Państwowy Monitoring Środowiska

(PMŚ)

PMŚ jest systemem działającym w ramach

Głównego Inspektoratu Środowiska Przyrodniczego.

Państwowy Monitoring Środowiska to system

powołany do życia na podstawie Prawa o ochronie

środowiska.

Państwowy monitoring środowiska, według art. 25

ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska, jest

systemem:

•pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz

gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania

informacji o środowisku.

Państwowy Monitoring Środowiska

(PMŚ)

Celem PMŚ jest wspomaganie działań na rzecz ochrony

środowiska - jest to realizowane poprzez systematyczne

informowanie organów administracji i społeczeństwa o:

• jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu

standardów jakości środowiska określonych przepisami oraz

obszarach występowania przekroczeń tych standardów;

• występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i

przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo

skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem

elementów przyrodniczych.

Państwowy Monitoring Środowiska

(PMŚ)

Cele PMŚ osiągane są poprzez realizację następujących zadań

cząstkowych:

 

• wykonywanie badań wskaźników charakteryzujących

poszczególne elementy środowiska,

• prowadzenie obserwacji elementów przyrodniczych,

• gromadzenie i analizę wyników badań i obserwacji,

• ocenę stanu i trendów zmian jakości poszczególnych

elementów środowiska w oparciu o ustalone kryteria,

• identyfikację obszarów przekroczeń standardów jakości

środowiska,

• analizy przyczynowo-skutkowe,

• opracowywanie zestawień, raportów, komunikatów i ich

udostępnianie w formie drukowanej lub zapisu

elektronicznego, w tym za pomocą internetu.

Państwowy Monitoring Środowiska

(PMŚ)

Warunkiem wypełnienia celów PMŚ stawianych mu przez

ustawę jest wiarygodność danych. Jest ona

zagwarantowana poprzez kontynuację i doskonalenie takich

działań jak:

 

• akredytacja laboratoriów badawczych;

• modernizacja infrastruktury pomiarowej;

• modernizacja narzędzi informatycznych do gromadzenia,

przetwarzania i udostępniania danych;

• opracowania metodyczne;

• wdrażanie systemów jakości w podsystemach monitoringu;

• organizacja i udział w krajowych i międzynarodowych

badaniach porównawczych;

• szkolenia.

Struktura organizacyjna PMŚ

Zintegrowany Monitoring Środowiska

Przyrodniczego (ZMŚP)

ZMŚP to element PMŚ w podsystemie monitoringu przyrody!

ZMŚP winien ujmować jak największą liczbę elementów

środowiska przyrodniczego, wykrywać zależności między
nimi i na tej podstawie określać zagrożenia i tendencje
rozwoju środowiska.

ZMŚP ma na celu rejestrację i analizę krótko i długookresowych

zmian zachodzących w systemach ekologicznych pod
wpływem zmian klimatu, zanieczyszczeń i innych przejawów
ingerencji człowieka. Ustala bilans energetyczny i materialny
systemu ekologicznego, zmiany jego struktury wewnętrznej,
przedstawia prognozę i plan ochrony.

Zintegrowany Monitoring Środowiska

Przyrodniczego (ZMŚP)

Podstawowe cele ZMŚP:

• poznanie mechanizmów obiegu energii i materii w podstawowych typach

geoekosystemów Polski,

• zebranie podstawowych danych (jakościowych i ilościowych) o stanie

aktualnym  geoekosystemów,

• określenie rodzaju i charakteru zagrożeń geoekosystemów (wyznaczenie

wartości progowych) oraz wskazanie dróg ich zapobiegania,

• wskazanie tendencji rozwoju geoekosystemów (prognozy krótko i

długoterminowe) oraz sposobów ochrony i zachowania ich zasobów,

• opracowanie scenariuszy rozwoju geoekosystemów w warunkach zmian

klimatu i zwiększającej się ingerencji człowieka (modelowanie systemów

przyrodniczych),

• opracowanie na konkretne zamówienie informacji o geoekosystemach.

Zintegrowany Monitoring Środowiska

Przyrodniczego (ZMŚP)

Założenia programowe ZMŚP:

Najważniejszą kwestią w programie badań ZMŚP jest między innymi

szczegółowe określenie uwarunkowań funkcjonowania geoekosystemu oraz

jego struktury wewnętrznej. Obejmują one: położenie geograficzne, geologię,

rzeźbę, klimat, obieg wody, świat roślinny i zwierzęcy oraz działalność

człowieka. Strukturę wewnętrzną geoekosystemu tworzą elementy i

subsystemy, czyli jednostki przestrzenne niższego rzędu

Czynnikiem warunkującym funkcjonowanie geoekosystemu jest dopływ energii

słonecznej, która jest zamieniana na inne rodzaje energii oraz uruchamia

obiegi elementarne.

Podstawowym obiektem badań w ZMŚP jest zlewnia rzeczna (jeziorna), w

zasięgu której zlokalizowane są testowe powierzchnie badawcze, ujmujące

możliwie wszystkie typy ekosystemów badanego krajobrazu.

Podstawą realizacji programu ZMŚP jest dobrze zorganizowany system

pomiarowy w Stacjach Bazowych oraz sprawny system informatyczny.

Zintegrowany Monitoring Środowiska

Przyrodniczego (ZMŚP)

Stacje badawcze ZMŚP:

Biała Góra

Zintegrowany Monitoring Środowiska

Przyrodniczego (ZMŚP)

Stacje badawcze ZMŚP – najważniejsze zadania:

• zebranie podstawowych danych dotyczących aktualnego stanu środowiska

przyrodniczego (mapy glebowe, geologiczne, hydrologiczne),

• zebranie danych dla opracowania georożnorodności i bioróżnorodności,

• opracowanie struktury użytkowania terenu oraz systematyczne kartowanie jej

zmian,

• opracowanie mapy geosozologicznej ze szczególnym zwróceniem uwagi na

antropogeniczne źródła zanieczyszczeń,

• opracowanie map wskaźnikowych jakości środowiska (np.: mapa stanu gleb),

• opracowanie raportów o stanie środowiska ze zwróceniem uwagi na jego

kształtowanie i prognozę,

• opracowanie scenariuszy rozwoju badanych geoekosystemów w warunkach

zmian klimatu i różnokierunkowej antropopresji