 20˚C.

BZT

BZT

5

5

Biochemiczne utlenianie substancji organicznej

Biochemiczne utlenianie substancji organicznej

I

I faza: związki organiczne + O

2

→

(bakterie, enzymy)

→

CO

2

+H

2

0 + bakterie

II faza: 2NH

3

+ 3O

2

→

(bakterie Nitrosomonas,

Nitrospira)

→

2HNO

2

+2H

2

O + energia

2HNO

2

+ O

2

→

(bakterie Nitrobacter)

→

2HNO

3

+ energia

Prawie całkowity rozkład (około 99%) -

Prawie całkowity rozkład (około 99%) -

20 dni→BZT20

20 dni→BZT20

Najsilniej proces przebiega w czasie 5 dni →

Najsilniej proces przebiega w czasie 5 dni →

BZT

BZT

5

5

(68-70%

(68-70%

całkowitego rozkładu)

całkowitego rozkładu)

ChZT

ChZT

(chemiczne zapotrzebowanie

(chemiczne zapotrzebowanie

(ścieków)

(ścieków)

na tlen)

na tlen)

Równoważna ilość tlenu

Równoważna ilość tlenu

pobrana z utleniacza

pobrana z utleniacza

(wyrażona w

(wyrażona w

mgO

mgO

2

2

/l

/l

(g O

(g O

2

2

/m3, kg O

/m3, kg O

2

2

/m3

/m3

), potrzebna do przeprowadzenia procesów

), potrzebna do przeprowadzenia procesów

mineralizacji związków organicznych i niektórych zredukowanych

mineralizacji związków organicznych i niektórych zredukowanych

związków nieorganicznych np.H

związków nieorganicznych np.H

2

2

S, Fe+2, NO

S, Fe+2, NO

2

2

-) – z

-) – z

wykorzystaniem jako utleniacza K

wykorzystaniem jako utleniacza K

2

2

Cr

Cr

2

2

O

O

7 (stopień utlenienia 95-100%-

7 (stopień utlenienia 95-100%-

nie ulegają utlenieniu tym utleniaczem węglowodory aromatyczne benzen,

nie ulegają utlenieniu tym utleniaczem węglowodory aromatyczne benzen,

pirydyna oraz weglowodory alifatyczne n-heksan, n-heptan)

pirydyna oraz weglowodory alifatyczne n-heksan, n-heptan)

.

.

Zalety

Zalety

w stosunku do BZT

w stosunku do BZT

5

5

Krótszy czas oznaczania

Krótszy czas oznaczania

Większa ilość oznaczanych substancji organicznych

Większa ilość oznaczanych substancji organicznych

→ ChZT

→ ChZT

>

>

BZT5

BZT5

Wady

Wady

Część związków org. odparowuje

Część związków org. odparowuje

w czasie oznaczania co powoduje straty i obniża

w czasie oznaczania co powoduje straty i obniża

wartość ChZT

wartość ChZT

Utlenieniu ulegają niektóre zredukowane związki nieorganiczne

Utlenieniu ulegają niektóre zredukowane związki nieorganiczne

Zaleta dodatkowa:

Zaleta dodatkowa:

oznaczanie z wykorzystaniem ChZT

oznaczanie z wykorzystaniem ChZT

frakcji zanieczyszczeń organicznych bio- i niebiodegradowalnych w

frakcji zanieczyszczeń organicznych bio- i niebiodegradowalnych w

ściekach

ściekach

OWO

OWO

/Ogólny Węgiel Organiczny/

/Ogólny Węgiel Organiczny/

Podstawą oznaczania

Podstawą oznaczania

OWO

OWO

jest fakt, że

jest fakt, że

C

C

jest pierwiastkiem

jest pierwiastkiem

wchodzącym

wchodzącym

w skład wszystkich związków organicznych

w skład wszystkich związków organicznych

o wzorze

o wzorze

ogólnym CxHyNzO.

ogólnym CxHyNzO.

