Przyczyny
Przyczyny
wypadków
wypadków
drogowych i
drogowych i
zwiększanie
zwiększanie
bezpieczeństwa
bezpieczeństwa
ruchu
ruchu
Prof. dr hab. inż. Jerzy
Prof. dr hab. inż. Jerzy
Kisilowski
Kisilowski
mgr inż. Jarosław Zalewski
mgr inż. Jarosław Zalewski
Spis treści
Spis treści
1.
1.
Wstęp.
Wstęp.
2.
2.
Źródła danych statystycznych.
Źródła danych statystycznych.
3.
Główne przyczyny wypadków
drogowych.
4.
4.
Inne przyczyny wypadków drogowych.
Inne przyczyny wypadków drogowych.
5.
5.
Porównanie wybranych pojazdów
Porównanie wybranych pojazdów
uczestniczących w wypadkach.
uczestniczących w wypadkach.
6.
6.
Wypadki a warunki drogowe.
Wypadki a warunki drogowe.
7.
7.
Wnioski.
Wnioski.
1. Wstęp
1. Wstęp
próba oceny poziomu bezpieczeństwa
próba oceny poziomu bezpieczeństwa
ruchu drogowego w Polsce oraz
ruchu drogowego w Polsce oraz
czynników wpływających na niektóre
czynników wpływających na niektóre
jego wskaźniki;
jego wskaźniki;
porównanie niektórych wskaźników dla
porównanie niektórych wskaźników dla
Polski i wybranych krajów europejskich;
Polski i wybranych krajów europejskich;
porównanie udziału pojazdów dwóch
porównanie udziału pojazdów dwóch
różnych marek w wypadkach w Polsce
różnych marek w wypadkach w Polsce
w wybranym okresie;
w wybranym okresie;
2. Źródła danych statystycznych
2. Źródła danych statystycznych
system ewidencji wypadków i kolizji
system ewidencji wypadków i kolizji
Komendy Głównej Policji;
Komendy Głównej Policji;
Informixowa wypadkowa baza danych
Informixowa wypadkowa baza danych
Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej
Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej
w Warszawie (w oparciu o sewik);
w Warszawie (w oparciu o sewik);
Główny Urząd Statystyczny;
Główny Urząd Statystyczny;
3. Główne przyczyny wypadków
drogowych
czynnik ludzki;
czynnik ludzki;
porównanie wybranych
porównanie wybranych
wskaźników dla Polski i Francji w
wskaźników dla Polski i Francji w
latach 1998 – 2000;
latach 1998 – 2000;
Rys. 3.1. Przyczyna wypadku jako wina człowieka.
Źródło: opracowanie własne.
3.1. Czynnik
ludzki
Czynnik ludzki - tendencje
Czynnik ludzki - tendencje
dominująca liczba kierowców jako
dominująca liczba kierowców jako
winnych spowodowania wypadku;
winnych spowodowania wypadku;
niewielka tendencja spadkowa
niewielka tendencja spadkowa
liczby winnych kierowców w 2005
liczby winnych kierowców w 2005
roku;
roku;
zmniejszanie się w latach 1999 -
zmniejszanie się w latach 1999 -
2005 liczby pieszych winnych
2005 liczby pieszych winnych
powstania wypadku.
powstania wypadku.
3.2. Zabici i ranni
3.2. Zabici i ranni
Rys. 3.2. Zabici i ranni na 100 tys.
zarejestrowanych pojazdów w wypadkach w latach
1995 – 2005.
Źródło: opracowanie własne.
Rys. 3.3. Liczba zabitych i rannych na 1000 wypadków w
Polsce w latach 2000 – 2005.
Źródło: opracowanie własne.
Zabici i ranni - trendy
Zabici i ranni - trendy
nieznaczny spadek liczby zabitych
nieznaczny spadek liczby zabitych
w wypadkach na 100 tys.
w wypadkach na 100 tys.
zarejestrowanych pojazdów w
zarejestrowanych pojazdów w
latach 1995 - 2005;
latach 1995 - 2005;
pewna stabilizacja w zakresie
pewna stabilizacja w zakresie
zabitych oraz rannych na 1000
zabitych oraz rannych na 1000
wypadków w latach 2000 - 2005.
wypadków w latach 2000 - 2005.
3.3. Porównanie
3.3. Porównanie
wybranych wskaźników
wybranych wskaźników
dla Polski i wybranych
dla Polski i wybranych
krajów europejskich
krajów europejskich
rok
rok
1998
1998
1999
1999
2000
2000
Polska
Polska
Francja
Francja
Polska
Polska
Francja
Francja
Polska
Polska
Francja
Francja
LZP
LZP
12709244
12709244
32575000
32575000
13169216
13169216
3335570
3335570
0
0
1410607
1410607
8
8
33601750
33601750
W /
W /
100
100
tys.
tys.
