RODZINA –

RODZINA –

ELEMENTARNĄ

ELEMENTARNĄ

MIKROSTRUKTURĄ

MIKROSTRUKTURĄ

SPOŁECZNĄ.

SPOŁECZNĄ.

FUNKCJE RODZINY.

FUNKCJE RODZINY.

Rodzina - mówiąc potocznie i najprościej, to

Rodzina - mówiąc potocznie i najprościej, to

podstawowa komórka społeczeństwa.

podstawowa komórka społeczeństwa.

Istnieje od zarania dziejów. Jej doniosłość

Istnieje od zarania dziejów. Jej doniosłość

dla społeczeństwa polega przede

dla społeczeństwa polega przede

wszystkim na pełnieniu przez nią funkcji

wszystkim na pełnieniu przez nią funkcji

rozrodczych, a dzięki temu utrzymywaniu

rozrodczych, a dzięki temu utrzymywaniu

ciągłości biologicznej społeczeństwa.

ciągłości biologicznej społeczeństwa.

Ponadto, rodzina jest najważniejszą

Ponadto, rodzina jest najważniejszą

instytucją przekazującą dziedzictwo

instytucją przekazującą dziedzictwo

kulturowe szerszych zborowości.

kulturowe szerszych zborowości.

Jako grupa społeczna

Jako grupa społeczna

rodzina

rodzina

„

„

stanowi

stanowi

duchowe zjednoczenie szczupłego

duchowe zjednoczenie szczupłego

grona osób, skupionych we

grona osób, skupionych we

wspólnym ognisku domowym

wspólnym ognisku domowym

aktami wzajemnej pomocy i opieki,

aktami wzajemnej pomocy i opieki,

oparte na wierze w prawdziwą lub

oparte na wierze w prawdziwą lub

domniemaną łączność biologiczną,

domniemaną łączność biologiczną,

tradycję rodzinną i społeczną

tradycję rodzinną i społeczną

”

”

(Adamski F.).

(Adamski F.).

Szerokie rozumienie tego pojęcia proponuje również

Szerokie rozumienie tego pojęcia proponuje również

Z. Tyszka:

Z. Tyszka:

rodzina

rodzina

to „

to „

ustrukturalizowany i funkcjonalnie

ustrukturalizowany i funkcjonalnie

powiązany zbiór jednostek i specyficznych

powiązany zbiór jednostek i specyficznych

substruktur oraz mikroelementów

substruktur oraz mikroelementów

społecznych tworzących mikrogrupę i

społecznych tworzących mikrogrupę i

zarazem instytucję społeczną, powiązaną

zarazem instytucję społeczną, powiązaną

wewnętrznie więzią małżeńską, więzią

wewnętrznie więzią małżeńską, więzią

pokrewieństwa, powinowactwa lub adopcji

pokrewieństwa, powinowactwa lub adopcji

oraz wypełniających jednocześnie szereg

oraz wypełniających jednocześnie szereg

istotnych, ważnych, zintegrowanych ze sobą

istotnych, ważnych, zintegrowanych ze sobą

funkcji wobec jednostek i społeczeństwa

funkcji wobec jednostek i społeczeństwa

”.

”.

Rodzinę jako „

Rodzinę jako „

małą i jednocześnie

małą i jednocześnie

pierwotną grupę o swoistej organizacji

pierwotną grupę o swoistej organizacji

i o określonym układzie ról między

i o określonym układzie ról między

poszczególnymi członkami, związaną

poszczególnymi członkami, związaną

wzajemną odpowiedzialnością moralną,

wzajemną odpowiedzialnością moralną,

świadomą własnej odrębności, mającą

świadomą własnej odrębności, mającą

swe tradycje i przyzwyczajenia,

swe tradycje i przyzwyczajenia,

zespoloną miłością i akceptującą się

zespoloną miłością i akceptującą się

nawzajem

nawzajem

” określa J. Rembowski.

” określa J. Rembowski.

Wspólnotą rodzinną

Wspólnotą rodzinną

określa się

określa się

„

„

zespół określonej liczby osób,

zespół określonej liczby osób,

różnych pod względem płci, wieku,

różnych pod względem płci, wieku,

wykształcenia, występujący w

wykształcenia, występujący w

różnych rolach powiązanych

różnych rolach powiązanych

określonymi relacjami oraz

określonymi relacjami oraz

regułami postępowania związanymi

regułami postępowania związanymi

z osiąganiem różnych celów

z osiąganiem różnych celów

” (Tatala

” (Tatala

M.).

