Państwo a biznes

VI

Wpływ polityki stabilizacyjnej

na przedsiębiorstwa

Polityka stabilizacyjna – polityka

antykryzysowa – przywrócenie

równowagi w gospodarce, powrót do

zrównoważonego rozwoju

- Polityka fiskalna, progowy system

podatkowy, ulgi podatkowe

- Polityka monetarna, rządowe papiery

wartościowe, stopy %

- Rynek pracy, zasiłki
- Ograniczenie wydatków rządowych

Wprowadzenie pakietów

antykryzysowych w UE

• Kryzys zaufania
• Spowolnienie gospodarcze
• Kryzys finansowy
• Kryzys gospodarczy
• Przyczyny kryzysu początku XXI wieku

generalnie zostały zdiagnozowane

• W chwili obecnej naukowcy – głównie

ekonomiści i przedsiębiorcy z sektora MSP

wnikliwie analizują strukturę zaistniałego

zjawiska

Wprowadzenie pakietów

antykryzysowych w UE

• „leczenie choroby” (opracowanie i

wdrożenie programów antykryzysowych

na poziomie makro – przez największe

organizacje i stowarzyszenia światowe

(ONZ, Bank Światowy, Centralny Bank

Europejski, G-20) tak i mikro – przez

poszczególne rządy na całym świecie.

• Centralny Bank Europejski z siedzibą we

Frankfurcie nad Menem w Niemczech w

ramach walki z kryzysem jest w fazie

powołania nowej jednostki kontrolującej

rynek finansowo-bankowy w Europie.

Wprowadzenie pakietów

antykryzysowych w UE

• Przypadek Unii Europejskiej jest szczególnym,

ponieważ koordynacja gruntownie
przemyślanych działań antykryzysowych
powinna się odbywać równolegle na poziomie
centralnym i lokalnym.

• Jest to pewnego rodzaju wyzwanie, ze

względu na różnorodność i kondycję
gospodarek narodowych. Biorąc powyższe
pod uwagę oraz cele UE, zdajemy sobie
sprawę złożoności zadania.

Wprowadzenie pakietów

antykryzysowych w UE

• Kraje najbardziej dotknięte kryzysem-

Łotwa, Estonia i Litwa (wielokrotnie niższa
liczba ludności)

• Pomimo, że państwa te w okresie

ostatniego ożywienia gospodarczego
wykazywały się najwyższym wzrostem w
regionie (wzrost PKB nawet 10%), to
obecnie są to państwa najmocniej dotknięte
przez światowy kryzys gospodarczy.

• Przypadek Polski i Niemiec

Łotwa

• krytyczna sytuacja!

• Rozpoczęcie kryzysu było efektem

doprowadzenia dużej nierównowagi

ekonomicznej w latach 2005 - 2007. Była ona

wynikiem gwałtownej i agresywnej ekspansji

kredytowej, co oznacza, że wzrost gospodarczy

w tamtym okresie powstawał przy silnym

lewarowaniu kredytem bankowym.

• Łotewski sektor bankowy powiązany był przede

wszystkim z bankami skandynawskimi, które

odniosły poważne straty na skutek obecnej

recesji, a to spowodowało niemalże całkowite

odcięcie środków dla banków na Łotwie.

Łotwa

• Dla Łotwy, która prowadziła bardzo

ekspansywną politykę fiskalną połączoną z

silnym kredytowaniem gospodarki przez

banki oznaczało to finansową zapaść.

Spadek liczby udzielanych kredytów

doprowadził do spowolnienia gospodarczego,

co natychmiast odbiło się na wpływach do

budżetu. Jest to kolejny fakt, który świadczy

o błędnym funkcjonowaniu polityki

gospodarczej Łotwy. Według teorii Keynesa

duże wydatki państwa w trakcie dobrej

koniunktury są nie wskazane, ponieważ nie

powodują one wykorzystania mnożnika.

Łotwa

• Łotwa otrzymała pożyczkę w wysokości 7,5 mld

euro. Wypłata wyżej wymienionych środków

dokonana została w dwóch transzach. Pierwszą

transzę upadające państwo otrzymało w

pierwszej połowie 2009 r. Otrzymanie pierwszej

transzy związane było z warunkiem braku

redukcji transferów socjalnych, czyli od

wywiązania się z warunków umowy zależeć

miało otrzymanie drugiego transferu. Łotwa

złamała te warunki, obcięła transfery socjalne o

10%, (zmniejszenie świadczeń dla emerytów).

Pomimo tego, że warunki umowy multilateralnej

nie zostały dotrzymane do wypłaty drugiej

transzy doszło w drugiej połowie 2009r.

Łotwa

• Według niektórych szacunków jesienią 2009

wstrzymane zostałyby wszelkie wypłaty dla sfery

budżetowej czyli oświaty, administracji, służby

zdrowia. To wywołałoby szczególnie

niebezpieczny stan w regionie i mogłoby stać się

zagrożeniem zarówno ekonomicznym jak i

społecznym dla reszty Europy.

Kilkudziesięcioprocentowe bezrobocie wsparte

kompletnym paraliżem organów państwowych

oraz brakiem jakiejkolwiek pomocy z zewnątrz

byłoby czymś do tej pory niespotykanym.