Do oznaczania

Do oznaczania

OWO

OWO

w ściekach wykorzystuje się metodę

w ściekach wykorzystuje się metodę

utleniania Corg do CO

utleniania Corg do CO

2

2

i H

i H

2

2

O poprzez spalanie próbki w

O poprzez spalanie próbki w

wysokiej temp. 650-1200˚C. Zawartość zanieczyszczeń

wysokiej temp. 650-1200˚C. Zawartość zanieczyszczeń

organicznych mierzona jest na podstawie ilości wytworzonego

organicznych mierzona jest na podstawie ilości wytworzonego

w czasie spalania CO

w czasie spalania CO

2.

2.

Corg + O

Corg + O

2

2

→ CO

→ CO

2

2

Zalety

Zalety

w stosunku do ChZT:

w stosunku do ChZT:

Wysoka powtarzalność wyników

Wysoka powtarzalność wyników

Możliwość wyeliminowania czynników wpływajacych inhibicyjnie na przebieg

Możliwość wyeliminowania czynników wpływajacych inhibicyjnie na przebieg

oznaczenia

oznaczenia

Ogólny Węgiel (OW)

Ogólny Węgiel (OW)

można sklasyfikować ze

można sklasyfikować ze

względu na:

względu na:

Rodzaj połączeń chemicznych:

Rodzaj połączeń chemicznych:

OW =

OW =

OWO

OWO

+ OWN

+ OWN

(nieorganiczny)

(nieorganiczny)

Formę występowania związków organicznych:

Formę występowania związków organicznych:

OWO

OWO

= RWO

= RWO

(rozpuszczony- w filtracie 0,45

(rozpuszczony- w filtracie 0,45

μ

μ

m)

m)

+ NWO

+ NWO

(nierozpuszczony)

(nierozpuszczony)

Lotność związków organicznych: węgiel organiczny lotny,

Lotność związków organicznych: węgiel organiczny lotny,

średniolotny i nielotny

średniolotny i nielotny

Zakresy wartości

Zakresy wartości

ChZT/BZT

ChZT/BZT

5

5

i

i

BZT

BZT

5

5

/OWO

/OWO

w ściekach

w ściekach

surowych i oczyszczonych

surowych i oczyszczonych

Wielkości

Wielkości

charakterystyczne

charakterystyczne

Ścieki surowe

Ścieki surowe

Ścieki oczyszczone

Ścieki oczyszczone

ChZT/BZT5

ChZT/BZT5

2,0 - 2,2

2,0 - 2,2

po mech oczyszcz.

po mech oczyszcz.

1,8-2,0

1,8-2,0

4.0 – 6.0

4.0 – 6.0

a nawet 10,0-12,0

a nawet 10,0-12,0

BZT

BZT

5

5

/OWO

/OWO

2,1 - 1,4

2,1 - 1,4

1,0-0,5

1,0-0,5

a nawet 0,4- 0,2

a nawet 0,4- 0,2

Szacunkowa (!) ocena podatności

Szacunkowa (!) ocena podatności

ścieków na

ścieków na

rozkład biochemiczny

rozkład biochemiczny

ChZT/BZT5

ChZT/BZT5

Redukcja ChZT

Redukcja ChZT

%

%

Ocena podatności

Ocena podatności

na

na

rozkład

rozkład

biochemiczny

biochemiczny

<

<

2,0

2,0

>

>

90

90

łatwo rozkładalne

łatwo rozkładalne

2,0

2,0

÷

÷

2,5

2,5

90

90

÷

÷

50

50

średnio rozkładalne

średnio rozkładalne

2,5

2,5

÷

÷

5,0

5,0

50

50

÷

÷

10

10

wolno

wolno

rozkładalne

rozkładalne

>

>

5,0

5,0

<

<

10

10

nierozkładalne

nierozkładalne

Przeciętny skład ścieków miejskich w miastach

Przeciętny skład ścieków miejskich w miastach

europejskich [ g/m3]

europejskich [ g/m3]

(wg Imhoff, 1993)