M.).

Badacze, ujmując rodzinę jako grupę społeczną,

Badacze, ujmując rodzinę jako grupę społeczną,

podkreślają, że jest to grupa podstawowa,

podkreślają, że jest to grupa podstawowa,

pierwotna, naturalna, najważniejsza i

pierwotna, naturalna, najważniejsza i

niezastąpiona w życiu każdego

niezastąpiona w życiu każdego

z nas. Należy pamiętać, że rodzina – jako

z nas. Należy pamiętać, że rodzina – jako

instytucja społeczna – jest formalnie

instytucja społeczna – jest formalnie

ustanowioną i funkcjonuje według określonych

ustanowioną i funkcjonuje według określonych

norm społecznych w ramach danego systemu

norm społecznych w ramach danego systemu

społecznej kontroli. Współcześnie realizuje już

społecznej kontroli. Współcześnie realizuje już

przede wszystkim dwie lub trzy funkcje

przede wszystkim dwie lub trzy funkcje

instytucjonalne, tj. prokreacja, socjalizacja

instytucjonalne, tj. prokreacja, socjalizacja

i funkcja miłości.

i funkcja miłości.

Utrata innych funkcji spowodowała zmiany

Utrata innych funkcji spowodowała zmiany

w wewnętrznej strukturze rodziny.

w wewnętrznej strukturze rodziny.

Straciła ona cechy instytucji wysoce

Straciła ona cechy instytucji wysoce

sformalizowanej, zorganizowanej. Stała się

sformalizowanej, zorganizowanej. Stała się

natomiast grupą małą. Charakterystyczne

natomiast grupą małą. Charakterystyczne

stały się dla niej cechy małej nieformalnej

stały się dla niej cechy małej nieformalnej

grupy – bliskość przestrzenna, mała liczba

grupy – bliskość przestrzenna, mała liczba

członków, nieformalne wzory kontroli

członków, nieformalne wzory kontroli

oraz nieformalne stosunki łączące członków

oraz nieformalne stosunki łączące członków

grupy, przybierające charakter w pełni

grupy, przybierające charakter w pełni

osobowy.

osobowy.

Będąc małą grupą, grupą pierwotną,

Będąc małą grupą, grupą pierwotną,

pozostaje odrębną i wyróżniającą

pozostaje odrębną i wyróżniającą

się sposobem wchodzenia do niej

się sposobem wchodzenia do niej

nowych członków, zanikiem

nowych członków, zanikiem

przywództwa typowego dla małej

przywództwa typowego dla małej

grupy, wyrazistym podziałem

grupy, wyrazistym podziałem

pokoleniowym oraz intymnością

pokoleniowym oraz intymnością

stosunków (Adamski F.).

stosunków (Adamski F.).

Jako grupa i jednocześnie instytucja

Jako grupa i jednocześnie instytucja

społeczna - rodzina odznacza się –

społeczna - rodzina odznacza się –

jako dominującymi – stosunkami

jako dominującymi – stosunkami

osobowymi zasadzającymi się na

osobowymi zasadzającymi się na

długotrwałej więzi uczuciowej.

długotrwałej więzi uczuciowej.

W ramach systemu rodziny wyróżniamy:

W ramach systemu rodziny wyróżniamy:



podsystem małżeństwa będący w

podsystem małżeństwa będący w

europejskim kręgu kulturowym

europejskim kręgu kulturowym

związkiem jednego mężczyzny z jedną

związkiem jednego mężczyzny z jedną

kobietą (diada małżeńska),

kobietą (diada małżeńska),



podsystem potomstwa (o ile w rodzinie

podsystem potomstwa (o ile w rodzinie

jest więcej dzieci niż jedno), który może

jest więcej dzieci niż jedno), który może

być diadą, triadą itd. (Tyszka Z.).

być diadą, triadą itd. (Tyszka Z.).

Rodzina jest instytucją realizującą

Rodzina jest instytucją realizującą

podstawowe funkcje społeczne,

podstawowe funkcje społeczne,

bez których społeczeństwo nie byłoby i

bez których społeczeństwo nie byłoby i

nie jest w stanie funkcjonować.

nie jest w stanie funkcjonować.

