Modelowanie bezpieczeństwa i

ochrony zdrowia pracowników

budownictwa

dr inż. Jerzy Obolewicz Instytut Inżynierii Budowlanej Wydział
Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Białostockiej

„VIII FORUM BEZPIECZEŃSTWA W BUDOWNICTWIE”

16 maja 2008r. – Politechnika Białostocka

Globalne dane szacunkowe o stanie bhp

• Globalna liczba osób zawodowo czynnych: 2,8 mld
• Ofiary śmiertelne wypadków przy pracy: 2,2 mln
• Wypadki przy pracy: 270 mln,
• Choroby zawodowe: 160 mln,
• Globalny PKB (przychód): 30 000 mld USD,
• Strata PKB w wyniku wypadków/chorób: 4%,
• Liczba analfabetów: 1000 mln,
• Liczba żyjących w ubóstwie: 1000 mln,
• Liczba pracujących dzieci: 246 mln.

Stan bezpieczeństwa przez pryzmat danych

statystycznych

• Codziennie w wyniku wypadków lub chorób związanych z pracą
na całym świecie umiera średnio 5 tys. ludzi.

• Pracownicy padają ofiarą około 270 mln wypadków przy pracy
rocznie ( śmiertelnych i bez skutku śmiertelnego).

• Co roku notuje się około 350 000 ofiar śmiertelnych w miejscu
pracy.

• Budownictwo jest zaliczane do sektora wysokiego ryzyka.
• Co roku 22 000 dzieci ginie w trakcie wykonywania pracy.
• Niebezpieczne substancje powodują śmierć 440 000
pracowników rocznie.

• Azbest był przyczyną 100 000 ofiar śmiertelnych.
• Za ponad połowę kosztów przypisywanych schorzeniom
związanym z pracą odpowiadają choroby serca i układu
mięśniowo-szkieletowego.

• Na świecie obserwuje się od wielu lat

rosnące zainteresowanie problematyką

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

pracowników.

• Coraz częściej problematyka ta zaczyna być

traktowana nie tylko jako kategoria

humanitarna, lecz również ekonomiczna.

• Poczucie bezpieczeństwa i zadowolenie

pracowników z warunków pracy przekłada się

wprost na czynniki ekonomiczne, sprzyja

podnoszeniu wydajności pracy i jakości

wyrobów oraz usług.

Uregulowania prawne

w zakresie bhp w

skali globalnej

Stan prawny w skali globalnej

• Wymagania ustanawiane przez państwa w zakresie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w skali międzynarodowej
regulują Konwencje i zalecenia MOP.

• W przypadku krajów europejskich istotną rolę odgrywają
także postanowienia dyrektyw UE ustanowione na podstawie art.
118A znowelizowanego Traktatu Rzymskiego.

• Najważniejszymi dokumentami z tego zakresu są:

-Konwencja 155 MOP, Dyrektywa UE 89/391/EWG w sprawie
wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i
zdrowia pracowników w miejscu pracy,

- Dyrektywa 89/654/EWG dotycząca minimalnych wymagań
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia podczas pracy,

- Dyrektywa 92/104/EWG sprawie minimalnych wymagań w
zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia pracowników odkrywkowego i podziemnego
przemysłu wydobywczego

Uregulowania prawne

w zakresie bhp w

skali kraju

Stan prawny w skali kraju

Polska jako kraj członkowski UE zobowiązana jest do
harmonizacji swego prawodawstwa z wymaganiami Unii.
Przykładem dostosowania polskiego ustawodawstwa w zakresie
bezpieczeństwa pracy jest znowelizowany Kodeks Pracy.

W Kodeksie Pracy w dziale „Bezpieczeństwo i higiena pracy”
zobowiązuje się pracodawcę m.in. do:

• informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże
się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed
zagrożeniami,

• organizowania pracy w sposób zapewniający bezpieczne i
higieniczne warunki pracy,

• działań do usuwania uchybień i kontroli ich wykonania,
• posiadania procedur postępowania dla zapewnienia
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy służących
bezpieczeństwu i koordynacji.

