Pompy pożarnicze do

podawania wody w celach

gaśniczych.

Poznań, 2004 r.

CIŚNIENIE



78,03 % N

2

(azot)



20,99 % O

2

(tlen)



0,933 % Ar (argon)



0,03 % CO

2

(dwutlenek węgla)



0,01 % H

2

(wodór)



0,0018 % Ne (neon)



0,005 % He (hel)

Dla wyjaśnienia zagadnień związanych z zasysaniem wody przez
pompy pożarnicze konieczne jest poznanie podstawowych praw
fizycznych związanych z teorią ssania.
Kulę ziemską otacza powłoka gazowa (powietrze), w skład której
wchodzą następujące gazy:

Powietrze

Powietrze jako mieszanina gazów

ma odpowiedni ciężar, który

powoduje pewien nacisk, parcie na

skorupę ziemską. Parcie to

nazywamy

ciśnieniem atmosferycznym.

Doświadczenie

Torricellego

Doświadczenie włoskiego matematyka i fizyka Ewangelisty Torricellego
(1608-1647) wykonane w 1643 roku potwierdzało istnienie ciśnienia atmosferycznego i określiło jego wartość

liczbową. Doświadczenie to wykonane zostało w temperaturze 0

o

C na wysokości 0 m nad poziomem morza.

Przebieg doświadczenia:

Do rurki jednostronnie zamkniętej o długości 1
m nalano rtęć, a następnie zamknięto otwarty
koniec,

który

zanurzono

w

naczyniu

wypełnionego rtęcią. Zanurzony koniec rurki
został w naczyniu otwarty, tak że rtęć z rurki i
w naczyniu mogła się połączyć. Rtęć w rurce o
początkowej wysokości 1000 mm opadła do
wysokości 760mm licząc od powierzchni rtęci
w naczyniu do powierzchni rtęci w rurce.

Doświadczenie

Torricellego

Ciężar słupa rtęci o wysokości 760 m i powierzchni przekroju poprzecznego
równej 1cm

2

wynosi 1033 g. Słup rtęci został zrównoważony wielkością

ciśnienia atmosferycznego, gdyż w rurce nad powierzchnią rtęci zostało
wytworzone podciśnienie (ciśnienie mniejsze od atmosferycznego nazywane
próżnią Torricellego).

Wynika stąd, że ciężar słupa powietrza o powierzchni przekroju poprzecznego
równego 1 cm

2

i temperaturze 0

o

C wynosi tyle, ile ciężar 760 mm słupa rtęci o

identycznej powierzchni przekroju poprzecznego, a więc 1033 g.

Jednostki

Ze względu na to, że rtęć jest stosowana raczej tylko do celów
doświadczalno - laboratoryjnych, a w pożarnictwie z kolei dominuje
woda jako czynnik zasadniczy, należy wykorzystać podane
doświadczenie stosując wodę zamiast rtęci. Należy z góry założyć,
że temperatura wody musi wynosić + 40

o

C ze względu na jej

największy ciężar właściwy oraz stan ciekły; wysokość ponad poziom
morza pozostaje bez zmian.

Gdyby ciśnienie atmosferyczne nad poziomem morza zrównoważyć
słupem wody o temperaturze 4

o

C (woda osiąga najwyższy ciężar

właściwy, ciężar 1 cm

3

wynosi wówczas 1 g), to jego wysokość

wynosiłaby

10,33

m.

Ciśnienie słupa wody o wysokości 10,33 m na powierzchnię 1 cm

2

nazywamy 

atmosferą fizyczną

Jednostki

atmosfera fizyczna

[atm]1 atm = 10,33mH2O = 760 mmHg = 760Tr = 1,033 kG/cm

2

=101325N/m

2

Dla wygody dokonywanych obliczeń w technice wprowadzono pojęcie 

atmosfery technicznej [at]

jednostki o wartości zbliżonej do atmosfery fizycznej wynoszącej:

1 at = 1 kG/cm

2

= 10 mH2O = 735,56 mmHg = 98066 N/m

2

 

Teoretyczna wysokość

ssania

Do doświadczenia Torricellego można również użyć wody (rurka o długości
11m.), w warunkach: wysokość 0 m nad poziomem morza przy
temperaturze wody + 4

o

C. Po wytworzeniu w rurce idealnej próżni, słup

wody podniesie się do wysokości 10,33 m. Jeżeli zasysana ciecz osiągnie
taką wysokość, że jej ciśnienie będzie równe normalnemu ciśnieniu
atmosferycznemu, zjawisko to określa się jako:

teoretyczną wysokość ssania, która wynosi

10,33 m

Wysokość ta jest zależna od wysokości położenia nad poziom morza. W
praktyce nie ma możliwości osiągnięcia teoretycznej wysokości ssania
ponieważ zasysana ciecz w warunkach podciśnienia intensywnie paruje
co powoduje zmniejszenie wysokości ssania.

Praktyczna wysokość

ssania



ciśnienia atmosferycznego, które w zależności od wysokości położenia w stosunku
do poziomu morza oraz od warunków atmosferycznych jest różne



temperatury zasysanej wody. Woda przy zmniejszającym się ciśnieniu intensywnie
paruje wielkości



wielkości siły tarcia w czasie przepływu wody (gładkość powierzchni wewnętrznej
węży, długość i średnica węży ssawnych, prędkość przepływu wody w linii ssawnej,
sposobu ułożenia linii ssawnej, szczelność pompy i węży ssawnych)

Praktyczna wysokość ssania zwana rzeczywistą wysokością ssania jest
wielkością zmienną, zależną od:

Przy ciśnieniu atmosferycznym równym 760 mmHg na poziomie morza
i określona warunkami technicznymi dla pomp przy temperaturze wody
15

o

C

praktyczna wysokość ssania wynosi

7,5 m.

Wysokość ssania



geometryczna

-

rzeczywista odległość pionowa

między lustrem wody a osią nasady ssawnej pompy mierzona

w metrach



manometryczna

-

wysokość ssania odczytana na

wakuometrze podczas pracy pomp, wyrażona w metrach

słupa wody. Po zatrzymaniu pracy pompy manometryczna

wysokość ssania równa jest geometrycznej wysokości ssania

ze względu na brak oporów przepływu.

Wysokość tłoczenia



geometryczna

-

rzeczywista pionowa odległość między osią

nasady ssawnej a punktem najwyższego rzutu wody, mierzona w metrach



manometryczna

-

wysokość

ciśnienia

odczytana

na

manometrze podczas pracy motopompy, wyrażona w metrach słupa wody.

W przypadku zatrzymania pracy pompy obie te wielkości zrównują się ze
sobą. Oznacza to, że zarówno manometr i manowakuometr po
zatrzymaniu pompy (przy idealnej szczelności) wskazują rzeczywiste
odległości od lustra wody oraz rzeczywistą wysokość, na jaką pompa
wtłacza wodę. Dzieje się tak dlatego, że po zatrzymaniu pompy całkowicie
ustaje przepływ wody w liniach ssawnych i tłocznych, i w związku z tym,
całkowicie zanikają opory tarcia.

Wysokość podnoszenia



geometryczna

-

suma geometrycznej wysokości ssania i

tłoczenia, wyrażona w metrach,



manometryczna

-

suma manometrycznej wysokości ssania i

tłoczenia wyrażona w metrach słupa wody.

Pojęcia "tłoczenia" i "podnoszenia" różnią się ponieważ zgodnie z
definicją - podnoszenie jest sumą wysokości ssania i tłoczenia .