Strukturę rodziny wyznacza liczba i wiek

Strukturę rodziny wyznacza liczba i wiek

jej członków, różne formy organizacyjne

jej członków, różne formy organizacyjne

życia rodzinnego, charakter źródła

życia rodzinnego, charakter źródła

utrzymania rodziny i środowisko

utrzymania rodziny i środowisko

zamieszkania oraz styl i tryb życia. Te

zamieszkania oraz styl i tryb życia. Te

same elementy stanowią kryterium

same elementy stanowią kryterium

typologii rodziny. Wśród różnych typów

typologii rodziny. Wśród różnych typów

organizacyjnych rodziny wyróżnia się:

organizacyjnych rodziny wyróżnia się:



rodzinę małżeńską (nuklearną) –

rodzinę małżeńską (nuklearną) –

składającą się z męża i żony oraz ich

składającą się z męża i żony oraz ich

własnych dzieci, najczęściej jednego

własnych dzieci, najczęściej jednego

lub dwojga;

lub dwojga;



rodzinę poligamiczną – składającą się z kilku

rodzinę poligamiczną – składającą się z kilku

związków małżeńskich (najczęściej jednego

związków małżeńskich (najczęściej jednego

mężczyzny z wieloma kobietami) połączonych w

mężczyzny z wieloma kobietami) połączonych w

jedną zbiorowość rodzinną;

jedną zbiorowość rodzinną;



rodzinę poszerzoną – wielopokoleniową, nazywaną

rodzinę poszerzoną – wielopokoleniową, nazywaną

dużą – składającą się z dwóch lub więcej rodzin

dużą – składającą się z dwóch lub więcej rodzin

nuklearnych podporządkowanych organizacyjnie

nuklearnych podporządkowanych organizacyjnie

jednemu kierownictwu rodzinnemu;

jednemu kierownictwu rodzinnemu;



zmodyfikowaną rodzinę poszerzoną, która stanowi

zmodyfikowaną rodzinę poszerzoną, która stanowi

związek rodzin nuklearnych, będących w stanie

związek rodzin nuklearnych, będących w stanie

częściowej zależności od siebie (Adamski F.).

częściowej zależności od siebie (Adamski F.).

Członkowie rodziny oddziałują na siebie na

Członkowie rodziny oddziałują na siebie na

zasadzie sprzężeń zwrotnych i obejmują

zasadzie sprzężeń zwrotnych i obejmują

cały system rodziny. Ich relacje cechuje

cały system rodziny. Ich relacje cechuje

bezpośredniość kontaktów, bardzo duży

bezpośredniość kontaktów, bardzo duży

ładunek emocjonalny połączony z

ładunek emocjonalny połączony z

atmosferą wzajemnego zaufania,

atmosferą wzajemnego zaufania,

otwartości oraz życzliwości. Takie relacje

otwartości oraz życzliwości. Takie relacje

odpowiadają naturalnym i ważnym

odpowiadają naturalnym i ważnym

potrzebom jednostki – od biologicznych, po

potrzebom jednostki – od biologicznych, po

całą gamę potrzeb emocjonalnych

całą gamę potrzeb emocjonalnych

i psychicznych.

i psychicznych.

Powstałe w takich warunkach układy rodzinne

Powstałe w takich warunkach układy rodzinne

stanowią pierwszy i podstawowy składnik

stanowią pierwszy i podstawowy składnik

wychowawczego środowiska. Szczególne

wychowawczego środowiska. Szczególne

znaczenie mają tu relacje między rodzicami

znaczenie mają tu relacje między rodzicami

a dzieckiem. W tym oddziaływaniu biorą

a dzieckiem. W tym oddziaływaniu biorą

udział zarówno matki, jak i ojcowie.

udział zarówno matki, jak i ojcowie.

Nasilenie związków emocjonalnych i

Nasilenie związków emocjonalnych i

charakter wzajemnej komunikacji zależą w

charakter wzajemnej komunikacji zależą w

pewnej mierze od liczebności członków

pewnej mierze od liczebności członków

rodziny.

rodziny.

Warto zwrócić uwagę, że matka w rozwoju

Warto zwrócić uwagę, że matka w rozwoju

dziecka pełni podwójną funkcję.

dziecka pełni podwójną funkcję.