Tradycyjne podejście do bezpieczeństwa i

ochrony zdrowia w środowisku pracy
ograniczało się do spełniania wymagań
bezpieczeństwa i higieny pracy (popularne
BHP) i było praktykowane w Polsce do
połowy lat 90-tych.
Podejście to sprowadzało się praktycznie do
działań niezbędnych do spełnienia
wymagań przepisów prawnych
obowiązujących w określonej dziedzinie.

Podejście do bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia człowieka w środowisku pracy zaczęło
ulegać zmianie od połowy lat 90-tych.
Należy to wiązać przede wszystkim z procesem
dostosowywania polskiego prawa do prawa
Unii Europejskiej (UE) oraz z zainteresowaniem
polskich przedsiębiorstw systemami
zarządzania jakością zgodnymi z normami
serii ISO 9000 oraz systemami zarządzania
środowiskowego zgodnymi z normami serii ISO
14000.

W współczesnych rozważaniach dotyczących
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia człowieka w
procesie pracy należy uwzględnić zjawisko
globalizacji.

Globalizacja zmienia sposób pracy ludzi oraz
zagrożenia, z jakimi muszą się oni zmierzyć.

Zmiany w życiu zawodowym wymagają podejścia
zintegrowanego, łączącego tradycyjne dziedziny
wiedzy z aspektami społecznymi, psychologicznymi,
ekonomicznymi i prawnymi.

Globalizacja wymaga podejścia bardziej twórczego,
całościowego, uwzględniającego zmiany w świecie
pracy oraz nowe zagrożenia.

Modelowanie

Modelowanie

,

przybliżone odtwarzanie

najważniejszych właściwości oryginału

.

Podstawowym celem modelowania w nauce jest

uproszczenie złożonej rzeczywistości

,

pozwalające na poddanie jej procesowi badawczemu.

Dzięki modelowaniu:
1) zmniejsza się lub powiększa obiekt badań do dowolnej
wielkości, np. model Układu Słonecznego;
2) analizuje się procesy trudne do uchwycenia ze względu na
zbyt szybkie lub zbyt wolne tempo ich przebiegu, np. model
ruchu cząsteczek wody w wodospadzie;
3) bada się jeden wybrany aspekt zagadnienia, pomijając inne,
np. model transportu pasażerskiego w pociągach ekspresowych
w okresie wakacyjnym,

4) analizuje się zagadnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
np. model wypadku na budowie, czy modelowanie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników budowlanych.

Model EFQM

Twórcą Modelu EFQM jest Europejska
Fundacja Zarządzania Jakością (European
Fundation for Quality Management ).

Model zaproponowany do doskonalenia
organizacji (Model EFQM) opierał się na
założeniu, że doskonałe rezultaty w
zakresie wyników działalności: klientów,
pracowników i społeczeństwa są osiągane
przez przywództwo będące siłą napędową
dla polityki i strategii, która realizowana
jest poprzez pracowników, partnerstwo i
zasoby oraz procesy.

Model EFQM obejmuje wszystkie

najważniejsze obszary funkcjonowania

organizacji i dokładnie określa jakie

wymagania powinno się spełnić w tych

obszarach.

Model służy jako kompleksowe europejskie

narzędzie samooceny i jednocześnie wzór

doskonałości, do którego należy dążyć

podejmując odpowiednie działania w

każdym z wyróżnionych obszarów.

P

R

Z

Y

W

Ó

D

Z

T

W

O

POTENCJAŁ

WYNIKI

INNOWACJE I UCZENIE SIĘ

P

R

O

C

E

S

Y

K

lu

cz

o

-w

e

w

y

n

ik

i

d

zi

a

ła

l-

n

o

śc

i

Pracownicy

Polityka i
strategia

Partnerstwo i

zasoby

Pracownicy

Klienci

Społeczeństwo

Rys.1. Model EFQM

Zastosowanie Modelu EFQM

do podnoszenia poziomu

bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia pracowników

Kryteria POTENCJAŁ obejmują działania
podejmowane przez organizację w kategoriach:
przywództwo, polityka i strategia, pracownicy,
partnerstwo i zasoby, procesy

Kryteria WYNIKI obejmują jej osiągnięcia w
kategoriach: klienci, pracownicy, społeczeństwo,
kluczowe wyniki działalności.

