Urazy naczyń

Urazy naczyń

obwodowych, krwotok,

obwodowych, krwotok,

wstrząs hipowolemiczny

wstrząs hipowolemiczny

Cykl Chirurgii Polowej

Kpt. dr n. med. Michał

Kpt. dr n. med. Michał

Majewski

Majewski

Układ krwionośny może ulec uszkodzeniu z

Układ krwionośny może ulec uszkodzeniu z

powodu:

powodu:

1. Zadziałania od zewnątrz gwałtownego urazu

1. Zadziałania od zewnątrz gwałtownego urazu

(pchnięcie ostrym narzędziem, cięcie,

(pchnięcie ostrym narzędziem, cięcie,

postrzał

postrzał

rozdarcie).

rozdarcie).

2. Tępego urazu od zewnątrz (uderzenie, cios).

2. Tępego urazu od zewnątrz (uderzenie, cios).

Skóra może przy tym pozostać nieuszkodzona.

Skóra może przy tym pozostać nieuszkodzona.

3. Zranienia naczyń ostrymi krawędziami

3. Zranienia naczyń ostrymi krawędziami

złamanej

złamanej

kości,

kości,

4. Samoistnego pęknięcia naczynia na

4. Samoistnego pęknięcia naczynia na

osłabionym

osłabionym

odcinku (w wyniku schorzenia naczynia).

odcinku (w wyniku schorzenia naczynia).

5. Rozerwanie dużych mas tkankowych

5. Rozerwanie dużych mas tkankowych

Krwawienie

Krwawienie

•

jest to wydostawanie się krwi poza obręb

jest to wydostawanie się krwi poza obręb

uszkodzonego naczynia krwionośnego

uszkodzonego naczynia krwionośnego

-

wybroczna krwawa

wybroczna krwawa

– drobne punktowate wylewy krwi z

– drobne punktowate wylewy krwi z

naczyń włosowatych w skórze lub błonie śluzowej

naczyń włosowatych w skórze lub błonie śluzowej

-

-

podbiegnięcie krwawe

podbiegnięcie krwawe

– przedostanie się i gromadzenie

– przedostanie się i gromadzenie

krwi w tkankach miękkich (podskórnie, podtorebkowo)

krwi w tkankach miękkich (podskórnie, podtorebkowo)

najczęściej na skutek silnego urazu tępym narzędziem

najczęściej na skutek silnego urazu tępym narzędziem

-

-

krwiak

krwiak

– wylew krwi do tkanek z ich rozsunięciem i

– wylew krwi do tkanek z ich rozsunięciem i

wytworzeniem jamy lub do naturalnych jam ciała np. do

wytworzeniem jamy lub do naturalnych jam ciała np. do

jamy opłucnowej np. urazowe uszkodzenie naczyń

jamy opłucnowej np. urazowe uszkodzenie naczyń

krwionośnych

krwionośnych

Krwiak może być niebezpieczny jeśli gromadzi się w

Krwiak może być niebezpieczny jeśli gromadzi się w

worku osierdziowym, lub uciska mózg (krwiak nad

worku osierdziowym, lub uciska mózg (krwiak nad

lub - podtwardówkowy, krwiak mózgu)

lub - podtwardówkowy, krwiak mózgu)

•

Krwotok -

Krwotok -

jest to wylanie się krwi z

jest to wylanie się krwi z

naczynia krwionośnego lub serca wskutek

naczynia krwionośnego lub serca wskutek

urazowego lub chorobowego uszkodzenia

urazowego lub chorobowego uszkodzenia

ich ściany; może być żylny, tętniczy,

ich ściany; może być żylny, tętniczy,

miąższowy i sercowy.

miąższowy i sercowy.





nagła utrata powyżej 500 ml

nagła utrata powyżej 500 ml

krwi może

krwi może

stać się niebezpieczna, lecz ubytek krwi do

stać się niebezpieczna, lecz ubytek krwi do

1 litra, gdy jest on powolny nie stanowi

1 litra, gdy jest on powolny nie stanowi

bezpośredniego zagrożenia życia.

bezpośredniego zagrożenia życia.