Wpływ oporów po stronie ssawnej i

tłocznej na wskazania przyrządów

pomiarowych

W czasie pracy pompy przyrządy pomiarowe: manometr i
manowakuometr wskazują określone wielkości podnoszenia (wysokości
ssania) i ciśnienia wytwarzanego przez pompę (wysokość tłoczenia).
Porównanie wskazań przyrządów z faktycznymi wielkościami
(odległość pionowa nasady ssawnej od lustra wody oraz wysokość
rzutu wody mierzonymi taśmą mierniczą wykazują), że występują tu
znaczne różnice. Wskazania urządzeń pomiarowych pompy będą
zawsze większe.

Woda zasysana przez pompę z określonej wysokości (tłoczona przez
ciśnienie atmosferyczne) za pośrednictwem linii ssawnej napotyka
podczas przepływu na pewne opory. Opory te występują w smoku
sławnym (siatka, zawór zwrotny) oraz w wężach ssawnych (tarcie o
ścianę wewnętrzną, pokonywanie zakrętów i łuków linii ssawnej).

Na pokonanie tych oporów zużywa się część energii ciśnienia
atmosferycznego, tłoczącego wodę do linii ssawnej, w miarę
wytwarzanego tam podciśnienia. Teoretycznie biorąc, energia ciśnienia
atmosferycznego zdolna byłaby wtłoczyć wodę do linii ssawnej na taką
wysokość, jak wielka powstałaby tam próżnia. Inaczej mówiąc, jeżeli
pompa wytworzy po stronie ssawnej podciśnienie wynoszące 6 mH2O, to
ciśnienie atmosferyczne jest zdolne wtłoczyć wodę do tej linii na wysokość
6m od poziomu lustra wody. Będzie to możliwe tylko wówczas, gdy
energia ciśnienia atmosferycznego zostanie zużyta wyłącznie do tłoczenia
wody. Jednak część tej energii jest wykorzystywana na pokonanie oporów
przepływu wody w linii ssawnej.

Wpływ oporów po stronie ssawnej i

tłocznej na wskazania przyrządów

pomiarowych

Wpływ oporów po stronie ssawnej i

tłocznej na wskazania przyrządów

pomiarowych

Jeżeli więc chcemy zassać wodę na wysokość 6 m, to nie wystarczy
wytworzyć w linii ssawnej podciśnienia wynoszącego 6 m H

2

O (odczyt

na wakuometrze), lecz wielkość tę należy zwiększyć o wielkość oporów
przepływu wody przez linię ssawną. W wężowych liniach tłocznych
zjawisko to występuje w sposób analogiczny. Aby podnieść wodę na
pewną wysokość, pompa musi wytworzyć większe ciśnienie potrzebne
do pokonania oporów wewnętrznych występujących w czasie przepływu
wody przez te linie. Występowanie oporów przepływu powoduje różnice
między wskazaniami przyrządów pomiarowych pompy a faktycznymi
wielkościami.

Wydajność i ciśnienie

pompy

Wydajność pompy

( oznaczane literą Q ) jest to ilość

wody podawanej przez pompę (w litrach lub hektolitrach) na
jednostkę czasu (minutę) - [l/min], [ hl/ min]. Prędkość przepływu
wody przez określoną średnicę przewodu decyduje o wydajności
pompy. Im większa jest szybkość przepływu tym większa jest
wydajność pompy.

Wydajność i ciśnienie

pompy

Ciśnienie

( oznaczane literą

H

) określa się jako wysokości

metra słupa wody [mH

2

O]. Ciśnienie wytwarzane przez pompę

wywołane jest bezwładnością cząstek wody przy nagłym
zahamowaniu lub zdławieniu szybkości przepływu.  Zwolnienie lub
zdławienie szybkości przepływu wody powoduje powstawanie
ciśnienia a przyśpieszenie przepływu jego spadek.

Ponieważ szybkość przepływu wody ma decydujący wpływ na
wydajność pompy, a jednocześnie od szybkości przepływu wody w
znacznej mierze zależy wysokość ciśnienia wytworzonego przez
pompę, to wydajność i ciśnienie są z sobą ściśle powiązane.
Współzależność ta jest w pewnym stopniu odwrotnie proporcjonalna.

Wydajność i ciśnienie

pompy

W miarę wzrostu wydajności kosztem spadku ciśnienia obroty
silnika zmniejszają się pomimo całkowitego otwarcia
przepustnicy gaźnika, co jest wynikiem proporcjonalnego
wzrostu wartości wydajności w stosunku do wzrostu obrotów,
natomiast wzrost ciśnienia jest proporcjonalny do obrotów w
drugiej potędze. Oznacza to, że jeśli obroty wzrosną
dwukrotnie, to wydajność wzrośnie również dwukrotnie,
natomiast ciśnienie wzrośnie aż czterokrotnie.

Wpływ głębokości

ssania na wydajność

Powyższa charakterystyka zakłada, że pompa pracuje przy
wysokości ssania 1,5 m, a w założeniu pompy pożarnicze powinny
zapewnić pobór wody z głębokości co najmniej 7,5 m. Dlatego też,
podczas pracy pompą należy pamiętać, że w miarę wzrostu
wysokości ssania wydajność maleje i przy 7,5 m spada prawie o
40% w stosunku do głębokości ssania 1,5 m. Czynnik ten jest
bardzo ważnym elementem podczas eksploatacji pomp. Dlatego,
ponieważ pracując np. motopompą wielkości M8/8 w skrajnym
przypadku ssania z głębokości 7,5 m uzyskujemy wydajność pompy
M4/8. Pamiętając wiec o tym należy przyjąć zasadę, że pracując
każdego rodzaju pompą i pobierając wodę z zewnątrz - wysokość
ssania powinna być jak najmniejsza.

Kawitacja

KAWITACJA

występuje w kanałach przepływowych maszyn i

urządzeń hydraulicznych, głównie pomp, turbin wodnych oraz
armatury (zasuwy, zawory, zwężki itp.). Stanowi ono złożone
zjawisko,

wywołane

miejscowym

spadkiem

ciśnienia

przepływającej cieczy, polegające na tworzeniu się tam
pęcherzyków parowo- gazowych, a następnie ich implozyjnemu
(przeciwieństwo eksplozji, zniszczenie przez wtłoczenie do
wewnątrz, spowodowane różnicą ciśnień) zanikaniu w strefie
wyższego ciśnienia.  Zanikaniu pęcherzyków w czasie krótszym od
0,001s towarzyszy wzrost ciśnienia napływającej na to miejsce
cieczy do około 350 MPa oraz niszczenie materiału ścianki, przy
której występuje implozja pęcherzyka. Niszczenie ma charakter
mechaniczny, czemu towarzyszy korozja elektrochemiczna.
Powstają wżery w materiale (kawerny), a nawet dziury
prowadzące do zupełnego niszczenia części.

Kawitacja



ścianka łopatki przy krawędzi
wlotowej



boczna ścianka wirnika



kierownice wlotowe



spirala zbiorcza (dyfuzor)

Kawitacja towarzyszy spadkowi ciśnienia, a więc wyższym
prędkością cieczy, co ma miejsce głównie w pompach wirowych. W
pompach wyporowych kawitacja występuje rzadziej ze względu na
małe prędkości cieczy.
Zjawisku kawitacji towarzyszą słyszalne szmery i trzaski w pompie,
a nawet wibracje i głośne uderzenia. Jednocześnie ciśnieniomierze
na ssaniu i tłoczeniu wykazują nadmierne nieregularne wahania, a
w przypadku zwiększającej się kawitacji spadek ciśnienia tłoczenia
aż do 0.

Obszar powstawania kawitacji
to:

Moc pompy

Moc użyteczna (N

u

)

pompy jest to moc przekazywana

podnoszonej cieczy.