Po pierwsze zapewnia dziecku poczucie

Po pierwsze zapewnia dziecku poczucie

bezpieczeństwa, wyzwala w nim tendencje

bezpieczeństwa, wyzwala w nim tendencje

afiliacyjne do otoczenia. Stanowi przy tym

afiliacyjne do otoczenia. Stanowi przy tym

niezbędny bodziec dla rozwoju

niezbędny bodziec dla rozwoju

jego wewnętrznej aktywności, dającej

jego wewnętrznej aktywności, dającej

poczucie przyszłej autonomii

poczucie przyszłej autonomii

i podmiotowości dziecka. Ojciec wnosi

i podmiotowości dziecka. Ojciec wnosi

natomiast w obszar psychiki dziecka

natomiast w obszar psychiki dziecka

elementy zewnętrzne - normy, prawo i

elementy zewnętrzne - normy, prawo i

wartości (Tatala M.).

wartości (Tatala M.).

FUNKCJE RODZINY

FUNKCJE RODZINY

Dziecko poznaje świat, samego siebie, cele życiowe

Dziecko poznaje świat, samego siebie, cele życiowe

poprzez bezpośrednie spotkanie z nimi w rodzinie.

poprzez bezpośrednie spotkanie z nimi w rodzinie.

To właśnie rodzina wychowuje dziecko poprzez

To właśnie rodzina wychowuje dziecko poprzez

obecność swoich członków, pozostających ze sobą

obecność swoich członków, pozostających ze sobą

w relacji miłości i życzliwości. Jej trwanie -

w relacji miłości i życzliwości. Jej trwanie -

jako wspólnoty - jest uzależnione od spełniania

jako wspólnoty - jest uzależnione od spełniania

zadań wobec niej. Realizacja tych zadań tworzy po

zadań wobec niej. Realizacja tych zadań tworzy po

prostu zwykłe, codzienne życie. To właśnie ta

prostu zwykłe, codzienne życie. To właśnie ta

codzienność, zachowane w niej proporcje między

codzienność, zachowane w niej proporcje między

troską a zaspokojeniem potrzeb materialnych,

troską a zaspokojeniem potrzeb materialnych,

psychicznych i duchowych, stanowi treść i

psychicznych i duchowych, stanowi treść i

metodę wychowania.

metodę wychowania.

Toczące się życie zostawia ślady w

Toczące się życie zostawia ślady w

świadomości dziecka. Ich trwałość

świadomości dziecka. Ich trwałość

zależy od zastosowania odpowiednich

zależy od zastosowania odpowiednich

środków, do których zalicza się przede

środków, do których zalicza się przede

wszystkim – obecność rodziców,

wszystkim – obecność rodziców,

dialog między członkami rodziny,

dialog między członkami rodziny,

współodpowiedzialność wszystkich,

współodpowiedzialność wszystkich,

wytworzenie obyczajowości

wytworzenie obyczajowości

(Kukołowicz T.).

(Kukołowicz T.).

Pewną działalność skierowaną na

Pewną działalność skierowaną na

określony cel, kontynuowaną w

określony cel, kontynuowaną w

ramach danej struktury społecznej

ramach danej struktury społecznej

dla podtrzymania tejże społeczności

dla podtrzymania tejże społeczności

lub zaspokojenia potrzeb

lub zaspokojenia potrzeb

jednostkowych nazywa się mianem

jednostkowych nazywa się mianem

funkcji

funkcji

.

.

Pojęciem

Pojęciem

funkcji rodziny

funkcji rodziny

określa się

określa się

„

„

cele, do których zmierza życie

cele, do których zmierza życie

i działalność rodzinna, oraz

i działalność rodzinna, oraz

zadania, jakie pełni rodzina na

zadania, jakie pełni rodzina na

rzecz swoich członków,

rzecz swoich członków,

zaspokajając ich potrzeby

zaspokajając ich potrzeby

”.

”.

Traktując rodzinę jako grupę i instytucję społeczną, F.

Traktując rodzinę jako grupę i instytucję społeczną, F.

Adamski wyróżnia dwie grupy funkcji rodziny:

Adamski wyróżnia dwie grupy funkcji rodziny:



funkcje instytucjonalne, dotyczące rodziny

funkcje instytucjonalne, dotyczące rodziny

i małżeństwa jako instytucji społecznych

i małżeństwa jako instytucji społecznych

:

:



prokreacyjna albo biologiczna – podtrzymująca

prokreacyjna albo biologiczna – podtrzymująca

ciągłość społeczeństwa,

ciągłość społeczeństwa,



ekonomiczna – polegająca na dostarczaniu dóbr

ekonomiczna – polegająca na dostarczaniu dóbr

materialnych rodzinie,

materialnych rodzinie,



opiekuńcza – zabezpieczająca członków rodziny

opiekuńcza – zabezpieczająca członków rodziny

w określonych sytuacjach życiowych, gdy sami

w określonych sytuacjach życiowych, gdy sami

nie są w stanie zaradzić swym potrzebom,

nie są w stanie zaradzić swym potrzebom,



socjalizacyjna - polegająca na

socjalizacyjna - polegająca na

wprowadzaniu członków rodziny w życie

wprowadzaniu członków rodziny w życie

społeczne i przekazywaniu im wartości

społeczne i przekazywaniu im wartości

kulturowych,

kulturowych,



stratyfikacyjna – gwarantująca członkom

stratyfikacyjna – gwarantująca członkom

rodziny określony status życiowy,

rodziny określony status życiowy,

wyznaczająca ich przynależność do

wyznaczająca ich przynależność do

określonej klasy czy warstwy społecznej,

określonej klasy czy warstwy społecznej,



integracyjna – będąca funkcją społecznej

integracyjna – będąca funkcją społecznej

kontroli zachowań poszczególnych członków

kontroli zachowań poszczególnych członków

rodziny;

rodziny;



funkcje osobowe, dotyczące

funkcje osobowe, dotyczące

rodziny, jako grupy społecznej

rodziny, jako grupy społecznej

:

:



małżeńska – zaspokajająca potrzeby

małżeńska – zaspokajająca potrzeby

życia intymnego małżonków,

życia intymnego małżonków,



rodzicielska – zaspokajająca

rodzicielska – zaspokajająca

potrzeby uczuciowe rodziców i

potrzeby uczuciowe rodziców i

dzieci,

dzieci,



braterska – zaspokajająca potrzeby

braterska – zaspokajająca potrzeby

uczuciowe braci i sióstr (Adamski F.).

uczuciowe braci i sióstr (Adamski F.).

We wszystkich analizach funkcji rodziny na plan

We wszystkich analizach funkcji rodziny na plan

pierwszy wysuwa się funkcja prokreacyjna,

pierwszy wysuwa się funkcja prokreacyjna,

rozrodcza. Rodzina jest grupą, w której wydawane

rozrodcza. Rodzina jest grupą, w której wydawane

jest na świat potomstwo. Jest zalegalizowanym

jest na świat potomstwo. Jest zalegalizowanym

miejscem stosunków seksualnych ludzi

miejscem stosunków seksualnych ludzi

i jednocześnie zalegalizowanym miejscem

i jednocześnie zalegalizowanym miejscem

przyjścia na świat potomstwa. Oczywiście,

przyjścia na świat potomstwa. Oczywiście,

dziecko może przyjść na świat także poza

dziecko może przyjść na świat także poza

rodziną. Jednak tylko rodzina jest prawnie

rodziną. Jednak tylko rodzina jest prawnie

i religijnie (a więc społecznie) uznanym

i religijnie (a więc społecznie) uznanym

środowiskiem powoływania nowego życia,

środowiskiem powoływania nowego życia,

dostarczania społeczeństwu nowych członków.

dostarczania społeczeństwu nowych członków.

Rodzina zapewnia potomstwu także

Rodzina zapewnia potomstwu także

zaspokojenie potrzeb, by zachować

zaspokojenie potrzeb, by zachować

je przy życiu i zdrowiu do czasu,

je przy życiu i zdrowiu do czasu,

kiedy samo będzie mogło się o to

kiedy samo będzie mogło się o to

zatroszczyć. Zapewnia więc

zatroszczyć. Zapewnia więc

biologiczne utrzymanie,

biologiczne utrzymanie,

gwarantując wyżywienie,

gwarantując wyżywienie,

mieszkanie i ubranie.

mieszkanie i ubranie.

W rodzinie ma również miejsce

W rodzinie ma również miejsce

przekazywanie każdemu nowemu

przekazywanie każdemu nowemu

pokoleniu dziedzictwa kulturowego.

pokoleniu dziedzictwa kulturowego.

Rodzina wprowadza więc młode pokolenia

Rodzina wprowadza więc młode pokolenia

w normy życia zbiorowego, w elementarne

w normy życia zbiorowego, w elementarne

wartości kultury ludzkiej. Warto zauważyć,

wartości kultury ludzkiej. Warto zauważyć,

że ten proces rozpoczyna się już w

że ten proces rozpoczyna się już w

pierwszych latach życia dziecka i dokonuje

pierwszych latach życia dziecka i dokonuje

się jednocześnie w sferze biologiczno –

się jednocześnie w sferze biologiczno –

popędowej, psychiczno – uczuciowej,

popędowej, psychiczno – uczuciowej,

społeczno – kulturowej oraz

społeczno – kulturowej oraz

świadomościowo – moralnej.