Krwotok

Krwotok

Pamiętaj:

Pamiętaj:

-

już 250 ml krwi może zakrwawić ubranie i

już 250 ml krwi może zakrwawić ubranie i

miejsce zranienia

miejsce zranienia

-

niewielkie krwawienie na głowie – ziejąca

niewielkie krwawienie na głowie – ziejąca

rana – dobrze rozwinięta sieć naczyń

rana – dobrze rozwinięta sieć naczyń

krwionośnych – wystarczy zbliżyć brzegi

krwionośnych – wystarczy zbliżyć brzegi

rany + opatrunek ochronny

rany + opatrunek ochronny

Bardzo trudno jest ocenić ilość utraconej krwi.

Bardzo trudno jest ocenić ilość utraconej krwi.

W przypadku krwotoku wewnętrznego jest to

W przypadku krwotoku wewnętrznego jest to

praktycznie niemożliwe.

praktycznie niemożliwe.

W ocenie stanu poszkodowanego pomocne są:

W ocenie stanu poszkodowanego pomocne są:

-

-

badanie tętna - przyśpieszenie tętna powyżej 140/min,

badanie tętna - przyśpieszenie tętna powyżej 140/min,

- badanie ciśnienia krwi - spadek ciśnienia tętniczego krwi

- badanie ciśnienia krwi - spadek ciśnienia tętniczego krwi

poniżej 80

poniżej 80

- 70mm Hg

- 70mm Hg

- słabe, ledwo wyczuwalne tętno na tętnicy promieniowej lub

- słabe, ledwo wyczuwalne tętno na tętnicy promieniowej lub

tym

tym

bardziej jego brak,

bardziej jego brak,

- badanie stanu świadomości - pobudzenie ruchowe

- badanie stanu świadomości - pobudzenie ruchowe

poszkodowanego,

poszkodowanego,

splątanie psychiczne.

splątanie psychiczne.

Krwotok bezpośrednio związany jest z

Krwotok bezpośrednio związany jest z

uszkodzeniem narządów wewnętrznych lub/i skóry

uszkodzeniem narządów wewnętrznych lub/i skóry

•

uszkodzenia ciągłości skóry - w tym przypadku

uszkodzenia ciągłości skóry - w tym przypadku

opanowanie krwotoku związane jest z

opanowanie krwotoku związane jest z

zaopatrzeniem zranionego miejsca.

zaopatrzeniem zranionego miejsca.

•

zaopatrzenie krwotoków wewnętrznych leży w

zaopatrzenie krwotoków wewnętrznych leży w

gestii chirurga, a ratownik zobowiązany jest do

gestii chirurga, a ratownik zobowiązany jest do

przestrzegania kilku zasad postępowania

przestrzegania kilku zasad postępowania

związanych z

związanych z

wytrzewieniem, urazem tępym brzucha, raną

wytrzewieniem, urazem tępym brzucha, raną

penetrującą klatki piersiowej oraz zmiażdżeniem

penetrującą klatki piersiowej oraz zmiażdżeniem

(przygnieceniem) tułowia.

(przygnieceniem) tułowia.

•

Krwotok tętniczy

Krwotok tętniczy

- ciągły lub tryskający (pulsacyjny) wypływ krwi

- ciągły lub tryskający (pulsacyjny) wypływ krwi

- barwa jasnoczerwona

- barwa jasnoczerwona

- ilość utraconej krwi zależy od wielkości uszkodzonego

- ilość utraconej krwi zależy od wielkości uszkodzonego

naczynia

naczynia

•

Krwotok żylny

Krwotok żylny

- krew koloru ciemnoczerwonego

- krew koloru ciemnoczerwonego

- strumień krwi wypływa pod małym ciśnieniem, ciągłą

- strumień krwi wypływa pod małym ciśnieniem, ciągłą

strużką.

strużką.