Wychodząc z określenia wysokości podnoszenia możemy obliczyć:

N

u

= p

c

* Q

r

* H

u

* g

- p

c

- gęstość pompowanej cieczy w

[kg/m3]
- Q

r

- wydajność [m3/s]

- H

u

- wysokość podnoszenia w [m]

- g- przyspieszenie ziemskie g=9,81
[m/s2]

Moc pompy

Moc pobrana (N

u

)

przez pompę (moc znamionowa - na

wale pompy) jest to moc przekazywana pompie przez silnik
napędowy lub przez przekładnię włączoną między pompę a silnik.
Obliczamy ze wzoru:

Q - wydajność pompy w [l/s];
H - całkowita wysokość pompowania w
[m];
γ - ciężar właściwy cieczy w [kG/l] (dla
wody γ=1).

75

γQH

N

u



Sprawność pompy

Sprawność ogólna (N

o

)

jest to stosunek mocy

użytecznej do mocy pobranej, która określa wszystkie straty
energii pobranej z silnika napędowego, zachodzące w pompie .

Ogólna sprawność pompy uwzględnia wszystkie straty związane z
przekazywaniem energii pompowanej cieczy.

Co to jest pompa

Pompami nazywamy maszyny, służące do

podnoszenia cieczy i mieszanin cieczy z

ciałami stałymi z poziomu niższego na

poziom wyższy lub też do przetłaczania

cieczy  obszaru o ciśnieniu niższym do

obszaru o ciśnieniu wyższym.

Działanie pomp polega na wytworzeniu różnicy ciśnień między stroną
ssawną a stroną tłoczną organu roboczego ( tłoka, rotora, wirnika) pompy.

Pompy są maszynami biernymi tzn., że przenoszą energię mechaniczną z
jakiegokolwiek zewnętrznego źródła energii na przepływające przez nie
ciecze; pompy powodują zatem wzrost energii przepływającej przez nie
cieczy. Energia cieczy  u wylotu pompy zużywa się na podniesienie cieczy i
pokonanie oporów hydraulicznych w przewodzie tłocznym.

Zastosowanie pomp



cieczy zimnych, ciepłych i gorących np. wody pitnej, wody o
wysokim ciśnieniu



parowania



cieczy chemicznie agresywnych i korodujących np. wody
morskiej, ciekłych



produktów chemicznych



cieczy czystych i zanieczyszczonych np. ścieków



cieczy gęstych i lepkich np. masa celulozowa, melisa, smoła,
asfalt



cieczy lotnych np. benzyna



olejów np. ropa, nafta



smarów płynnych



cieczy ścierających np. mieszanin wody z piaskiem



transportu hydraulicznego ciał stałych np. węgla, rudy

Podział pomp



o napędzie ręcznym



o napędzie mechanicznym (silniki wodne, spalinowe, parowe)



o napędzie elektrycznym

W zależności od rodzaju napędu pompy
dzielimy na:

Podział pomp

W zależności od przenoszenia cieczy z
przestrzeni ssawnej do tłocznej pompy
dzielimy na dwie podstawowe kategorie:



pompy wyporowe



pompy wirowe

Zasada działania i ogólny

podział pomp wirowych



pompy krętne



pompy krążeniowe

Działanie pompy wirowej - polega na tym, że organ roboczy

pompy wirowej (wirnik), osadzony na obracającym się wale,
powoduje zwiększenie krętu bądź krążenia cieczy przepływającej
przez jego wnętrze. Jest to istotna cecha odróżniająca pompy
wirowe od wyporowych pomp rotacyjnych.
W przypadku unieruchomienia organu roboczego następuje
przepływ wsteczny

W zależności od sposobu przemiany energii pompy wirowe dzieli
się na:

Zalety pomp wirowych



duża wydajność przy stosunkowo niewielkiej, a w szczególnych
przypadkach średniej wysokości podnoszenia,



dzięki dużej prędkości obrotowej małe wymiary, a przez to małe
pomieszczenia posadowienia,



całkowita równomierność ruchu ( parametrów pracy ) przy ustalonych
warunkach pracy,



bezpośrednie sprzężenie z szybkoobrotowymi silnikami napędowymi z
wykluczeniem przekładni zmieniających prędkość obrotową,



duża pewność ruchu ( niezawodność ) dzięki zwartej budowie i
bardzo małej liczbie ruchomych, zużywających się części,



zdolność samoregulacji, tzn.samoczynnego przystosowania się do
zmienionych warunków pracy,



równomierność ruchu, który odbywa się w sposób ciągły bez okresowych
zmian

Zalety pomp wirowych



natężenia przepływu i ciśnienia,



duża niezawodność działania dzięki małej liczbie i prostocie
konstrukcji elementów ruchomych oraz braku zaworów sterujących



zdolność pracy przy znaczynch szybkościach obrotowych, co
umożliwia bezpośrednie sprzężenie ich z szybkoobrotowymi
silnikami



małe rozmiary i waga (na skutek dużej szybkości obrotowej), dzięki
czemu zapotrzebowanie miejsca jest mniejsze



po długotrwałym użytkowaniu i znacznym zużyciu spadek
sprawności jest niewielki



niewrażliwość na drobne zanieczyszczenia



niskie koszty eksploatacji

Wady pomp wirowych



brak zdolności samozasysania powodującej konieczność
napełniania pompy cieczą przed uruchomieniem ( z
wyjątkiem pomp krążeniowych samozasysających ),



wrażliwość małych pomp wirowych na zanieczyszczenia
mechaniczne,



wrażliwość na zawartość gazów w pompowanej cieczy, co
może powodować przerwanie przepływu,



mniejszą w porównaniu z niektórymi pompami
wyporowymi sprawność małych pomp wirowych.

Pompy krętne



odśrodkowe



helikoidalne



diagonalne



śmigłowe



odwracalne

Działanie pompy krętnej polega na tym, iż obracający się

wirnik, dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu łopatki, powoduje
przepływ cieczy od strony ssawnej ku stronie tłocznej.
Zmniejszenie ciśnienia u wlotu pompy powoduje zjawisko ssania,
a energia mechaniczna przekazywana przez wirnik
powoduje zwiększenie krętu cieczy przepływającej przez jego
wnętrze.
W zależności od ukształtowania pola prądu rozróżnia się
pompy krętne:

Pompy krętne odśrodkowe

Są to pompy o promieniowym wypływie z wirnika złożonego z
szeregu łopatek o krawędzi wlotowej równoległej lub
nachylonej względem osi wirnika; wypływ cieczy z wirnika jest
spowodowany działaniem siły odśrodkowej na cząstki płynącej
cieczy.

Podział pomp krętnych

odśrodkowych



pompy odśrodkowe jednostopniowe;



pompy wielostopniowe o szeregowym połączeniu wirników
(jeżeli wysokość podnoszenia przekracza wartość odpowiednią pompie
jednostopniowej dla danej wydajności i prędkości obrotowej stosuje się
połączenie szeregowe kilku lub kilkunastu wirników jednostopniowych
jeżeli połączone szeregowo wirniki znajdują się w jednym kadłubie,to
pompy tego rodzaju są nazywane wielostopniowymi);



pompy wielostopniowe o równoległym połączeniu wirników
(zwiększenie wydajności w pompach o określonych parametrach H i n
można uzyskać przez równoległe połączenie wirników; częściej stosuje się
pompy z zasilanymi obustronnie wirnikami dwustrumieniowymi;



pompy wielostopniowe w zespołach wirujących, których wirniki są
połączone szeregowo i równolegle.

1. Pompy o przepływie wymuszonym przez kanały

międzyłopatkowe to:

Podział pomp krętnych

odśrodkowych

2. Pompy o swobodnym przepływie przez komorę mają wirnik

otwarty, o promieniowych łopatkach, osadzony na końcu wału
w głębi kadłuba w ten sposób, że między wirnikiem a
kadłubem znajduje się swobodna przestrzeń; w wyniku
działania siły odśrodkowej , wywołanej przez wirujące łopatki,
ciecz jest wtłaczana do kanału zbiorczego.

