Czynniki szkodliwe,

Czynniki szkodliwe,

uciążliwe i

uciążliwe i

niebezpieczne dla

niebezpieczne dla

zdrowia

zdrowia



Zagrożenie: stan środowiska pracy

Zagrożenie: stan środowiska pracy

mogący spowodować wypadek lub

mogący spowodować wypadek lub

chorobę.

chorobę.



- czynniki szkodliwe

- czynniki szkodliwe



- czynniki niebezpieczne

- czynniki niebezpieczne



- czynniki uciążliwe

- czynniki uciążliwe



Czynniki szkodliwe i niebezpieczne:

Czynniki szkodliwe i niebezpieczne:

- Fizyczne

- Fizyczne

- Chemiczne

- Chemiczne

- Biologiczne

- Biologiczne



Czynniki uciążliwe:

Czynniki uciążliwe:

- rytm i tempo pracy

- rytm i tempo pracy

- postawa przy pracy

- postawa przy pracy

- oświetlenie…

- oświetlenie…

- stres towarzyszący wykonywanej pracy

- stres towarzyszący wykonywanej pracy



Zagrożenia fizyczne

Zagrożenia fizyczne



Mechaniczne

Mechaniczne

- upadki z wysokości

- upadki z wysokości

- wybuchy

- wybuchy

- uderzenia, wstrząsy, zgniecenia,

- uderzenia, wstrząsy, zgniecenia,

przekłucia przecięcia, otarcia,

przekłucia przecięcia, otarcia,

poślizgnięcia i upadki,

poślizgnięcia i upadki,

- drgania

- drgania



Zagrożenia fizyczne cd.

Zagrożenia fizyczne cd.



Termiczne:

Termiczne:

- wysoka temperatura

- wysoka temperatura

- niska temperatura

- niska temperatura



Elektryczne

Elektryczne



Promieniowanie

Promieniowanie

- jonizujące

- jonizujące

- niejonizujące

- niejonizujące



Hałas

Hałas



Zagrożenia chemiczne

Zagrożenia chemiczne



Aerozole

Aerozole

- pyły i włókna

- pyły i włókna

- dymy

- dymy

- mgła

- mgła



Płyny

Płyny

- zanurzenie

- zanurzenie

- chlapanie, pryskanie

- chlapanie, pryskanie



Gazy i pary

Gazy i pary



Zagrożenia biologiczne

Zagrożenia biologiczne



Szkodliwe bakterie

Szkodliwe bakterie



Szkodliwe wirusy

Szkodliwe wirusy



Grzyby

Grzyby



Biologiczne antygeny inne niż

Biologiczne antygeny inne niż

mikroorganizmy

mikroorganizmy



Pierwotniaki i zwierzęta bezkręgowe

Pierwotniaki i zwierzęta bezkręgowe



Mechaniczne

Mechaniczne

– upadek z wysokości

– upadek z wysokości



Stanowiska pracy usytuowane na

Stanowiska pracy usytuowane na

wyższym lub niższym poziomie w

wyższym lub niższym poziomie w

stosunku do podłoża niesie za sobą

stosunku do podłoża niesie za sobą

ryzyko upadku z wysokości:

ryzyko upadku z wysokości:

- rozpoczęcie spadania w wyniku

- rozpoczęcie spadania w wyniku

zachwiania, poślizgnięcia, potknięcia itp.

zachwiania, poślizgnięcia, potknięcia itp.

- swobodne spadanie

- swobodne spadanie

- zatrzymanie spadania wskutek

- zatrzymanie spadania wskutek

uderzenia o podłoże lub elementy

uderzenia o podłoże lub elementy

stanowiska pracy

stanowiska pracy



Prace na rusztowaniach

Prace na rusztowaniach



Montaż elementów

Montaż elementów

prefabrykowanych

prefabrykowanych



Prace na masztach i słupach

Prace na masztach i słupach



Prace w kabinach wysokich dźwigów

Prace w kabinach wysokich dźwigów



Prace w wieżach wiertniczych,

Prace w wieżach wiertniczych,

masztach, czworonogach i trójnogach

masztach, czworonogach i trójnogach



Prace w szybach i kanałach

Prace w szybach i kanałach

ściekowych

ściekowych



Mechaniczne

Mechaniczne

– wybuchy

– wybuchy



Zagrożenie wybuchowe:

Zagrożenie wybuchowe:

występowanie mieszanin z

występowanie mieszanin z

powietrzem, które pod wpływem

powietrzem, które pod wpływem

czynnika inicjującego zapłon

czynnika inicjującego zapłon

wybuchają ( gwałtowne spalanie ze

wybuchają ( gwałtowne spalanie ze

wzrostem ciśnienia )

wzrostem ciśnienia )



Jednoczesne wystąpienie materiału

Jednoczesne wystąpienie materiału

palnego, czynnika utleniającego i

palnego, czynnika utleniającego i

źródła zapłonu

źródła zapłonu



Materiał palny

Materiał palny

- gazy palne ( acetylen, metan, etan , wodór,

- gazy palne ( acetylen, metan, etan , wodór,

amoniak

amoniak

- ciecze palne ( ciekłe węglowodory, alkohole,

- ciecze palne ( ciekłe węglowodory, alkohole,

rozpuszczalniki o temperaturze zapłonu

rozpuszczalniki o temperaturze zapłonu

poniżej 55

poniżej 55

o

o

C )

C )

- ciała stałe ( tworzące aerozole z powietrzem

- ciała stałe ( tworzące aerozole z powietrzem

np. aluminium, mąka ) materiały

np. aluminium, mąka ) materiały

pirotechniczne )

pirotechniczne )



Czynnik utleniający :

Czynnik utleniający :

- tlen z powietrza, nadtlenki, związki

- tlen z powietrza, nadtlenki, związki

chemiczne bogate w tlen, chlorowce

chemiczne bogate w tlen, chlorowce



Źródła zapłonu :

Źródła zapłonu :

- iskry elektryczne, mechaniczne

- iskry elektryczne, mechaniczne

- wyładowania atmosferyczne, łuk

- wyładowania atmosferyczne, łuk

elektryczny

elektryczny

- gorące powierzchnie, iskry

- gorące powierzchnie, iskry

spawalnicze

spawalnicze

- gorące gazy, reakcje chemiczne,

- gorące gazy, reakcje chemiczne,

otwarty ogień

otwarty ogień



Mieszanina wybuchowa

Mieszanina wybuchowa

: stężenie

: stężenie

składnika palnego zawierające się

składnika palnego zawierające się

pomiędzy dolną a górną granicą

pomiędzy dolną a górną granicą

wybuchowości.

wybuchowości.



DGW :

DGW :

najniższe stężenie składnika

najniższe stężenie składnika

palnego w mieszaninie z powietrzem lub

palnego w mieszaninie z powietrzem lub

innym utleniaczem, przy którym zapłon

innym utleniaczem, przy którym zapłon

jest już możliwy

jest już możliwy



GGW :

GGW :

najniższe stężenie składnika

najniższe stężenie składnika

palnego w mieszaninie z powietrzem lub

palnego w mieszaninie z powietrzem lub

innym utleniaczem, przy którym zapłon

innym utleniaczem, przy którym zapłon

jest jeszcze możliwy

jest jeszcze możliwy



Rozporządzenie w sprawie minimalnych wymagań

Rozporządzenie w sprawie minimalnych wymagań

dotyczących bhp pracowników zatrudnionych na

dotyczących bhp pracowników zatrudnionych na

stanowiskach pracy , na których może wystąpić

stanowiskach pracy , na których może wystąpić

atmosfera wybuchowa ( Dz. U. 03. nr 107,

atmosfera wybuchowa ( Dz. U. 03. nr 107,

poz.1004) ; Rozporządzenie zmieniające( Dz.U. 06

poz.1004) ; Rozporządzenie zmieniające( Dz.U. 06

.Nr 121 poz .836)

.Nr 121 poz .836)