WYNIKI są efektem POTENCJAŁU a POTENCJAŁ jest
doskonalony przy wykorzystaniu informacji zwrotnych
z pomiaru WYNIKÓW.

Każde z dziewięciu kryteriów posiada definicję, która
wyjaśnia jego znaczenie oraz dzieli się na szereg
podkryteriów.

Kryteria POTENCJAŁ

Kryterium przywództwo należy do grupy
POTENCJAŁU i wysuwa na plan pierwszy
lidera.

Doskonali liderzy tworzą i umożliwiają realizację
misji i wizji oraz rozwijają wartości organizacyjne i
systemy wymagane do osiągnięcia trwałego sukcesu
i wdrażają je poprzez odpowiednie działania i
zachowania.

W okresach zmian zachowują stałość celów i kiedy
jest to konieczne – są w stanie zmienić kierunek
działania organizacji oraz zainspirować innych, aby
w tym kierunku podążali.

Kryterium polityka i strategia jest kolejnym

elementem należącym do grupy POTENCJAŁU.

Doskonałe organizacje wdrażają swoje misje i wizje
poprzez opracowanie strategii skoncentrowanej na
zainteresowanych stronach; strategia ta uwzględnia
rynek i sektor, w którym organizacja działa.

Polityki, plany, cele i procesy są opracowywane i
wdrażane aby realizować strategię.

Kryterium pracownicy jest kolejnym ważnym

kryterium POTENCJAŁU.

Doskonałe organizacje zarządzają, rozwijają i
wyzwalają pełen potencjał swoich pracowników na
poziomie indywidualnym, zespołowym i całej
organizacji.

Organizacje te propagują zasady sprawiedliwości i
równości, angażują pracowników do działania i
przekazują im usprawnienia.

Dbają o swoich pracowników, komunikują się z nimi,
wynagradzają ich i wyrażają im uznanie w sposób,
który ich motywuje i sprawia, że pracownicy z
zaangażowaniem wykorzystują swoje umiejętności i
wiedzę dla dobra organizacji.

Kryterium partnerstwo i zasoby obejmuje

obszar relacji z partnerami, dostawcami i
zasobami zewnętrznymi.

Doskonałe organizacje planują i zarządzają swoimi
relacjami i kontaktami zewnętrznymi w celu
wspierania realizacji swojej strategii i polityki.
Planując i zarządzając relacjami partnerskimi i
zasobami, organizacje równoważą swoje obecne i
przyszłe potrzeby oraz potrzeby społeczności
lokalnej i środowiska.

Kryterium procesy zamyka grupę

kryteriów POTENCJAŁU.

Doskonałe organizacje projektują swoje
procesy, zarządzają nimi i je doskonalą w
celu pełnego zaspokojenia potrzeb i
zapewnienia coraz większej wartości dla
klientów i zainteresowanych stron.

Kryteria WYNIKI

Kryteria należące do grupy WYNIKÓW służą

do badania osiąganych rezultatów i wymagają
określenia mierników postrzegania i określenia
wskaźników wyników działalności w
następujących obszarach: klienci,
pracownicy, społeczeństwo, kluczowe
wyniki działalności.

Wnioski na ich temat oparte powinny być na
konkretnych pomiarach i danych, nie należy
ich formułować na ogólnych obserwacjach i
intuicyjnych przypuszczeniach.

Zastosowanie

Modelu EFQM

w praktyce

W którym miejscu procesu inwestycyjnego ktoś popełnił błąd?

Modelowanie wypadków budowlanych …

Pierwsze kroki w zastosowaniu Modelu

EFQM (

w obszarze bezpieczeństwa i ochrony zdrowia)

powinny być proste i skutkować
podniesieniem poziomu bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia pracowników w środowisku
pracy w relatywnie krótkim czasie.

Projekt doskonalenia powinien składać się z
następujących etapów:
- przekonanie kierownictwa,
- zaplanowanie projektu EFQM,
- przeprowadzenie samooceny,
- zaplanowanie działań doskonalących,
- realizacja działań doskonalących,
- ocena efektywności projektu.

Dziękuję za uwagę