V. METODY BADANIA

CZASU PRACY

Metody badania czasu pracy

2. Oparte na wyrywkowym badaniu czasu pracy

(migawkowe)

3. Oparte na technice filmowo-telewizyjnej
4. Oparte na pomiarach licznikowych
5. Analityczno-obliczeniowe, oparte na normatywach

opracowanych w ramach tzw. Mikroanalizy.

1. Oparte na ciągłych pomiarach czasu pracy.

• Chronometraż
• Fotografia dnia roboczego

Celem fotografii dnia pracy jest obserwowanie i rejestrowanie w
sposób ciągły wszystkich czynności i przerw na stanowisku
pracy dla ustalenia stopnia wykorzystania czasu pracowników
oraz wielkości rzeczywistego zużycia czasu, umożliwiającego
opracowanie norm obsad lub wybranych normatywów czasu.

Wyniki fotografii dnia pracy mogą być

wykorzystane w szczególności do:

• uzyskania pełnego obrazu (fotografii) i struktury

wszystkich czynności i przerw w ciągu całej obserwacji,

• dokładnego ustalenia przyczyn wszystkich przestojów i

przerw w pracy (rezerw czasu),

• opracowania wykazu przedsięwzięć organizacyjno-

technicznych zmierzających do racjonalizacji organizacji
pracy w celu ograniczenia przerw,

• opracowania normatywów czasu przygotowawczo-

zakończeniowego, czasu obsługi i czasu na potrzeby
fizjologiczne, potrzebnych w normowaniu czasu pracy,

• opracowania normatywów obsad i norm zatrudnienia

określających ilość pracowników niezbędnych do
wspólnego wykonywania zadań w danej jednostce
produkcyjnej lub komórce organizacyjnej.

Zakres zastosowania metody

obserwacji migawkowych

1. Badania czasu pracy robotników bezpośrednio

produkcyjnych i pomocniczych,

2. Badania czasu pracy maszyn i urządzeń,
3. Badania czasu pracy personelu inżynieryjno-

technicznego i administracyjno-biurowego,

4. Badania czasu przebiegu materiału w procesie

produkcji,

5. Badania i opracowania normatywów oraz norm

technicznych.

Zorganizowanie badania zużycia czasu metodą
obserwacji migawkowych regularnych przebiega
w następujących etapach:

1. ustalenie celu badania jak przy ciągłej obserwacji pracy,
2. rozpoznanie i opisanie w odpowiedniej sekwencji

elementów pracy przewidzianej metody wykonania
operacji czy rodzajów prac (czynności), jeśli jest to szersza
działalność wybranej grupy pracowników; w tym
rozpoznaniu dokonuje się identyfikacji policzalnych
produktów pracy,

3. zapoznanie się z członkami zespołu realizującego daną

operację, z przyjętym przez nich podziałem pracy i
zasadami współdziałania; a nadto poinformowanie ich o
celu badania czasu,

(1/2)

4. ostateczne zdefiniowanie wydzielonych elementów pracy

i przerw, jakie mogą występować w badanej pracy grupy
pracowników w okresie obserwacji; jeśli dotyczy to
obserwacji zespołowej, to trzeba przewidzieć także frakcje
czasu nie zaliczane do czasu wykonywania operacji,

5. ustalenie stałego odstępu czasu τ dla notowań

migawkowych,

6. przygotowanie formularza obserwacyjnego, którego

przykład przedstawiono w tabeli 2; formularz trzeba
projektować na maksymalną liczebność grupy, by móc
notować brak kogoś lub przerwy w pracy,

7. przeprowadzenie obserwacji; istotny jest taki wybór

miejsca obserwacji, aby można było widzieć wszystkich
członków grupy, identyfikować prace nich wykonywane,

8. opracowanie wyników.

(2/2)

Stosowane dostępy czasu τ w metodzie obserwacji
migawkowej regularnej

L

i

czba pracowników

Odstęp czasu

T

w min

2

3

-

4

5-7

8-10

11-15

powyżej 15

0,25-0,5
0,50-1,0

1,0-2,0
2,0-2,5
2,5-5 2

2 obserwatorów

1,0-2,5

W wyborze odstępu obserwacji τ kierować się trzeba
możliwościami “przerobu" obserwatora:

Liczebność grupy

Odstęp czasu

T

w

min.

Liczba notowań

na godzinę

do 3
do 5

do10

do 15

0,5
1,0
2,5
5,0

do 360
do 300
do 240
do 180

Cele obserwacji migawkowych nieregularnych i obejmują:

• określenie struktury czasu pracy i przerw maszyn i

ludzi: rzeczywistej i możliwej do osiągnięcia;

• oszacowanie udziału elementów czasu

uzupełniającego jako dodatku do norm czasu
wykonania;

• ocenę poziomu wydajności pracy grupy pracowników;
• ocenę stopnia napięcia poszczególnych norm pracy;
• określenie ostrości problemu cyklicznej fluktuacji na

stanowisku pracy;

• dostarczenie ilościowej informacji o rezultatach pracy

na stanowiskach pracy dla wypracowania
odpowiednich norm pracy (szczególnie w sferze pracy
nieprodukcyjnej);

Procedury organizowania obserwacji migawkowych,

składają się z następujących etapów:

1. Ustalenia celu obserwacji.
2. Wybór frakcji czasu i ich elementów towarzyszących

obiektów obserwacji.

3. Określenie pomiaru i stopnia reprezentatywności

obiektów obserwacji.

4. Ustalenie marszruty i czasu obchodów stanowiska

pracy wykonania obserwacji.

5. Opracowanie formularzy dla potrzeb obserwacji.
6. Poinformowanie zainteresowanych o zamiarze

przeprowadzenia obserwacji i ich celu.

7. Przeprowadzenie obserwacji.
8. Opracowanie wyników.