RYNEK DÓBR

KONSUMPCYJNYCH

Wykład 7

DETERMINANTY WYDATKÓW KONSUMPCYJNYCH –
MODEL MAKROEKONOMICZNY

bY

a

C





•

konsumpcja

autonomiczna

• krańcowa skłonność do
konsumpcji



teoria dochodu stałego



teoria cyklu życia



inne determinanty poziomu
konsumpcji

DETERMINANTY WYDATKÓW KONSUMPCYJNYCH –
MODEL MAKROEKONOMICZNY

POPYT POTENCJALNY I EFEKTYWNY



Wielkość (wartość) popytu – ilość dobra, które
konsumenci zechcą zakupić w określonym czasie po
danej cenie



Popyt potencjalny (chłonność rynku) – wielkość
sprzedaży danego dobra pożądana przez nabywców na
określonym rynku, ograniczana ich możliwościami
dochodowymi



Popyt efektywny - chęć nabycia towaru poparta
możliwościami dochodowymi klientów.

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU



zmiany w wielkości popytu na dane
dobro, wywołane zmianami czynników
oddziałujących na popyt:

D

Y

dY

dD

Y

dY

D

dD

Y

Y

D

D

E

y













:

 elastyczność
dochodowa

 elastyczność cenowa

 elastyczność krzyżowa

D

P

dP

dD

E

y





y

x

x

y

yx

D

P

dP

dD

E





ELASTYCZNOŚĆ DOCHODOWA
POPYTU



Zmiany popytu na określone dobro wywołane
zmianami poziomu dochodu



Elastyczność dochodowa popytu równa 0,5
oznacza, że wzrost dochodu o 1% spowoduje
wzrost popytu na dane dobro o 0,5% (wzrost
ilości sprzedanych jednostek danego dobra)

POZIOMY ELASTYCZNOŚCI DOCHODOWEJ
POPYTU



popyt elastyczny oznacza, że wzrost dochodu klientów

o 1% spowoduje wzrost popytu na dane dobro o więcej

niż 1%



popyt proporcjonalny oznacza, że wzrost dochodu o

1% spowoduje wzrost popytu na dane dobro o 1%



popyt nieelastyczny oznacza, że wzrost dochodu o 1%

spowoduje wzrost popytu na dane dobro o mniej niż

1%



popyt sztywny oznacza, że popyt na dane dobro

będzie taki sam, niezależnie od poziomu dochodu

klientów

POZIOMY ELASTYCZNOŚCI
DOCHODOWEJ POPYTU



E

Y

>1



E

Y

=1



0<E

Y

<1



E

Y

=0



E

Y

<0

popyt elastyczny
popyt proporcjonalny
popyt nieelastyczny
popyt sztywny
popyt odwrotnie elastyczny

KRZYWE ENGLA

ELASTYCZNOŚĆ DOCHODOWA
POPYTU



w miarę wzrostu dochodu popyt rośnie i zmienia się jego

struktura:

•

zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność i

dobra niższego rzędu

•

udział wydatków na odzież i obuwie nie ulega większym

zmianom

•

nieznacznie rośnie udział wydatków na mieszkanie,

światło i opał

•

wzrasta procentowy udział wydatków na dobra trwałego

użytku, a następnie na zaspokojenie potrzeb wyższego

rzędu w zakresie kultury, ochrony zdrowia, rekreacji,

edukacji itd.

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA



E

P

< -1



E

P

= -1



-1 < E

P

< 0



E

P

= 0



E

P

> 0

popyt elastyczny
popyt proporcjonalny
popyt nieelastyczny
popyt sztywny
popyt odwrotnie elastyczny

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU

A

NIETYPOWE ZALEŻNOŚCI MIĘDZY
CENĄ A POPYTEM



paradoks Giffena



paradoks Veblena



paradoks spekulacyjny

ELASTYCZNOŚĆ KRZYŻOWA
(MIESZANA) POPYTU



Reakcja popytu na dobro y pod
wpływem zmiany ceny na dobro x



Dobra komplementarne – uzupełniają
się w spełnianiu danej potrzeby, klienci
kupują je razem.



Dobra substytucyjne – mogą być
wzajemnie zastępowane

ELASTYCZNOŚĆ KRZYŻOWA
(MIESZANA) POPYTU

dobra x i y są substytutami; wzrost ceny
dobra x powoduje wzrost popytu na dobro y

dobra x i y są niezależne

dobra x i y są komplementarne; wzrost ceny
dobra x powoduje spadek popytu na dobro y



E

xy

>

0



E

xy

= 0



E

xy

<

0

CECHY DÓBR TRWAŁYCH



nieciągłość zakupów



popyt nowy (pierwotny) i restytucyjny



wysoka cena jednostkowa

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT
PIERWOTNY NA TRWAŁE DOBRA
KONSUMPCYJNE



liczba gospodarstw domowych



cechy gospodarstw domowych



czynniki dochodowe

•

wysokość bieżących dochodów

•

dynamika wzrostu

•

ceny dóbr i usług komplementarnych



nastroje społeczne

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT
RESTYTUCYJNY NA TRWAŁE DOBRA
KONSUMPCYJNE



cechy techniczne (jakość) dobra



intensywność eksploatacji



warunki użytkowania



kultura techniczna użytkownika



zużycie moralne



czynniki ekonomiczne

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT NA
ŻYWNOŚĆ



czynniki demograficzne



dochody



ceny



tradycje i zwyczaje