Bilans gospodarki

Bilans gospodarki

surowcami mineralnymi w

surowcami mineralnymi w

Polsce w latach 1984 –

Polsce w latach 1984 –

2003

2003

(produkcja, import,

(produkcja, import,

eksport)

eksport)

Opracował:

Opracował:

Tomasz Kudłacik

Tomasz Kudłacik

Surowiec mineralny

Surowiec mineralny

(

(

sensu

sensu

largo

largo

) jest terminem gospodarczym

) jest terminem gospodarczym

obejmującym wszystkie rodzaje i

obejmującym wszystkie rodzaje i

odmiany surowców, pochodzące z

odmiany surowców, pochodzące z

różnych źródeł i pozyskiwane w

różnych źródeł i pozyskiwane w

dowolny sposób na różnych etapach,

dowolny sposób na różnych etapach,

poczynając od urobku, aż po wyroby

poczynając od urobku, aż po wyroby

finalne.

finalne.

Podział wybranych surowców

Podział wybranych surowców

mineralnych

mineralnych

1.

1.

Surowce energetyczne

Surowce energetyczne

•

węgiel kamienny

węgiel kamienny

•

ropa naftowa

ropa naftowa

•

gaz ziemny

gaz ziemny

2.

2.

Surowce metaliczne

Surowce metaliczne

•

miedź

miedź

•

cynk

cynk

•

ołów

ołów

3.

3.

Surowce chemiczne

Surowce chemiczne

•

sól kamienna

sól kamienna

•

siarka

siarka

Bilans gospodarki surowcami

Bilans gospodarki surowcami

jest podstawowym narzędziem

jest podstawowym narzędziem

polityki

gospodarki

surowcami

polityki

gospodarki

surowcami

mineralnymi zarówno pod kątem

mineralnymi zarówno pod kątem

oceny zapotrzebowania i produkcji

oceny zapotrzebowania i produkcji

krajowej, jak i wymiany zagranicznej.

krajowej, jak i wymiany zagranicznej.

Analiza rocznych bilansów gospodarki

Analiza rocznych bilansów gospodarki

określonym

surowcem

umożliwia

określonym

surowcem

umożliwia

uchwycenie tendencji zmian w jego

uchwycenie tendencji zmian w jego

produkcji, obrotach i konsumpcji jak

produkcji, obrotach i konsumpcji jak

i czynników decydujących o ich

i czynników decydujących o ich

przebiegu.

przebiegu.

Węgiel kamienny

Węgiel kamienny

Występowanie

Dolny Śląsk, Górny Śląsk,

Lubelskie Zagłębie

Węglowe. Wydobywany

jest w ok. 40 kopalniach.

Znaczenie gospodarcze
LZW, GZW.
Forma złoża
Złoża pokładowe, często

zaburzone tektonicznie.

Pokłady o grubości złoża

będącej przedmiotem

eksploatacji >1,5 m.

Średnia głębokość

eksploatacji prawie 700 m.

Bilans

Bilans

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

191592

191592

192080

192080

193015

193015

147700

147700

131600

131600

import

import

1031

1031

1150

1150

1085

1085

54

54

100

100

eksport

eksport

42918

42918

34940

34940

32341

32341

19500

19500

19600

19600

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

133933

133933

137987

137987

115726

115726

103331

103331

103000

103000

import

import

1069

1069

1976

1976

4198

4198

1503

1503

2516

2516

eksport

eksport

27977

27977

28925

28925

28078

28078

23247

23247

20119

20119

Ropa naftowa

Ropa naftowa

Występowanie

Występowanie

Złoża ropy naftowej

Złoża ropy naftowej

występują w Karpatach,

występują w Karpatach,

Zapadlisku

Zapadlisku

Przedkarpackim

i

na

Przedkarpackim

i

na

obszarze Niżu Polskiego ,

obszarze Niżu Polskiego ,

także

w

synklinie

także

w

synklinie

bałtyckiej.

Najbardziej

bałtyckiej.