• Łotwa w UE – stabilność zagrożona!

• w trakcie wdrażania euro (widełki – kurs wysoki –

eksport)

Estonia

• Rok 2007 - inflacja przekroczyła niebezpieczny

poziom 7%

• Poważny spadek sprzedaży detalicznej oraz

poziomu zaufania konsumentów, który miał

miejsce w drugiej połowie 2006 r. powinien był

skłonić Estończyków do podjęcia działań

prewencyjnych.

• Estonia była państwem o bardzo liberalnych

przepisach podatkowych (prostota i

przejrzystość systemu finansowego,

praktycznie całość wydatków o charakterze

inwestycyjnym można odliczyć od dochodu).

Estonia

• To, co jest podstawową przewagą Estonii nad

np. Łotwą to uporządkowany stan finansów

publicznych. Sektor ten od wielu lat generował

coroczne nadwyżki budżetowe

• Pozwoliło to na przyjęcie w lutym 2009 r.

rozbudowanej listy wydatków budżetowych

mających na celu przeciwdziałanie recesji.

Działania Estonii w przeciwieństwie do

pozostałych państw nadbałtyckich są

interwencjami rządowymi o charakterze

inwestycyjnym, wysokonakładowym

nastawionym głównie na poprawę sytuacji na

rynku pracy oraz wsparcie niskiego popytu

wewnętrznego Economic Forecast Spring 2009

Estonia

• Przyczyna znaczącego spadku popytu

wewnętrznego jest taka sama jak

pozostałych państwach nadbałtyckich,

czyli drastyczne załamanie się rynku

kredytowego, co spowodowało odcięcie

konsumentów od dodatkowych środków i

główne źródło kreowania popytu

konsumpcyjnego przesunęło do funduszu

płac. Państwo to podobnie jak Litwa i

Łotwa posiada sektor bankowy będący pod

silnym wpływem banków skandynawskich

Litwa

• Na Litwie poważne spadki zaczęły się w

2008 r. Objawiały się poprzez spadek

inwestycji (zwłaszcza w budownictwie),

popytu globalnego (kreowanego przez

inwestycje), oraz krajowej konsumpcji

(wyposażenie mieszkań)

• rynek litewski podobnie jak rynki

sąsiadujące uzależniony był od kredytów

jednak w znacznie mniejszym stopniu

• Wraz ze wzrostem importu następował

spadek popytu krajowego

Litwa

• Działania podejmowane przez rząd

litewski mogą wzbudzać pewne
wątpliwości, ponieważ podejmowane
przezeń działania owocują spadkiem
inflacji, jednak procentują również
przyczynianiem się do spadku popytu
krajowego, który to powoduje spadek
dochodów budżetowych i pogarszanie się
kondycji przedsiębiorstw produkujących
na rynek krajowy.

Polska

• Główne założenia pakietu antykryzysowego obejmują wsparcie

rynku pracy oraz przedsiębiorców poprzez m in.:

• - rozwiązania dotyczące możliwości rozliczania czasu pracy w

okresie dwunasto miesięcznym

• - lepszego traktowania doby pracownika

• - rozwiązania dla pracowników wychowujących dzieci do

czternastego roku życia. Ci pracownicy będą mogli ustalić

ruchomy czas pracy

• - wprowadzenie „postojowych”, tzn czasowe obniżenie czasu

pracy bez konieczności dokonywania wypowiedzenia. Państwo w

ramach tego gwarantuje dopłaty do pracowników przez sześć

miesięcy

• - refundacja dla pracowników szkoleń lub studiów podyplomowych

• - zwolnienia podatkowe dla zakładowych organizacji związkowych

wypłacających zapomogi

• - zwolnienia z opodatkowania kwot wypłaconych z funduszu

socjalnego na działalność socjalną

Niemcy

• Program naprawczy zakłada m in.:

• - dopłatę obywatelom kupującym nowe auta pod

warunkiem ze złomowania starych

• - szczególne wsparcie małych i średnich

przedsiębiorstw w kraju

• - stabilizacje sytuacji na rynku finansowo-bankowym

powołując Fundusz Stabilności Rynku Finansowego

• - zmuszenie instytucji finansowych do zwiększenia

akcji kredytowych

• Powstają również w celach stabilizacyjnych mniej

popularne pomysły, na przykład przymusowego

dokapitalizowania i częściowej nacjonalizacji banków.

Tak jak i w przypadku Polski w Niemczech także uważa

się że „czarne dni” jeszcze mogą być przed nimi

Pakiety antykryzysowe

• Bardzo istotną role pełni europejski plan

naprawy gospodarczej i jego realizacja. Do

podstawowych założeń europejskiego

planu naprawy gospodarczej należą

działania mające na celu osiąganie efektów

krótko, średnio oraz długo okresowych. W

perspektywie krótkookresowej za

podstawowe przyjmuje się pobudzanie

popytu przez, odzyskanie zaufania

obywateli, oraz w średnio i długookresowej

perspektywie gromadzenie oszczędności i

przekształcenie ich w inwestycje

Dziękuję za

uwagę!