Ocena ryzyka zawodowego co najmniej raz w

Ocena ryzyka zawodowego co najmniej raz w

roku:

roku:

- prawdopodobieństwo i częstotliwość wystąpienia

- prawdopodobieństwo i częstotliwość wystąpienia

atmosfery wybuchowej

atmosfery wybuchowej

- prawdopodobieństwo wystąpienia źródła zapłonu

- prawdopodobieństwo wystąpienia źródła zapłonu

w tym wyładowań elektrostatycznych

w tym wyładowań elektrostatycznych

- identyfikacja i ocena zagrożeń wybuchem

- identyfikacja i ocena zagrożeń wybuchem

stwarzanych przez urządzenia techniczne,

stwarzanych przez urządzenia techniczne,

procesy pracy, stosowane surowce i półprodukty

procesy pracy, stosowane surowce i półprodukty



Rozporządzenie c.d.

Rozporządzenie c.d.



Dokument zabezpieczenia przed wybuchem :

Dokument zabezpieczenia przed wybuchem :

- informacja o identyfikacji atmosfer

- informacja o identyfikacji atmosfer

wybuchowych i ocenę ryzyka wystąpienia

wybuchowych i ocenę ryzyka wystąpienia

wybuchu

wybuchu

- informacja o podjętych odpowiednich środkach

- informacja o podjętych odpowiednich środkach

zapobiegających wystąpieniu zagrożeń

zapobiegających wystąpieniu zagrożeń

wybuchem

wybuchem

- wykaz miejsc pracy zagrożonych wybuchem

- wykaz miejsc pracy zagrożonych wybuchem

wraz z ich klasyfikacją

wraz z ich klasyfikacją

- deklaracja stosowania zasad bezpieczeństwa

- deklaracja stosowania zasad bezpieczeństwa



Dokument sporządzany jest przed

Dokument sporządzany jest przed

dopuszczeniem stanowiska do eksploatacji

dopuszczeniem stanowiska do eksploatacji



Dokument podany jest do wiadomości

Dokument podany jest do wiadomości

pracownikom

pracownikom



Rozporządzenie c.d.

Rozporządzenie c.d.



Miejsca pracy , w których może wystąpić

Miejsca pracy , w których może wystąpić

atmosfera wybuchowa powinny być

atmosfera wybuchowa powinny być

sklasyfikowane zgodnie

sklasyfikowane zgodnie



z PN-EN 1127- 1 : 2001 zapobieganie

z PN-EN 1127- 1 : 2001 zapobieganie

wybuchowi i ochrona przed wybuchem

wybuchowi i ochrona przed wybuchem



Prace wykonywane w miejscu zagrożonym

Prace wykonywane w miejscu zagrożonym

wybuchem nie wynikające z instrukcji

wybuchem nie wynikające z instrukcji

wymagają pisemnego zezwolenia

wymagają pisemnego zezwolenia



Przed wejściem do pomieszczeń, gdzie

Przed wejściem do pomieszczeń, gdzie

występuje atmosfera wybuchowa

występuje atmosfera wybuchowa

oznakowanie ( trójkąt z czarnym

oznakowanie ( trójkąt z czarnym

obramowaniem czarne Ex na żółtym tle )

obramowaniem czarne Ex na żółtym tle )



Rozporządzenie c.d.

Rozporządzenie c.d.



Maszyny i urządzenia techniczne w

Maszyny i urządzenia techniczne w

wykonaniu przeciwwybuchowym wg PN

wykonaniu przeciwwybuchowym wg PN

EN 60079 – 1 -2002

EN 60079 – 1 -2002



Zapewnić ochronę przed

Zapewnić ochronę przed

elektrycznością statyczną obiektu,

elektrycznością statyczną obiektu,

instalacji i urządzeń wg PN EN 05204 :

instalacji i urządzeń wg PN EN 05204 :