Nie jest regułą , że uszkodzenie tętnicy wywołuje

Nie jest regułą , że uszkodzenie tętnicy wywołuje

większy krwotok niż uszkodzenie żyły

większy krwotok niż uszkodzenie żyły

- żyła o dużej średnicy krwawi znacznie silniej niż

- żyła o dużej średnicy krwawi znacznie silniej niż

mała

mała

tętnica

tętnica

- całkowite przerwanie światła tętnicy powoduje

- całkowite przerwanie światła tętnicy powoduje

skurcz

skurcz

jej warstwy mięśniowej, co powoduje częściowe lub

jej warstwy mięśniowej, co powoduje częściowe lub

całkowite zamkniecie światła naczynia (ustępuje

całkowite zamkniecie światła naczynia (ustępuje

on

on

potem w nie zaopatrzonych naczyniach, powodując

potem w nie zaopatrzonych naczyniach, powodując

ponowne krwawienie

ponowne krwawienie

Duża utrata krwi oraz wstrząs są bezpośrednią

Duża utrata krwi oraz wstrząs są bezpośrednią

przyczyną zagrożenia życia

przyczyną zagrożenia życia





organizm człowieka może znieść nawet dużą utratę

organizm człowieka może znieść nawet dużą utratę

krwi (50 - 60%) jeżeli odbywa się ona powoli w ciągu

krwi (50 - 60%) jeżeli odbywa się ona powoli w ciągu

36 – 47 godzin

36 – 47 godzin





powolna utrata około 40% krwi w ciągu kilku godzin

powolna utrata około 40% krwi w ciągu kilku godzin

(u dorosłego człowieka jest to 1 - 2 litrów) zwykle

(u dorosłego człowieka jest to 1 - 2 litrów) zwykle

powoduje śmierć

powoduje śmierć

Krwotok z dużych naczyń (tętnica ramienna, udowa,

Krwotok z dużych naczyń (tętnica ramienna, udowa,

szyjna wspólna) może spowodować wykrwawienie

szyjna wspólna) może spowodować wykrwawienie

w

w

ciągu kilku minut

ciągu kilku minut

Brak wypełnienia łożyska naczyniowego

Brak wypełnienia łożyska naczyniowego

powoduje zatrzymanie akcji serca i śmierć.

powoduje zatrzymanie akcji serca i śmierć.

Postępowanie w przypadku krwotoku

Postępowanie w przypadku krwotoku

W czasie zaopatrywania ran należy pamiętać

W czasie zaopatrywania ran należy pamiętać

aseptyce - rękawiczki gumowe

aseptyce - rękawiczki gumowe





w lekkim krwotoku z ran skóry krew sączy

w lekkim krwotoku z ran skóry krew sączy

się

się

kroplami - ustaje on zwykle samoistnie po

kroplami - ustaje on zwykle samoistnie po

kilku

kilku

minutach - ranę należy zabezpieczyć na

minutach - ranę należy zabezpieczyć na

czas

czas

transportu jałowym opatrunkiem

transportu jałowym opatrunkiem





silny krwotok, w którym krew wypływa z

silny krwotok, w którym krew wypływa z

rany

rany

ciągłym strumieniem lub tryska z rany

ciągłym strumieniem lub tryska z rany

pulsując,

pulsując,

wymaga

wymaga

natychmiastowego

natychmiastowego

zatamowania

zatamowania

przez

przez

miejscowy ucisk rany

miejscowy ucisk rany

.

.

Typowe miejsca

Typowe miejsca

wywierania ucisku w

wywierania ucisku w

przy padkach

przy padkach

krwawienia z

krwawienia z

uszkodzonej tętnicy:

uszkodzonej tętnicy:

A

A

—

—

w okolicy skroni

w okolicy skroni

B — na szyi

B — na szyi

C — nad obojczykiem

C — nad obojczykiem

D — w kącie żuchwy;

D — w kącie żuchwy;

E

E

—

—

w dole pachowym

w dole pachowym

F

F

—

—

w okolicy

w okolicy

pachwinowej

pachwinowej

Uciskanie

Uciskanie

tętnicy na

tętnicy na

ramieniu

ramieniu

Przyciska się czterema

palcami jednej ręki przestrzeń
między mięśniem dwugłowym
a mięśniem trójgłowym.

W tym właśnie miejscu

biegnie tętnica ramieniowa,
którą staramy się docisnąć do
kości ramieniowej.

Uciskanie tętnicy na

udzie

Ratownik klęka obok
rannego na wysokości jego
klatki piersiowej
- obydwoma kciukami
uciska tętnicę udową w
połowie pachwiny w
kierunku krawędzi
miednicy.

W silnych krwotokach z dużych ran –

W silnych krwotokach z dużych ran –

ucisk miejscowy przez

ucisk miejscowy przez

ratownika

ratownika

czterema palcami najbliższej tętnicy

czterema palcami najbliższej tętnicy

(ramienna, udowa)

(ramienna, udowa)

Na ranę;

Na ranę;

opatrunek uciskowy

opatrunek uciskowy

1.

1.

jałowe gaziki + elastyczna poduszka z drugiego

jałowe gaziki + elastyczna poduszka z drugiego

bandaża

bandaża

(w opatrunku osobistym podwójna warstwa kolorem zielonym do

(w opatrunku osobistym podwójna warstwa kolorem zielonym do

góry)

góry)

2.