Pompy helikoidalne

Charakteryzują się ukośnym przepływem przez
wirnik. Zaopatrzone są w kierownicę
bezłopatkową i spiralny bądż też cylindryczny
kanał zbiorczy. Budowane są jako pompy
jednostopniowe, przeważnie z dopływem
osiowym, oraz dwustopniowe o równoległym
połączeniu wirników (wirniki z dwustronnym
dopływem).
Wirniki pomp helikoidalnych mogą być
zamknięte lub - przy większych wartościach
wyróżnika szybkobieżności - otwarte. Łopatki
wirników cechują się krzywizną
przestrzenną. Pompy helikoidalne są
budowane w układzie poziomym oraz dla
uzyskania większych wydajności w układzie
pionowym.

Pompy diagonalne

Są to pompy o przepływie promieniowo-osiowym, z wirnikiem
zaopatrzonym w kilka łopatek o obu krawędziach nachylonych
względem osi wirnika oraz z osiowo-symetryczną kierownicą
łopatkową, tworzącą jedną całość z kadłubem pompy.

Pompy diagonalne

Pompy diagonalne są budowane przeważnie w układzie pionowym
jako pompy jedno- i wielostopniowe. Woda dopływa do wirnika przez
lej wlotowy odpowiednio ukształtowany, zaś w przypadku dużych
wydajności przez krzywak dolotowy (kolano ssawne). Wirniki pomp
diagonalnych są zamknięte lub - przy większych wartościach
wyróżnika szybkobieżności - otwarte. Te ostatnie w celu umożliwienia
regulacji wydajności mogą mieć łopatki stałe lub nastawialne.

Pompy śmigłowe

Zwane pompami o osiowym przepływie przez wirnik, są
zaopatrzone w ułopatkowany wirnik o kształcie zbliżonym do
śmigła wieloramiennego i kierownicę łopatkową umieszczoną
poza wirnikiem. Łopatki wirnika mogą być stałe lub nastawialne .
W pompach śmigłowych o regulacji wstępnym krętem stosuje
się przed wirnikiem łopatki kierownicze nastawialne. Pompy
śmigłowe są w zasadzie jednostopniowe, zaś w szczególnych
przypadkach dwu- a nawet trzystopniowe

Pompy odwracalne

(maszyny wodne

odwracalne)

Są to maszyny wirowe, które w pewnych okresach mogą pracować
jako turbiny wodne, a w innych jako pompy wirowe. W zależności od
wartości stosunku okresów pracy turbinowej do pracy pompowej są
nazywane turbinopompami ( powyżej 0,5 )lub pompoturbinami
( poniżej 0,5 ). Przez odpowiednie ukształtowanie części
hydraulicznych przepływ może odbywać się w kierunku właściwym
dla pracy maszyny jako pompy lub w kierunku odwrotnym
charakteryzującym pracę turbiny. W zasadzie obecnie są stosowane
pompoturbiny.

Pompy odwracalne

(maszyny wodne

odwracalne)

Zależnie od wartości parametrów pracy, a przede wszystkim od
wyróżnika szybkobieżności, w pompoturbinach może
występować przepływ promieniowy, charakteryzujący pompę
odśrodkową lub turbinę Francisa, przepływ ukośny, właściwy
dla pompy helikoidalnej lub turbiny średnio- bądż szybkobieżnej
Francisa, albo przepływ osiowy, właściwy dla pompy śmigłowej,
a przy przepływie przeciwnie skierowanym - właściwy dla
turbiny śmigłowej Kaplana.

Kierunek przepływu wody przez wirnik może być odwrócony albo
przez zmianę nastawienia łopatek wirnika, albo przez zmianę
kierunku obrotu wału.
Stosowana jest również pompoturbina o niezmiennym kierunku
obrotu, składająca się z dwu oddzielnych wirników: turbinowego i
pompowego, osadzonych na wspólnym wale, z łopatkami tak
zorientowanymi, iż kierunek obrotu zespołu pozostaje ten sam
zarówno przy pracy pompowej jak i przy pracy turbinowej.

POMPY KRĄŻENIOWE



pompy z bocznymi kanałami



pompy peryferalne



pompy z pierścieniami wodnymi.

Działanie pompy krążeniowej polega na tym, iż krążenie

cieczy w obrębie wirnika lub wyłącznie na jego
obwodzie jest proporcjonalne do momentu
przekazywanego wirnikowi przez obracający się wał.

Pompy krążeniowe cechują się samozasysaniem,
tj.zdolnością usuwania powietrza z przewodu ssawnego,
a następnie zassania cieczy.

Do najczęściej stosowanych pomp krążeniowych należą:

Charakterystyka pomp

krążeniowych

POMPY Z BOCZNYMI KANAŁAMI

PIERŚCIENIOWYMI

zjawisko krążenia cieczy w wirniku i bocznych

kanałach jest proporcjonalne do momentu obrotowego
przekazywanego wirnikowi przez wał. Na skutek
zmiennego przekroju kanału bocznego przy obrocie
wirnika występuje okresowa zmiana objętości przestrzeni
międzyłopatkowych, powodując zasysanie i wytłaczanie
cieczy.

Charakterystyka pomp

krążeniowych

POMPY PERYFERALNE

zjawisko krążenia cieczy wokół łopatek rozmieszczonych na
obwodzie wirnika jest proporcjonalne do momentu
przekazywanego wirnikowi przez wał. Wskutek działania siły
odśrodkowej następuje wtłaczanie medium do kanału tłocznego.

POMPY O PIERŚCIENIU WODNYM

działanie ich polega na wprowadzaniu cieczy w ruch okrężny
przez łopatki wirnika osadzonego mimośrodowo w kadłubie
pompy. Powoduje to okresową zmianę objętości przestrzeni
międzyłopatkowych, a w następstwie tego odbywa się zasysanie i
wtłaczanie pompowanego medium.

Pompy wyporowe

Zasada działania pomp wyporowych polega na wypieraniu
określonej dawki cieczy z obszaru ssawnego przez odpowiedni
ruch (przesunięcie, obrót lub przesunięcie z obrotem) organu
roboczego (tłoka, nurnika, skrzydełek, rotora,...) do obszaru
tłocznego.
Koniecznym warunkiem działania pompy wyporowej jest
zastosowanie pasowania suwliwego lub obrotowego takiej klasy,
by ruch organu roboczego wewnątrz pompy był możliwy, a
zarazem by obszary ssawny i tłoczny były oddzielone od
otaczającego powietrza i od siebie z dostateczną szczelnością .

Pompy wyporowe

Pompy wyporowe dzielą się na tłokowe, o posuwisto -
zwrotnym ruchu tłoka oraz
rotacyjne, w których organy robocze wykonują ruch
obrotowy:



o ruchu posuwisto - zwrotnym organu roboczego (pompy tłokowe; jedno i wielocylindrowe oraz jedno i
wielostronnego działania)



o ruchu obrotowo - zwrotnym organu roboczego



o ruchu obrotowym organu roboczego



o ruchu obiegowym organu roboczego



o ruchu precesyjnym organu roboczego

Pompy wyporowe

Organy robocze pomp rotacyjnych mają kształt tłoków o
różnych zarysach, kół zębatych, wysuwanych łopatek, śrub
itp. Pompy te nie posiadają zaworów, co znacznie upraszcza
ich budowę, poza tym mogą one pracować przy znacznie
większej szybkości obrotowej niż pompy tłokowe, wskutek
czego mają mniejsze wymiary, a przepływ cieczy jest w
nich bardziej równomierny.

Stosowane są one do różnych celów, a głównie do
tłoczenia cieczy o właściwościach smarnych jak oleje,
paliwa płynne, itp. Stanowią one często elementy tzw.
hydrauliki siłowej, pracując wówczas jako pompy i jako
silniki do napędu obrabiarek, urządzeń dźwigowych,
koparek oraz narzędzi ratowniczych.