świadomościowo – moralnej.

W sferze biologiczno – popędowej

W sferze biologiczno – popędowej

rodzina wyznacza kształt

rodzina wyznacza kształt

osobowości dziecka. Dzieje się to

osobowości dziecka. Dzieje się to

poprzez niesienie mu opieki i

poprzez niesienie mu opieki i

pomocy materialnej od pierwszych

pomocy materialnej od pierwszych

chwil życia do momentu

chwil życia do momentu

usamodzielnienia się.

usamodzielnienia się.

Rola rodziny w sferze psychiczno – uczuciowej

Rola rodziny w sferze psychiczno – uczuciowej

sprowadza się do ustawicznego

sprowadza się do ustawicznego

oddziaływania na psychikę dziecka. W

oddziaływania na psychikę dziecka. W

trakcie tych oddziaływań nawiązują się

trakcie tych oddziaływań nawiązują się

i umacniają więzi emocjonalne, które łączą

i umacniają więzi emocjonalne, które łączą

dziecko z rodziną. Zaspokojenie

dziecko z rodziną. Zaspokojenie

w tym czasie i wcześniejsze rozwinięcie

w tym czasie i wcześniejsze rozwinięcie

potrzeb uczuciowych dziecka ma znaczące

potrzeb uczuciowych dziecka ma znaczące

znaczenie w jego późniejszym

znaczenie w jego późniejszym

przystosowaniu społecznym.

przystosowaniu społecznym.

Rodzice są pierwszymi i naturalnymi

Rodzice są pierwszymi i naturalnymi

adresatami uzewnętrznianych przez dziecko

adresatami uzewnętrznianych przez dziecko

potrzeb uczuciowych, które pokazuje je

potrzeb uczuciowych, które pokazuje je

poprzez zwierzanie się, okazywanie

poprzez zwierzanie się, okazywanie

zaufania, szukanie rady i pomocy,

zaufania, szukanie rady i pomocy,

wyrażanie swych obaw i niepokojów. Rozwój

wyrażanie swych obaw i niepokojów. Rozwój

tego rodzaju uczuć w okresie dziecięcym

tego rodzaju uczuć w okresie dziecięcym

sprzyja późniejszemu przystosowaniu

sprzyja późniejszemu przystosowaniu

dorastającego, a nawet dorosłego człowieka

dorastającego, a nawet dorosłego człowieka

do uznanych społecznie norm i wzorów

do uznanych społecznie norm i wzorów

zachowań

zachowań

Rodzina stanowi ponadto dla dziecka

Rodzina stanowi ponadto dla dziecka

pewną formę życia społecznego –

pewną formę życia społecznego –

mniej lub bardziej zorganizowanego,

mniej lub bardziej zorganizowanego,

opartego na współpracy i

opartego na współpracy i

współdziałaniu, poszanowaniu praw

współdziałaniu, poszanowaniu praw

drugiego człowieka, wyrzeczeniu i

drugiego człowieka, wyrzeczeniu i

ofiarności.

ofiarności.

To właśnie rodzina socjalizuje dziecko.

To właśnie rodzina socjalizuje dziecko.

Przystosowanie do form życia

Przystosowanie do form życia

społecznego panujących w rodzinie

społecznego panujących w rodzinie

umożliwia potem przystosowanie do

umożliwia potem przystosowanie do

życia w innych grupach i szerszych

życia w innych grupach i szerszych

zbiorowościach. Rodzina jest więc

zbiorowościach. Rodzina jest więc

środowiskiem decydującym o tym, w

środowiskiem decydującym o tym, w

jakiej formie dokona się późniejsze

jakiej formie dokona się późniejsze

wejście człowieka w społeczeństwo.

wejście człowieka w społeczeństwo.