2.

całość opatrunku mocujemy okrężnymi zwojami

całość opatrunku mocujemy okrężnymi zwojami

bandaża – najlepiej elastycznego lub chustą trójkątną

bandaża – najlepiej elastycznego lub chustą trójkątną

3.

3.

należy pamiętać aby nie zaciskać mocno obwojów

należy pamiętać aby nie zaciskać mocno obwojów

bandaża,

bandaża,

upośledza to krążenie żylne nasila krwotok i

upośledza to krążenie żylne nasila krwotok i

powoduje zasinienie kończyny, ból, zaburzenia czucia

powoduje zasinienie kończyny, ból, zaburzenia czucia

4.

4.

jeśli opatrunek

jeśli opatrunek

szybko

szybko

przekrwawia

przekrwawia

, należy go zdjąć i

, należy go zdjąć i

skontrolować czy jest założony w prawidłowym miejscu

skontrolować czy jest założony w prawidłowym miejscu

Opatrunek uciskowy

Opatrunek uciskowy





rozpoczynamy od nakrycia rany jałowym

rozpoczynamy od nakrycia rany jałowym

materiałem opatrunkowym stanowiącym część

materiałem opatrunkowym stanowiącym część

składową pakietu

składową pakietu





jałowy opatrunek umocowuje się kilku

jałowy opatrunek umocowuje się kilku

okrążeniami opaski

okrążeniami opaski





następnie nakładamy na ranę drugi zamknięty

następnie nakładamy na ranę drugi zamknięty

opatrunek indywidualny i wszystko razem

opatrunek indywidualny i wszystko razem

przyciskamy następnymi obwojami mocno

przyciskamy następnymi obwojami mocno

naciągniętej opaski

naciągniętej opaski

Opatrunek uciskowy przy
użyciu dwóch opatrunków
indywidualnych.
Drugi nie otwarty służy za
poduszeczkę uciskającą.

Opatrunek uciskowy z użyciem gazy,

poduszeczki uciskowej i chusty
trójkątnej



na

na

wierzch nakładamy

wierzch nakładamy

poduszeczkę uciskową

poduszeczkę uciskową

(nie rozwinięty opatrunek

(nie rozwinięty opatrunek

osobisty) i

osobisty) i

przymocowujemy ją

przymocowujemy ją

mocno, sfałdowaną w

mocno, sfałdowaną w

postaci opaski chustą

postaci opaski chustą

trójkątną.

trójkątną.



ranę nakrywamy jałową

ranę nakrywamy jałową

gazą

gazą

A - w okolicy

ramienia; B - w
okolicy ramienia przy
pomocy chusty;

Postępowanie w przypadku

Postępowanie w przypadku

amputacji

amputacji

-

-

na ranę (kikut) należy założyć uciskowy, jałowy

na ranę (kikut) należy założyć uciskowy, jałowy

opatrunek i

opatrunek i

unieść część ciała, z której fragment został

unieść część ciała, z której fragment został

amputowany

amputowany

- często na skutek odruchowego obkurczenia się tętnic,

- często na skutek odruchowego obkurczenia się tętnic,

krwawienie nie jest duże i daje się je zatrzymać tą

krwawienie nie jest duże i daje się je zatrzymać tą

metodą

metodą

- w razie niepowodzenia należy założyć opatrunek

- w razie niepowodzenia należy założyć opatrunek

uciskowy

uciskowy

lub jeśli krwawienie nie ustaje opaskę uciskową

lub jeśli krwawienie nie ustaje opaskę uciskową

- zawsze należy odszukać amputowany fragment

- zawsze należy odszukać amputowany fragment

tkanki i

tkanki i

przekazać ją lekarzowi.

przekazać ją lekarzowi.

Amputowaną część kończyny należy:

Amputowaną część kończyny należy:

•

owinąć w jałowy gazik/gazę

owinąć w jałowy gazik/gazę





włożyć bez żadnych zabiegów - nawet zanieczyszczony

włożyć bez żadnych zabiegów - nawet zanieczyszczony

do woreczka foliowego.

do woreczka foliowego.



torebkę tę należy umieścić

torebkę tę należy umieścić

w drugiej

w drugiej

wypełnionej wodą

wypełnionej wodą

z lodem.

z lodem.