(wg Imhoff, 1993)

składnik

składnik

Substancje

Substancje

mineralne

mineralne

Substancje

Substancje

organiczne

organiczne

razem

razem

BZT

BZT

5

5

[gO

[gO

2

2

/m3]

/m3]

Zawiesiny

Zawiesiny

opadające

opadające

100

100

150

150

250

250

100

100

Zawiesiny

Zawiesiny

nieopadając

nieopadając

e

e

25

25

50

50

75

75

50

50

Związki

Związki

rozpuszczon

rozpuszczon

e

e

375

375

250

250

625

625

150

150

razem

razem

500

500

450

450

950

950

300

300

Wskaźniki zawartości

Wskaźniki zawartości

azotu

azotu

Azot organiczny Norg

- nierozp

- nierozp

.

.

i rozp.

i rozp.

(białka, peptydy, aminokwasy, oraz produkty przemian metabolicznych: mocznik, kwas

moczowy, pirydyna, aminy)→podczas przepływu siecia kanalizacyjną ulegaja hydrolizie i

są przekształcane mikrobiologicznie w azot amonowy

Azot amonowy

(

postać niezdysocjowana

NH

3

i

jonowa

N-NH

4

(+)

)

-

-

rozp.

rozp.

W temp. 10-20

W temp. 10-20

°

°

C i pH 7,0 ponad 95% azotu występuje jako

C i pH 7,0 ponad 95% azotu występuje jako N-NH

4

(+)

Uwaga:

Uwaga:

Norg + N-NH4

Norg + N-NH4

=

=

NTK (azot ogólny Kjeldahla)

NTK (azot ogólny Kjeldahla)

W ściekach surowych zwykle NTK 40-90 mg N/l, w tym 50-70% N-NH4

W ściekach surowych zwykle NTK 40-90 mg N/l, w tym 50-70% N-NH4

N-NO

N-NO

2

2

- rozp.

- rozp.

(w ściekach surowych bliskie 0mgN-NO2/l)

(w ściekach surowych bliskie 0mgN-NO2/l)

N-NO

N-NO

3

3

- rozp.

- rozp.

(w ściekach surowych bliskie 0 mgN-NO3/l)

(w ściekach surowych bliskie 0 mgN-NO3/l)

N

N

cał

cał

= NTK + N-NOx = Norg + N-NH

= NTK + N-NOx = Norg + N-NH

4

4

+ N-NO

+ N-NO

2

2

+ N-NO

+ N-NO

3

3

Wskaźniki zawartości

Wskaźniki zawartości

fosforu

fosforu

Podobnie, jak w przypadku azotu

Podobnie, jak w przypadku azotu

fosfor

fosfor

występuje

występuje

w ściekach w postaci:

w ściekach w postaci:

ortofosforanów

ortofosforanów

lub

lub

polifosforanów

polifosforanów

– roztwory rzeczywiste

– roztwory rzeczywiste

związków organicznych

związków organicznych

– w zawiesinie lub roztwory

– w zawiesinie lub roztwory

rzeczywiste

rzeczywiste

Pog

Pog

=

=

P-PO

P-PO

4

4

+

+

Porg

Porg

Uwaga

Uwaga

Ilość i skład ścieków

Ilość i skład ścieków

dla potrzeb

dla potrzeb

projektowania i oceny

projektowania i oceny

działania oczyszczalni ścieków

działania oczyszczalni ścieków

powinno się ustalać

powinno się ustalać

na

na

podstawie bezpośrednich pomiarów i badań

podstawie bezpośrednich pomiarów i badań

.

.