Badanie pomp

wirowych

Wyprodukowane przez wytwórnię pompy wirowe poddawane są
badaniom. Badania te mają na celu wyznaczenie wytwarzanej
przez pompę wysokości podnoszenia wydajności pompy,
pobieranej mocy i sprawności, a również znalezienia zależności
wysokości podnoszenia i pobieranej mocy do natężenia
przepływu.

Badania przeprowadzamy w sposób następujący:

Przy stałej prędkości obrotowej pompy mniej lub bardziej
otwieramy zasuwę na rurociągu tłocznym otrzymując wskutek
tego różne natężenia przepływu i odpowiadające im wysokości
podnoszenia. Następnie na osi odciętych nanosimy w określonej
skali pomierzone natężenia przepływu, zaś na osi rzędnych -
wysokości podnoszenia obliczone na podstawie wskazań
manometru na tłoczeniu i manometru na ssaniu. Łącząc
otrzymane punkty za pomocą ciągłej linii otrzymujemy
charakterystykę Q - H przy danej prędkości obrotowej.

Badanie pomp

wirowych

Ponadto w czasie badania mierzymy na wale moc pobieraną
przez pompę NW dla każdego badanego natężenia przepływu Q.
Następnie

odkładamy

wartości

NW

na

prostopadłych

przechodzących przez odpowiadające im punkty natężeń
przepływu Q, a łącząc otrzymane punkty ciągłą linią otrzymujemy
krzywą Q – Nw.
Znając dla każdego punktu krzywej Q – H moc oddawaną
(użyteczną) oraz moc pobieraną (na wale) Nw obliczamy ze
wzoru wartości sprawności pompy i wykreślamy krzywą Q – η.
Krzywe Q – H, Q – N i Q – η wyrażają wykreślenie zależności
pomiędzy wydajnością, wytwarzaną wysokością podnoszenia,
mocą i sprawnością przy stałej prędkości obrotowej.

Badanie pomp

wirowych

Krzywe te nazywają się charakterystykami
pomp wirowych. Na rysunku przedstawiono
charakterystyki

pompy

odśrodkowej.

Jak

widzimy największej sprawności (punkt A)
odpowiada natężenie przepływu Q

A

(wydajność)

i wysokość pompowania H

A

. Przy zamkniętej

zasuwie (Q = 0) ciśnienie wytwarzane przez
pompę wynosi Ho.

Badanie pomp

wirowych

Moc pobierana przez pompę przy zamkniętej zasuwie stanowi
około 30% normalnej mocy. Cała ta moc zużywa się na straty
mechaniczne w łożyskach i dławnicach oraz na nagrzewanie
cieczy wewnątrz pompy. Dlatego nie należy pozostawiać
uruchomionej pompy przez dłuższy czas z zamkniętą zasuwą.
Po otworzeniu zasuwy, tj. na początku pompowania cieczy,
wysokość pompowania nieco się powiększa, osiąga maksimum i
następnie zaczyna maleć. Lewa podnosząca się część krzywej
Q – H odpowiada niestatecznemu obszarowi pracy pompy. Ta
podnosząca się część krzywej Q - H odzwierciedla pracę pompy
przebiegającą niespokojnie i z silnym hałasem.

Badanie pomp

wirowych

Występujący odcinek krzywej Q - H
powinien być możliwie mały. Jest
szczególnie ważne, aby ciśnienie
przy zamkniętej zasuwie nie było
mniejsze od ciśnienia w punkcie
odpowiadającym

największej

sprawności, bowiem w przeciwnym
przypadku

uruchomienie

pompy

będzie uciążliwe. Charakterystyki Q
– H mogą opadać stromo lub
łagodnie.

Badanie pomp wirowych

Pochylenie charakterystyki (w procentach) możemy wyrazić
orientacyjnie za pomocą wzoru;

x

x

H

H

H

P





0

100

gdzie:
H

0

– ciśnienie, gdy pompa jest w ruchu, lecz zasuwa

jest zamknięta;

H

x

– ciśnienie odpowiadające największej wartości

sprawności

Badanie pomp wirowych

Pochylenie łagodnej charakterystyki wynosi zazwyczaj 8-12%.
Przy łagodnej charakterystyce natężenie przepływu zmienia się w
szerokich granicach przy stosunkowo nieznacznych zmianach
wysokości podnoszenia.
Pochylenie stromych charakterystyk wynosi 25-30%. Charakterystyki
te są dogodne w pompowniach, w których pożądany jest mały zakres
wahania wydajności przy

znacznych wahaniach

wysokości

podnoszenia pomp. Stale opadające charakterystyki a oraz b na
rysunku wykazują na całym obszarze stopniowe opadanie krzywej Q
- H. Mogą być one strome lub łagodne. Największą wysokością
podnoszenia (ciśnieniem) wyrażoną przez krzywą jest wówczas
ciśnienie Ho podczas rozruchu. Charakterystyki, które mają
maksimum (krzywa c na rysunku) posiadają na początku
niedostateczny odcinek Ho - K.
Praca

pomp

o

charakterystykach

posiadających

odcinek

niedostateczny jest dopuszczalna tylko przy wydajnościach
większych od wydajności Q

k

.

Pomiar wydajności

Wydajność

tę

mierzymy

za

pomocą

wywzorcowanego

zbiornika,

wodomierza

lub

wywzorcowanych

zwężek

(dysz

lub

kryz)

umieszczonych na rurociągu tłocznym.

Pomiar pobieranej mocy

Moc na wale pompy wyznaczamy według wskazań
elektrycznych przyrządów pomiarowych (woltomierza,
amperomierza, watomierza) albo za pomocą dynamometru,
którym mierzymy moment obrotowy przenoszony na wał
pompy. Przy pasowej przekładni między silnikiem i pompą
moc pobierana przez silnik (moc elektryczną) należy
pomnożyć przez sprawność przekładni pasowej.

Zatem:

el

prz

s

w

N

N







gdzie:
N

w

– moc pobierana przez pompę;

N

el

– moc pobierana przez silnik z sieci

elektrycznej;
η

s

– sprawność silnika

η

prz

– sprawność przekładni

Podział pomp pożarniczych



Autopompy



Zamontowane z przodu pojazdu,



Zamontowane w środku pojazdu,



Zamontowane z tyłu pojazdu



Motopompy



Przenośne



Przewoźne



Inne

Autopompy

Autopompa

jest to pompa pożarnicza wbudowana na

stałe w podwozie samochodu

pożarniczego napędzana przez silnik tego

samochodu

Autopompę oznaczamy literą A

Autopompa zamontowana z

przodu samochodu

pożarniczego

Takie umiejscowienie pompy nie wymaga napędu od skrzyni biegów

(przystawki) lecz dodatkowego sprzęgła między silnikiem a pompą.

Mogą one być sprzęgnięte z silnikiem samochodowym bezpośrednio

(sprzęgło kłowe lub cierne)- pompy 2- lub 3- stopniowe; lub przez

przekładnię kół zębatych - pompy 1- stopniowe.

Autopompa zamontowana z

przodu samochodu

pożarniczego



Nie stosowanie skrzynki dodatkowego napędu (przystawki).



Łatwy dostęp do obsługi, konserwacji i naprawy.



Lepsze wykorzystanie miejsca na nadwoziu.



Krótsze przewody dodatkowego układu chłodzenia.



Krótsze dźwignie sterujące pracą pompy i napędu pompy.



Łatwiejszy dojazd do punktu czerpania wody

Zaletami

takiego

umiejscowienia

autopompy są:

Autopompa zamontowana z

przodu samochodu

pożarniczego

Wadami takiego umiejscowienia autopompy
są:



Pompa narażona jest na uszkodzenia mechaniczne.



Konieczność zastosowania dodatkowego sprzęgła włączanego podczas pracy pompy.