Stosunki panujące w rodzinie, atmosfera

Stosunki panujące w rodzinie, atmosfera

codziennego życia, swoista subkultura

codziennego życia, swoista subkultura

środowiska domowo – rodzinnego,

środowiska domowo – rodzinnego,

obejmująca również organizację codziennych

obejmująca również organizację codziennych

obowiązków związanych z funkcjonowaniem

obowiązków związanych z funkcjonowaniem

rodziny, tryb życia poszczególnych członków

rodziny, tryb życia poszczególnych członków

rodziny i rodziny jako całości – wszystko to

rodziny i rodziny jako całości – wszystko to

ma doniosły wpływ na kształt myśli i

ma doniosły wpływ na kształt myśli i

wyobrażeń dziecka o stosunkach

wyobrażeń dziecka o stosunkach

międzyludzkich, na jego postawy,

międzyludzkich, na jego postawy,

czyli na formowanie jego osobowości.

czyli na formowanie jego osobowości.

W sferze świadomościowo – moralnej

W sferze świadomościowo – moralnej

oddziaływania socjalizacyjne rodziny

oddziaływania socjalizacyjne rodziny

przejawiają się ukierunkowaniem

przejawiają się ukierunkowaniem

moralnym, wyrażającym się w znajomości

moralnym, wyrażającym się w znajomości

i internalizacji norm. Najważniejsze dla

i internalizacji norm. Najważniejsze dla

dziecka są konkretne zachowania rodziców

dziecka są konkretne zachowania rodziców

i poszczególnych członków rodziny. To

i poszczególnych członków rodziny. To

właśnie rodzice uosabiają dla dzieci

właśnie rodzice uosabiają dla dzieci

jedynie słuszne wzory postępowania,

jedynie słuszne wzory postępowania,

najwyższe wartości. Pod ich wpływem

najwyższe wartości. Pod ich wpływem

kształtują się ich pojęcia etyczne oraz

kształtują się ich pojęcia etyczne oraz

religijne.

religijne.

Normy moralne rodziców zazwyczaj decydują

Normy moralne rodziców zazwyczaj decydują

o późniejszej postawie życiowej dziecka.

o późniejszej postawie życiowej dziecka.

Systemy wartości reprezentowane przez

Systemy wartości reprezentowane przez

rodziców stanowią dla dzieci swoisty

rodziców stanowią dla dzieci swoisty

kodeks norm, określających co jest dobre,

kodeks norm, określających co jest dobre,

a co złe, co wolno, a czego nie należy

a co złe, co wolno, a czego nie należy

czynić. Rodzice są więc wzorem zachowań

czynić. Rodzice są więc wzorem zachowań

moralnych, ważnym szczególnie

moralnych, ważnym szczególnie

w pierwszych latach jego życia, zanim inne

w pierwszych latach jego życia, zanim inne

modele nie zawładną jego świadomością.

modele nie zawładną jego świadomością.

Regulacja stosunków seksualnych wiąże się

Regulacja stosunków seksualnych wiąże się

z zaspokajaniem popędu

z zaspokajaniem popędu

seksualnego oraz potrzeby miłości.

seksualnego oraz potrzeby miłości.

Konsekwencją tejże funkcji jest fakt,

Konsekwencją tejże funkcji jest fakt,

że prowadzenie życia seksualnego w

że prowadzenie życia seksualnego w

związku małżeńskim jest w wielu

związku małżeńskim jest w wielu

społeczeństwach wyraźnie odróżniane od

społeczeństwach wyraźnie odróżniane od

przedmałżeńskich lub też

przedmałżeńskich lub też

pozamałżeńskich stosunków seksualnych.

pozamałżeńskich stosunków seksualnych.

Rodzina zapewnia jednostkom

Rodzina zapewnia jednostkom

zaspokojenie potrzeb biologicznych,

zaspokojenie potrzeb biologicznych,

emocjonalnych, potrzeb intymnego

emocjonalnych, potrzeb intymnego

współżycia, gwarantuje równowagę

współżycia, gwarantuje równowagę

emocjonalną, a tym samym

emocjonalną, a tym samym

zapobiega dezintegracji osobowości.

zapobiega dezintegracji osobowości.

Wszystkie działania będące częścią

Wszystkie działania będące częścią

składową funkcji ekonomicznej i

składową funkcji ekonomicznej i

funkcji gospodarstwa domowego

funkcji gospodarstwa domowego

wchodzą w skład tzw. funkcji

wchodzą w skład tzw. funkcji

gospodarczej. W świecie

gospodarczej. W świecie

współczesnym funkcja ta ogranicza

współczesnym funkcja ta ogranicza

się w rodzinie do prowadzenia

się w rodzinie do prowadzenia

wspólnego gospodarstwa.

wspólnego gospodarstwa.