1994

1994



Zapewnić odzież ochronną z materiału,

Zapewnić odzież ochronną z materiału,

który nie będzie powodował wyładowań

który nie będzie powodował wyładowań

elektrostatycznych wg PN EN 1149 -1

elektrostatycznych wg PN EN 1149 -1



Mechaniczne

Mechaniczne

: spadające elementy

: spadające elementy



Stopień zagrożenia uderzeniem

Stopień zagrożenia uderzeniem

spadającymi elementami zależy

spadającymi elementami zależy

przede wszystkim od ich energii

przede wszystkim od ich energii

kinetycznej podczas poruszania się

kinetycznej podczas poruszania się

pod wpływem siły ciężkości, kształtu

pod wpływem siły ciężkości, kształtu

oraz materiału z którego są zrobione.

oraz materiału z którego są zrobione.



Narażenie na uderzenia:

Narażenie na uderzenia:

- głowa pracownika

- głowa pracownika

- stopy pracownika

- stopy pracownika

Spadające elementy :

Spadające elementy :



Prace budowlane

Prace budowlane



Prace ziemne, skalne, w wykopach,

Prace ziemne, skalne, w wykopach,

szybach

szybach



Prace w sąsiedztwie dźwigów i

Prace w sąsiedztwie dźwigów i

przenośników

przenośników



Prace manewrowe na kolei

Prace manewrowe na kolei



Prace w stoczniach okrętowych

Prace w stoczniach okrętowych



prace przy piecach przemysłowych

prace przy piecach przemysłowych



Prace z materiałami wybuchowymi

Prace z materiałami wybuchowymi



Prace remontowo- montażowe

Prace remontowo- montażowe



Mechaniczne

Mechaniczne

: odpryski ciał stałych

: odpryski ciał stałych



Parametry charakteryzujące odpryski

Parametry charakteryzujące odpryski

:

:

- prędkość

- prędkość

- energia uderzenia

- energia uderzenia

Odpryski ciał stałych

Odpryski ciał stałych



Szlifowanie na sucho, oczyszczanie

Szlifowanie na sucho, oczyszczanie

lub usuwanie kamienia kotłowego

lub usuwanie kamienia kotłowego

przy użyciu młota

przy użyciu młota



Obróbka skrawaniem metalu

Obróbka skrawaniem metalu



Czyszczenie odlewów, piaskowanie

Czyszczenie odlewów, piaskowanie



Prace powodujące rozpryski cząstek

Prace powodujące rozpryski cząstek



Mechaniczne

Mechaniczne

: śliskie , nierówne

: śliskie , nierówne

powierzchnie

powierzchnie



Źródła narażenia

Źródła narażenia

:

:

Powstałe w wyniku ruchu środków

Powstałe w wyniku ruchu środków

transportu, zanieczyszczenia

transportu, zanieczyszczenia

substancjami chemicznymi

substancjami chemicznymi

( zabrudzenie lub zmoczenie podłogi

( zabrudzenie lub zmoczenie podłogi

np. olejami, smarami, zalodzenie )

np. olejami, smarami, zalodzenie )



Mechaniczne

Mechaniczne

: ostre wystające

: ostre wystające

chropowate elementy – przecięcia,

chropowate elementy – przecięcia,

przekłucia , otarcia

przekłucia , otarcia



Źródła narażenia:

Źródła narażenia:

Ostre przedmioty znajdujące się w

Ostre przedmioty znajdujące się w

środowisku pracy lub narzędzia :

środowisku pracy lub narzędzia :

- noże

- noże

- piły łańcuchowe

- piły łańcuchowe

- poruszające się elementy maszyn

- poruszające się elementy maszyn



Mechaniczne:

Mechaniczne:

ruchome elementy

ruchome elementy

mogące

mogące

powodować wciągnięcie i zgniecenie.

powodować wciągnięcie i zgniecenie.



Źródła narażenia

Źródła narażenia

:

:

- obsługa wiertarek

- obsługa wiertarek

- obsługa frezarek

- obsługa frezarek

- obsługa maszyn do obróbki

- obsługa maszyn do obróbki

plastycznej

plastycznej

- obsługa taśmociągów

- obsługa taśmociągów



Mechaniczne :

Mechaniczne :

przemieszczające się

przemieszczające się

maszyny oraz transportowane

maszyny oraz transportowane

przedmioty.

przedmioty.