Pompa narażona jest na zanieczyszczenia i zmienne warunki atmosferyczne szczególnie zimą.



Utrudniona wymiana paska klinowego napędzającego wentylator, alternator i pompę wodną
silnika.



Pompa częściowo zasłania chłodnicę silnika.



Przeciążenia osi przedniej, wydłuża się promień skrętu samochodu (zwiększony zwis przedni).

Autopompa zamontowana w

środku samochodu

pożarniczego



Równomierne rozłożenie środka ciężkości, krótkie dźwignie sterowania pompą.



Krótkie rurociągi łączące pompę z zbiornikami wodnym i na środek pianotwórczy
oraz nasad tłocznych.



Pompa chroniona jest przed działaniem czynników atmosferycznych (zwłaszcza
zimą dzięki systemom nagrzewczym), przed uszkodzeniami mechanicznymi i
zabrudzeniem.



Krótki wał napędowy pompy od przystawki skrzyni biegów.

Zaletami

takiego

umiejscowienia

autopompy są:

Autopompa zamontowana w

środku samochodu

pożarniczego

Wadami takiego umiejscowienia autopompy
są:



Utrudniony dostęp do obsługi, konserwacji i naprawy.



Zajęcie przez pompę środkowego miejsca na ramie utrudnia rozłożenie przedziałów
załogi, sprzętowych i zbiorników; wodnego i na środek pianotwórczy.



Utrudniony jest dojazd do punktu czerpania wody szczególnie, gdy nasady ssawne
wyprowadzone są na boki pojazdu.

Autopompa zamontowana z

tyłu samochodu

pożarniczego

Zaletami

takiego

umiejscowienia

autopompy są:



Dociążenie osi tylnej napędowej.



Pompa

chroniona

jest

przed

działaniem

czynników

atmosferycznych (zwłaszcza zimą dzięki systemom nagrzewczym),
przed uszkodzeniami mechanicznymi i zabrudzeniem.



Krótkie rurociągi łączące pompę z zbiornikami wodnym i na środek
pianotwórczy oraz nasad tłocznych.

Autopompa zamontowana

z tyłu samochodu

pożarniczego

Wadami

takiego

umiejscowienia

autopompy są:



Konieczność

stosowania

długiego,

wieloczęściowego

wałka

napędowego od przystawki skrzyni biegów.



Konieczność stosowania długich cięgien sterowania obrotami silnika.

Autopompa jednostopniowa

z przekładnią zębatą 1:2 A

2/12

Wydajność nominalna

200l/min

Nominalna wysokość

podnoszenia

120m

Nominalna prędkość obrotowa

6000

obr/min

Autopompa jednostopniowa

A32/10 i A24/10

Autopompy te stanowią konstrukcję jednostopniową z osiowym
wlotem i
promieniowym wylotem, skierowanym pionowo do góry. Wlot
autopompy
połączony jest z kolektorem ssawnym zaopatrzonym w dwie
nasady 110,
natomiast wylot autopompy jest połączony z kolektorem tłocznym
z
zamontowanymi 4 zaworami i 4 nasadami 75.
Wał pompy ułożyskowany jest na dwóch łożyskach tocznych
osadzonych

w

korpusie

łożyskowym,

przymocowanym

bezpośrednio do kadłuba pompy.

Autopompa

jednostopniowa A32/10 i

A24/10

Wirnik jest konstrukcją
zamkniętą osadzoną nakońcu
wałka.

Dławicę

wału

stanowi

uszczelniacz

mechaniczny

sprężynowy

z

tuleją

dociskową.

Autopompa napędzana jest
od silnika samochodowego za
pośrednictwem

przekładni

zębatej i wieloczęściowego
wału

napędowego

(zamontowanie

z

tyłu

pojazdu).

Autopompa jednostopniowa

A32/10 i A24/10

Model

Wydajność

nominalna

Nominalna

wysokość

podnoszeni

a

Wydajność nominalna

przy manometrycznej

wysokości ssania

H

s

=7,5m

Nominaln

a

prędkość

obrotowa

l/min

m

3

/h

m

l/min

m

3

/h

obr/min

A24/10

2400

144

105

1200

72

3100

A32/10

3200

192

110

1600

96

3100

Autopompy dwustopniowe

1.kołek walcowy; 2.łącznik wału;
3.nakrętka koronkowa; 4.wpust
pryzmatyczny (klin); 5.pokrywa
korpusu łożyska; 6.łożyskotoczne;
7.pierścień uszczelniający; 8.tuleja
ochronna;
9.końcówka 10.uszczelnienie
mechaniczne; 11.korpus łożyskowy;
12.kurek; 13.kierownica;
14.wał; 15.tuleja dystansowa;
16.pierścień kierownicy; 17.wirnik;
18.korpus ssawny;
19.wpust pryzmatyczny;
20.panewka łożyska; 21.tuleja
ślizgowa łożyska; 22.nakrętka
specjalna; 23.nakrętka specjalna;
24.uszczelka; 25.kołnierz ssawny;
26.kurek spustowy;
27.sznur gumowy.

A16/8

Pompa

wirowa, dwustopniowa, o szeregowym układzie
wirników z osiowym wlorem i promieniowym
wylotem

Masa autopompy
bez wody

100 kg

Uszczelnienie wału mechaniczne, czołowe firmy Grane Packing, olejem

zawartym w komorze olejowej; wyjście wału z
komory uszczelniono pierścieniem Simmera

Ułożyskowanie
wału

w dwóch łożyskach: zewnętrznym tocznym
podwójnym, baryłkowym i wewnętrznym ślizgowym
smarowanym olejem doprowadzonym ze zbiornika
umieszczonego nad pompą

Wymiary

długość:

szerokość:

wysokość::

605 mm
475 mm
385 mm

Napęd

od silnika samochodu GBA-2,5/16 przez przystawkę
skrzyni biegów
i wał przegubowy

A16/8

Wydajność nominalna

1600 l/min

Wysokość podnoszenia
nominalna

80 mH

2

O

Wydajność nominalna przy
manometrycznej wysokości
ssania H

s

=7,5m

120 l/min

Nominalna prędkość obrotowa

2500 obr/min

Nasady tłoczne 75

2

Nasady ssawne 110

1

A 32/8

Pompa

wirowa, dwustopniowa, o szeregowym układzie
wirników z osiowym wlorem i promieniowym
wylotem

Masa autopompy
bez wody

130 kg

Uszczelnienie wału mechaniczne, czołowe firmy Grane Packing, olejem

zawartym w komorze olejowej; wyjście wału z
komory uszczelniono pierścieniem Simmera

Ułożyskowanie
wału

w dwóch łożyskach: zewnętrznym tocznym
podwójnym, baryłkowym i wewnętrznym ślizgowym
smarowanym olejem doprowadzonym ze zbiornika
umieszczonego nad pompą

Wymiary

długość:

szerokość:

wysokość::

560 mm
415 mm
520 mm

Napęd

od silnika samochodu GCBA-6/32 przez przystawkę
skrzyni biegów i wał przegubowy

A 32/8

Wydajność nominalna

3200 l/min

Wysokość podnoszenia
nominalna

80 mH

2

O

Wydajność nominalna przy
manometrycznej wysokości
ssania H

s

=7,5m

120 l/min

Nominalna prędkość obrotowa

2800 obr/min

Nasady tłoczne 75

4

Nasady ssawne 110

2

Autopompy

dwuzakresowe

Napęd główny doprowadzony jest do pompy niskociśnieniowej
wałem kardana od silnika samochodowego.
Napęd pompy wysokociśnieniowej poprzez przekładnię pasową
załączana

sprzęgłem

elektromagnetycznym

od

pompy

niskociśnieniowej.
Autopompa wyposażona jest w pompę próżniową typu trokomat
napędzany paskiem klinowym od wału napędowego pompy
niskociśnieniowej umożliwiający zassanie wody z głębokości 7,5 m.