ZP
ZP
565,2
565,2
380,7
380,7
508,9
508,9
347,8
347,8
500,9
500,9
360,8
360,8
Z /
Z /
100
100
tys.
tys.
ZP
ZP
30,2
30,2
25,8
25,8
29,9
29,9
24
24
27,3
27,3
24
24
R /
R /
100
100
tys.
tys.
ZP
ZP
347,2
347,2
518,8
518,8
310
310
503,7
503,7
312,8
312,8
482
482
Tab. 3.1. Ofiary wypadków w Polsce i we Francji na
100 tys. zarejestrowanych pojazdów w latach 1998 –
2000.
Źródło: opracowanie własne.
rok
rok
liczba
liczba
wypa
wypa
dków
dków
zabici
zabici
piesi
piesi
rowerz
rowerz
y
y
ś
ś
c
c
i,
i,
motorowe
motorowe
-
-
rzyści
rzyści
pojazdy
pojazdy
zaprz
zaprz
ę
ę
-
-
gowe
gowe
zderzeni
zderzeni
e
e
czołowe
czołowe
razem
razem
ogółe
ogółe
m
m
199
199
8
8
5964
5964
9
9
265
265
5
5
575
575
15
15
1274
1274
451
451
9
9
708
708
0
0
199
199
9
9
5391
5391
5
5
244
244
6
6
643
643
11
11
1323
1323
442
442
3
3
673
673
0
0
200
200
0
0
5546
5546
4
4
222
222
6
6
616
616
9
9
1286
1286
413
413
7
7
629
629
4
4
Tab. 3.2. Ofiary śmiertelne w wypadkach w Polsce w
latach 1998 – 2000 dla wybranych kategorii.
Źródło: opracowanie własne.
Rys. 3.4. Ofiary wypadków w Polsce i we Francji w latach
1998 – 2000. OŚ* - liczby pomniejszone o ofiary z tab.
3.2.
Źródło: opracowanie własne.
Polska
Polska
Niemcy
Niemcy
Wielka
Wielka
Brytania
Brytania
Francja
Francja
Liczba
Liczba
zarejestrowany
zarejestrowany
ch pojazdów
ch pojazdów
1670400
1670400
0
0
54082000
54082000
31950000
31950000
38809000
38809000
Liczba
Liczba
wypadków
wypadków
51069
51069
339310
339310
207410
207410
85390
85390
Liczba
Liczba
zabitych
zabitych
5712
5712
5842
5842
3221
3221
5530
5530
Liczba
Liczba
rannych
rannych
64661
64661
440126
440126
277619
277619
108272
108272
W / 100 tys. ZP
W / 100 tys. ZP
305,7
305,7
1835
1835
649,17
649,17
220
220
Z / 100 tys. ZP
Z / 100 tys. ZP
34,2
34,2
10
10
,
,
8
8
10,1
10,1
14,24
14,24
R / 100 tys. ZP
R / 100 tys. ZP
387,1
387,1
2380,3
2380,3
868,9
868,9
279
279
Tab. 3.3. Wybrane wskaźniki porównawcze dla Polski,
Niemiec, Wielkiej Brytanii oraz Francji w roku 2004. W-
wypadki, R – ranni, Z – zabici, ZP – zarejestrowane
pojazdy.
Źródło: opracowanie własne.
Polska
Polska
Niemcy
Niemcy
Wielka
Wielka
Brytania
Brytania
Francja
Francja
Zabici/10
Zabici/10
0
0
wypadkó
wypadkó
w
w
11
11
2
2
2
2
6
6
Zabici/10
Zabici/10
tys. ZP
tys. ZP
3,4
3,4
1,1
1,1
1
1
1,4
1,4
Ranni/100
Ranni/100
wypadkó
wypadkó
w
w
126,6
126,6
129,7
129,7
133,9
133,9
126,8
126,8
Ranni/10
Ranni/10
tys. ZP
tys. ZP
38,7
38,7
81,4
81,4
86,9
86,9
27,9
27,9
Tab. 3.4. Porównanie wybranych wskaźników dla
Polski, Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii w 2004
roku.
Źródło: [9].