Źródła narażenia :

Źródła narażenia :

- przemieszczające się : suwnice,

- przemieszczające się : suwnice,

dźwigi,

dźwigi,

wózki jezdniowe, pojazdy drogowe

wózki jezdniowe, pojazdy drogowe



Mechaniczne :

Mechaniczne :

drgania mechaniczne

drgania mechaniczne



Drgania ogólne

Drgania ogólne

przenikające do

przenikające do

organizmu człowieka przez jego nogi,

organizmu człowieka przez jego nogi,

miednice, plecy lub boki.

miednice, plecy lub boki.



Drgania miejscowe

Drgania miejscowe

oddziałujące na

oddziałujące na

organizm człowieka przez kończyny

organizm człowieka przez kończyny

górne

górne



Źródła drgań ogólnych :

Źródła drgań ogólnych :



Podłogi, pomosty, podesty w halach

Podłogi, pomosty, podesty w halach

produkcyjnych

produkcyjnych



Platformy drgające

Platformy drgające



Siedziska i podłogi środków

Siedziska i podłogi środków

transportu (samochodów, ciągników,

transportu (samochodów, ciągników,

trolejbusów, samolotów )

trolejbusów, samolotów )



Siedziska i podłogi maszyn

Siedziska i podłogi maszyn

budowlanych

budowlanych



Źródła drgań miejscowych :

Źródła drgań miejscowych :



ręczne narzędzia uderzeniowe o napędzie

ręczne narzędzia uderzeniowe o napędzie

pneumatycznym, hydraulicznym,

pneumatycznym, hydraulicznym,

elektrycznym

elektrycznym

(młoty pneumatyczne, ubijaki, wiertarki

(młoty pneumatyczne, ubijaki, wiertarki

udarowe)

udarowe)



ręczne narzędzia obrotowe o napędzie

ręczne narzędzia obrotowe o napędzie

elektrycznym, spalinowym (wiertarki,

elektrycznym, spalinowym (wiertarki,

szlifierki, piły łańcuchowe )

szlifierki, piły łańcuchowe )



dźwignie sterujące maszyn i pojazdów

dźwignie sterujące maszyn i pojazdów

obsługiwane rękami

obsługiwane rękami



Wartości progów działania dla

Wartości progów działania dla

wielkości charakteryzujących drgania

wielkości charakteryzujących drgania

mechaniczne w środowisku pracy:

mechaniczne w środowisku pracy:



drgania miejscowe – dla ekspozycji

drgania miejscowe – dla ekspozycji

dziennej wyrażonej w postaci

dziennej wyrażonej w postaci

równoważnej energetycznie dla 8

równoważnej energetycznie dla 8

godzin działania sumy wektorowej

godzin działania sumy wektorowej

skutecznych, ważonych

skutecznych, ważonych

częstotliwościowo przyspieszeń drgań

częstotliwościowo przyspieszeń drgań

wartość progu działania wynosi 2,5

wartość progu działania wynosi 2,5

m/s

m/s

2

2



Rozporządzenie w sprawie bhp przy pracach

Rozporządzenie w sprawie bhp przy pracach

związanych z narażeniem na hałas lub drgania

związanych z narażeniem na hałas lub drgania

mechaniczne ( Dz.U. 2005 Nr 157 poz.1318 )

mechaniczne ( Dz.U. 2005 Nr 157 poz.1318 )



obowiązek przeprowadzenia pomiarów wielkości

obowiązek przeprowadzenia pomiarów wielkości

charakteryzujących drgania mechaniczne

charakteryzujących drgania mechaniczne



obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka

obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka

zawodowego:

zawodowego:

- poziom i rodzaj narażenia

- poziom i rodzaj narażenia

- czas trwania narażenia ( systemy i rozkłady czasu

- czas trwania narażenia ( systemy i rozkłady czasu

pracy

pracy

z uwzględnieniem pracy w godzinach

z uwzględnieniem pracy w godzinach

nadliczbowych

nadliczbowych

- dostępność środków ochrony indywidualnej

- dostępność środków ochrony indywidualnej

- skutki dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników

- skutki dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników

- wpływ niskich temperatur i wilgotności

- wpływ niskich temperatur i wilgotności



Rozporządzenie c.d.

