Układ optyczny oka i wady refrakcji.

Układ optyczny

Ośrodki optyczne:



rogówka



komora przednia



soczewka



ciało szkliste

Układ optyczny

Ośrodki optyczne:



rogówka 48 dptr



komora przednia –płyn -5 dptr



soczewka 20 dptr



ciało szkliste

Moc układu optycznego (nie akomodującego) – ok. 60 dptr



2/3 rogówka



1/3 soczewka

Na siatkówce powstaje obraz rzeczywisty, pomniejszony,

odwrócony.

Układ optyczny

Akomodacja

to zdolność przystosowania oka normowzrocznego

do

widzenia z bliska.

Układ optyczny

Akomodacja

to zdolność przystosowania oka normowzrocznego

do

widzenia z bliska.

Układ optyczny

Punkt dali wzrokowej

(punctum remotum) to najbardziej odległy od

oka punkt, który może być ostro widziany bez
użycia

akomodacji.

Punkt bliży wzrokowej

(punctum proximum) to najbardziej zbliżony

do oka punkt, który może być ostro widziany przy

maksymalnym napięciu akomodacji.

Głębia akomodacji

to odległość między tymi punktami.

Zakres akomodacji

to różnica mocy optycznej oka przy

nastawieniu na

punkt dali i bliży wzrokowej.



Wada refrakcji oka

– układ optyczny w spoczynku nie skupia na

siatkówce równoległej wiązki promieni.



Moc skupiająca układu optycznego mierzona jest w

dioptriach

(dptr)



1 dptr

– promienie biegnące równolegle do osi optycznej

soczewki skupiają się w ognisku obrazowym

znajdującym się w odległości 1 m.



Soczewka skupiająca (wypukła) „

+

”



Soczewka rozpraszająca (wklęsła) „

-

”

Wady refrakcji

Wady refrakcji



miarowość

(emmetropia) – w oku nie akomodującym równoległa

wiązka promieni świetlnych zostaje zogniskowana na siatkówce.



niemiarowość

(ametropia) - w oku nie akomodującym

równoległa wiązka promieni świetlnych zostaje zogniskowana
poza siatkówką.



długość osi gałki ocznej



współczynniki załamania ośrodków optycznych



krzywizny powierzchni łamiących

NADWZROCZNO

ść

(hypermetropia)

KR

ó

TKOWZROCZNO

ść

(myopia)

NIEZBORNO

ść

(astygmatyzm)

NADWZROCZNO

ść

(hypermetropia)



Równoległe promienie świetlne biegnące z nieskończoności
ogniskowane są za siatkówką.

NADWZROCZNO

ść

(hypermetropia)

Objawy:

1.

Zależą od wieku i wielkości wady

2.

Młodzi ludzie mogą kompensować wadę zakresem akomodacji (objawy zmęczeniowe: bóle głowy, oczu, łzawienie)



Częstymi objawami są: mrużenie jednego
oka, tarcie oczu, marszczenie brwi, niezręczność, światłowstręt, zaczerwienienie oczu i łzawienie.
Dorośli ponadto skarżą się na bóle głowy, zawroty, niekiedy nudności oraz męczenie się oczu przy pracach z bliska.

NADWZROCZNO

ść

(hypermetropia)

Przyczyny:



za krótka oś gałki ocznej – nadwzroczność

osiowa



nieprawidłowa (zbyt płaska) krzywizna elementów

ukł. optycznego – nadwzroczność

krzywiznowa

NADWZROCZNO

ść

(hypermetropia)



Wadę koryguje się stosując soczewki skupiające tzw. plusy.

KR

ó

TKOWZROCZNO

ść

(myopia)



Równoległe promienie świetlne biegnące z nieskończoności
ogniskowane są przed siatkówką.

KR

ó

TKOWZROCZNO

ść

(myopia)

Objawy:

1.

Zamglone widzenie do dali

2.

Wyraźne widzenie z bliska

3.

Pogorszenie widzenia o zmierzchu i w nocy

4.

Mrużenie oczu przy patrzeniu w dal

KR

ó

TKOWZROCZNO

ść

(myopia)



Przyczyny:



za długa oś gałki ocznej – krótkowzroczność

osiowa



nieprawidłowa (zbyt wypukła) krzywizna elementów
ukł. optycznego – krótkowzroczność

krzywiznowa



wzrost współczynnika załamania ośrodków optycznych –

krótkowzroczność

refrakcyjna

KR

ó

TKOWZROCZNO

ść

(myopia)



niska, tzw. szkolna

– pojawia się ok. 10 r.ż., narasta w okresie

dojrzewania i osiąga ok. -3 dptr ok. 20 r.ż.



średnia

– rozpoczyna się wcześniej, -6/-8 dptr



wysoka

- pojawia się we wczesnym dzieciństwie i osiąga

kilkanaście do kilkudziesięciu dptr

- jest chorobą zwyrodnieniową uwarunkowaną genetycznie
- często prowadzi do praktycznej ślepoty

KR

ó

TKOWZROCZNO

ść

(myopia)



Oko krótkowzroczne widzi dobrze z bliska, źle z daleka!

KR

ó

TKOWZROCZNO

ść

(myopia)



Wadę koryguje się poprzez szkła rozpraszające tzw. minusy.

NIEZBORNO

ść

(astygmatyzm)



Astygmatyzm występuje, gdy siła łamiąca oka jest różna w
różnych jego południkach.



Równoległe promienie świetlne wpadające do oka tworzą na
siatkówce owal zamiast punktu.



Obserwowany punkt tworzy na siatkówce obraz niepunktowy.