Zabici i ranni - wnioski
Zabici i ranni - wnioski
Polska
pod
względem
rannych
Polska
pod
względem
rannych
niewiele lub w ogóle nie ustępuje
niewiele lub w ogóle nie ustępuje
niektórym
krajom
europejskim,
niektórym
krajom
europejskim,
posiadającym
lepiej
rozwiniętą
posiadającym
lepiej
rozwiniętą
infrastrukturę
–
bezpieczeństwo
infrastrukturę
–
bezpieczeństwo
pojazdów;
pojazdów;
problem
stanowi
wysoka
liczba
stanowi
wysoka
liczba
zabitych, co związane jest z sytuacją
zabitych, co związane jest z sytuacją
na drogach;
na drogach;
4. Inne przyczyny
4. Inne przyczyny
wypadków drogowych
wypadków drogowych
niesprawności techniczne;
niesprawności techniczne;
porównanie wybranych wskaźników
porównanie wybranych wskaźników
dla dwóch pojazdów o różnym
dla dwóch pojazdów o różnym
poziomie bezpieczeństwa;
poziomie bezpieczeństwa;
wypadki a warunki drogowe;
wypadki a warunki drogowe;
4.1. Niesprawności techniczne
4.1. Niesprawności techniczne
Rys. 4.1. Procentowy udział wykrytych braków w liczbie
wszystkich wypadków.
Źródło: opracowanie własne.
5. Porównanie wybranych
5. Porównanie wybranych
pojazdów uczestniczących w
pojazdów uczestniczących w
wypadkach
wypadkach
porównania dokonano dla lat 2000 –
porównania dokonano dla lat 2000 –
2004;
2004;
dokonano analizy udziału samochodu
dokonano analizy udziału samochodu
FSO Polonez i Renault Laguna w ogólnej
FSO Polonez i Renault Laguna w ogólnej
liczbie wypadków i w zdarzeniach
liczbie wypadków i w zdarzeniach
spowodowanych określonymi czynnikami
spowodowanych określonymi czynnikami
.
.
Rys. 5.1. Najczęstsze rodzaje zderzeń pojazdów na 100
wypadków na terenie niezabudowanym w latach 1998
– 2001.
Źródło: [10].
Rys. 5.2.
Udział
porównywany
ch
samochodów
w liczbie
wypadków.
Źródło: [4].
Rys. 5.3.
Wypadki
spowodowane
niezachowanie
m bezpiecznej
odległości
między
pojazdami.
Źródło: [4].
Rys. 5.4.
Wypadki
spowodowa
ne
niedostosow
aniem
prędkości do
warunków
ruchu.
Źródło: [4].
Rys. 5.5.
Liczba
wypadków
na
ośnieżonej
lub
oblodzonej
nawierzchni.
Źródło: [4].
Rys. 5.6. Liczba wypadków samochodów na
nawierzchni mokrej.
Źródło: [4].
6. Wypadki a warunki
6. Wypadki a warunki
drogowe
drogowe
0,28%
8,10%
0,47%
26,86%
64,28%
nawierzchnia sucha
(68,09% w 2005 r.)
nawierzchnia mokra
(24% w 2005 r.)
kałuże, rozlewiska
(0,45% w 2005 r.)
lód, śnieg (7,22% w
2005 r.)
nawierzchnia brudna
(błoto, olej, liście)
(0,24% w 2005 r.)
Rys. 6.1. Procentowy udział wypadków związanych ze
stanem nawierzchni w latach 1999 – 2005.
Źródło: opracowanie własne.
Rys. 6.2. Warunki pogodowe w chwili zdarzenia
drogowego w latach 1999 – 2005.
Źródło: opracowanie własne.
236348
230999
13557
97300
104892
15450
0
50000
100000
150000
200000
250000
wypadki
zabici
ranni
teren
zabudowany
(69,85%
wypadków w
2005 r.)
teren
niezabudowany
(30,15%
wypadków w
2005 r.)
Rys. 6.3. Liczba wypadków, zabitych i rannych w
latach 2000 – 2004 na terenie zabudowanym i
niezabudowanym.
Źródło: [9]
7. Uwagi dotyczące prognoz
7. Uwagi dotyczące prognoz
kraj
kraj
w
y
p
a
d
k
w
y
p
a
d
k
i
i
za
b
i
za
b
i
ci
ci
ra
n
n
ra
n
n
i
i
p
p
o
ja
zd
o
ja
zd
y
y
Po
ja
zd
y
Po
ja
zd
y
ci
ci
ę
ż
ę
ż
a
ro
w
a
ro
w
e
e
za
b
i
za
b
i
ci
ci
w
s
a
m
w
s
a
m
.