Rozporządzenie c.d.



obowiązek nałożony na pracodawcę

obowiązek nałożony na pracodawcę

eliminacji

eliminacji

u źródła ryzyka zawodowego związanego z

u źródła ryzyka zawodowego związanego z

narażeniem na drgania mechaniczne albo

narażeniem na drgania mechaniczne albo

ograniczenia do możliwie najniższego

ograniczenia do możliwie najniższego

poziomu

poziomu



przy przekroczeniu wartości NDN drgań

przy przekroczeniu wartości NDN drgań

mechanicznych pracodawca zapewnia

mechanicznych pracodawca zapewnia

ochronę przed zimnem i wilgocią- odzież

ochronę przed zimnem i wilgocią- odzież

ochronną (drgania ogólne ) i rękawice

ochronną (drgania ogólne ) i rękawice

ochronne ( drgania miejscowe )

ochronne ( drgania miejscowe )



TERMICZNE : mikroklimat gorący i zimny

TERMICZNE : mikroklimat gorący i zimny



Źródła narażenia :

Źródła narażenia :

Mikroklimat gorący

Mikroklimat gorący



kontakt z otwartym płomieniem

kontakt z otwartym płomieniem



intensywne promieniowanie cieplne

intensywne promieniowanie cieplne



kontakt z gorącymi przedmiotami

kontakt z gorącymi przedmiotami

Mikroklimat zimny

Mikroklimat zimny



prace w chłodniach

prace w chłodniach



prace w otwartej przestrzeni

prace w otwartej przestrzeni

temperaturze niższej od normalnej

temperaturze niższej od normalnej

Mikroklimat gorący na stanowiskach

Mikroklimat gorący na stanowiskach

pracy jest

pracy jest

Charakteryzowany przez wskaźnik

Charakteryzowany przez wskaźnik

obciążenia termicznego WBGT w

obciążenia termicznego WBGT w

o

o

C

C

Mikroklimat zimny oceniany jest za

Mikroklimat zimny oceniany jest za

pomocą

pomocą

wskaźnika siły chłodzącej powietrza

wskaźnika siły chłodzącej powietrza

WCI

WCI



Rozporządzenie w sprawie

Rozporządzenie w sprawie

profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.

profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.

U. 1996 Nr.60 poz.279)

U. 1996 Nr.60 poz.279)



pracodawca zapewnia pracownikom

pracodawca zapewnia pracownikom

zatrudnionym w warunkach szczególnie

zatrudnionym w warunkach szczególnie

uciążliwych nieodpłatnie posiłki i napoje

uciążliwych nieodpłatnie posiłki i napoje

- dla WBGT > 25

- dla WBGT > 25

o

o

C

C

- dla WCI > 1000

- dla WCI > 1000



pracownikom nie przysługuje

pracownikom nie przysługuje

ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.

ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.

Wartości progów działania dla wielkości

Wartości progów działania dla wielkości

charakteryzujących drgania

charakteryzujących drgania

mechaniczne w środowisku pracy:

mechaniczne w środowisku pracy:



drgania ogólne – dla ekspozycji

drgania ogólne – dla ekspozycji

dziennej wyrażonej w postaci

dziennej wyrażonej w postaci

równoważnej energetycznie dla 8

równoważnej energetycznie dla 8

godzin działania sumy wektorowej

godzin działania sumy wektorowej

skutecznych, ważonych

skutecznych, ważonych

częstotliwościowo przyspieszeń drgań

częstotliwościowo przyspieszeń drgań

wartość progu działania wynosi 0,5

wartość progu działania wynosi 0,5

m/s

m/s

2

2

.

.