A24/10-A4/29

Model

A24/10- A4/29

Wydajność

nominalna

2400 l/min

400 l/min

144 m

3

/h

24 m

3

/h

Wysokość

podnoszenia

nominalna

105 m

300 m

Wydajność

nominalna przy

manometrycznej

wysokości ssania

H

s

=7,5m

1 l/min

1 l/min

Nominalna prędkość

obrotowa

1 obr/min

1 obr/min

A32/10-A4/29

Model

A32/10- A4/29

Wydajność

nominalna

3200 l/min

400 l/min

192 m

3

/h

24 m

3

/h

Wysokość

podnoszenia

nominalna

110 m

300 m

Wydajność

nominalna przy

manometrycznej

wysokości ssania

H

s

=7,5m

1 l/min

1 l/min

Nominalna prędkość

obrotowa

1 obr/min

11 obr/min

ROSENBAUER NH 30

System pompy

Pompa odśrodkowa

Maksymalna wydajność

3.000 l/min przy 10 bar

Maksymalna prędkość

obrotowa

4200 obr/min

Materiał

Stop lekkich metali Bronz

Konstrukcja

Część normalno ciśnieniowa: 1
stopniowa
Część wysoko
ciśnieniowa: 2 stopniowa

Napęd:

Wałek napędowy

ROSENBAUER NH 30

OGÓLNY OPIS INSTALACJI POMPY

Pompa składa się głównie z obudowy normalnego oraz wysokiego
ciśnienia, wirników, wału pompy, dyfuzora oraz komory dławnicy.

Woda przedostaje się do wirnika poprzez przyłącze ssawne. Proces
ten nazywa się podawaniem osiowym, ponieważ woda płynie w
kierunku centralnej osi.

Woda, która zostanie wprowadzona poprzez przyłącze ssawne, jest
następnie przechwycona przez wirnik (łopaty wirnika). Odnośnie,
woda jest odbita pod kątem 90 stopni i wyrzucona w kierunku
pionowym w stosunku do osi. Nazywa się to wypływem kołowym.

ROSENBAUER NH 30

Ciśnienie wody zależy głównie od zjawiska siły odśrodkowej, w związku
z czym ten rodzaj pompy nazywa się pompą odśrodkową.

Pomiędzy wirnikiem a dyfuzorem jest przerwa. Dyfuzor jest
stacjonarny i zamocowany do obudowy pompy. Przerwa jest konieczna
aby wirnik i dyfuzor się nie stykały.

Energia przepływającej cieczy składa się z energii prędkości oraz
ciśnienia. Energia prędkości może zostać przetworzona na ciśnienie.
Woda jest podawana z wirnika przy dużej prędkości. Przetworzenie
prędkości na ciśnienie odbywa się na dyfuzorze.

ROSENBAUER NH 30

Przekrój przez który przechodzi woda w czasie od wejścia do
dyfuzora do czasu wyjścia niego, jest stopniowo zwiększany.
Prędkość się zmniejsza podczas gdy wydajność przepływu pozostaje
nie zmienna a przekrój się zwiększa.
Przekrój rur jest dobrany na tyle wielki, że prędkościowa część
całkowitej energii na wylotach ciśnieniowych pompy jest tak mała,
że może zostać pominięta w porównaniu z częścią ciśnieniową. Przez
co wspomina się tyko o wysokości zassania pompy, która jest sumą
wskazań odczytanych z manometru i Wakuometru. Uwaga aby
pompa nie działała przy zamkniętych zaworach przez długi czas
(wzrost temperatury !)

ROSENBAUER NH 30

Obudowa normalnego ciśnienia:

Podłączenia do wakuometru, pompa zasysająca oraz woda
napędzająca są dostarczane w obudowie normalnego
ciśnienia. Ponadto dodane jest miejsce na doszczelnienie i
otwór na dolanie oleju do. łożyska. Są również otwory
odwadniające na obudowach normalnego jak i wysokiego
ciśnienia

ROSENBAUER NH 30

Wirnik

Wirnik składa się z jednej części i zawiera łopatki. Wirnik ma
piastę na wale i jest zamocowany śrubą wirnikową.

Wał pompy

Wał napędowy pompy wykonany jest ze stali nierdzewnej i
jest uszczelniony przez specjalne szczeliwo w skrzynce
uszczelniającej.

ROSENBAUER NH 30

ŁĄCZONA WYSOKO- I NORMALNO

CIŚNIENIOWA POMPA NH 30

1. Ogólny opis.

Jedno stopniowa pompa normalno-ciśnieniowa oraz 3-
stopniowa pompa wysoko ciśnieniowa są umieszczone rzędowo
na wale pompy. Przeciwne ustawienie wirników normalnego i
wysokiego ciśnienia dostarcz prawie idealną równowagę siły
odśrodkowej. Zapewnia to minimalne zużycie i długi okres
żywotności łożysk na wale pompy. Wał pompy jest zrobiony ze
stali nierdzewnej i działa w skrzyni przekładniowej na dwóch
łożyskach kulowych i w obudowie normalnego ciśnienia na
łożysku igłowym. Łożysko to posiada smarowniczkę którą
powinno się smarować raz w roku.

ROSENBAUER NH 30

ŁĄCZONA WYSOKO- I NORMALNO

CIŚNIENIOWA

POMPA NH 30

1. Ogólny opis.

Skrzynka uszczelniająca. po stronie ssania i ciśnienia z plastycznym

specjalnym szczeliwem dla skrzynek uszczelniających uszczelnia
pompę i oczywiście skrzynka uszczelnia jącą można doszczelniać bez
rozkręcania przez użycie śruby doszczelniającej (uwaga:
doszczelniać tylko gdy pompa pracuje). Odśrodkowa pompa wodna,
wirniki i dyfuzory są wykonane z korozjo odpornych l stopów metali
lekkich lub bronzu

ROSENBAUER NH 30

2. Pompa zasysająca:

Potrzebne podciśnienie do wytworzenia słupa wody
otrzymujemy z zainstalowanego niezależnego
profesjonalnego systemu zasysającego. Dwutłokowa
pompa zasysająca jest zamontowana na skrzyni
przekładniowej. Napędzana jest przez pasek-V oraz
sprężynowo dociskane kółko napinające) Pompa
zasysająca powinna być włączana jedynie dla potrzeb
zassania wody.

ROSENBAUER NH 30

3. Napęd i przekładnia

Pompa jest napędzana głównie z przystawki mocy samochodu

poprzez wykorzystanie uniwersalnego wału i przekładni
pompy. Przekładnia pompy dostarcza odpowiednią moc
poprzez ustaloną przekładnię w odróżnieniu do prędkości i
mocy wyjściowej silnika

4.Chłodzenie

Zależy od konstrukcji silnika, jeżeli system chłodzenia silnika

wymaga dodatkowego chłodzenia aby zabezpieczyć silnik
przed przegrzaniem w tropikalnych klimatach lub dla
działania w zimnych klimatach. Krążąca w obwodzie woda
może być również wykorzystana do podgrzewania pompy.

Motopompy

Motopompa

jest to pompa pożarnicza

stanowiąca agregat składający

się z pompy i napędzającego ją

silnika spalinowego

Motopompę oznaczamy literą M

Motopompy

W Straży Pożarnej występują motopompy :



przenośne - wyposażone w uchwyt do przenoszenie



przewoźne - przeznaczone do zamocowania na pojeździe pożarniczym



pływające

M8/8 - P07

Pompa jest zespołem złożonym z dwustopniowej odśrodkowej pompy
wirowej oraz napędzającego ją trzy cylindrowego silnika dwusuwowego,
benzynowego, chłodzonego wodą, firmy Bernard Moteurs Polnad Nowa
Dęba .

