Aleksandra

Urbańska

Agnieszka

Warszawska

Dziedziczenie niektórych cech, takich jak

pigmentacja skóry, czy zdolności umysłowe,
jest determinowane przez wiele par genów
nieallelicznych .

-to typ dziedziczenia, w którym

cechy uwarunkowane są

wzajemnym oddziaływaniem pewnej

liczby genów nieallelicznych,

których efekty się sumują.

Dziedziczenie poligenowe jest

uwarunkowane wieloczynnikowo,
co oznacza , że obejmuje:



podłoże genetyczne ( poligeny )



wpływ czynników środowiskowych .



cechy ilościowe ( bez określonego fenotypu,
zmieniające się w sposób ciągły i dające się
określić liczbowo),



cechy jakościowe ( z określonym
fenotypem).



pigmentację skóry, oczu, włosów,



masę ciała,



podatność na choroby zakaźne,



ciśniehnie krwi,



liczbę krwinek czerwonych,



ogólna liczbę listewek skóry,



inteligencję (IQ ).



otyłość,



nadciśnienie tętnicze.

Częstość występowania cech

ilościowych uwarunkowanych
wieloczynnikowo w populacji
podlega prawu normalnego rozkładu.

Stopień wykształcenia się cechy

ilościowej zależy od liczby genów o efektach
sumujących się, czyli genów
kumulatywnych.



Charakteryzuje się:



Natężeniem cechy proporcjonalnym do
liczby dominujących aktywnych genów
kumulatywnych



Stopniem natężenia cechy proporcjonalnym
do liczby wszystkich poligenów



Znacznym modyfikującym wpływem
czynników środowiskowych na ekspresję
cechy.

Barwa skóry jest uwarunkowana współdziałaniem

kilkunastu par alleli.

P AABB(Murzyni) X aabb(Biali)
F1 AaBb(Mulaci)
W pokoleniu F2 w potomstwie Mulatów (AaBb X AaBb)

występuje 5 fenotypów:



1/16 ma 4 poligeny dominujące AABB(czarne ubarwienie

skóry)



4/16 ma 3 poligeny dominujące AABb lub AaBB (75%

pigmentacji czarnego przodka)



6/16 ma 2 poligeny dominujące Aabb,aaBB lub AaBb (50%

pigmentacji czarnoskórego przodka)



4/16 ma 1 poligen dominujący Aabb lub aaBb (25%

pigmentacji czarnoskórego przodka)



1/16 nie ma poligenów dominujących- brak pigmentacji

czarnoskórego przodka, jest pigmentacja białego przodka



Częstość identycznych fenotypów dla liczby

dominujących alleli są wartościami współczynników

liczbowych przy kolejnych wyrazach rozwiniętego

dwumianu Newtona:

(a + b

)

do potęgi

n

, gdzie

a

i

b

-to

częstości genów w populacji, a

n

-to liczba genów



W miarę zwiększania się liczby par nieallelicznych

genów determinujących daną cechę, rozkład

fenotypów zbliża się do rozkładu normalnego.



Liczba genotypów określona jest wzorem

: 3

do potęgi

a

-gdzie a równa się liczbie par alleli.



Liczba fenotypów jest mniejsza od liczby

genotypów.



Liczba różnych fenotypów równa się liczbie

pojedynczych genów dominujących( n) plus 1-

(n+1) np. przy pięciu parach genów

nieallelicznych będzie 11 różnych fenotypów.



Rozkład zmienności danej cechy ilościowej
w populacji zależy od liczby genów
determinujących ją. Przy większej liczbie par
alleli, krzywa przyjmuje kształt krzywej
Queteleta.



Dziedziczenie wieloczynnikowe jakościowe
jest najczęstszą przyczyną wad wrodzonych
i niektórych chorób przewlekłych.
Zmienność tych cech nie jest ciągła , lecz
skokowa .Dana cecha uwidacznia się
dopiero po przekroczeniu wartości
progowej.



Wpływ na zachorowanie osobnika na daną
chorobę wieloczynnikową mają zarówno
czynniki genetyczne jak i środowiskowe.



Cecha wystąpi tylko u tych osobników, u
których został przekroczony próg
wrażliwości(chwiejności) genetycznej.



Zwężenie odźwiernika,



Wrodzone wady serca,



Wady cewy nerwowej,



Wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego,



Stopa końsko-szpotawa



Schizowrenia,



Cukrzyca,



Padaczka,



Atopia,



RZS,



Psychoza afektywna dwubiegunowa

Jest przekroczeniem zakresu cechy

występującej w pokoleniu rodzicielskim

.

Zjawisko to jest wyraźnie zaznaczone

u potomstwa Mulatów,

gdzie na 16

możliwych kombinacji zygot w wyniku
krzyżowania heterozygot (AaBb x AaBb),
prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z
czarną skórą(AABB), jak i dziecka z białą
skórą(aabb) wynosi 1/16.Osoby z genotypem
AABB wykazują

transgresję dodatnią

, a z

genotypem aabb-

transgrsję ujemną

.



potomstwo wyższe lub niższe od rodziców,



potomstwo mniej lub bardziej inteligentne
od rodziców,



potomstwo mniej lub bardziej odporne
na choroby zakaźne,



wystąpienie u potomstwa choroby
determinowanej wieloczynnikowo , która
nie występowała u rodziców, np. astma
oskrzelowa.



natężeniem cechy proporcjonalnym do
liczby dominujących aktywnych genów
kumulatywnych,



stopniem natężenia cechy proporcjonalnym
do liczby wszystkich poligenów ,



znacznym modyfikującym wpływem
czynników środowiskowych na ekspresję
cechy (odziedziczalność).



Jest jedną z najważniejszych właściwości

każdej cechy ilościowej.



Określa jaka część zmienności cechy zależy

od wpływu genów , a jaka od środowiska.



Jest to genetyczny składnik całkowitej

zmienności fenotypowej danej cechy

wyrażany w procentach

.( Całkowita zmienność

fenotypowa cechy Vp jest sumą zmienności

uwarunkowanej genetycznie Vg i zmienności

spowodowanej działaniem czynników

środowiskowych Ve).

Wielkość odziedziczalności (H )zależy od

wartości składników wariancji genetycznej
(Vg) i wariancji fenotypowej (Vp), podawana
jest w procentach i zmniejsza się w miarę
wzrostu udziału składnika środowiskowego.

H=(Vg/Vp)x 100

Wariancja jest sumą kwadratów odchyleń

poszczególnych wartości cechy od ich średniej ,
podzielona przez liczbę obserwowanych
przypadków, pomniejszonych o jeden.



Wartość liczbowa odziedziczalności
mieści się w granicach 0- 100%.



Wartość odziedziczalności (H) zbliżona
do O świadczy, że cecha powstała prawie
wyłącznie pod wpływem czynników
środowiskowych.



Natomiast wartość zbliżająca się do
100% świadczy o tym , że cecha rozwija się
prawie pod kontrolą genów.



Współczynnik odziedziczalności jest
m.in. liczbowym wskaźnikiem podobieństwa
między potomstwem a rodzicami.

Dziękujemy za uwagę.

Dziękujemy za

uwagę.

Dz

iękujemy za uwagę…