Najbardziej

znane to rejon Gorlic,

znane to rejon Gorlic,

Sanoka, Zielonej Góry.

Sanoka, Zielonej Góry.

Forma złoża

Forma złoża

Są to głównie złoża typu

Są to głównie złoża typu

strukturalnego,

przy

strukturalnego,

przy

czym decydujący wpływ

czym decydujący wpływ

na wielkość złóż ma

na wielkość złóż ma

charakter tzw. pułapek.

charakter tzw. pułapek.

Złoża

niewielkie

o

Złoża

niewielkie

o

powierzchni 1-2 km

powierzchni 1-2 km

2

2

.

.

Bilans

Bilans

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

189

189

167

167

159

159

163

163

199

199

import

import

13712

13712

14140

14140

14992

14992

13008

13008

11926

11926

eksport

eksport

8

8

0

0

3

3

0

0

21

21

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

284

284

317

317

360

360

653

653

765

765

import

import

12720

12720

13351

13351

15367

15367

18040

18040

17448

17448

eksport

eksport

53

53

2

2

0

0

129

129

161

161

Gaz ziemny

Gaz ziemny

Występowanie

Złoża gazu ziemnego

występują w Karpatach,
Zapadlisku
Przedkarpackim

,

na

obszarze Niżu Polskiego.

Forma złoża
Złoża mają często

charakter

masywowy.

Gaz

występuje

w

utworach karbońskich ,
piaskowcowych.

Bilans

Bilans

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

mln m

mln m

3

3

produkcja

produkcja

6087

6087

5851

5851

5713

5713

3867

3867

4019

4019

import

import

5617

5617

6654

6654

6965

6965

8410

8410

6665

6665

eksport

eksport

0

0

0

0

2

2

1

1

3

3

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

mln m

mln m

3

3

produkcja

produkcja

5404

5404

5630

5630

5745

5745

4852

4852

5315

5315

import

import

5816

5816

7358

7358

7539

7539

7676

7676

8721

8721

eksport

eksport

24

24

40

40

39

39

39

39

44

44

Miedź

Miedź

Występowanie

Baza surowcowa to Legnicko-

Głogowski

Okręg

Miedziowy.

Wydobycie realizowane w trzech

kopalniach: Lubin, Rudna,

Polkowice-Sieroszowice.

Forma złoża
Złoże pseudopokładowe o

nachyleniu

kilku

stopni.

Głębokość

eksploatacji

600-

1250m (głębiej w obszarach

perspektywicznych).

Sposób wydobycia
Wydobycie realizowane jest

systemem

podziemnym,najczęściej

systemem

komorowo-filarowym z ugięciem

skał

stropowych.

Urabianie

techniką strzelniczą.

Bilans*

Bilans*

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

372

372

388

388

401

401

346

346

387

387

import

import

1

1

1,2

1,2

2

2

3

3

0,1

0,1

eksport

eksport

150

150

160

160

180

180

176

176

262

262

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

405

405

424

424

447

447

486

486

508

508

import

import

0,4

0,4

0,5

0,5

0,2

0,2

0,5

0,5

0,3

0,3

eksport

eksport

255

255

200

200

182

182

240

240

262

262

* - miedź elektrolityczna

* - miedź elektrolityczna

Cynk

Cynk

Występowanie

Rejon Trzebini, Olkusza. Rudy

cynku i ołowiu wydobywane

są w dwu kopalniach ZG

Trzebionka,

Olkusz-

Pomorzany (ZGH Bolesław).

Forma złoża
Złoża gniazdowe o

zróżnicowanej miąższości.

Zagrożenie wodne. Jedne

z najbardziej zawodnionych

kopalń na świecie (260-280

m

3

/min).

Sposób wydobycia
Sposobem podziemnym.

System komorowo-filarowy z

podsadzką hydrauliczną.