↓

↓

Histogramy i dystrybuanty

Histogramy i dystrybuanty

↓

↓

Wielkości o określonym prawdopodobieństwie

Wielkości o określonym prawdopodobieństwie

wystąpienia

wystąpienia

Wielkości miarodajne do projektowania:

Wielkości miarodajne do projektowania:

Ilość ścieków

Ilość ścieków

–

–

prawdopodobieństwo wystąpienia

prawdopodobieństwo wystąpienia

70-

70-

80%

80%

(dla całorocznego okresu pomiarowego)

(dla całorocznego okresu pomiarowego)

Stężenie zanieczyszczeń

Stężenie zanieczyszczeń

-

-

prawdopodobieństwo

prawdopodobieństwo

wystąpienia

wystąpienia

85%

85%

(dla całorocznego okresu pomiarowego)

(dla całorocznego okresu pomiarowego)

Jednostkowe ładunki zanieczyszczeń

Jednostkowe ładunki zanieczyszczeń

W praktyce projektowej w odniesieniu do ścieków bytowo-

W praktyce projektowej w odniesieniu do ścieków bytowo-

gospodarczych przyjęto posługiwanie się tzw.

gospodarczych przyjęto posługiwanie się tzw.

jednostkowymi

jednostkowymi

ładunkami

ładunkami

określonych

określonych

zanieczyszczeń

zanieczyszczeń

(gramy

(gramy

zanieczyszczenia w przeliczeniu na 1 Mieszkańca i dobę).

zanieczyszczenia w przeliczeniu na 1 Mieszkańca i dobę).

Wg

Wg

ATV

ATV

Na podstawie danych z

Na podstawie danych z

70 oczyszczalni w

70 oczyszczalni w

Polsce**

Polsce**

ChZT

ChZT

120

120

g/M•d 135 g/M•d

g/M•d 135 g/M•d

BZT5

BZT5

60

60

g/M•d 64 g/M•d

g/M•d 64 g/M•d

Zawiesiny ogólne

Zawiesiny ogólne

70

70

g/M•d 67 g/M•d

g/M•d 67 g/M•d

Azot ogólny (NTK*)

Azot ogólny (NTK*)

11

11

g/M•d 11,8 g/M•d

g/M•d 11,8 g/M•d

Fosfor ogólny

Fosfor ogólny

1,8

1,8

g/M•d 1,95 g/M•d

g/M•d 1,95 g/M•d

*) NTK

*) NTK

= Norg + N- NH

= Norg + N- NH

4

4

**)

**)

wg Heidrich i wsp. 2005

wg Heidrich i wsp. 2005

Jednostkowe ładunki zanieczyszczeń w warunkach

Jednostkowe ładunki zanieczyszczeń w warunkach

europejskich [g/M

europejskich [g/M

·

·

d]

d]

(wg Imhoffa )

(wg Imhoffa )

składnik

składnik

Związki

Związki

mineralne

mineralne

Związki

Związki

organiczne

organiczne

razem

razem

BZT

BZT

5

5

Zawiesiny

Zawiesiny

opadające

opadające

20

20

30

30

50

50

20

20

Zawiesiny

Zawiesiny

nieopadając

nieopadając

e

e

5

5

10

10

15

15

10

10

Związki

Związki

rozpuszczon

rozpuszczon

e

e

75

75

50

50

125

125

30

30

razem

razem

100

100

90

90

190

190

60

60

Jak wykorzystać jednostkowe ładunki zanieczyszczeń ( s

Jak wykorzystać jednostkowe ładunki zanieczyszczeń ( s

x

x

)

)

?

?

Na podstawie

Na podstawie

jednostkowych ładunków zanieczyszczeń sx można wyznaczyć :

jednostkowych ładunków zanieczyszczeń sx można wyznaczyć :

średnie stężenie w ściekach zanieczyszczenia x

średnie stężenie w ściekach zanieczyszczenia x

→

→

Sx

Sx

S

x

= s

x

/q

dśr

(g/m3)

gdzie:

gdzie:

s

s

x

x

- jednostkowy ładunek zanieczyszczenia x, g/M•d

- jednostkowy ładunek zanieczyszczenia x, g/M•d

q

q

dśr

dśr

– jednostkowa średnia dobowa ilość ścieków, m3/M•d (0,12-0,15 m3/M•d)

– jednostkowa średnia dobowa ilość ścieków, m3/M•d (0,12-0,15 m3/M•d)

