inż. arch. kraj. Sebastian Skowroński

Rekultywacja terenów
zdegradowanych

Proces przywracania właściwości biofizyko-

chemicznych utworom glebowym oraz
uaktywnienie wzajemnych oddziaływań
zachodzących pomiędzy biosferą a
rekultywowanym gruntem, doprowadzających
do wytworzenia się gleby i funkcjonowania
ekosystemu.

(Rogalski 2003)

Rekultywacji wymagają:



wyrobiska i zwałowiska kopalniane



niecki osiadania na terenach górniczych



składowiska odpadów przemysłowych, komunalnych



stawy (laguny) osadowe i wylewiska odpadów



grunty rozmyte i namyte przez wody opadowe oraz

powodziowe



grunty zniekształcone przez erozję



strefy degradacji przemysłowej



grunty zawodnione, przesuszone



gleby silnie zakwaszone i wyjałowione ze składników

pokarmowych



pogorzeliska leśne

Etapy rekultywacji:



I Etap rekultywacji – rekultywacja przygotowawcza

inaczej dokumentacyjna

Wstępne informacje - inwentaryzacja, zebranie dokumentacji, warunki klimatyczne,

pH, zasolenie itd.



II Etap rekultywacji – rekultywacja techniczna

(podstawowa)

Obejmuje ukształtowanie rzeźby terenu, uregulowanie stosunków wodnych,

odtworzenie gleb metodami technicznymi, tj. pokrywanie gruntów

zdegradowanych lub zdewastowanych chemicznie warstwą gleby, budowanie dróg

dojazdowych, umacnianie skarp itp.



III Etap rekultywacji – rekultywacja biologiczna

(szczegółowa)

Polega na stosowaniu zabiegów mających na celu wytworzenie na powierzchni

nieużytku warstwy gleby. W tym celu wykonuje się: uprawę mechaniczną,

nawożenie, dobór i uprawę roślin próchnicotwórczych (motylkowe i trawy)

Detoksykacja gleby

Zabieg neutralizujący toksyczną kwasowość lub
alkaliczność środowiska, usuwający nadmiar soli
łatwo rozpuszczalnych, których nadmierna
koncentracja uniemożliwia lub utrudnia wzrost
roślin.

Sanitacja gleby (gruntu)

Oczyszczanie gleby w stopniu zapewniającym
spełnianie wymagań jakościowych stawianych
żywności i wodzie do picia.

Restytucja

Odtworzenie, przywrócenie dawnego stanu

gruntów w oparciu o zachowane relikty (szczątki).

Remediacja

Naprawianie, ulepszanie, oczyszczanie gleby

(gruntu) lub środowiska.

Rewitalizacja

Przywrócenie żywotności terenom, głównie

postindustrialnym po zlikwidowaniu zakładów

przemysłowych.

Bioremediacja



Stosowana w remediacji gleb

zanieczyszczonych substancjami
organicznymi.



Jest to proces wykorzystujący naturalnie

występujące mikroorganizmy do rozkładu
substancji niebezpiecznych do związków mniej
toksycznych lub nietoksycznych.

Fitoremediacja



Wykorzystanie roślin w procesie oczyszczania

środowiska (redukcja, degradacja, usuwanie,
unieruchamianie zanieczyszczeń środowiska
pochodzenia antropogenicznego).



Znajduje zastosowanie w oczyszczaniu gleb,

osadów, szlamów, wód oraz ścieków.

Techniki fitoremediacji:



Fitostabilizacja



Fitodegradacja



Rizodegradacja



Fitoekstrakcja



Fitowoltalizacja



Rizofiltracja

Fitostabilizacja



Unieruchomienia zanieczyszczeń w glebie



Zmniejszenie dostępności zanieczyszczeń w

środowisku



Usuwanie zanieczyszczeń organicznych i

nieorganicznych

Fitodegradacja



Rozkład substancji organicznej przez rośliny i

związane z nimi mikroorganizmy



Następuje degradacja i przekształcenie

zanieczyszczeń w inne proste i nieuciążliwe
związki chemiczne



Powoduje stabilizację terenu

Rizodegradacja



Zachodzi w strefie korzeniowej roślin



Wydzielanie przez rośliny naturalnych

substancji w strefie korzeniowej, które tworzą
pożywkę dla mikroorganizmów znajdujących
się w gruncie



Mikroorganizmy te inicjują degradację

Fitoekstrakcja



Zwana fitoakumulacją



Pobieranie z gleby i gromadzenie w tkankach

rośliny zanieczyszczeń (głównie metali
ciężkich)

Fitowoltalizacja = Fitoewaporacja



Pobieranie i transpiracja zanieczyszczeń przez

roślinę



Zanieczyszczenia są przeprowadzane w stan

lotny, a następnie uwalniane do atmosfery

Rizofiltracja



Filtracja korzeniowa



Zachodzi w środowisku wodnym



Polega na adsorpcji i absorpcji zanieczyszczeń

znajdujących się w roztworze wodnym, przez
korzenie



Do usuwania zanieczyszczeń organicznych i

nieorganicznych

Podsumowanie

Literatura



KARCZEWSKA A. 2008. Ochrona gleb i rekultywacja terenów

zdegradowanych. Wyd. AR we Wrocławiu.



MACIEJEWSKA A. 2000. Rekultywacja i ochrona środowiska w

górnictwie odkrywkowym. Wyd. Politechniki Warszawskiej.



MACIAK F. 2003. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wyd.

SGGW, Warszawa.

Źródła fotografii:



http://www.mieszkostanislawski.art.pl/blog/wp-

content/uploads/2010/09/20100906-IMG_74202.jpg



http://static0.blip.pl/user_generated/update_pictures/1249201

.jpg