Psychologiczne podstawy

edukacji 3

Adam Jagiełło-Rusiłowski

Koncepcja człowieka w

psychologii humanistycznej

(fenomenologicznej)

• Metodologiczny spór Skinnera i

Rogersa : czy jest obiektywna wiedza
tzn. wolna od podmiotowości?
- dotyczy metodologii- badawczej
- kwestia podmiotowości

Postulaty psychologii

humanistycznej Rogersa

Założenie a priori

• O wewnętrznym

mechanizmie sterowania

zachowaniem

(rozpoznawanie wew

impulsów do kierowania

soba)

• Potencjale

wewnątrzsterowności

• Rozwoju napędzanym

potrzebą

samoaktualizacji

• Intuicyjnym

rozpoznawaniu

wewnętrznych impulsów

Rogersowska wizja

człowieka

• dylemat mógłbym –powinienem

• Podmiotowa wizja „ja

idealnego” i dążenie do

zgodności z obrazem „ja”

(aktualizacji)

wewnątrzsterowania

• Pomoc „klientowi” w

osiągnięciu wysokiej

samooceny i wyborze działań

• Rola grupy w potrzebie uznania

• Jeśli idealne ja jest daleki od

samooceny to człowiek staje się

podatny na podpowiedzi z

zewnątrz

• Osoba potrzebująca pomocy nie

jest traktowana tylko

indywidualnie ale łączy się ich

w grupy. (Zaspokojenie

potrzeby uznania)

Kryteria samooceny

Kryteria

zewnętrzne są

destruktywne

przez

blokowanie

możliwości

zaspokojenia

potrzeb

Uzależnieni

e

rzeczywisto

ści od

siebie,

wolność

wewnętrzn

a

Teoria potrzeb Maslowa

mechanizm sterujący

człekiem

Potrzeby organiczne (np. sen, pożywienie, brak
napięcia)

uznania i szacunku

Miłości i przynależności

Bezpieczeństwo: opieka i oparcie,
pewność jutra

Estetyczne
Poznawcze

Samo-
realizacji

potrzeby
wyższe

niższe

• Motywy podzielił na dwa typy

- motywy obrony i wzrostu

• Bez miłości nie ma samo-

aktualizacji!

Teoria predestynacji- drugi

motyw

• Proces stawania się tym, kim się jest, dążenie

do wewnętrznej spójności, spełnianie

swojego przeznaczenia lub powołania

• Samo-aktualizacja – proces podczas którego

człowiek staje się „bardziej ludzki niż zwykle”

• Człowiek samo-aktualizujący się odznacza się

spontanicznością, dystansem wobec zdarzeń,

osiąganiem intymności w związkach,

niezależnością, poczuciem humoru itp.

• Koncentracja na tu i teraz

Kryteria

Psycho-
analiza

Behavio-ryzm

Psychologia
Humani-
styczna

Psycho-logia
poznawcza

Socjo-
biologia

Post-
modernizm

Kim jest
człowiek

Niewolnik,
przedmiot,
pionek.. Osoba
przestawiana
przez biologię

Pionek,
człowiekiem
steruje
sytuacja
nagroda/kara

Podmiot
wszechwładny,
wolny

Prosty/zło-żony

złożony

prosty

złożony

Interesy

libido

Redukcja
popędów, chęć
bycia
nagrodzonym

rozwojowe

Strategie

Mechanizmy
obronne

Skuteczne
zachowanie

samorealizacja

Biologia/
Doświad-
czenie

biologia

doświadczenie

Biologia

Wolność/
konieczność

konieczność

konieczność

wolność

Czas

Przeszłość,
determinacja

Przeszłość-
zachowanie
wyuczone

taraźniejszość

Stabilność/
zmienność

stabilność

zmienność

zmienność

Metafora

maszyna

maszyna

bóg

Koncepcja aktywnego umysłu

(Neisser)

Człowiek jak komputer?

• Między bodźcem a zachowaniem są

procesy pośredniczące: percepcja,
myślenie, rozwiązywanie problemów,
kodowanie i zapamiętywanie

• Ludzie to jednostki przetwarzające

informacje: pobierające dane z zewnątrz,
kodujące, interpretujące, magazynujące i
stosujące do zmian rzeczywistości

Założenia Kelly’ego

• Prototypem zachowania ludzkiego

jest zachowanie badawcze

• Antycypacja jest podstawowym

procesem psychicznym, więc
działania są warunkowane sposobem
przewidywania zdarzeń

1 założenie

Konstruowania

2 założenie

Różnic indywidualnych

3 założenie

Organizacji

4 założenie

Dychotomii

5 założenie

Wyboru (wybór jednej z kilku pewnych teorii)

6 założenie

Zakresu zastosowania

7 założenie

Doświadczania

8 założenie

Modulacji

9 założenie

Fragmentacji

10 założenie

Podzielania (jeśli maja podobne nastawienie do zycia

to powinny być podobne a nie inne)

11 założenie

Uspołecznienia

Teoretyczny punkt wyjścia:

• Gromadzenie doświadczenia polega

na tworzeniu dychotomicznych
reprezentacji o dynamicznym
charakterze

• Im większe doświadczenie tym

większa jest zgodność wewnętrzna
konstuktów

• Z ich treści wynikają zachowania

Więcej założeń

Naiwny

teoretyk

(Meadows)

Człowiek jest aktywnym badaczem

potwierdzającym lub odrzucającym swoje

oczekiwania

Integrator

Znaczenie poszczególnych doświadczeń jest

modyfikowane przez kontekst

Sprawca

Poznawcza kontrola nad światem i sobą służy

zrozumieniu i kształtowaniu go według własnych

oczekiwań

Kameleon

Doniosłość zdarzeń decyduje o sposobie

zorganizowania systemu

Wizjoner

Wyobrażenia innych niż znane stanów rzeczy

Wymigiwacz

Unikanie rozbieżności i dążenie do zgodności

poznawczej

Pragmatyk

Od racjonalności do skuteczności

Wyważony

Wzbogacanie doświadczenia, ale tłumienie zbyt dużej

różnorodności

Teoria dysonansu

(Festinger)

• http://www.youtube.com/watch?

v=sHvgr6--Lf8&feature=related

Kryteria socjobiologiczne

Człowiek jest ssakiem

(Wilson):

• Dominują mężczyźni
• Potomstwo wymaga długiej opieki
• Działa w interesie własnym (egoizm)
• Przeważa zamiłowanie do działań

zręcznościowych

Podstawowe założenia

socjobiologii

• 1. Genetyczna determinacja zachowań
• 2. Przechowywanie tych, które

zapewniają sukces reprodukcyjny

• 3. Ewolucyjny sens zachowania poznać

można

przez obserwację zdolności do

przetrwania jednostek przejawiających
to zachowanie

Dwa altruizmy

krewniaczy
• Bliżej niż dalej

spokrewnieni

• Bliżsi sąsiedzi
• Lepiej rozpoznawalni

odwzajemniony
• Małe ryzyko dawcy
• Duży pożytek

beneficjenta

• Prawdopodobieństwa

odwrócenia ról

• Pamiętanie i przyszłe

spotkanie

In statu nascendi

Wzorce postępowania

(Bauman)

Nasycone „ja” (Gergen)

• Nasycanie ja poprzez technologie

(zbiorowa świadomość i relacyjność)

• Zanik indywidualizmu –

nagocjowalność wszyskiego łącznie z
wiedzą/prawdą

• Zmiana poprzez otwarty dialog

(niepowtarzalność skryptów)