Obok wymienionych wyżej funkcji warto

Obok wymienionych wyżej funkcji warto

wspomnieć o funkcji uklasowienia, czyli

wspomnieć o funkcji uklasowienia, czyli

nadawania pozycji społecznej swoim

nadawania pozycji społecznej swoim

członkom. Rodzina jest bowiem grupą,

członkom. Rodzina jest bowiem grupą,

która dziedziczy i przekazuje pewne

która dziedziczy i przekazuje pewne

wartości oraz sytuację społeczną,

wartości oraz sytuację społeczną,

związaną z przynależnością do

związaną z przynależnością do

określonej klasy czy warstwy

określonej klasy czy warstwy

społecznej

społecznej

.

.

Fakt, że człowiek rodzi się w określonej

Fakt, że człowiek rodzi się w określonej

rodzinie, wyznacza automatycznie jego

rodzinie, wyznacza automatycznie jego

wstępną pozycję społeczną, a tym samym

wstępną pozycję społeczną, a tym samym

stanowi punkt jego startu życiowego.

stanowi punkt jego startu życiowego.

W rodzinie dziedziczy się również, łączące

W rodzinie dziedziczy się również, łączące

się z przynależnością klasową, szanse

się z przynależnością klasową, szanse

dalszej drogi życiowej. Pozycja społeczna

dalszej drogi życiowej. Pozycja społeczna

rodziców wyznacza w istotny sposób

rodziców wyznacza w istotny sposób

szanse i drogi życiowe ich potomstwa.

szanse i drogi życiowe ich potomstwa.

Funkcję rekreacyjną pełni rodzina

Funkcję rekreacyjną pełni rodzina

poprzez organizowanie swym

poprzez organizowanie swym

członkom różnych form rozrywki,

członkom różnych form rozrywki,

wypoczynku i spędzania wolnego

wypoczynku i spędzania wolnego

czasu.

czasu.

Częścią funkcji socjalizacyjnej jest funkcja

Częścią funkcji socjalizacyjnej jest funkcja

religijna (o ile w ramach ogólnego procesu

religijna (o ile w ramach ogólnego procesu

socjalizacji rodzinnej dokonuje się też proces

socjalizacji rodzinnej dokonuje się też proces

socjalizacji religijnej). Polega ona na

socjalizacji religijnej). Polega ona na

przekazywaniu w ramach życia rodzinnego

przekazywaniu w ramach życia rodzinnego

wartości, norm i wzorów zachowań

wartości, norm i wzorów zachowań

religijnych oraz na uczeniu określonych ról i

religijnych oraz na uczeniu określonych ról i

określonego typu interakcji – w naszym,

określonego typu interakcji – w naszym,

kręgu kulturowym: chrześcijańskich –

kręgu kulturowym: chrześcijańskich –

uznawanych w grupie religijnej. Na tej drodze

uznawanych w grupie religijnej. Na tej drodze

dokonuje się integracja dziecka z globalną

dokonuje się integracja dziecka z globalną

społecznością religijną (Adamski F.).

społecznością religijną (Adamski F.).

Należy podkreślić i tym samym zasygnalizować

Należy podkreślić i tym samym zasygnalizować

Szanownym Moim Studentom, iż w Polsce

Szanownym Moim Studentom, iż w Polsce

socjologiczną analizą rodziny zajmowali się: Florian

socjologiczną analizą rodziny zajmowali się: Florian

Znaniecki, Jan Stanisław Bystroń, Ludwik Krzywicki

Znaniecki, Jan Stanisław Bystroń, Ludwik Krzywicki

i Józef Chałasiński. W kręgu zainteresowań polskiej,

i Józef Chałasiński. W kręgu zainteresowań polskiej,

jak i światowej socjologii rodziny znajdują się m. in.

jak i światowej socjologii rodziny znajdują się m. in.

takie zagadnienia, jak: przemoc psychiczna i

takie zagadnienia, jak: przemoc psychiczna i

fizyczna w rodzinie, anomia rodzinna, gwałtowny

fizyczna w rodzinie, anomia rodzinna, gwałtowny

wzrost liczby rozwodów i zawieranie związków

wzrost liczby rozwodów i zawieranie związków

kohabitacyjnych, rodziny rekonstruowane (te, które

kohabitacyjnych, rodziny rekonstruowane (te, które

powstają po uprzednich rozwodach), rodziny

powstają po uprzednich rozwodach), rodziny

homoseksualne, samotni ojcowie itp.

homoseksualne, samotni ojcowie itp.