Przedłuża się w ten sposób czas, w którym replantacja

Przedłuża się w ten sposób czas, w którym replantacja

ma szansę powodzenia

ma szansę powodzenia

W przypadku braku możliwości oziębienia tkanki,

W przypadku braku możliwości oziębienia tkanki,

amputowaną część owija się w jałowy gazik i

amputowaną część owija się w jałowy gazik i

transportuje wraz z rannym do lekarza

transportuje wraz z rannym do lekarza

Opaska zaciskowa (hemostatyczna)

Opaska zaciskowa (hemostatyczna)

Istnieją pewne pojedyncze przypadki,

Istnieją pewne pojedyncze przypadki,

gdy nie da się nałożyć na krwawiącą

gdy nie da się nałożyć na krwawiącą

kończynę opatrunku uciskowego

kończynę opatrunku uciskowego

1.

1.

Krwotok z rozległej powierzchni rany.

Krwotok z rozległej powierzchni rany.

2. Duże ciała obce w ranie.

2. Duże ciała obce w ranie.

3. Otwarte złamania z silnym

3. Otwarte złamania z silnym

krwawieniem.

krwawieniem.

4. Rozerwanie tkanek kończyny.

4. Rozerwanie tkanek kończyny.

Opaska

Opaska

zaciskająca ramię

zaciskająca ramię

w żadnym

w żadnym

wypadku,

wypadku,

ratownik nie

ratownik nie

powinien

powinien

zdejmować

zdejmować

zacisku !!!

zacisku !!!

Tym sposobem powoduje się, podobnie jak przy

Tym sposobem powoduje się, podobnie jak przy

opatrunku uciskowym, ściśnięcie tkanek w zakresie

opatrunku uciskowym, ściśnięcie tkanek w zakresie

rany i uszczelnienie jej od zewnątrz

rany i uszczelnienie jej od zewnątrz

W nagłym wypadku, kiedy dostarczenie jałowego

W nagłym wypadku, kiedy dostarczenie jałowego

materiału miałoby trwać zbyt długo, można ucisnąć

materiału miałoby trwać zbyt długo, można ucisnąć

silnie krwawiącą ranę

silnie krwawiącą ranę

choćby palcami

choćby palcami

o przeżyciu rannego bezpośrednio po

o przeżyciu rannego bezpośrednio po

urazie decyduje niejednokrotnie

urazie decyduje niejednokrotnie

ręczny ucisk miejsca krwawienia

ręczny ucisk miejsca krwawienia

wykonany przez sanitariusza,

wykonany przez sanitariusza,

a nawet przez

a nawet przez

samego

samego

poszkodowanego

poszkodowanego

(ten sposób

(ten sposób

szczególnie odnosi się do zranień

szczególnie odnosi się do zranień

okolic szyi i kończyn), daje to czas na

okolic szyi i kończyn), daje to czas na

przygotowanie opatrunku.

przygotowanie opatrunku.

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

ewakuacji medycznej

ewakuacji medycznej

W ramach pomocy przedlekarskiej

W ramach pomocy przedlekarskiej

- sanitariusz - na polu walki

- sanitariusz - na polu walki

zaopatrujemy tylko urazy naczyń z towarzyszącym krwotokiem

zaopatrujemy tylko urazy naczyń z towarzyszącym krwotokiem

- czasowe opanowanie krwawienia

- czasowe opanowanie krwawienia

(opatrunek uciskowy,

(opatrunek uciskowy,

opaska zaciskająca)

opaska zaciskająca)

- unieruchomienie transportowe zranionej kończyny

- unieruchomienie transportowe zranionej kończyny

- postępowanie przeciwwstrząsowe (płyny), przeciwbólowe

- postępowanie przeciwwstrząsowe (płyny), przeciwbólowe

- transport w I kolejności ewakuacji

- transport w I kolejności ewakuacji

odnotować czas założenia w karcie ewakuacji, zaznaczyć na

odnotować czas założenia w karcie ewakuacji, zaznaczyć na

opasce lub czole rannego

opasce lub czole rannego

zakładać jak najbliżej rany (podobnie w amputacjach)

zakładać jak najbliżej rany (podobnie w amputacjach)

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

ewakuacji medycznej

ewakuacji medycznej

W ramach pomocy lekarskiej (bpo)

W ramach pomocy lekarskiej (bpo)

- kontrola poprawności i celowości (opaska) założonych wcześniej

- kontrola poprawności i celowości (opaska) założonych wcześniej

opatrunków

opatrunków

- ostateczne opanowanie krwawienia (jeśli dotychczas nie wykonano)