ładunek zanieczyszczenia x

ładunek zanieczyszczenia x

doprowadzany do oczyszczalni w ciągu

doprowadzany do oczyszczalni w ciągu

doby

doby

→

→

Łx

Łx

Ł

x

= s

x

• LM •10

(-3)

(

kg/d)

kg/d)

gdzie:

gdzie:

LM-liczba mieszkańców

LM-liczba mieszkańców

Orientacyjne stężenia zanieczyszczeń w

Orientacyjne stężenia zanieczyszczeń w

ściekach bytowo-gospdarczych[g/m3]

ściekach bytowo-gospdarczych[g/m3]

(dane

(dane

własne)

własne)

Wskaźnik zanieczyszczenia

Wskaźnik zanieczyszczenia

min

min

max

max

śr

śr

Zawiesiny ogólne

Zawiesiny ogólne

BZT5

BZT5

OWO

OWO

ChZT

ChZT

NTK

NTK

Norg

Norg

N-NH4

N-NH4

Pog

Pog

Porg

Porg

120

120

180

180

80

80

416

416

49

49

20

20

29

29

6

6

5

5

400

400

410

410

240

240

1250

1250

95

95

42

42

62

62

17,8

17,8

15,5

15,5

210

210

295

295

140

140

708

708

70

70

34

34

47

47

12,7

12,7

10,6

10,6

Jak ocenić ładunek zanieczyszczeń w

Jak ocenić ładunek zanieczyszczeń w

ściekach przemysłowych za pomocą ładunku

ściekach przemysłowych za pomocą ładunku

jednostkowego ?

jednostkowego ?

Co to jest RLM

Co to jest RLM

?

?

W praktyce projektowej często stosuje się wyrażanie

W praktyce projektowej często stosuje się wyrażanie

ładunków zanieczyszczeń zawartych w ściekach

ładunków zanieczyszczeń zawartych w ściekach

przemyslowych tzw.

przemyslowych tzw.

RLM-RÓWNOWAŻNA LICZBA

RLM-RÓWNOWAŻNA LICZBA

MIESZKAŃCÓW

MIESZKAŃCÓW

Za pomocą

Za pomocą

RLM

RLM

można określić

można określić

jaką wielokrotność

jaką wielokrotność

stanowi

stanowi

ładunek zanieczyszczeń

ładunek zanieczyszczeń

zawartych

zawartych

w ściekach

w ściekach

przemysłowych

przemysłowych

w stosunku

w stosunku

do jednostkowego ładunku

do jednostkowego ładunku

zanieczyszczeń w ściekach bytowo-gospodarczych (g/M•d).

zanieczyszczeń w ściekach bytowo-gospodarczych (g/M•d).

UWAGA:

UWAGA:

Najczęściej

Najczęściej

RLM

RLM

dotyczy zanieczyszczeń

dotyczy zanieczyszczeń

określonych wskaźnikiem

określonych wskaźnikiem

BZT

BZT

5,

5,

dla którego

dla którego

jednostkowy

jednostkowy

ładunek wynosi 60g/M•d.

ładunek wynosi 60g/M•d.

Jak przeliczyć

Jak przeliczyć

ładunek zanieczyszczeń

ładunek zanieczyszczeń

w

w

ściekach przemysłowych na RLM ?

ściekach przemysłowych na RLM ?

RLM=Ładunek ścieków:jednostkowy ładunek

RLM=Ładunek ścieków:jednostkowy ładunek

BZT

BZT

5

5

=

=

={ilość ścieków[m3/d]•średnie BZT

={ilość ścieków[m3/d]•średnie BZT

5

5

tych ścieków [g/m3] } :

tych ścieków [g/m3] } :

60[g/M•d]

60[g/M•d]

Koniec wykładu

Koniec wykładu

Temat kolejnego wykładu

Temat kolejnego wykładu

1. Odbiorniki ścieków

1. Odbiorniki ścieków

2. Warunki odprowadzania ścieków do

2. Warunki odprowadzania ścieków do

odbiorników

odbiorników