Parametry pompy

Q = 400 l/min

Q = 600 l/min

Q = 900

l/min

Q max =1600 l/min

H=120m

H=80m

H=80m

wolny wylew

H

s

=1,5m

H

s

=7,5m

H

s

=1,5m

Nasada ssawna

110

Nasada tłoczna

2X75

Masa całkowita

154 kg

Długość

995 mm

Szerokość

570 mm

Wysokość

865 mm

Urządzenie zasysając

Smoczek na sprężoną mieszankę

M8/8 - P07

Parametry silnika

Typ

190

Ilość cylindrów

3

Pojemność skokowa

600 cm

3

Rodzaj zapłonu

elektroniczny

Rozruch

elektryczny lub ręczny

Instalacja elektryczna

12 V

Moc nominalna / przy
obrotach silnika

29,5 KM / 4000 obr/min

Maksymalne obroty silnika

5000 obr/min

Paliwo

mieszanka etyliny E-94
lub Pb-95 i oleju
silnikowego w stosunku
25 : 1

FOX M8/8 - Rosenbauer

Stanowi zespół złożony z jednostopniowej odśrodkowej pompy wirowej oraz
napędzającego ją silnika czterosuwowego, gaźnikowego, chłodzonego powietrzem
firmy BMW.
Zespół zamontowany jest na wspólnej podstawie wyposażonej w uchwyty do
przenoszenia.

Parametry pompy

Q = 800 l/min

H=10bar

Q = 1200

l/min

H=8bar

H

s

=1,5m

Q = 1800

l/min

H=4bar

H

s

=7,5m

Nasada ssawna

110

Nasada tłoczna

2X75

Masa całkowita

180 kg

Długość

935 mm

Szerokość

730 mm

Wysokość

840 mm

Urządzenie zasysając

dwutłokowa pompa próżniowa

FOX M8/8 - Rosenbauer

Parametry silnika

Typ

A 61

Ilość cylindrów

2

Pojemność skokowa

1085 cm

3

Rodzaj zapłonu

elektroniczny

Rozruch

elektryczny lub ręczny

Instalacja elektryczna

12 V

Moc nominalna / przy
obrotach silnika

53 KM / 4500 obr/min

Maksymalne obroty silnika

-

Paliwo

mieszanka etyliny E-94
lub Pb-95 i oleju
silnikowego w stosunku
30 : 1

Motopompa Johstadt

M8/8 - ZL 1500

Pompę stanowi zespół złożony z jednostopniowej odśrodkowej pompy
wirowej oraz napędzającego ją dwucylindrowego silnika dwusuwowego,
gaźnikowego, chłodzonego powietrzem firmy Göbler - Hirth.
Zespół zamontowany jest na wspólnej podstawie wyposażonej w uchwyty
do przenoszenia.

Parametry pompy

Q = 800 l/min

H=8bar

H

s

=3m

Q = 1470 l/min

H=10bar

H

s

=3m

Q = 1675 l/min

H=8bar

H

s

=3m

Nasada ssawna

110

Nasada tłoczna

2X75

Masa całkowita

163 kg

Długość

1080 mm

Szerokość

740 mm

Wysokość

770 mm

Urządzenie zasysając

Automatyczna pompa próżniowa
H

s

=8m

Motopompa Johstadt

M8/8 - ZL 1500

Parametry silnika

Typ

Göbler - Hirth

Ilość cylindrów

2

Pojemność skokowa

625 cm

3

Rodzaj zapłonu

elektroniczny

Rozruch

elektryczny lub ręczny

Instalacja elektryczna

12 V

Moc nominalna / przy
obrotach silnika

49 KM / 3600 obr/min

Paliwo

mieszanka etyliny E-94
lub Pb-95 i oleju
silnikowego w stosunku
30 : 1

Motopompa M8/8 - P08

Motopompa M8/8 - P08 stanowi zespół złożony z jednostopniowej
odśrodkowej pompy wirowej oraz napędzającego ją silnika dwusuwowego,
gaźnikowego, chłodzonego wodą firmy TOHATSU. Zespól zamontowany jest
na wspólnej podstawie wyposażonej w uchwyty do przenoszenia.

Parametry pompy

Q = 800 l/min

H=10bar

H

s

=7,5m

Q = 1200 l/min

H=8bar

H

s

=1,5m

Q = 1800 l/min

H=4bar

-

Nasada ssawna

110

Nasada tłoczna

2X75

Masa całkowita

117 kg

Długość

810 mm

Szerokość

615 mm

Wysokość

815 mm

Motopompa M8/8 - P08

Parametry silnika

Typ

2WT72A (2)

Ilość cylindrów

2

Pojemność skokowa

550 cm

3

Rodzaj zapłonu

elektroniczny

Rozruch

elektryczny lub ręczny

Instalacja elektryczna

12 V

Moc nominalna / przy
obrotach silnika

40 KM / 4600 obr/min

Maksymalne obroty
silnika

50 KM / 5000 obr/min

Paliwo

mieszanka etyliny E-94 lub
Pb-95 i oleju silnikowego w
stosunku 30 : 1

Motopompa M8/8 - 1

Stanowi zespół złożony z jednostopniowej odśrodkowej pompy wirowej oraz
napędzającego ją dwucylindrowego silnika czterosuwowego gaźnikowego
chłodzonego powietrzem. Zespół zamontowany jest na wspólnej podstawie
wyposażonej w uchwyty do przenoszenia.

Parametry pompy

Q = 400l/min

H=8bar

H

s

=1,5m

Q =700 l/min

H=10bar

H

s

=7,5m

Nasada ssawna

110

Nasada tłoczna

2X75

Masa całkowita

134 kg

Długość

890 mm

Szerokość

560 mm

Wysokość

745 mm

Urządzenie zasysając

Pompa próżniowa TPP2

Motopompa M8/8 - 1

Parametry silnika

Typ

CH 25

Ilość cylindrów

2

Rodzaj zapłonu

elektroniczny

Rozruch

elektryczny lub ręczny

Instalacja elektryczna

12 V

Moc nominalna / przy
obrotach silnika

25 KM / 3600 obr./min

Paliwo

Etylina wysokooktanowa

Model

M 8/8–PO7

(GZUT)

M 8/8-1

(spec

poż)

Motopo

mpa

pływając

a

M8/3LE

DA

Spec poż

Motopom

pa

pływająca

M5/3ME

WA

Spec poż

Motopo

mpa

pływając

a

NIAGAR

A1

M8/8

PO8

M8/8-PO3

Wydajność

nominalna

(Qn)

800 l/min

(48 m

3

/h)

800 l/min

(48

m

3

/min)

800 l/min

(48

m

3

/min)

500 l/min

(30 m

3

/h)

500 l/min

(30 m

3

/h)

800 l/min

(48

m

3

/min)

800 l/min

(48 m

3

/min)

Przy

manometry-

cznej

wysokości

przenoszeni

a

80 m sł.

Wody

(758 kPa)

80 m sł.

Wody

(758 kPa)

35 m sł.

Wody

(350 kPa)

35 m sł.

Wody

(350 kPa)

30 m sł.

Wody

(300 kPa)

80 m sł. Wody

(758 kPa)

Moc silnika

21,7 kW

29,5 KM

25 KM

9,2 kW

12,5 KM

4,4 kW

6 KM

5,5 KM

29,4 kW

40 KM

19,1 kW

26 KM

Obroty

4000 min

-1

3600

min

-1

3300 min

-1

3600 min

-

1

4600 min

-

1

Rozruch

Elektryczny

i ręczny

Ręczny

Ręczny

Ręczny

Elektrycz

ny

I ręczny

Elektryczny(P

O3E

Ręczny (PO3)

Masa

154 kg

134 kg

51 kg

34 kg

28 kg

117 kg

135,

173(PO3E)

Porównanie niektórych

parametrów motopomp

DZIĘKUJEMY