- ostateczne opanowanie krwawienia (jeśli dotychczas nie wykonano)

•

opaskę zdejmujemy jeśli nie było do niej wskazań

opaskę zdejmujemy jeśli nie było do niej wskazań

•

możemy założyć

możemy założyć

kleszczyki hemostatyczne

kleszczyki hemostatyczne

na naczynie lub

na naczynie lub

podwiązać

podwiązać

naczynie, miejscowy opatrunek uciskowy

naczynie, miejscowy opatrunek uciskowy

- dalsze postępowanie przeciwwstrząsowe (płyny – PWE, Ringer, roztwór soli

- dalsze postępowanie przeciwwstrząsowe (płyny – PWE, Ringer, roztwór soli

fizjologicznej, Dextran, krew w przypadku masywnych krwawień),

fizjologicznej, Dextran, krew w przypadku masywnych krwawień),

- leki przeciwbólowe

- leki przeciwbólowe

- antybiotyki – Penicylina i.v 10 – 40 mln j/d , AT

- antybiotyki – Penicylina i.v 10 – 40 mln j/d , AT

- tlen

- tlen

- unieruchomienie transportowe kończyny

- unieruchomienie transportowe kończyny

- transport w I kolejności ewakuacji

- transport w I kolejności ewakuacji

Masowy napływ rannych – tamowanie krwawienia - pomoc ze wskazań

Masowy napływ rannych – tamowanie krwawienia - pomoc ze wskazań

życiowych

życiowych

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

ewakuacji medycznej

ewakuacji medycznej

W ramach kwalifikowanej pomocy lekarskiej (BPO)

W ramach kwalifikowanej pomocy lekarskiej (BPO)

- ostateczne opanowanie krwawienia

- ostateczne opanowanie krwawienia

-

-

podwiązanie naczynia,

podwiązanie naczynia,

- wyprowadzenie ze wstrząsu - ok. 40% rannych z uszkodzeniami tętnic jest

- wyprowadzenie ze wstrząsu - ok. 40% rannych z uszkodzeniami tętnic jest

we

we

wstrząsie i wymaga ok. 4 godzin na przygotowanie do zabiegu

wstrząsie i wymaga ok. 4 godzin na przygotowanie do zabiegu

rekonstrukcyjnego na wyższym etapie ewakuacji,

rekonstrukcyjnego na wyższym etapie ewakuacji,

- przygotowanie do ewakuacji

- przygotowanie do ewakuacji

- leki przeciwbólowe

- leki przeciwbólowe

- antybiotyki – Penicylina i.v 10 – 40 mln j/d , AT

- antybiotyki – Penicylina i.v 10 – 40 mln j/d , AT

- tlen

- tlen

- transport w I kolejności ewakuacji

- transport w I kolejności ewakuacji

Masowy napływ rannych – tamowanie krwawienia - pomoc ze wskazań

Masowy napływ rannych – tamowanie krwawienia - pomoc ze wskazań

życiowych

życiowych

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

Postępowanie z urazami tętnic na etapach

ewakuacji medycznej

ewakuacji medycznej

W ramach specjalistycznej pomocy lekarskiej (DPO)

W ramach specjalistycznej pomocy lekarskiej (DPO)

- ostateczne chirurgiczne opracowanie uszkodzenia tętnic

- ostateczne chirurgiczne opracowanie uszkodzenia tętnic

-

-

podwiązanie naczynia

podwiązanie naczynia

(rozległe zmiażdzenia z ubytkiem naczyń,

(rozległe zmiażdzenia z ubytkiem naczyń,

proces zapalny w ranie, zbyt długi okres od urazu (DPO 8-12

proces zapalny w ranie, zbyt długi okres od urazu (DPO 8-12

godz. –

godz. –

potrzeba ominięcia etapu BPO ?), oderwanie kończyny, choroba

potrzeba ominięcia etapu BPO ?), oderwanie kończyny, choroba

popromienna III st.)

popromienna III st.)