.
c
ię
ża
ro
w
y
ch
c
ię
ża
ro
w
y
ch
ra
n
n
ra
n
n
i
i
w
s
a
m
w
s
a
m
.
.
cię
ża
ro
w
y
ch
cię
ża
ro
w
y
ch
z
z
abi
abi
ci
ci
w sam
w sam
.
.
ciężaro
ciężaro
wych
wych
/
/
10 tys.
10 tys.
sam
sam
.
.
ciężaro
ciężaro
wych
wych
r
r
ann
ann
i
i
w
w
sam
sam
.
.
ciężaro
ciężaro
wych
wych
/
/
10 tys.
10 tys.
sam
sam
.
.
ciężaro
ciężaro
wych
wych
Po
ls
ka
Po
ls
ka
554
554
64
64
6294
6294
77560
77560
1410607
1410607
8
8
1484575
1484575
248
248
3376
3376
1,7
1,7
23
23
N
ie
m
cy
N
ie
m
cy
377
377
257
257
7792
7792
479319
479319
4894140
4894140
0
0
2237059
2237059
9
9
244
244
1356
1356
4
4
0,1
0,1
6
6
W
lk
.B
r.
W
lk
.B
r.
246
246
410
410
3581
3581
335033
335033
2749600
2749600
0
0
2644000
2644000
134
134
1166
1166
4
4
0,5
0,5
52
52
Fr
a
n
cja
Fr
a
n
cja
124
124
387
387
8437
8437
168535
168535
3360175
3360175
0
0
4984586
4984586
251
251
4556
4556
0,5
0,5
9
9
Tab. 7.1. Porównanie wybranych wskaźników dot. Samochodów
ciężarowych dla Polski, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii w 2000r.
Źródło: opracowanie własne.
Rys. 7.1. Prognoza ofiar liczby ofiar śmiertelnych w
wypadkach drogowych do 2020 roku wg dwóch
scenariuszy (GAMBIT).
Źródło: [9]
8. Wnioski
8. Wnioski
Stabilizacja poziomu bezpieczeństwa
Stabilizacja poziomu bezpieczeństwa
ruchu drogowego na pewnym poziomie
ruchu drogowego na pewnym poziomie
w drugiej połowie omawianego okresu,
w drugiej połowie omawianego okresu,
szczególnie w kwestii ofiar śmiertelnych.
szczególnie w kwestii ofiar śmiertelnych.
Brak infrastruktury drogowej
Brak infrastruktury drogowej
oddzielającej ruch użytkowników
oddzielającej ruch użytkowników
przedstawionych w tab. 3.1 od ruchu
przedstawionych w tab. 3.1 od ruchu
pojazdów – ważny czynnik w kwestii
pojazdów – ważny czynnik w kwestii
eliminacji pewnych rodzajów wypadków.
eliminacji pewnych rodzajów wypadków.
Przedstawione wyniki mogą stanowić
Przedstawione wyniki mogą stanowić
element dla zastanowienia się nad
element dla zastanowienia się nad
koncepcją dalszych działań na rzecz
koncepcją dalszych działań na rzecz
poprawy bezpieczeństwa.
poprawy bezpieczeństwa.
Literatura
Literatura
[1] II konferencja naukowo-techniczna: Problemy bezpieczeństwa w
pojazdach samochodowych, Kielce, 2000.
[2] III konferencja naukowo-techniczna: Problemy bezpieczeństwa w
pojazdach samochodowych, Kielce 2002.
[3] Biuletyn Informacyjny ITS, 2-2004, 4-2004, 6-2004, 1-2005.
[4] Kacprzak P.: Wpływ poziomu technicznego samochodu na
bezpieczeństwo czynne, Praca Magisterska, Politechnika Warszawska,
Warszawa 2006.
[5] Konferencja naukowo techniczna: Problemy bezpieczeństwa w
pojazdach samochodowych, Kielce 1998.
[6] K. Rajchel: Prawo drogowe, wypadki, Rzeszów, 1998, Politechnika
Rzeszowska. [7] Szczuraszek T.: Bezpieczeństwo ruchu drogowego,
Warszawa 2005, WKŁ.
[8] Wicher, J.: Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego,
Warszawa 2003, WKŁ.
[9] Witan M.: Ocena powstawania szkód komunikacyjnych w
warunkach ruchu poza terenem zabudowanym, Praca Magisterska,
Politechnika Warszawska, Warszawa 2006.
[10] Szymański
M.: Ocena wpływu elementów bezpieczeństwa
czynnego na powstające wypadki i kolizje, Praca Magisterska,
Politechnika warszawska, Warszawa 2004.
Dziękuję
Dziękuję