Bilans*

Bilans*

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

176

176

179

179

163

163

132

132

134

134

import

import

3

3

2

2

2,5

2,5

0,9

0,9

0,3

0,3

eksport

eksport

20

20

21

21

18

18

31

31

58

58

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

154

154

163

163

174

174

173

173

159

159

import

import

11,1

11,1

1,9

1,9

3,7

3,7

5,4

5,4

8,1

8,1

eksport

eksport

80

80

63

63

68

68

75

75

79

79

* - cynk metaliczny

* - cynk metaliczny

Ołów

Ołów

Występowanie
Rejon Trzebini, Olkusza. Rudy

cynku i ołowiu wydobywane są

w

dwóch

kopalniach

ZG

Trzebionka, Olkusz-Pomorzany

(ZGH Bolesław).

Forma złoża
Złoża gniazdowe o

zróżnicowanej miąższości. Jedne

z najbardziej zawodnionych

kopalń na świecie,

(260-280 m

3

/min).

Sposób wydobycia
Sposobem podziemnym.

System komorowo-filarowy z

podsadzką hydrauliczną,przy

wykorzystaniu

maszyn

samojezdnych o napędzie

spalinowym.

Bilans*

Bilans*

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

79

79

80

80

78

78

65

65

54

54

import

import

0

0

0

0

0

0

3,5

3,5

6

6

eksport

eksport

5

5

5

5

7

7

6

6

10

10

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

61

61

66

66

64

64

56

56

66

66

Import

Import

7,4

7,4

3,4

3,4

5,7

5,7

13

13

20

20

eksport

eksport

16

16

12

12

11

11

8

8

21

21

* - ołów rafinowany

* - ołów rafinowany

Sól kamienna

Sól kamienna

Występowanie

Złoża soli kamiennej

występują w środkowej,

północnej i południowej

Polsce.

Znaczenie

gospodarcze mają złoża w

środkowej Polsce (rejon

Kłodawy,

rejon

Inowrocławia) oraz złoże

Sieroszowice.

Forma złoża
Najczęściej wysady solne.
Sposób wydobycia
Wydobycie jest realizowane

sposobem podziemnym z

zastosowaniem

często

klasycznych

systemów

eksploatacji. Także metodą

otworową.

Bilans

Bilans

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

4711

4711

5419

5419

6179

6179

4055

4055

3887

3887

import

import

0

0

0

0

0

0

0

0

86

86

eksport

eksport

380

380

320

320

425

425

290

290

240

240

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

3325

3325

3372

3372

3284

3284

3493

3493

3558

3558

import

import

19

19

82

82

74

74

114

114

156

156

eksport

eksport

469

469

513

513

338

338

427

427

343

343

Siarka

Siarka

Występowanie

Występowanie

W trzech rejonach :

W trzech rejonach :

staszowski, tarnobrzeski,

staszowski, tarnobrzeski,

lubaczowski.

lubaczowski.

Forma złoża

Forma złoża

Siarka występuje w formie

Siarka występuje w formie

pokładów.

pokładów.

Sposób wydobycia

Sposób wydobycia

Do niedawna eksploatacja

Do niedawna eksploatacja

odkrywkowa i otworowa,

odkrywkowa i otworowa,

obecnie

już

tylko

obecnie

już

tylko

otworowa.

otworowa.

Bilans

Bilans

Rok

Rok

1984

1984

1986

1986

1988

1988

1990

1990

1992

1992

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

5093

5093

5111

5111

5236

5236

4912

4912

2917

2917

import

import

0

0

9

9

0

0

16

16

14

14

eksport

eksport

3899

3899

3867

3867

3858

3858

3816

3816

2861

2861

Rok

Rok

1994

1994

1996

1996

1998

1998

2000

2000

2003

2003

W tysiącach ton

W tysiącach ton

produkcja

produkcja

2162

2162

1769

1769

1404

1404

1500

1500

943

943

import

import

16

16

1

1

8

8

49

49

100

100

eksport

eksport

1813

1813

1302

1302

832

832

1023

1023

600

600

Dziękuję za uwagę !

Dziękuję za uwagę !