- proteza naczyniowa czasowa

- proteza naczyniowa czasowa

- transport w I kolejności ewakuacji

- transport w I kolejności ewakuacji

Masowy napływ rannych – tamowanie krwawienia

Masowy napływ rannych – tamowanie krwawienia

- pomoc ze wskazań życiowych

- pomoc ze wskazań życiowych

Rozpoznawanie obrażeń tętnic

Rozpoznawanie obrażeń tętnic

•

Wywiad – wypadek, postrzał, rany odłamkowe

Wywiad – wypadek, postrzał, rany odłamkowe

•

Ogólne objawy – wstrząs hipowolemiczny

Ogólne objawy – wstrząs hipowolemiczny

•

Miejscowe objawy – krwotok zewnętrzny lub do tkanek

Miejscowe objawy – krwotok zewnętrzny lub do tkanek

(wzrost obwodu kończyny)

(wzrost obwodu kończyny)

•

Ból

Ból

•

Brak tętna na obwodzie

Brak tętna na obwodzie

•

Ostre niedokrwienie kończyny

Ostre niedokrwienie kończyny

•

Rany drążące ( 76%) lub złamania w przebiegu pęczków

Rany drążące ( 76%) lub złamania w przebiegu pęczków

naczyniowych

naczyniowych

- w ranach postrzałowych tętnica może być uszkodzona nawet

- w ranach postrzałowych tętnica może być uszkodzona nawet

kilka cm od

kilka cm od

kanału rany

kanału rany

Rozpoznawanie obrażeń tętnic

Rozpoznawanie obrażeń tętnic

•

Charakterystyczny dla niedokrwienia kończyny jest

Charakterystyczny dla niedokrwienia kończyny jest

ból kurczowy

ból kurczowy

(może być stały lub brak bólu)

(może być stały lub brak bólu)

•

Brak tętna na obwodzie

Brak tętna na obwodzie

? - w 25-30% (do 50%) obrażeń tętnic jest

? - w 25-30% (do 50%) obrażeń tętnic jest

tętno na obwodzie wyczuwalne

tętno na obwodzie wyczuwalne

•

Brak tętna na zranionej kończynie - na przeciwnej wyczuwalne -

Brak tętna na zranionej kończynie - na przeciwnej wyczuwalne -

świadczy o uszkodzeniu naczynia

świadczy o uszkodzeniu naczynia

•

Skóra niedokrwionej kończyny – blada, zasiniona,

Skóra niedokrwionej kończyny – blada, zasiniona,

marmurkowatość, obniżenie temperatury, zaburzenia czucia,

marmurkowatość, obniżenie temperatury, zaburzenia czucia,

drętwienie palców (zanik)

drętwienie palców (zanik)

•

Po 4 godzinach porażenie mięśni – wzmożenie napięcia, przykurcz

Po 4 godzinach porażenie mięśni – wzmożenie napięcia, przykurcz

zgięciowy

zgięciowy

•

Brak poprawy ukrwienia kończyny mimo poprawy stanu ogólnego

Brak poprawy ukrwienia kończyny mimo poprawy stanu ogólnego

w czasie resuscytacji

w czasie resuscytacji

Epidemiologia urazów

Epidemiologia urazów

naczyń

naczyń

•

Obrażenia z krwotokiem wewnętrznym (jama brzuszna)

Obrażenia z krwotokiem wewnętrznym (jama brzuszna)

- 72% postrzały, 22 % odłamki, 6% urazy tępe

- 72% postrzały, 22 % odłamki, 6% urazy tępe

-

-

śmiertelność

śmiertelność

- żyła główna dolna

- żyła główna dolna

58% ogółem

58% ogółem

36,4%

36,4%

+ obrażenia wątroby

+ obrażenia wątroby

78,5%

78,5%

+ złamania miednicy

+ złamania miednicy

57%

57%

- t. szyjna – 7% (we wstrząsie + 50%, wyrównani 10%)

- t. szyjna – 7% (we wstrząsie + 50%, wyrównani 10%)

- t. ramienna – 29%

- t. ramienna – 29%

- t. udowa – 33% (rany postrzałowe 60%, szarpane 35%)

- t. udowa – 33% (rany postrzałowe 60%, szarpane 35%)

Amputacje 10-30% gdy towarzyszy złamanie

Amputacje 10-30% gdy towarzyszy złamanie

-

-

t. podkolanowa – 22%

t. podkolanowa – 22%

Amputacje 14-30% gdy towarzyszy złamanie

Amputacje 14-30% gdy towarzyszy złamanie

dane: wojna w Libanie – 823 obrażenia naczyń

dane: wojna w Libanie – 823 obrażenia naczyń

Wietnam – 1000 rannych

Wietnam – 1000 rannych