NIEZBORNO

ść

(astygmatyzm)



Najczęstsza przyczyna – nieprawidłowa krzywizna rogówki,
astygmatyzm soczewkowy – 8%.



Oko z niezbornością nie widzi dobrze z żadnej odległości.



Wadę koryguje się poprzez używanie szkieł cylindrycznych.



Przy stosowaniu korekcji okularowej podaje się wadę wzroku (w
dioptriach) i oś (w stopniach).



Astygmatyzm jest dziedziczny.



Astygmatyzm do 0,5 dcyl jest fizjologiczny.

NIEZBORNO

ść

(astygmatyzm)

Podział:



Niezborność regularna - południki główne są do siebie prostopadłe



Niezborność nieregularna – nie można oznaczyć południków
głównych, powierzchnia rogówki jest w znacznym stopniu
zniekształcona

NIEZBORNO

ść

(astygmatyzm)



Astigmatismus simplex

- niezborność prosta:



Krótkowzroczna



Nadwzroczna

W jednej osi obraz ogniskowany jest na siatkówce, w drugiej poza nią.



Astigmatismus compositus

- niezborność złożona:



Krótkowzroczność lub nadwzroczność + niezborność

NIEZBORNO

ść

(astygmatyzm)



Astigmatismus mixtus

- niezborność mieszana:



Krótkowzroczność w 1 osi



Nadwzroczność w 2 osi



Astigmatismus obliquus

- niezborność skośna:



Południki główne nie leżą w osiach 90° – 180°

Starczowzroczność (presbyopia)



Stan fizjologiczny.



Utrata zdolności akomodacyjnych oka z powodu stopniowego
twardnienia i zmniejszania elastyczności soczewki.



Oddalanie się od oka punktu bliży wzrokowej.

wiek

40 - 45
45 - 50
50 - 55
55 - 60

szkła w dioptriach

od +1,0 do +1,5
od +1,5 do +2,0
od +2,0 do +2,5
od +2,5 do +3,0

Nadwzroczność starcza



Stan fizjologiczny.



Zmniejszenie współczynnika załamania światła ośrodków

optycznych; głównie rogówki i ciała szklistego.



Pojawia się ok. 60 r.ż.



Należy zwiększać moc soczewek do bliży i dodawać

analogiczną korekcję do dali.



Bezsoczewkowość

(aphakia)-oko silnie nadwzroczne i

pozbawione zdolności akomodacji.



Pseudophakia

-oko z wszczepioną sztuczną soczewką –

normowzroczne i pozbawione akomodacji.

Różnowzroczność (anisometropia)



Stan, w którym istnieje znaczna różnica pomiędzy mocą
optyczną obu oczu.



Gdy różnica przekracza 4,0 dptr to występuje różnica wielkości
obrazów na siatkówce (

aniseiconia

).



Powstające na siatkówce obrazy nie zlewają się (fusio).



Brak widzenia stereoskopowego (stereopsis).



Gdy wada jest duża to oko lepsze przejmuje funkcję
,,słabszego’’.



Niedowidzenie (

amblyopia

)- stan w którym nie rozwinęła się

lub zanikła zdolność widzenia.

Badanie wad refrakcji



Metody subiektywne



Metody
obiektywne

Subiektywne badanie wad refrakcji

V

od

=5/5

V

od

=1,0

V

os

=5/5

V

os

=1,0

Subiektywne badanie wad refrakcji



Reguła Dondersa

– najsłabsza soczewka rozpraszająca, która

już pozwala na uzyskanie prawidłowej ostrości wzroku, jest
miarą krótkowzroczności, a najmocniejsza soczewka
skupiająca, która jeszcze utrzymuje prawidłową ostrość wzroku
– miarą nadwzroczności.



Badanie wady refrakcji u dzieci i młodzieży wyłącznie
metodą Dondersa jest błędem !!!

Obiektywne badanie wad refrakcji



Skiaskopia (retinoscopia)



Umożliwia ocenę wady refrakcji u dzieci i dorosłych.



Warunkiem prawidłowego wyniku badania u dzieci i osób
młodych jest porażenie akomodacji (cycloplegio)!

Obiektywne badanie wad refrakcji



Skiaskopia (retinoscopia)

Obiektywne badanie wad refrakcji



Skiaskopia (retinoscopia)

Ruch zgodny

Ruch niezgodny

Skok cienia
(punkt neutralny)

Obiektywne badanie wad refrakcji



Oftalmometr (keratometr) Javala



stwierdzenie istnienia niezborności rogówkowej oraz pomiar jej
stopnia



dokładne określenie położenia południków głównych

Obiektywne badanie wad refrakcji



Refraktometria automatyczna – ‘’komputerowe badanie wzroku’’

Operacyjne leczenie wad refrakcji

tzw. chirurgia refrakcyjna



Keratotomia radialna

– spłaszczenie rogówki za pomocą wielu

głębokich promienistych nacięć.



Korekcja wad 2-8 dptr u osób dorosłych



Emmetropię uzyskuje się u ok. 60% pacjentów

Powikłania:

•

torbiele rogówkowe

•

wrastanie naczyń krwionośnych

•

aberracja sferyczna chromatyczna

•

hyper- lub hypokorekcja

Operacyjne leczenie wad refrakcji

tzw. chirurgia refrakcyjna



Keratektomia refrakcyjna

laserem Excimer– spłaszczenie rogówki

poprzez usunięcie niewielkiej ilości jej warstwy właściwej.

U osób z krótkowzrocznością do 7 dptr emmetropię uzyskuje się

w 90%.

Powikłania:

•

przymglenie podnabłonkowe

•

bliznowacenie rogówki

•

nawrót krótkowzroczności nawet po 6 miesiącach

•

hyper- lub hypokorekcja